QUY TRÌNH CANH TÁC LÚA C I TI N SRIẢ Ế
A - X LÝ H T GI NG:Ử Ạ Ố
X lý h t thóc gi ng tr c khi gieo m nh m lo i b h t các tác nhân gâyử ạ ố ướ ạ ằ ạ ỏ ế
nên m t s b nh h i nh b nh lúa von, b nh khô v n, b nh l c r … đc lâyộ ố ệ ạ ư ệ ệ ằ ệ ở ổ ễ ượ
truy n t v h t gi ng sang m m m và trên cây lúa sau này. Bên c nh đó là b oề ừ ỏ ạ ố ầ ạ ạ ả
v đc cây lúa giai đo n m tr c s t n công c a các đi t ng chích hút nh :ệ ượ ạ ạ ướ ự ấ ủ ố ượ ư
R y nâu, r y l ng tr ng; và b nh vàng lùn, lùn xo n lá… D i đây là m t sầ ầ ư ắ ệ ắ ướ ộ ố
ph ng pháp đn gi n, d th c hi n và ít t n kém.ươ ơ ả ễ ự ệ ố
1./ X lý b ng n c mu i 15%:ử ằ ướ ố
- B c 1: Pha dung d ch n c mu i loãng (kho ng 1,5kg mu i pha v i 10ướ ị ướ ố ả ố ớ
lít n c. Dung d ch đt yêu c u là khi th 1 qu tr ng gà vào th y quướ ị ạ ầ ả ả ứ ấ ả
tr ng n i l p l .ứ ổ ậ ờ
- B c 2: Đ thóc gi ng vào dung d ch n c mu i loãng đã pha, khu yướ ổ ố ị ướ ố ấ
đu (c m t th tích thóc c n 3 th tích n c). Sau đó v t b toàn bề ứ ộ ể ầ ể ướ ớ ỏ ộ
ph n h t n i, k c h t l p l . Dung d ch mu i sau khi x lý l n 1 đcầ ạ ổ ể ả ạ ậ ờ ị ố ử ầ ượ
dùng l i và cân đi n ng đ dung d ch b ng cách thêm 5% t ng l ngạ ố ồ ộ ị ằ ổ ượ
mu i ban đu.ố ầ
- B c 3: V t toàn b h t chìm – là nh ng h t đt tiêu chu n và đãi s chướ ớ ộ ạ ữ ạ ạ ẩ ạ
l ng mu i còn t n d . Sau đó đem ngâm bình th ng.ượ ố ồ ư ủ ườ
2./ X lý b ng n c nóng 54ử ằ ướ 0C:
Pha 2 ph n n c l nh v i 3 ph n n c sôi (2 l nh 3 sôi), c 1th tích thócầ ướ ạ ớ ầ ướ ạ ứ ể
c n 3 – 5 th tích n c, khu y đu trong vòng 3 – 5 phút. Sau đó v t thóc ra vàầ ể ướ ấ ề ớ
ti n hành ngâm bình th ng.ế ủ ườ
3./ X lý b ng n c vôi trong:ử ằ ướ
X lý b ng n c vôi trong (2-3%): Dùng 200-300g vôi c c ho c 400 – 500gử ằ ướ ụ ặ
vôi m i tôi hòa tan trong 10 lít n c s ch. Đ l ng 15-20 phút r i l c l y 6-7 lítớ ướ ạ ể ắ ồ ọ ấ
n c vôi trong đ ngâm cho 6-7 kg thóc gi ng trong th i gian t 10-12 gi sau đóướ ể ố ờ ừ ờ
v t thóc ra đãi s ch, ti p t c ngâm bình th ng. Căn c vào l ng thóc gi ngớ ạ ế ụ ủ ườ ứ ượ ố
c n gieo đ tính toán l ng n c vôi trong c n pha cho phù h p. ầ ể ượ ướ ầ ợ
B – LÀM ĐT:Ấ
Khâu làm đt không đòi h i nh ng b c ph c t p khác v i t p quán c aấ ỏ ữ ướ ứ ạ ớ ậ ủ
nông dân. Tuy v y, đây cũng là m t khâu c n chu n b t t đ t o đi u ki n choậ ộ ầ ẩ ị ố ể ạ ề ệ
cây lúa phát tri n t t nh t.ể ố ấ
- Ru ng c n đc san ph ng đm b o trên ru ng không có nh ng chộ ầ ượ ẳ ả ả ộ ữ ỗ
đng n c l n.ọ ướ ớ
- Cây b a k , bùn nhuy n, toàn b phân chu ng hoai m c ho c phân gà vàừ ỹ ễ ộ ồ ụ ặ
phân lân ph i đc c y vùi tr c khi gieo, c y. ả ượ ầ ướ ấ
1
- H th ng rãnh thoát n c: Yêu c u c a ph ng pháp SRI là ru ng ch c nệ ố ướ ầ ủ ươ ộ ỉ ầ
duy trì đ đ m thích h p, ru ng không c n ng p n c. Do đó c n t o h th ngủ ộ ẩ ợ ộ ầ ậ ướ ầ ạ ệ ố
rãnh thoát n c xung quanh ru ng, và gi a ru ng. (Nh ng ru ng có di n tích l nướ ộ ữ ộ ữ ộ ệ ớ
>= 1000m2, nên làm rãnh xung quanh ru ng và 2 – 3 rãnh thoát n c trong ru ng.).ộ ướ ộ
Rãnh thoát n c nên làm r ng 25 cm, sâu 25 cm.ướ ộ
C – GIEO VÃI, LÀM M :Ạ
I. Đi v i nh ng ru ng s d ng k thu t gieo vãi:ố ớ ữ ộ ử ụ ỹ ậ
* L ng gi ng:ượ ố
- Đi v i lúa thu n: 5 – 8 kg/1000mố ớ ầ 2.
* K thu t gieo vãi: ỹ ậ
- Chia l ng gi ng thành 3 ph n đ h t gi ng đc phân b đu trên m tượ ố ầ ể ạ ố ượ ố ề ặ
ru ng.ộ
+ L n 1: Gieo v i l ng 60% l ng gi ng.ầ ớ ượ ượ ố
+ L n 2: B sung 20% l ng gi ng kh p m t ru ngầ ổ ượ ố ắ ặ ộ
+ L n 3: Gieo toàn b l ng gi ng còn l i vào m t góc ru ng, đ phòngầ ộ ượ ố ạ ộ ộ ề
m sau khi gieo b d ch h i c n phá.ạ ị ị ạ ắ
- Ru ng sau khi gieo song c n đc th ng xuyên gi m.ộ ầ ượ ườ ữ ẩ
- Sau gieo 1 – 3 ngày ti n hành phun thu c tr c .ế ố ừ ỏ
- Sau 5 – 7 ngày ti n hành cho n c vào ru ng (n c láng m t ru ng).ế ướ ộ ướ ặ ộ
II – Đi v i nh ng ru ng s d ng k thu t c y:ố ớ ữ ộ ử ụ ỹ ậ ấ
Đi v i nh ng ru ng s d ng k thu t c y nên ti n hành làm m sân.ố ớ ữ ộ ử ụ ỹ ậ ấ ế ạ
* Ph ng pháp làm m sân:ươ ạ
- Chu n b : Đ c y cho 1000mẩ ị ể ấ 2
+ C n 8 – 10mầ2 m .ạ
+ L ng gi ng: 5 - 8 kgượ ố
1. Chu n b :ẩ ị
+ Nên l y bùn ru ng lúa ho c có th l y đt đ i m t ru ng, bùn ấ ở ộ ặ ể ấ ấ ể ả ặ ộ ở
m ng máng n c ch y th ng xuyên. Không nên l y bùn nh ng n i y m khíươ ướ ả ườ ấ ở ữ ơ ế
nh bùn ao.ư
+ Chu n b 1 – 2 kg lân supe gieo m cho 1000 mẩ ị ạ 2 ru ng c y, ½ l ng lânộ ấ ượ
dùng đ ngâm t i cho m , ½ l ng lân tr n vào bùn gieo m . ể ướ ạ ượ ộ ạ
+ Chu n b 1 vài thúng x than bùn, hay bánh x lò g ch, ho c tr u. ẩ ị ỉ ỉ ạ ặ ấ
+ Mua nilon kh 0,8m đúp, r c ra kh 1,6m, ch làm m kh 1,2m là v a. ổ ọ ổ ỉ ạ ổ ừ
+ Chu n b tre que khung c m đ che ch n rét cho m , kh tre làm khungẩ ị ắ ể ắ ạ ổ
dài 1,4 – 1,5m, che cao trên m t lu ng m 30-35 cm, không che sát m t lu ng m ,ặ ố ạ ặ ố ạ
không che quá cao.
2. Làm bùn:
2
Tr c gieo 1/2 – 1 ngày, tr n đu lân v i bùn + tr u s ch (t l 1 tr u + 5ướ ộ ề ớ ấ ạ ỷ ệ ấ
bùn), ho c 1 x than đp nh + v i 5 bùn san đu, chi u r ng lu ng m 1,2m,ặ ỉ ậ ỏ ớ ề ề ộ ố ạ
chi u dài tu ; d y bùn kho ng 2 cm (1 đt tay tr ), di n tích bùn 8 – 10 mề ỳ ầ ả ố ỏ ệ 2, gieo
l ng 4 – 6 kg gi ng đ c y cho 1000mượ ố ể ấ 2 . (Không lót phân b c, phân chu ng,ắ ồ
không lót đm, hay Kaly). N u gieo trên n n sân g ch, sân bê tông, thì không c nạ ế ề ạ ầ
lót, n u gieo trên n n đt, san ph ng n n t i no n c, nên lót bao xác r n ráoế ề ấ ẳ ề ướ ướ ắ
n c, hay lót nilon đã ch c th ng l đ d thoát n c, khi đa m đi c y d h n.ướ ọ ủ ỗ ể ễ ướ ư ạ ấ ễ ơ
Ch khi bùn đã se m t m i gieo m , r c nh tay cho m m g i trên m t bùn, gieoờ ặ ớ ạ ắ ẹ ầ ử ặ
nhi u l n cho đu, ề ầ ề sau đó đy nilon 2 ngày 2 đêm cho m ng i mũi chông,ậ ạ ồ r i l yồ ấ
x than đp nh r c kín h t thóc.ỉ ậ ỏ ắ ạ (trong đi u ki n th i ti t v ĐX rét < 15ề ệ ờ ế ụ 0C).
3. Chăm sóc m :ạ
Dùng ½ l ng lân ngâm n c gi i hoà loãng t i ngay khi m mũi chông,ượ ướ ả ướ ạ
th i gian ngâm t 1-3 ngày. Dùng ph n n c lân đã tan hoà t l 1 n c ngâm hoàờ ừ ầ ướ ỷ ệ ướ
7 n c lã, trung bình 3-4 ngày t í 1 l n. Nh ng l n sau 1 n c ngâm hoà v i 5ướ ươ ầ ữ ầ ướ ớ
n c lã. Nh ng ngày không t i n c ngâm sáng t i nh 1 l n n c l nh,ướ ữ ướ ướ ướ ẹ ầ ướ ạ
chi u t i m t l n b ng doa ho c qua r , qua sàng cho h t n c nh không trôiề ướ ộ ầ ằ ặ ổ ạ ướ ỏ
d t l p x than.Tuy t đi không đc t i đm, không phun đm, ch t kích thíchạ ớ ỉ ệ ố ượ ướ ạ ạ ấ
cho m . Vì n u g p rét m d ch t. ạ ế ặ ạ ễ ế
4. Che và m nilon:ở
Khi nhi t đ l n h n 15ệ ộ ớ ơ 0C che đêm tránh s ng mu i, ngày m đ mươ ố ở ể ạ
quang h p t t. Khi có đt gió mùa nhi t đ nh h n 15ợ ố ợ ệ ộ ỏ ơ 0C che c ngày và đêm,ả
nh ng g p ngày tr i m không đc m nilon ra, nên vén thoáng 2 đu lu ng m ,ư ặ ờ ấ ượ ở ầ ố ạ
vén thoáng m t chút chân lu ng, sau vài ngày cho m quen v i môi tr ng m iộ ố ạ ớ ườ ớ
đc m ra. Nh ng c n luy n m tr c đi c y 5-7 ngày, m d n cho m quenượ ở ư ầ ệ ạ ướ ấ ở ầ ạ
môi tr ng, m h n đc vài ngày m quen v i môi tr ng, m i đc c y.ườ ở ẳ ượ ạ ớ ườ ớ ượ ấ
D - T A D M, C Y:Ỉ Ặ Ấ
I./ D m t a:ặ ỉ
* M c đích: Nh m t o s đng đu trên ru ng và đm b o m t đ theoụ ằ ạ ự ồ ề ộ ả ả ậ ộ
mong mu n.ố
* K thu t:ỹ ậ
- Tr c khi t a d m 4 – 5 ngày ti n hành bón r c Đm v i l ng 4 – 5ướ ỉ ặ ế ướ ạ ớ ượ
kg/1000m2. V i m c đích: R m ăn n i lên m t đt, cây m m p h n giúp choớ ụ ễ ạ ổ ặ ấ ạ ậ ơ
vi c d m t a d dàng, r lúa ít b nh h ng.ệ ặ ỉ ễ ễ ị ả ưở
- Ti n hành d m t a s m, khi m đc 2 – 2,5 lá.ế ặ ỉ ớ ạ ượ
- Khi ti n hành nh d m chú ý cây m c n đc nh sao cho ph n r có cế ổ ặ ạ ầ ượ ổ ầ ễ ả
bùn. Nh v y, r lúa s ít b t n th ng.ư ậ ễ ẽ ị ổ ươ
- Quá trình d m c n d m nông tay (sâu 1,5 – 2cm) đ tăng c ng kh năngặ ầ ặ ể ườ ả
đ nhánh và d m m t d nh/ khóm.ẻ ặ ộ ả
3
- M t đ t a d m: Tu theo ch t đt, đi u ki n canh tác, s đng mà d mậ ộ ỉ ặ ỳ ấ ấ ề ệ ứ ồ ặ
t a các m t đ cho h p lý, d m nhi u m t đ khác nhau đ đánh giá: D i đâyỉ ậ ộ ợ ặ ở ề ậ ộ ể ướ
là các m c m t đ đã đc th nghi m cho năng su t cao nh t đi v i các gi ngứ ậ ộ ượ ử ệ ấ ấ ố ớ ố
lúa thu n: 90 – 100 khóm/mầ2; 100 – 110 khóm/m2; 130 – 140 khóm/m2 so v i điớ ố
ch ng c a nông dân là > 180 – 220 khóm/mứ ủ 2.
- M i khu đng nên ti n hành đng lo t ba m c m t đ khác nhau đ tìmỗ ồ ế ồ ạ ở ứ ậ ộ ể
ra m t đ thích h p nh t.ậ ộ ợ ấ
- Trên m i ru ng nên chia thành các băng nh , xung quanh có rãnh thoátỗ ộ ỏ
n c đ ti n cho vi c đi u ti t n c.ướ ể ệ ệ ề ế ướ
II./ C y: ấ
- Khi cây m đc 2 – 2,5 lá ti n hành xúc m đi c y. ạ ượ ế ạ ấ
- Vi c c y nhanh ngay sau khi nh có ý nghĩa h t s c quan tr ng. C y t ngệ ấ ổ ế ứ ọ ấ ừ
cây m t, nh nhàng, c y nông tay (1,5 – 2cm)ộ ẹ ấ
- C y theo ô m t sàng đ m i cây lúa có th ti p xúc v i ánh sáng m t tr i,ấ ắ ể ọ ể ế ớ ặ ờ
tăng c ng hi u qu quang h p.ườ ệ ả ợ
- M t đ c y c n căn c vào ch t l ng đt tr ng, đi u ki n canh tác màậ ộ ấ ầ ứ ấ ượ ấ ồ ề ệ
đi u ch nh m c 20, 25, 30, 36, 42 khóm/m2. N u ch t đt t t, nhi u mùn có thề ỉ ở ứ ế ấ ấ ố ề ể
ti n hành m t đ th a h n.ế ậ ộ ư ơ
E – BÓN PHÂN:
Bón phân, c n ti n hành bón phân s m, bón đúng, đ so v i nhu c u dinh ầ ế ớ ủ ớ ầ
d ng c a cây lúa.ưỡ ủ
A - L ng phân bón, th i gian và cách bón phân (ru ng gieo vãi):ượ ờ ộ
Th i gian bónờLo i phânạL ng bónượ Th i đi m bónờ ể
Bón lót
(Tr c gieo)ướ
Phân chu ngồ100% Tr c khi b a, vùi sâuướ ừ
Phân lân 100% Tr c khi gieoướ
Đmạ15 – 20% Tr c khi gieoướ
Bón r cướ Đmạ5 kg/1000m2Tr c t a d m 4– 5ướ ỉ ặ
ngày
Bón thúc l n 1ầĐmạ60% (Có 10% u m m nhánhầ
xu t hi n)ấ ệ
Kali 30%
Bón b xungổĐmạ20 – 30% (sau bón thúc l n 1 tầ ừ
12 – 15 ngày)
Bón đón đòng ĐmạLCC (so màu lá)10% đu lá th t eoầ ắ
Kali 70%
B - L ng phân bón, th i gian và cách bón phân (ru ng c y):ượ ờ ộ ấ
Th i gian bónờLo i phânạL ng bónượ Th i đi m bónờ ể
Bón lót
(Tr c khi c y)ướ ấ Phân chu ngồ100% Tr c khi b a, vùi sâuướ ừ
Phân lân 100% Tr c khi b aướ ừ
4
Đmạ15 – 20% Tr c khi b aướ ừ
Bón thúc l n 1 (lúaầ
bén r h i xanh)ễ ồ Đmạ60% (Có 10% nhánh m i xu tớ ấ
hi n)ệ
Kali 30%
Bón b xungổĐmạ20 – 30% (sau bón thúc l n 1 t 12 –ầ ừ
15 ngày)
Bón đón đòng ĐmạLCC (so màu lá)10% đu lá th t eoầ ắ
Kali 70%
* Chú ý: L ng phân bón ph i căn c vào k t qu đi u tra t p quán nông dân t iượ ả ứ ế ả ề ậ ạ
đa ph ng. Đi u tra 20 – 30 nông dân s n xu t tiên ti n (năng su t cao, ít sâuị ươ ề ả ấ ế ấ
b nh) t i đa ph ng (có bi u m u kèm theo)ệ ạ ị ươ ể ẫ
F - QU N LÝ N C:Ả ƯỚ
* Giai đo n sinh tr ng dinh d ng:ạ ưở ưỡ
Qu n lý n c là vi c làm khô đt đnh k trong giai đo n sinh tr ng dinhả ướ ệ ấ ị ỳ ạ ưở
d ng đ thúc đy quá trình phát tri n c a b r và quá trình đ nhánh c a câyưỡ ể ẩ ể ủ ộ ễ ẻ ủ
lúa.
+ Rút n c l n 1: Sau khi bón thúc đm l n 1 đc 5 – 7 ngày, ti n hành rútướ ầ ạ ầ ượ ế
ki t n c trong ru ng. Đ ru ng khô t 5 – 7 ngày đ m t ru ng có v t n t. Sauệ ướ ộ ể ộ ừ ể ặ ộ ế ứ
đó l i ti p t c cho n c vào ru ng ng p 3 cm t 10 – 14 ngày.ạ ế ụ ướ ộ ậ ừ
+ Rút n c l n 2: Sau khi cho n c vào ru ng t 10 – 14 ngày, ti n hành rútướ ầ ướ ộ ừ ế
n c l n 2, đ ru ng khô 5 – 7 ngày r i l i ti p t c cho n c vàoướ ầ ể ộ ồ ạ ế ụ ướ
* S đ rút n c ph i ru ngơ ồ ướ ơ ộ :
12-20NSG 10-12 ngµy
Gieo Rút n c Rút n cướ ướ Thu ho chạ
PI
* Chú thích : Giai đo n gi n c trong ru ngạ ữ ướ ộ
Giai đo n ph i ru ngạ ơ ộ
* Giai đo n sinh tr ng sinh th c:ạ ưở ự
Duy trì m c n c nông (3 – 4 cm) trong giai đo n sinh tr ng sinh th c c aự ướ ạ ưở ự ủ
cây lúa (t khi làm đòng đn khi chín s a). N u đt b khô b t k th i đi m nàoừ ế ữ ế ấ ị ở ấ ỳ ờ ể
trong giai đo n sinh tr ng sinh th c thì đu làm gi m năng su t.ạ ưở ự ề ả ấ
* Giai đo n lúa chín: Rút c n n c trong ru ng và đ đt khô.ạ ạ ướ ộ ể ấ
G – PHÒNG TR SÂU B NH:Ừ Ệ
5