1
A. §Æt vÊn ®Ò
Tõ ®¹i héi §¶ng lÇn thø III, §¶ng ta lu«n coi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i
ho¸ (CNH-H§H) lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi kú qu¸ ®é, §¶ng ta ®· x¸c
®Þnh thùc chÊt cña CNH x· héi chñ nghÜa lµ “QuyÕt t©m thùc hiÖn c¸ch m¹ng
kü thuËt, thùc hiÖn ph©n c«ng míi vÒ lao ®éng x· héi lµ qu¸ tr×nh tÝch luü x·
héi chñ nghÜa ®Ó kh«ng ngõng thùc hiÖn t¸i sn xuÊt më réng“. Thùc tiÔn lÞch
sö ®· chØ râ ®Ó thñ tiªu t×nh tr¹ng l¹c hËu vÒ kinh tÕ x· héi, khai th¸c tèi u
c¸c nguån lùc vµ lîi thÕ, b¶o ®¶m t¨ng trëng nhanh æn ®Þnh, níc ta ph¶i x¸c
®Þnh râ c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, trang thiÕt bÞ ngµy cµng hiÖn ®¹i cho c¸c ngµnh
kinh tÕ. MÆt kh¸c, níc ta lµ níc ®ang ph¸t triÓn v× vËy qu¸ tr×nh Êy g¾n liÒn
víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®Ó tõ ®ã hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Tuy nhiªn, trong
qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña ta tríc ®©y do nhiÒu nguyªn
nh©n trong ®ã cã nguyªn nh©n nãng véi chóng ta ®· m¾c ph¶i mét sè sai lÇm
khuyÕt ®iÓm mµ ®¹i héi §¶ng lÇn thø VI vµ VII ®· v¹ch ra.
ViÖc x©y dùng ®óng ®¾n nh÷ng quan ®iÓm CNH-H§H ë ViÖt Nam hiÖn
nay cã vÞ trÝ rÊt quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh CNH-H§H. Bëi x©y dùng ®Çy ®ñ
c¸c quan ®iÓm CNH-H§H sÏ lµ c¬ së ®óng ®¾n cho viÖc ®Þnh híng, ®Þnh
lîng chØ ®¹o vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c néi dung vµ c¸c bíc ®i cña CNH-
H§H phï hîp víi bèi c¶nh x· héi chñ nghÜa ë níc ta.
NghÞ quyÕt ®¹i héi VIII cña §¶ng ®· ®a sù nghiÖp ®æi míi lªn tÇm cao
míi, ®Èy m¹nh CNH-H§H. MÆt kh¸c, CNH-H§H ®Êt níc ph¶i chøa ®ùng
®îc môc tiªu, chiÕn lîc, néi dung, h×nh thøc, ph¬ng híng c¸ch m¹ng cña
®¶ng ta trong thêi kú ®æi míi. §Ó ®¹t môc tiªu nhÊt qu¸n vµ xuyªn suèt ®ã lµ
d©n giÇu níc m¹nh, x· héi d©n chñ, c«ng b»ng vµ v¨n minh th× §¶ng ta ph¶i
Quá trình hình thành và phương pháp thuyết trình đặt
vấn đề lý luận trong chủ nghĩa Mac
2
trung thµnh víi chñ nghÜa M¸c-Lª Nin, t tëng Hå ChÝ Minh, kÕ thõa 15
n¨m ®æi míi ®Êt níc.
CNH-H§H lµ mét môc tiªu chiÕn lîc bëi lÏ ngµy nay nã ®ang ®îc
thõa nhËn lµ xu híng ph¸t triÓn chung cña c¸c níc trªn thÕ giíi vµ ViÖt
Nam còng kh«ng n»m ngoµi xu híng ®ã. Còng chÝnh xuÊt ph¸t tõ vai trß cña
nã trong qu¸ tr×nh ®a kinh tÕ ph¸t triÓn qua thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x·
héi mµ em chän ®Ò tµi "CNH-H§H vµ vai trß cña nã trong sù nghiÖp x©y
dùng chñ nghÜa x· héi ë níc ta".
3
Néi dung
1Sù cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh CNH-H§H trong sù nghiÖp x©y dùng chñ
nghÜa x· héi ë ViÖt Nam
1.1Kh¸i niÖm CNH-H§H
Cho ®Õn nay, cã nhiÒu c¸ch diÔn ®¹t kh¸c nhau vÒ CNH-H§H.
N¨m 1963, tæ chøc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña liªn hîp quèc (UNID) ®·
®a ra ®Þnh nghÜa sau ®©y: CNH lµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, trong qu¸ tr×nh
nµy mét bé phËn ngµy cµng t¨ng c¸c nguån cña c¶i quèc d©n ®îc ®éng viªn
®Ó ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu ngµnh ë trong níc víi kü thuËt hiÖn ®¹i.
§Æc ®iÓm cña c¬ cÊu kinh tÕ nµy lµ mét bé phËn chÕ biÕn lu«n thay ®æi ®Ó s¶n
xuÊt ra nh÷ng tliÖu s¶n xuÊt vµ hµng tiªu dïng, cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o cho
toµn bé nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn víi nhÞp ®é cao, b¶o ®¶m ®¹t tíi sù tiÕn bé vÒ
kinh tÕ vµ x· héi.
HiÖn ®¹i ho¸ l¸ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh, dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ x· héi tõ chç theo nh÷ng qui tr×nh
c«ng nghÖ ph¬ng tiÖn ph¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, dùa trªn sù ph¸t triÓn
cña tiÕn bé khoa häc kü thuËt t¹o ra n¨ng xuÊt lao ®éng hiÖu qu¶ vµ tr×nh ®é
v¨n minh kinh tÕ x· héi cao.
4
ë níc ta, theo v¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø III cña §¶ng
lao ®éng ViÖt Nam th× CNH x· héi chñ nghÜa lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi
kú qu¸ ®é. §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh thùc chÊt cña CNH x· héi chñ nghÜa lµ “ qu¸
tr×nh thùc tiÔn c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, thùc sù ph©n c«ng míi vÒ lao
®éng x· héi vµ qu¸ tr×nh tÝch luü x· héi chñ nghÜa ®Ó kh«ng ngõng thùc hiÖn
t¸i s¶n xuÊt më réng “
Theo v¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø t¸m ban chÊp hµnh
trung ¬ng kho¸ VIII th× CNH,H§H lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn
c¸c ho¹t ®éng sn xuÊt kinh doanh dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ x· héi tõ sö
dông lao ®éng thö c«ng lµ chÝnh sang sö dông phæ biÕn søc lao ®éng víi c«ng
nghÖ, ph¬ng tiÖn, ph¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i dùa trªn sù ph¸t triÓn c«ng
nghiÖp vµ tiÕn bé khoa häc, c«ng nghÖ, t¹o ra n¨ng xuÊt lao ®éng cao.
1.2 TÇm quan träng cña CNH-H§H víi sù nghiÖp x©y dùng CNXH ë níc
ta
a.Bèi c¶nh trong vµ ngoµi níc
NÒn kinh tÕ cña níc ta trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn gÆp rÊt nhiÒu khã
kh¨n: chÞu sù tµn ph¸ nÆng nÒ cña chiÕn tranh, sù chñ quan û l¹i cña l·nh ®¹o
trong kh«i phôc kinh tÕ sau chiÕn tranh b»ng m¸y mãc dËp khu«n m« h×nh
kinh tÕ Liªn X« cò. Bëi vËy, trong mét thêi gian nÒn kinh tÕ níc ta l©m vµo
t×nh tr¹ng tr× trÖ vµ l¹c hËu.Sù nghiÖp CNH-H§H l¹i ®îc tiÕn hµnh sau mét
lo¹t níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi .§ã lµ mét khã kh¨n vµ thiÖt thßi lín
nhng ®ång thêi nã còng t¹o ra cho chóng ta nh÷ng thuËn lîi nhÊt ®Þnh. Khã
kh¨n lµ trang thiÕt bÞ cña chóng ta ®· bÞ l¹c hËu ®Õn 40,50 n¨m so víi c¸c
níc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. Cßn thuËn lîi ®îc thÓ hiÖn tríc hÕt ë chç th«ng
qua nh÷ng kinh nghiÖm thµnh c«ng vµ kh«ng thµnh c«ng cña c¸c níc trong
5
khu vùc vµ trªn thÕ giíi, chóng ta cã thÓ rót ra nh÷ng bµi häc bæ Ých cho sù
nghiÖp CNH-H§H ®Êt níc.
b.CNH-H§H lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan
Thùc tiÔn lÞch sö ®· chØ râ, ®Ó thñ tiªu t×nh tr¹ng l¹c hËu vÒ kinh tÕ x· héi
khai th¸c tèi u c¸c nguån lùc vµ lîi thÕ, b¶o ®¶m nhÞp ®é t¨ng trëng æn
®Þnh, níc ta ph¶i x¸c ®Þnh c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, trang thiÕt bÞ ngµy cµng hiÖn
®¹i cho c¸c ngµnh kinh tÕ, qu¸ tr×nh Êy g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh CNH.
§Ó rót ng¾n kho¶ng c¸ch tôt hËu, ViÖt Nam ph¶i t×m cho m×nh mét con
®êng ®Æc thï, võa phï hîp víi ®Æc ®iÓm t×nh h×nh kinh tÕ x· héi trong níc
võa b¶o ®¶m xu thÕ ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi. Theo dù th¶o b¸o c¸o chÝnh
trÞ cña ®¹i héi VII tr×nh lªn ®¹i héi VIII cña §¶ng dù kiÕn tõ nay ®Õn n¨m
2020 phÊn ®Êu ®a níc ta c¬ b¶n trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp. §©y lµ lèi
tho¸t duy nhÊt cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam song còng lµ mét th¸ch thøc míi.
Tuy nhiªn ®iÓm xuÊt ph¸t CNH-H§H ë níc ta hiÖn nay lµ tiÒn c«ng nghiÖp
víi nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ yÕu lµ nÒn kinh tÕ dùa vµo c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i
khai th¸c tµi nguyªn lao ®éng, qun lý cßn nÆng vÒ kinh nghiÖm. MÆt kh¸c
níc ta lµ mét níc n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lµ bé phËn cña kinh tÕ
n«ng th«n. Kinh tÕ n«ng th«n níc ta chñ yÕu lµ kinh tÕ thuÇn n«ng. Nh×n mét
c¸ch tæng qu¸t, nÕu xÐt vÒ chØ tiªu kinh tÕ nhtû träng gi÷a c«ng nghiÖp vµ
n«ng nghiÖp, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt (LLSX) ®Æc biÖt lµ
khoa häc kÜ thuËt vµ c«ng nghÖ, møc sèng cña nh©n d©n ... th× ViÖt Nam vÉn
lµ mét níc nghÌo nµn, khã kh¨n vµ l¹c hËu, ®ang ë tr×nh ®é v¨n minh n«ng
nghiÖp.
§Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt lín, hiÖn ®¹i, níc ta ph¶i thùc hiÖn qu¸ tr×nh c«ng
nghiÖp ho¸. §©y lµ mét qu¸ tr×nh nh¶y vät cña LLSX vµ cña khoa häc kÜ thuËt.