Nhà văn Kim Lân đã nói về truyện ngắn Vợ nhặt: "Những người đói, họ không nghĩ đến cái chết, mà nghĩ đến cái sống". Hãy chứng tỏ điều đó qua các nhân vật trong Vợ nhặt của ông

Đề  bài: Nhà văn Kim Lân đã nói về  truyện ngắn Vợ nhặt: "Những người đói, họ <br /> không nghĩ đến cái chết, mà nghĩ đến cái sống". Hãy chứng tỏ điều đó qua các nhân <br /> vật trong Vợ nhặt của ông<br /> <br /> Bài làm<br /> <br /> Vợ  nhặt là tác phẩm  ưu tú của nhà văn Kim Lân và cũng là một trong những thành tựu  <br /> xuất sắc của nền văn học cách mạng. Tác phẩm ra đời cách đây đã trên bốn mươi năm,  <br /> viết về một giai đoạn đau thương trong lịch sử dân tộc: nạn đói năm 1945 ­ từ Quảng Trị <br /> đến Bắc Bộ, hơn hai triệu đồng bào ta bị chết đói; thế nhưng, tác phẩm không mang tính  <br /> nhất thời và sẽ bất tử với thời gian bởi giá trị nhân văn cao cả: niềm tin không bao giờ tắt  <br /> hướng về  con người. Trong tác phẩm, niềm tin  ấy được thể  hiện  ở  chỗ: những người  <br /> đói, họ không nghĩ đến cái chết, mà nghĩ đến cái sống.<br /> <br /> Như nhiều tác phẩm trước đó viết về  nạn đói, ngòi bút Kim Lân chứa chan thương cảm  <br /> trước những số phận lương thiện và cùng khổ. ông không dành nhiều trang viết mô tả kĩ  <br /> hiện thực tàn khốc lúc bấy giờ ­ người chết đói như ngả rạ ­ mà chủ tâm thể hiện vẻ đẹp  <br /> tinh thần ẩn giấu trong cái bề  ngoài xác xơ  vì đói khát của những người nghèo khổ. Cốt <br /> truyện Vợ  nhặt thật đơn giản: Một anh chàng nghèo khổ  ­ tên Tràng ­ độc thân, chỉ  với <br /> mấy câu "hò chơi cho đỡ nhọc", đã có được cô "vợ nhặt" ­ đang sống dở, chết dở vì đói. <br /> Họ thành vợ thành chồng giữa cái cảnh "tối sầm lại vì đói khát". Đêm tân hôn của họ âm  <br /> thầm trong bóng tối, giữa tiếng hờ  khóc tỉ  tê của những nhà có người chết đói theo gió  <br /> đưa lại. Bữa cơm cưới của đôi vợ  chồng trẻ  và người mẹ  già chỉ  có cháo loãng, muối <br /> hột, nhưng ăn uống rất ngon lành, trong hồi trống thúc thuế. Ba mẹ con vừa ăn cơm, vừa <br /> bàn chuyện Việt Minh phá kho thóc chia cho dân nghèo. "Trong óc Tràng, vẫn thấy đám <br /> người đói và lá cờ đỏ bay phấp phới".<br /> <br /> Ngay từ đầu, câu chuyện đã hiện lên đượm màu sắc tang thương tử khí: "Cái đói đã tràn  <br /> đến xóm này tự lúc nào. Những gia đình từ những vùng Nam Định, Thái Bình đội chiếu lũ  <br /> lượt bồng bế, dắt díu nhau lên xanh xám như những bóng ma, và nằm ngổn ngang khắp <br /> lều chợ. Người chết như  ngả  rạ. Không buổi sáng nào người trong làng đi chợ, đi làm <br /> đồng không gặp ba bốn cái thây nằm còng queo bên đường. Không khí vẩn lên mùi  ẩm <br /> thối của rác rưởi và mùi gây của xác người". Thực không còn gì ảm đạm hơn bức tranh  <br /> quê ấy. Trong khi trước đó không lâu, mỗi chiều Tràng đi làm về, "cái xóm ngụ cư tồi tàn  <br /> ấy lại xôn xao lên được một lúc" còn bây giờ, cái đói đã đè nặng lên vai mỗi người; ngay <br /> cả  bọn trẻ  ­ những đứa bé hồn nhiên, vô tư  nhất cũng mất đi sự  tự  nhiên, ngây thơ  của <br /> mình, chúng ủ rũ, không buồn nhúc nhích...<br /> <br /> "Giữa cái cảnh tối sầm lại vì đói khát  ấy, một buổi chiều, người trong xóm bỗng thấy  <br /> Tràng về  với một người đàn bà nữa". Tràng dẫn người đàn bà này về  làm vợ, xây dựng <br /> gia đình, sinh con đẻ cái để tiếp nối sự sống. Giọng văn lúc này thật dồn nén và gây cảm <br /> xúc mạnh, mộc mạc mà lôi cuốn: "Mặt hắn có vẻ gì phởn phơ khác thường. Hắn tủm tỉm <br /> cười nụ một mình và hai mắt thì sáng lên lấp lánh". Đọc đến đây, ta không thể không nghĩ <br /> đến những trang bi kịch của sêcxpia, Môlie hay Xtăngđan. Tuy nhiên, bi kịch  ở  đây đã  <br /> vượt lên sự thông thường vẫn có; nó cũng không phải là "hiện thân của sự ngu dốt" như <br /> Mác nói, mà trở  nên sự  cao cả  "đẹp tươi lạ  thường". Đó là biểu hiện cao nhất của sự <br /> chiến thắng, vượt lên trên thực tại chết chóc, đen tối để hướng tới sự sống, niềm tin, ánh  <br /> sáng. Với chi tiết Tràng cùng vợ  đi về  nhà, chủ  nghĩa nhân đạo trong văn học nước nhà <br /> cũng có thêm một tiếng nói mới, có sức mạnh.<br /> <br /> Chuyện lấy vợ của Tràng, trước hết là một chuyện lạ mà thú vị. Điều ấy đã khiến người <br /> dân ở xóm ngụ cư hết sức tò mò, từ bọn trẻ con cho đến tất cả người làng: "Họ bàn tán... <br /> Họ hiểu đôi phần, khuôn mặt họ bỗng dưng rạng rỡ hẳn lên". Từ trong sâu thẳm tâm hồn <br /> những người dân làng, le lói lên một chút niềm vui. Họ  thú vị  nghĩ tới chuyện Tràng có  <br /> vợ. Có thể nói, trong phút chốc, khi Tràng cùng với cô "Vợ nhặt" đi về làng, cái chết, sự <br /> ảm đạm âm u nơi xóm ngụ cư được đẩy sang một bên. Xóm ngụ  cư  đang ở  trên miệng <br /> vực cái chết, bỗng hé lên một thoáng sống.<br /> <br /> Nhưng, niềm vui vừa đến, đã phải nhường chỗ cho sự âu lo. Dân làng lo thay cho Tràng:  <br /> "Giời đất này còn rước cái của nợ đời về. Biết có nuôi nổi nhau sống qua được cái thì này  <br /> không". Tuy nhiên, đó không phải là nỗi lo tuyệt vọng, mà là lo cho cái sống. Sự chết chóc <br /> cứ ám ảnh, đe dọa sự sống, nhưng sự sống vẫn vượt lên cái chết. Khuôn mặt "rạng rỡ"  <br /> của người dân làng, ánh mắt của họ thực ý nghĩa, nói với chúng ta bao điều.<br /> <br /> Ở bước đường cùng, người ta sinh ra liều lĩnh ­ điều đó thực đúng lắm thay! Hành động <br /> nhân đùa làm thật của cô gái theo chân Tràng về nhà, xét đến cùng, là một hành động liều  <br /> lĩnh. Tràng gặp người đàn bà  ấy tất cả  chỉ  có hai lần vào các dịp chở  thóc lên tỉnh. Với  <br /> Tràng, chị ta chẳng để lại trong anh một ấn tượng gì. Bởi thế, lần thứ hai gặp lại, Tràng <br /> phải mất một thời gian mới nhận ra và cũng như  nhiều nhân vật khác trong các sáng tác <br /> của Nam Cao, cái dạ  dày chị  đã chiến thắng khối óc và con tim: được Tràng đãi, chị  ăn <br /> liền một chập bốn bát bánh đúc. Cái đói đã đẩy lùi ý thức nhân cách, sĩ diện. Quên cả <br /> thẹn thùng, người đàn bà không tên ấy cắm đầu ăn "không chuyện trò gì". Khi Tràng ngỏ <br /> lời, không cần suy nghĩ, chị cũng đi theo một cách dễ  dàng, "vô tư  lự". Thế  mới hay, cái <br /> đói ghê gớm biết chừng nào. Và hai cái "liều" gặp nhau đã tạo nên một gia đình thời tao  <br /> loạn. Điều đáng chú ý là ở đây, khi cùng người "Vợ nhặt" về nhà, Tràng bỏ ra hai hào để <br /> mua một chai dầu, điều này có nghĩa là anh đã thắp lên một ngọn lửa trong cuộc sống tăm <br /> tối của mình, đem lại chút ánh sáng cho gia đình cũng như  dân làng. Điều này chi phối <br /> toàn bộ  văn phẩm. Cũng từ  cuộc "hôn nhân" của Tràng, những người đời mới thực sự <br /> không nghĩ đến cái chết, mà nghĩ đến cái sống.<br /> <br /> Khi Tràng cùng vợ  về nhà, cuộc sống trước mắt họ không kém phần thảm hại: căn nhà  <br /> vắng teo, rúm ró; niêu bát, áo xống bừa bộn... ôi, lấy vợ  cưới chồng, yên bề  gia thất! <br /> Việc lớn một đời, hạnh phúc trăm năm! Vậy mà, họ  bị  bủa vây bởi sự  nghèo đói chết  <br /> chóc. Nhưng, sự sống là bất diệt, chẳng bao giờ  chán nản. Trong cái chết, sự  sống vẫn  <br /> tồn tại, tìm chỗ sinh sôi nảy nở. Tất cả thật dữ dội, mà ý nghĩa thì lớn lao: sự sống luôn  <br /> tồn tại, bất chấp cái chết...<br /> <br /> Việc hai người xa lạ bỗng gắn bó với nhau trong cơn đói kém, chứng tỏ  quyết tâm nghĩ <br /> đến cái sống của hai người, đem lại cho họ  ­ trước hết là Tràng một niềm vui lớn lao.  <br /> Trong truyện ngắn, hơn hai mươi lần nhà văn nhắc đến niềm vui và nụ cười thường trực  <br /> của Tràng, khi đã có vợ. Tình yêu của hai người, có sức cải biến thật lớn.<br /> <br /> "Trong một lúc, Tràng như quên hết những cảnh sống ê chề, tăm tối hàng ngày, quên cả <br /> cái đói khát đang đe dọa... Trong lòng hắn, lúc này chỉ còn tình nghĩa với người đàn bà đi  <br /> bên. Một cái gì mới mẻ, lạ lắm, chưa từng thấy ở người đàn ông ấy...". Đúng vậy. Niềm <br /> vui lớn nhất đời anh đã thành sự thực: có vợ. Cái "mới mẻ", "lạ lẫm" ấy là tinh thần trách  <br /> nhiệm của một người chủ gia đình sẽ phải lèo lái con thuyền nhà ­ gia đình qua thời điểm <br /> khó khăn, vươn lên trên hoàn cảnh khắc nghiệt để  xây dựng cuộc sống. Tràng bỏ  sau <br /> lưng tất cả những tiếng hờ khóc, tiếng quạ kêu...<br /> <br /> Chỉ sau một đêm "nên vợ, nên chồng", Tràng thấy mình có sự đổi khác: "Trong người êm  <br /> ái lửng lơ  như  người  ở  trong giấc mơ  đi ra. Việc hắn có vợ  đến hôm nay hấn vẫn còn  <br /> ngỡ như không phải...". Chuyện được "vợ  nhặt" của Tràng ngỡ  như  đùa nhưng lại là sự <br /> thật; bao nhiêu sự sống, sinh khí trở lại với Tràng, với gia đình sau khi anh có vợ. Và cũng  <br /> từ  buổi "sáng hôm sau đó", dường như  tất cả  sự thực chết chóc không còn tồn tại nữa, <br /> Tràng chỉ  nghĩ đến sự  gây dựng cuộc sống, hướng về  sự  sống mà tạo lập hạnh phúc:  <br /> "Tràng thấy thương yêu gắn bó với cái nhà của hắn lạ lùng. Hắn đã có một gia đình. Hắn  <br /> sẽ cũng vợ sinh con đẻ cái ở đấy. Cái nhà như cái tổ ấm che mưa, che nắng. Một nguồn  <br /> vui sướng, phấn chấn đột ngột tràn ngập trong lòng. Bây giờ  hắn mới thấy hắn nên  <br /> người, hắn thấy hắn có bổn phận phải lo cho vợ con sau này"...<br /> <br /> Có thể  nói, đó là biểu hiện cao nhất của tinh thần hướng về sự  sống, quên đi cái chết <br /> đang bủa vây.<br /> <br /> Vợ  Tràng là một nhân vật khá độc đáo. Chị  không có tên, không tuổi, không đặc điểm <br /> nhận dạng và quê quán. Tưởng rằng, khi chị theo Tràng đi về nhà, với sự chao chát, chỏng  <br /> lỏn, văn học Việt Nam lại có thêm một nhân vật "không bình thường". Nhưng không, ngòi  <br /> bút Kim Lân chưa bao giờ  để  nhân vật của mình tha hóa, biến chất đến độ   ấy. Khi về <br /> đến nhà Tràng, con người thật của chị  mới hiện lên đầy đủ. Chị  cứ  "ngồi mớm  ở  mép  <br /> giường, hai tay ôm khư khư  cái thúng". Vì sao vậy? Cái thế  ngồi rụt rè, chông chênh ấy  <br /> cũng là cái thế của lòng chị, trăm mối ngổn ngang. Liệu chỗ ngồi  ấy có phải là chỗ  của  <br /> chị không? Nhà này có phải chốn để chị dung thân?<br /> <br /> Và cũng như  Tràng, sau một đêm làm vợ, chị  đã thay đổi hẳn: "Trông chị  hôm nay khác  <br /> lắm, rõ ràng là người đàn bà hiền hậu, đúng mực...". Cái đói một khi được xua đi, thì sự <br /> tốt đẹp đúng như  bản chất hiền trở  lại với chị.  Ấy cũng là lúc chị  nghĩ đến sự  sống, lo  <br /> cho gia đình mình. Chị quét dọn sân nhà sạch sẽ, gánh nước đổ  đầy ang... Có bàn tay săn  <br /> sóc của chị, căn nhà trở nên gọn gàng, sáng sủa. Sự sống trở về với người với cảnh...<br /> <br /> Bà cụ  Tứ  càng để  lại cho người đọc những thiện cảm tốt đẹp. Thấy con lấy vợ  trong <br /> hoàn cảnh khó khăn, bà không khỏi bùi ngùi, thương xót: "Chao ôi, người ta dựng vợ  gả <br /> chồng cho con là lúc trong nhà ăn nên làm nổi, những mong sinh con đẻ cái, mở mày mở <br /> mặt sau này. Còn mình thì...". Nhưng, bà thực sự vui mừng khi con trai đã yên bề gia thất:  <br /> "Bà lão nhẹ  nhõm, tươi tỉnh khác ngày thường, cái mặt bủng beo, u ám của bà rạng rỡ <br /> hẳn lên...". Rồi trong bữa cơm, cả  ba mẹ con đều quên đi hiện thực đau lòng để  hướng  <br /> đến một tương lai tươi đẹp hơn:<br /> <br /> "Tràng  ạ. Khi nào có tiền ta mua lấy đôi gà. Tao tin rằng cái chỗ  đầu bếp kia làm cái <br /> chuồng gà thì tiện quá. Này, ngoảnh đi ngoảnh lại, chả  mấy mà có ngay đàn gà cho mà  <br /> xem...".<br /> <br /> "Nghĩ đến cái sống, không nghĩ đến cái chết là ở chỗ đấy. Bà cố gắng xua đi thực tại hãi <br /> hùng, để nhen nhóm niềm tin vào cuộc sống cho các con. Tuy nhiên, món chè cám đã nhắc <br /> họ về với thực tại. Chao ôi, chè cám! Phải đói đến một mức nào đó, người ta ăn cám mới <br /> cảm thấy ngon! Cuộc sống khắc nghiệt, đày đọa, bắt họ  phải sống cuộc sống loài vật,  <br /> nhưng  nào có   dập  tắt  được   phần  NGƯỜI  đáng  quý trong  mỗi con  người.   Cái  phần  <br /> NGƯỜI ấy, sẽ giúp họ vượt qua giai đoạn khó khăn này.<br /> <br /> Sẽ  là thiếu sót lớn nếu bỏ qua hình ảnh những người nông dân trên đê Sộp cùng nhau đi  <br /> phá kho thóc, khi nói đến những kẻ hấp hối trong vòng tử  địa vẫn hướng tới cuộc sống.  <br /> Đó là hình ảnh không hề ngẫu nhiên chút nào, được nhà văn chuẩn bị từ trước. Nó là dấu  <br /> hiệu của "bước đường cùng", không còn cách giành sự sống nào khác, phải vùng dậy đấu  <br /> tranh, hướng tới một cuộc sống tốt đẹp hơn. Tràng thấy "ân hận, tiếc rẻ  vẩn vơ, khó  <br /> hiểu" bởi anh chưa bắt được mạch nguồn cách mạng. Trước mắt người đọc lúc này, sự <br /> sống trở thành mục đích chung của mọi người; họ đấu tranh, đoạn tuyệt dứt khoát với cái  <br /> chết. Và chắc chắn, mẹ con Tràng sẽ tiếp nối dòng người kia, giành sự sống cho mình. <br /> <br /> Vợ  nhặt là thành công xuất sắc của nền văn học cách mạng. Với truyện ngắn này, Kim  <br /> Lân bày tỏ  thiện cảm sâu sắc với những người nghèo khổ, nhưng giàu lòng nhân ái. ông <br /> luôn khẳng định cái đói khát, chết chóc không thể giết chết niềm tin vào cuộc sống. Năm <br /> tháng qua đi, còn mãi với thời gian là chất nhân văn cao cả của một nghệ sĩ nhân đạo.<br />