7
- CNH-H§H lµm ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng,
t¨ng søc chÕ ngù cña con ngêi ®èi víi tù nhiªn, t¨ng trëng kinh tÕ, do ®ã
gãp phÇn æn ®Þnh vµ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n, gãp phÇn quyÕt ®Þnh sù
th¾ng lîi cña CNXH. Së dÜ nã cã t¸c dông nh vËy v× CNH-H§H lµ mét c¸ch
chung nhÊt, lµ cuéc c¸ch m¹ng vÒ lùc lîng s¶n xuÊt lµm thay ®æi c¨n b¶n kü
thuËt, c«ng nghÖ s¶n xuÊt, lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng.
- T¹o tiÒn ®Ò vÒ vËt chÊt ®Ó kh«ng ngõng cñng cè vµ t¨ng cêng vai trß
kinh tÕ nhµ níc, n©ng cao n¨ng lùc tÝch luü, t¨ng c«ng ¨n viÖc lµm, nhê ®ã
lµm t¨ng sù ph¸t triÓn tù do vµ toµn diÖn trong mäi ho¹t ®éng kinh tÕ cña con
ngêi-nh©n tè trung t©m cña nÒn s¶n xuÊt x· héi. Tõ ®ã, con ngêi cã thÓ ph¸t
huy vai trß cña m×nh ®èi víi nÒn s¶n xuÊt x· héi. "§Ó ®µo t¹o ra nh÷ng ngêi
ph¸t triÓn toµn diÖn, cÇn ph¶i cã mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao, mét nÒn khoa
häc kü thuËt hiÖn ®¹i, mét nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn, mét nÒn gi¸o dôc ph¸t triÓn".
B»ng sù ph¸t triÓn toµn diÖn, con ngêi sÏ thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t
triÓn. Muèn ®¹t ®îc ®iÒu ®ã, ph¶i thùc hiÖn tèt CNH-H§H míi cã kh¶ n¨ng
thùc tÕ ®Ó quan t©m ®Çy ®ñ ®Õn sù ph¸t triÓn tù do vµ toµn diÖn nh©n tè con
ngêi.
- CNH-H§H gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi. Kinh tÕ cã ph¸t triÓn th×
míi cã ®ñ ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho t¨ng cêng cñng cè an ninh quèc phßng, ®ñ
søc chèng thï trong giÆc ngoµi. CNH-H§H cßn t¸c ®éng ®Õn viÖc ®¶m b¶o kü
thuËt, gi÷ g×n b¶o qu¶n vµ tõng bíc c¶i tiÕn vò khÝ, trang thiÕt bÞ hiÖn cã cho
lùc lîng vò trang.
- CNH-H§H gãp phÇn t¨ng nhanh quy m« thÞ trêng. Bªn c¹nh thÞ
trêng hµng ho¸, cßn xuÊt hiÖn c¸c thÞ trêng vèn, thÞ trêng lao ®éng, thÞ
trêng c«ng nghÖ... V× vËy, viÖc sö dông tÝn dông, ng©n hµng vµ c¸c dÞch vô
tµi chÝnh kh¸c t¨ng m¹nh. CNH-H§H còng t¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt cho viÖc x©y
8
dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ, ®ñ søc tham gia mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµo sù
ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ.
2. Thùc tr¹ng CNH-H§H trong sù nghiÖp x©y dùng CNXH ë ViÖt Nam
2.1 Néi dung cña CNH-H§H
2.1.1 Trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ theo híng hiÖn ®¹i trong c¸c ngµnh
cña nÒn kinh tÕ quèc d©n
a. TiÕn hµnh c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt
®Ó tù trang bÞ
ThÕ giíi ®· tr¶i qua hai cuéc c¸ch m¹ng kü thuËt. Cuéc c¸ch m¹ng lÇn
thø nhÊt næ ra vµo nh÷ng n¨m 30 cña thÕ kû XVIII víi néi dung chñ yÕu lµ
chuyÓn tõ lao ®éng thñ c«ng sang c¬ khÝ ho¸. Cuéc c¸ch m¹ng lÇn thø XX víi
tªn gäi lµ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i .
Trong mÊy chôc n¨m gÇn ®©y, thÕ giíi ®· diÔn ra nh÷ng biÕn ®æi cùc kü
to lín trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ x· héi. Néi
dung cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt lÇn thø II nµy kh«ng chØ dõng l¹i
ë tÝnh chÊt hiÖn ®¹i cña c¸c yÕu tè t liÖu s¶n xuÊt mµ cßn ë kü thuËt c«ng
nghÖ hiÖn ®¹i, ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt tiªn tiÕn. §iÒu nµy thÓ hiÖn ë nh÷ng
®iÓm c¬ b¶n sau:
- VÒ c¬ khÝ ho¸:
9
ChuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng, ngµnh c¬ khÝ ®· kh¾c phôc ®îc nh÷ng
khã kh¨n ban ®Çu vµ tõng bíc æn ®Þnh s¶n xuÊt, caØ tiÕn c«ng nghÖ , c¶i tiÕn
mÉu m·, më réng mÆt hµng, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm.... HiÖn nay,
ngµnh c¬ khÝ ®· s¶n xuÊt ®îc mét sè mÆt hµng b¶o ®¶m chÊt lîng, kh«ng
thua kÐm hµng nhËp ngo¹i nªn tiªu thu nhanh, ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng
trong níc vµ xuÊt khÈu nhng sè lîng cßn h¹n chÕ, chØ giíi h¹n trong mét
sè lo¹i s¶n phÈm. Ngµnh c¬ khÝ ®· s¶n xuÊt ®îc nhiÒu thiÕt bÞ phô tông thay
thÕ hµng nhËp ngo¹i, chÊt lîng kh«ng kÐm hµng nhËp ngo¹i.
Tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸ cña mét sè ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt:
+ Trong n«ng nghiÖp: Néi dung s¶n xuÊt n«ng nghiÖp chñ yÕu lµ lao
®éng thñ c«ng, sö dông søc lao ®éng d thõa ë n«ng th«n, tû lÖ c¬ khÝ ho¸
thÊp, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vÉn lµ thñ c«ng trong hÇu hÕt c¸c kh©u: lµm ®Êt,
gieo gièng, ch¨m bãn vµ thu hoach. MÊy n¨m gÇn ®©y, do c¬ chÕ më nhiÒu
vïng n«ng th«n ®· ph¸t triÓn m¹nh nhiÒu ngµnh nghÒ tiÓu thñ c«ng nghiÖp,
c«ng nghiÖp nhá b¸n c¬ khÝ, song sè lao ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp b×nh
qu©n toµn quèc kh«ng qu¸ 5% tæng sè lao ®éng n«ng th«n.
+ Trong c«ng nghiÖp: C«ng nghiÖp c¬ khÝ ®îc ¸p dông réng r·i trong
c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp quèc doanh. Tuy nhiªn, lao ®éng thñ c«ng
vÉn cÇn nhiÒu trong kh©u vËn chuyÓn néi bé, bao gãi, cung øng dÞch vô c«ng
céng vµ s¶n xuÊt phô cã tÝnh chÊt gia c«ng. Lao ®éng trong c¸c kh©u nµy
thêng chiÕm 40-50% trong tæng sè lao ®éng c«ng nghiÖp quèc doanh. Khu
vùc c«ng nghiÖp ngoµi quèc doanh chñ yÕu vÉn sö dông lao ®éng thñ c«ng vµ
tay nghÒ truyÒn thoãng víi c«ng cô c¬ khÝ nhá, b¸n c¬ khÝ (trõ mét sè doanh
nghiÖp t nh©n quy m« t¬ng ®èi lín míi ®îc ®Çu t trong nh÷ng n¨m gÇn
®©y)
10
+ Trong x©y dùng c¬ b¶n, tû lÖ c¬ giíi ho¸ trªn c¸c c«ng trêng x©y
dùng lín thêng cao h¬n c¸c c«ng trêng x©y dùng nhá.
Nãi tãm l¹i, c¬ khÝ ho¸ trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt x· héi cßn
thÊp, ph¬ng tiÖn c¬ khÝ ho¸ cò kü, l¹c hËu, n¨ng suÊt lao ®éng cha cao, chi
phÝ vËt chÊt cßn lín, gi¸ thµnh s¶n phÈm cao, chÊt lîng nhiÒu mÆt hµng cha
b¶o ®¶m. Trong mÊy n¨m gÇn ®©y, do ®æi míi c¬ chÕ vµ cã bæ sung nhiÒu
thiÕt bÞ míi, c«ng nghÖ míi nªn ®· cã t¸c ®«ng ®ªn sù t¨ng trëng vµ ph¸t
triÓn s¶n xuÊt x· héi, s¶n phÈm, mÉu m· hµng ho¸ ®a d¹ng, chÊt lîng s¶n
phÈm cã tèt h¬n tríc. Nhng vÒ c¬ b¶n, tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸ s¶n xuÊt cha
®îc cao.
- VÒ tù ®éng ho¸:
+ Trong c«ng nghiÖp, viÖc tù ®éng ho¸ thêng ®îc ¸p dông ë møc cao
trong c¸c d©y chuyÒn c«ng nghÖ cã tÝnh liªn hîp quy m« lín. Trõ nh÷ng nhµ
m¸y míi ®îc ®Çu t cña c¸c níc kinh tÕ ph¸t triÓn, hÇu hÕt d©y chuyÒn tù
®éng cña Liªn X« (cò), Trung Quèc vµ c¸c níc §«ng ¢u ®Òu l¹c hËu, nhiÒu
bé phËn bÞ h háng ph¶i thay thÕ b»ng c¸c thiÕt bÞ nhËp ngo¹i ë c¸c níc kinh
tÕ ph¸t triÓn.
+ Trong x©y dùng c¬ b¶n, tû lÖ tù ®éng ho¸ kh«ng cao, kho¶ng 1,5-2%
trong c«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n.
+ Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, tù ®éng ho¸ cha ®îc ¸p dông, kÓ c¶ c¸c
xÝ nghiÖp trung ¬ng vµ xÝ nghiÖp ®Þa ph¬ng.
11
Tãm l¹i, tr×nh ®é tù ®éng ho¸ cßn rÊt thÊp lµ ®Æc trng næi bËt cña nÒn
s¶n xuÊt níc ta. §iÒu ®ã còng phï hîp víi thùc tÕ vµ cã nguyªn nh©n: lao
®éng trong níc cßn d tha, cÇn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm ®ang lµ nhu cÇu cÊp
b¸ch hiÖn nay vµ nhiÒu n¨m sau.
- VÒ ho¸ häc ho¸:
Nh×n chung, c«ng nghiÖp ho¸ häc cña ViÖt Nam ®· ®îc ph¸t triÓn trong
nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt, t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm cung cÊp cho c«ng nghiÖp, n«ng
nghiÖp, cho tiªu cïng x· héi vµ cã sù t¨ng tr¬ng kh¸ trong c¸c n¨m gÇn ®©y:
ph©n bãn ho¸ häc, quÆng apatÝt, thuèc trõ s©u, s¬n ho¸ häc, s¨m lèp c¸c
lo¹i....S¶n phÈm cña ho¸ häc ho¸ cßn ®îc øng dông trong nhiÒu ngµnh c«ng
nghiÖp chÊt dÎo, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt phô gia, c¸c chÊt ho¸ häc, xóc
t¸c...Ho¸ häc ho¸ ngµy cµng gi÷ vai trß quan träng t¸c ®éng ®Õn n¨ng suÊt,
chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy vËy, viÖc ®Çu t ®Ó ph¸t
triÓn cho ngµnh ho¸ chÊt cßn Ýt. Ho¸ häc cha thµnh nh©n tè mòi nhän cho sù
ph¸t triÓn kinh tÕ. §©y lµ nhîc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn thiÕu ®ång bé
trong thêi gian qua.
- VÒ sinh häc ho¸: Cã mét sè ngµnh ®ang ¸p dông c«ng nghÖ sinh häc
nh s¶n xuÊt rîu bia, nícgi¶i kh¸t, ph©n bãn, ch¨n nu«i, lai t¹o gièng, vi
sinh häc, tuy cã kÕt qu¶ ®¸ng kÓ, t¹o ra nhiÒu lo¹i gièng míi cho c©y trång vµ
vËt nu«i, cã kh¶ n¨ng chèng ®îc bÖnh tËt, phï hîp víi thêi tiÕt khÝ hËu ViÖt
Nam vµ cã n¨ng suÊt cao, nhng tû lÖ ¸p dông cha cao. §©y lµ ngµnh s¶n
xuÊt non trÎ míi ®îc ¸p dông vµo ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m gÇn ®ay vµ
®ang cã nhiÒu tiÒm n¨ng trong t¬ng lai.
-VÒ tin häc ho¸: Ngµnh tin häc ®· ®îc ph¸t triÓn kh¸ nhanh trong thêi
kú tõ ®æi míi kinh tÕ ®ªn nay. Tin häc ®ang trë thµnh mét ngµnh mòi nhän,