SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ
TRƯỜNG THPT BA ĐÌNH NGA SƠN
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
VẬN DỤNG MÔ HÌNH STEM TRONG DẠY HỌC CHỦ ĐỀ
THIẾT KẾ VÀ BẢN VẼ KĨ THUẬT MÔN CÔNG NGHỆ 11
Người thực hiện: Phan Thị Nguyệt
Chức vụ: Giáo viên
SKKN thuộc môn: Công Nghệ CN
THANH HOÁ NĂM 2021
MỤC LỤC
Trang
1. Mở đầu................................................................................................... 1
1.1. Lí do chọn đề tài................................................................................. 1
1.2. Mục đích nghiên cứu.......................................................................... 1
1.3. Đối tượng nghiên cứu......................................................................... 2
1.4. Phương pháp nghiên cứu................................................................. 2
2. Nội dung sáng kiến............................................................................... 2
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm........................................... 2
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh
nghiệm....................................................................................................... 3
2.3. Đề xuất vận dụng giáo dục STEM trong dạy học chủ đề thiết kế và
bản vẽ kĩ thuật ...................................................................................... 5
2.4. Hiệu quả của sáng kiến....................................................................... 10
2.5. Một số hình ảnh về quá trình thực nghiệm 11
3. Kết luận, kiến nghị............................................................................. 14
3.1. Kết luận............................................................................................... 14
3.2. Kiến nghị............................................................................................. 14
Tài liệu tham khảo.....................................................................................
Danh mục các đề tài SKKN đã được hội đồng đánh giá xếp loại cấp sở
GD&ĐT từ loại C trở lên...........................................................................
Phụ lục
Một số từ viết tắt trong báo cáo sáng kiến kinh nghiệm
THPT : Trung học phổ
thông
GV : Giáo viên
HS : Ho]c sinh
PPDH : Phương pha^p da]y ho]c
HTHT : Hứng thú học tập
CNTT : Công nghệ thông tin
1. Mở đầu
1.1. Lý do chọn đề tài
Môn Công nghệ trung học phổ thông (THPT) được Bộ giáo dục và Đào
tạo biên soạn trên tinh thần đổi mới, đảm bảo tính phổ thông, cơ bản, hiện đại và
phù hợp với thực tiễn Việt Nam. Nó cùng với các môn học khác trong nhà
trường phổ thông góp phần quan trọng vào việc tạo nền tảng ban đầu để đào tạo
con người phát triển toàn diện “ Giáo dục THPT nhằm giúp học sinh hoàn thiện
học vấn phổ thông có những hiểu biết thông thường về kỹ thuật và hướng
nghiệp, có điều kiện lựa chọn hướng phát triển và phát huy năng lực cá nhân,
tiếp tục học Đại học, Cao đẳng, Trung học chuyên nghiệp, học nghề hoặc đi vào
cuộc sống lao động” [1].
Trước các yêu cầu đổi mới về cách thức tiếp cận trong dạy học, mỗi GV
Công nghệ phải vận dụng sáng tạo và sử dụng linh hoạt các PPDH, kỹ thuật dạy
học tích cực vào từng bài dạy, chủ đề bài học cụ thể mới mang lại hiệu quả cao.
Để làm được điều đó thì mỗi GV Công nghệ cần phải nắm vững lí luận dạy học
và trả lời cho được các câu hỏi sau đây:
- Phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực là gì?
- Những PPDH tích cực, kỹ thuật dạy học tích cực nào?
- Cách thức vận dụng từng phương pháp dạy học, các kỹ thuật dạy học
tích cực vào từng bài giảng cụ thể như thế nào?
- PPDH tích cực và kĩ thuật dạy học tích cực khác ở chỗ nào?
Về khía cạnh giáo dục, STEM (viết tắt của các từ Science - Khoa học,
Technology - Công nghệ, Engineering - Kỹ thuật và Mathematics - Toán học),
trang bị cho người học những kỹ năng về tư duy phản biện và giải quyết vấn đề;
kỹ năng làm việc theo nhóm; khả năng tư duy chiến lược và định hướng mục
tiêu; kỹ năng quản lý thời gian.
Một trong những hình thức dạy học theo mô hình giáo dục STEM mới
đang được áp dụng hiện nay là việc học tập dựa trên cách thực hiện các bài thực
hành. Theo đó, học sinh được tham gia bài học và bài thuyết trình có chất lượng
cao theo từng chủ đề cụ thể.
Việc triển khai giáo dục STEM ở trường THPT là nhằm chuẩn bị cho học
sinh(HS) những tri thức thiết yếu nhất, những kỹ năng có thể giúp HS thích nghi
tốt với từng môi trường làm việc khác nhau.
1.2. Mục đích nghiên cứu
- Đề tài nghiêm cứu về mô hình Giáo dục STEM ở trường THPT.
- Đề tài nghiên cứu hướng vận dụng mô hình giáo dục STEM vào dạy học
môn Công nghệ phổ thông.
1
- Thiết kế dạy học dựa theo mô hình giáo dục STEM một chủ đề cụ thể:
Chủ đề: Thiết kế và bản vẽ kỹ thuật môn Công nghệ 11.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
- Nghiên cứu mô hình Giáo dục STEM ở trường THPT.
- Dạy và học môn Công nghệ 11.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu tài liệu, phương pháp luận về mô hình Giáo dục STEM.
- Nghiêm cứu việc vận dụng mô hình giáo dục STEM vào dạy và học
môn Công nghệ phổ thông.
- Thực nghiệm mô hình giáo dục STEM vào dạy và học một chủ đề cụ thể
của môn Công nghệ phổ thông.
- Nghiên cứu, khái quát hóa về mô hình Giáo dục STEM.
- Nghiêm cứu vận dụng mô hình giáo dục STEM vào dạy và học môn
Công nghệ phổ thông.
- Thực nghiệm, kiểm chứng mô hình giáo dục STEM vào dạy và học một
chủ đề cụ thể.
2. Nội dung của sáng kiến
2.1 Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
Mô hình giáo dục STEM là quá trình tích hợp kiến thức giữa các môn
khoa học, kỹ thuật, công nghệ, toán học, qua đó giúp HS hình thành kiến thức
tổng hợp về các bộ môn này và hình thành kỹ năng sống.
Mục tiêu của STEM là xây dựng cho HS các kỹ năng được kết hợp hài
hòa từ kiến thức của các bộ môn nói trên để sử dụng khi làm việc trong thế giới
công nghệ ngày nay.
Những kỹ năng STEM là tích hợp của 4 kỹ năng:
- Kỹ năng khoa học: Học sinh được trang bị những kiến thức về các khái
niệm, các nguyên lý, các định luật và các cơ sở lý thuyết của giáo dục khoa học.
Mục tiêu quan trọng nhất là thông qua giáo dục khoa học, học sinh có khả năng
liên kết các kiến thức này để thực hành và có tư duy để sử dụng kiến thức vào
thực tiễn để giải quyết các vấn đề trong thực tế.
- Kỹ năng công nghệ: Học sinh có khả năng sử dụng, quản lý, hiểu biết, và
truy cập được công nghệ, từ những vật dụng đơn giản như cái bút, chiếc quạt
đến những hệ thống phức tạp như các loại máy móc.
- Kỹ năng kỹ thuật: Học sinh được trang bị kỹ năng và hiểu được quy
trình để làm ra nó. Vấn đề này đòi hỏi học sinh phải có khả năng phân tích, tổng
hợp và kết hợp để biết cách làm thế nào để cân bằng các yếu tố liên quan (như
2
khoa học, nghệ thuật, công nghệ, kỹ thuật) để có được một giải pháp tốt nhất
trong thiết kế và xây dựng quy trình. Ngoài ra HS còn có khả năng nhìn nhận ra
nhu cầu và phản ứng của xã hội trong những vấn đề liên quan đến kỹ thuật.
- Kỹ năng toán học: Là khả năng nhìn nhận và nắm bắt được vai trò của
toán học trong mọi khía cạnh tồn tại trên thế giới. HS có kỹ năng toán học sẽ có
khả năng thể hiện các ý tưởng một cách chính xác, có khả năng áp dụng các khái
niệm và kĩ năng toán học vào cuộc sống hằng ngày.
Ngoài ra mô hình giáo dục STEM cũng trang bị cho học sinh những kỹ
năng phù hợp để phát triển gồm những kỹ năng chính:
- Tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề.
- Kỹ năng trao đổi và cộng tác.
- Tính sáng tạo và kỹ năng phát kiến.
- Văn hóa công nghệ và thông tin truyền thông.
- Kỹ năng làm việc theo dự án.
- Kỹ năng thuyết trình.
Khi học sinh theo học theo cách tiếp cận giáo dục STEM đều có những ưu
thế nổi bật như: kiến thức khoa học, kỹ thuật, công nghệ và toán học chắc chắn,
khả năng sáng tạo, tư duy logic, hiệu suất học tập và làm việc vượt trội và có cơ
hội phát triển các kỹ năng mềm toàn diện hơn trong khi không hề gây cảm giác
nặng nề, quá tải đối với học sinh.
Với HS phổ thông, việc theo học các môn học STEM còn có ảnh hưởng
tích cực tới khả năng lựa chọn nghề nghiệp tương lai. Khi được học nhiều dạng
kiến thức trong một thể tích hợp, HS sẽ chủ động thích thú với việc học tập thay
vì thái độ e ngại hoặc tránh né một lĩnh vực nào đó, từ đó sẽ khuyến khích các
em có định hướng tốt hơn khi chọn chuyên ngành cho các bậc học cao hơn và sự
chắc chắn cho cả sự nghiệp về sau.
Mô hình giáo dục STEM vận dụng phương pháp học tập chủ yếu dựa trên
thực hành và các hoạt động trải nghiệm sáng tạo. Các phương pháp giáo dục tiến
bộ, linh hoạt nhất như Học qua dự án – chủ đề, học qua trò chơi và đặc biệt
phương pháp học qua hành luôn được áp dụng triệt để cho các môn học tích hợp
STEM.
2.2 Thực trạng của đề tài
Từ thực trạng cho thấy nhiều học sinh phổ thông còn thụ động trong việc
học tập môn Công nghệ; khả năng sáng tạo và năng lực vận dụng tri thức đã học
để giải quyết các tình huống thực tiễn cuộc sống còn hạn chế [8].
a. Thiếu động cơ học tập: Chương trình bộ môn Công nghệ phổ thông còn
nặng tính hàn lâm, chưa phù hợp với mọi đối tượng, chưa đảm bảo được
tính vùng miền. Bộ môn được coi là môn phụ nên học sinh không lo sợ
3