Sâu bệnh trên cây hồ tiêu

Chia sẻ: Tran Phu | Ngày: | Loại File: DOC | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

306
lượt xem 71
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu Sâu bệnh trên cây hồ tiêu trình bày các loại bệnh thường gặp trên cây hồ tiêu, dấu hiệu bệnh và biện pháp phòng trị. Một số bệnh thường gặp ở cây hồ tiêu được trình bày ở tài liệu này như nấm bệnh hại rễ, mối tiêu, rệp sáp giả,.... Hy vọng đây là tài liệu hữu ích cho bà con nông dân đang trồng cây tiêu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sâu bệnh trên cây hồ tiêu

Sâu bệnh trên cây hồ tiêu Nấm bệnh hại rễ: Rhizoctonia sp, Fusarium sp, tuyến trùng... làm tiêu chết nhanh. Các loại nấm này thường có trên chuối, cao su - 2 loại cây trồng xen với tiêu Tuyến trùng: Meloidogyne, Pratylenchus, Xiphinema… Tuyến trùng chích hút, bơm các độc tố vào rễ, tạo nên các n ốt u s ần, làm r ễ cong queo, giảm khả năng hấp thu nước, dưỡng chất khiến cây sinh trưởng kém, c ằn c ỗi, lá vàng v ọt, héo, chót lá đen dần rồi rụng. Bệnh s ẽ n ặng h ơn nếu kết h ợp có n ấm b ệnh, vi khu ẩn làm thối rễ. Phòng trị: đào mương thoát nước để hạn chế tuyến trùng lây lan, tăng c ường bón vôi (vì tuyến trùng thích đất hơi chua), bón phân h ữu cơ hoai m ục (vì trong phân h ữu c ơ có nhi ều vi sinh vật, tuyến trùng đối kháng), rải thuốc. Mối tiêu (Coptoteranes sp): tạo những hầm đất trên dây tiêu và dưới mặt đất quanh gốc tiêu. Đối với đường hầm đất trên dây tiêu phía trên mặt đất: cạo bỏ s ạch đ ường h ầm, phun thuốc kỹ, sau 3 ngày có thể phun lại. Đối với đường hầm, tổ mối ở gốc tiêu dưới mặt đất: xới đất tơi xung quanh n ọc tiêu, c ạo b ỏ đường hầm đất. Tưới dung dịch thuốc trừ bệnh hoặc xới đất xung quanh n ọc tiêu sâu khoảng 10cm, rải thuốc bột rồi lấp đất và tưới nước. Rệp sáp giả (Pseudococcidoe): gây hại đọt non, lá non, chùm quả, dây tiêu trên mặt đất. Phun rửa bồ hóng, bột rệp sáp bằng nước có áp suất lớn. Phun thuốc trừ sâu trên cây, mặt đất Đối với gốc tiêu, dây tiêu dưới mặt đất, bị rệp chữa trị tương tự như phần chữa trị tổ mối. Rệp sáp: Xuất hiện và gây hại chủ yếu trong mùa nắng. Rệp sáp bám ch ặt vào m ặt d ưới lá, gié hoa, trái để chích hút nhựa làm lá khô, trái khô, r ụng. Rệp còn c ư trú d ưới đ ất, g ốc cây đ ể chích hút chất dinh dưỡng trong rễ, thân làm cây sinh trưởng kém, còi cọc. Trong quá trình chích hút rệp sáp thải ra dịch có ch ất đường t ạo đi ều ki ện t ốt cho n ấm b ồ hóng phát triển dẫn đến việc giảm khả năng quang hợp của lá, tạo môi trường cho vi khu ẩn xâm nhập. Phòng trị: phun thuốc đặc trị Rầy mềm (Toxoptera sp), bọ xít muỗi (Diconocoris sp): gây hại đọt non, lá trái, dây tiêu. Phun thuốc. Bọ đầu dài đục dây (Lophobaris sp), bọ ăn lá: gây hại mắt dây, dây cuống hoa, lá. Phun thuốc. Lưu ý: Thường xuyên quan sát phát hiện sâu bệnh kịp thời. Thuốc hóa học phải dùng luân phiên, không dùng 1 loại thuốc trong thời gian dài. Phun thuốc cần tiến hành đồng bộ để tránh sự lây lan, phát tán sâu bệnh ra cả vùng. Bệnh chết nhanh (bệnh thối gốc, chết dây - Quick wilt, Phytophthora foot rot) Cây bị héo nhanh, mép lá hơi co lại và trở nên vàng trước khi rụng. Thời gian từ khi dây tiêu héo, xuống lá rồi chuyển vàng, rụng ào ạt chỉ để lại dây, cành trơ trọi diễn ra chỉ trong vòng 7 – 10 ngày, sau đó cây chết trong vòng vài tuần lễ. Sau khi lá rụng quả bắt đầu nhăn nheo và khô. Các đốt cành và trái cũng bị rụng để trơ lại thân chính với vài nhánh khô héo bám trên trụ tiêu. Các trái tiêu bị lõm vào và méo mó. Các biện pháp xử lý đối với cây tiêu lúc này không mang lại hiệu quả. Thông thường các lá phía dưới thấp bị bệnh trước sau đến các lá phía trên, lá bệnh vàng rụng xuống và tiếp tục chu kỳ lây lan bệnh.
Bệnh thường gây chết hàng loạt nọc tiêu, phòng trị rất khó khăn, tốn kém và ít mang lại hiệu quả. Bộ rễ đã bị nấm tấn công 1 – 2 tháng trước khi các triệu chứng biểu hiện ra bên ngoài. Toàn bộ rễ bị thối đen nhất là phần cổ rễ, thân sát mặt đất bị thối rã, vỏ bong ra, có mùi hôi nhẹ (lở cổ rễ). Bệnh do nấm Phytophthora parasitica var. piperana. Nấm sống dưới đất, thích ẩm, chủ yếu phát sinh phát triển và lây lan trong mùa mưa, nhất là giai đoạn giữa và cuối mùa mưa, đầu mùa khô. Thông thường nấm Phytophthora kết hợp với các loại nấm sống trong đất khác như Pythium, Fusarium, Rhizoctonia… cùng tấn công lên tiêu làm cây tiêu chết rất nhanh. Nấm bệnh có thể lây lan đến hầu hết các bộ phận của cây như lá, rễ, thân, nhánh… đặc biệt là các bộ phận nằm trong và sát mặt đất. Trong điều kiện mùa khô, nấm tồn tại dưới dạng bào tử vách dầy hầu như không hoạt động và khi mùa mưa đến chúng hoạt động trở lại và lây lan trên đồng ruộng theo nước mưa. Ở các vườn có độ tuổi cây càng cao thì khả năng nhiễm bệnh càng lớn do sự tích lũy nguồn bệnh ở trong đất, cây sinh trưởng kém, sức kháng bệnh giảm. Nhiều vườn tỷ lệ nhiễm bệnh lên tới 75%. Bệnh thường xuất hiện trên các vườn tiêu từ 3, 4 năm tuổi trở lên và khi thấy trong vườn có 5 – 7 % cây chết thì phần lớn cây trong vườn đều đã bị nấm tấn công gây hại. Bệnh phụ thuộc rất nhiều vào địa hình vườn hồ tiêu, nhất là ở vùng trũng và khu chân đồi do mưa chảy dồn về, khó tiêu thoát, độ ẩm cao tạo điều kiện thuận lợi cho nấm lây lan, phát sinh và gây bệnh cho cây hồ tiêu. Phòng trừ: - Trồng cây với mật số vừa phải, không trồng dầy, xén tỉa cành sát mặt đất khoảng 20 – 30cm - Quét dung dịch Bordeaux 10%, vôi vào phần thân tiêu sát mặt đất để hạn chế sự xâm nhập của mầm bệnh. - Xen canh: Theo kinh nghiệm các nước Ấn Độ, Philipinnes cho thấy trồng xen tiêu với cà phê, dừa … sẽ giãm bệnh chết nhanh. - Sử dụng cây con sạch bệnh: Không lấy hom trong vườn đã bị bệnh chết nhanh, đất trong bầu phải được xử lý bằng nhiệt độ, formol… để trừ tuyến trùng, mầm bệnh… - Giống kháng: Các giống tiêu khác nhau có tính chống chịu khác nhau đối với bệnh chết nhanh, chọn giống tiêu có tính chống chịu bệnh cao - Hạn chế gây vết thương trên rể, thân… : Nấm gây bệnh sống trong đất và xâm nhập vào cây qua các vết thương do con người tạo ra khi chăm sóc hoặc do tuyến trùng, côn trùng chích hút như rệp sáp… điều kiện ngoại cảnh như gió mạnh làm dây tiêu cọ sát với cây choái, đặc biệt cây choái có gai như vông nem là nguyên nhân khiến cây bị lan truyền bệnh. - Thoát nước: để hạn chế bệnh chết nhanh, cần phải hạ mức thuỷ cấp xuống càng sâu, càng tốt, tối thiểu cũng phải bảo đảm 6 tấc (60cm) tính từ mặt đất trở xuống. Không để đọng nước, nếu cần phải lên mô để trồng. Trung bình cứ hai hàng tiêu, có một mương, mương vừa giúp thoát thuỷ vừa hạn chế tuyến trùng và mầm bệnh lây lan qua nước. - Bón phân hợp lý: Cần bón phân đầy đủ và hợp lý sẽ giúp tiêu chống chịu bệnh tốt hơn, chú ý bổ sung magiê và vôi. Phân hữu cơ hoai mục cũng rất tốt cho tiêu vì ngoài việc cung cấp thêm vi lượng cho cây, trong phân hữu cơ còn có hệ vi sinh vật đối kháng với mầm bệnh và tuyến trùng. - Vệ sinh vườn: Thường xuyên thu nhặt tàn dư thực vật như lá, cành, rể … cây bệnh trong vườn mang đi tiêu hủy. Vườn tiêu bị bệnh không nên trồng lại ngay, cần tiến hành xử lý mầm bệnh và chờ ít nhất 6 tháng đến 1 năm mới trồng lại
Phải luân phiên thay đổi thành phần hoạt chất của thuốc nhằm tăng hiệu quả phòng trị và hạn chế tính kháng thuốc của bệnh. Bệnh rụng lóng - chết dây Ngoài hai bệnh trên , bà con trồng tiêu cũng cần lưu ý đến bệnh “Rụng lóng chết dây” (tiêu cùi). Bệnh này cũng thường thấy trong mùa mưa, nguyên nhân có thể do nấmRhizoctonia solani hay do vi khuẩn Pseudomonas sp. gây ra. Triệu chứng chung là bệnh làm cho lá bị vàng, thối và rụng đi, sau đó lan dần vào lóng làm lóng rụng dần từ trên xuống (nằm rải rác dưới dốc tiêu do đó gọi là bệnh rụng lóng). Trường hợp bệnh do nấm gây ra, ta thấy hai đầu mắt lóng bị thâm đen trong khi phần giữa lóng vẫn còn xanh và nếu bệnh do vi khuẩn, quan sát ta thấy rễ bị thối nhũng, có mùi hôi, nếu cắt ngang thì thấy mạch bị thâm đen. Cây bị bệnh sẽ sinh trưởng chậm lại, tược non ra chậm, năng suất giãm nhiều, có trường hợp bệnh lan thành dịch rất khó phòng trị. Để hạn chế bệnh xuất hiện và gây hại nặng , nhất thiết vẫn là việc phòng bệnh là chính, kế tiếp là sử lý bệnh bằng thuốc hóa học như Saizole 5SC, Copforce Blue 51WP… khi bệnh vừa chớm phát. Bệnh tiêu điên Bệnh “Tiêu điên” thường thấy ở vườn tiêu 1, 2 năm tuổi, vườn cắt ngọn để nhân giống, bệnh có thể do nhiều nguyên nhân: - Do cây thiếu hay mất cân bằng về dinh dưỡng - Do thiếu nước. - Do các loại côn trùng chích hút như rầy mềm, nhện đỏ…hút nhựa làm lá biến dạng - Do cây bị bệnh nhiễm siêu vi khuẩn (virus) Để xác định nguyên nhân, trước hết quan sát mặt dưới lá xem có nhện đỏ hay rầy mềm chích hút, quan sát màu sắc lá xem cây có triệu chứng thiếu phân, thiếu nước hay không (nhất là trong mùa nắng), nếu loại trừ các nguyên nhân trên thì nguyên nhân gây nên bệnh tiêu điên là do nhiễm Virus. Tác nhân truyền bệnh virus là côn trùng chích hút như rệp sáp, tuyến trùng …Trong thực tế, cây bị nhiễm virus rất dễ nhận diện bởi các triệu chứng thể hiện rất đặc trưng : cây còi cọc, lá nhỏ, phiến lá dầy, nổi các vết khảm, nhọn, màu vàng xanh nhạt, mép lá cong lại, đọt không phát triển. Để phòng trị hiệu quả cần xác định nguyên nhân chính gây hại. Nếu là do nhện đỏ thì phải dùng thuốc trừ nhện như Saromite 57EC. Rầy mềm sử dụng Secsaigon 25, 50EC, Dragon 585EC … nếu cây bị virus nên nhổ bỏ để cắt đứt nguồn bệnh lây lan. www.vietlinh.vn Phòng trừ một số loài sâu bệnh hại tiêu Trong những năm qua, do giá trị của cây tiêu cao nên diện tích trồng tiêu ở nhiều vùng đã gia tăng nhanh. Nhiều nơi, để tận dụng diện tích, bà con còn trồng tiêu xen với chuối, cao su. Đây là 2 loại cây thường lưu giữ nguồn nấm bệnh hại rễ như: Rhizoctonia sp, Fusarium sp, tuyến trùng... có thể gây chết tiêu rất nhanh. Nguyên nhân trên, cùng với những biện pháp canh tác không hợp lý, thiếu kỹ thuật đã dẫn đến sự xuất hiện thường xuyên của nhiều loại sâu bệnh hại tiêu như: Mối, rầy mềm nâu, rệp sáp giả 1 cặp đuôi ngắn, rệp sáp giả vằn, tuyến trùng, v.v... Để phòng trừ những loại sâu bệnh này, nhóm nghiên cứu thuộc Bộ môn BVTV, Trường ĐHNL TP. Hồ Chí Minh đã đưa ra một số biện pháp như sau: Mối tiêu (Coptoteranes sp), thường tạo những đường hầm đất trên dây tiêu và dưới mặt đất quanh gốc tiêu để gây hại. Đối với đường hầm đất trên dây tiêu phía trên
mặt đất, cần cạo bỏ sạch đường hầm rồi phun thuốc kỹ, có thể phun kép (sau 3 ngày phun lại). Loại thuốc sử dụng là : Shersol, Lannate, Diazinon... phun liều lượng 1,5 – 2,0 phần nghìn. Đối với đường hầm, tổ mối ở gốc tiêu dưới mặt đất, cần xới đất tơi xung quanh nọc tiêu, cạo bỏ đường hầm đất. Sau khi xới đất xung quanh nọc tiêu sâu khoảng 10cm, rải thuốc bột Diaphos 10H, Padan 4H (50 – 300g/nọc tùy theo tuổi tiêu), rồi lấp đất và tưới nước. Có thể tưới dung dịch thuốc trừ bệnh Bordeaux 1%, Funguran với liều lượng 150 – 500ml/nọc (tùy tuổi tiêu). Rệp sáp giả (Pseudococcidoe), thường gây hại đọt non, lá non, chùm quả, dây tiêu trên mặt đất. Để phòng trị loại này, trước hết cần phun rửa bồ hóng, bột rệp sáp bằng nước có áp suất lớn. Phun thuốc trừ sâu kỹ trên cây, mặt đất bằng các loại thuốc như: Pyrinex 20EC, Fenbis 10ND, Sevin 80 WP, Sumithion, Sherzol... ở nồng độ 1,5 – 2,0 phần nghìn. Đối với phần bị hại là gốc tiêu, dây tiêu dưới mặt đất, chữa trị tương tự như phần chữa trị tổ mối. Các loại rầy mềm (Toxoptera sp), bọ xít muỗi (Diconocoris sp) thường gây hại đọt non, lá trái, dây tiêu. Phòng trị chúng bằng cách phun kỹ các loại thuốc thông dụng như: Prinex 20EC, Butyl 10WP, Sevin 80 WP, Diazinon 60 EC v.v... với nồng độ 1,5 – 2,0 phần nghìn. Bọ đầu dài đục dây (Lophobaris sp), bọ ăn lá. Thành trùng, ấu trùng của chúng thường đục từ mắt dây, dây cuống hoa, ăn lá tiêu. Dùng các loại thuốc: Phosalone 35EC, Diazinon 60EC, Bi50 – 50ND, Oncol 20EC phun kỹ với liều lượng 2 –3 phần nghìn. Trên đây là một số biện pháp trừ sâu bệnh hại tiêu bằng thuốc hóa học. Lưu ý, thuốc hóa học phải dùng luân phiên, không dùng 1 loại thuốc trong thời gian dài. Nếu có thể, khi phun thuốc cần tiến hành đồng bộ để tránh sự lây lan, phát tán sâu bệnh ra cả vùng. Đặc biệt, trong quá trình chăm sóc, thường xuyên quan sát phát hiện sâu bệnh kịp thời. Tránh để tình trạng khi cây tiêu đã vàng, rụng lá mới mua thuốc về phun sẽ không tác dụng. NNVN, 1/9/2003 www.vietlinh.vn Bí quyết xây dựng vườn tiêu sạch bệnh Bệnh chết nhanh do nấm phytopthora gây hại lan rộng trên các vùng trồng tiêu, làm cho nhiều nhà vườn tại các vùng trồng tiêu trong tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu lao đao. Trong khi đó, nhiều mô hình trồng tiêu tại huyện Châu Đức và huyện Xuyên Mộc trụ được nhờ vào cách làm tuy không mới nhưng hiệu quả. MỖI NGƯỜI MỘT CÁCH Chị Trần Thị Thanh ở xã Bình Ba (huyện Châu Đức), có 1 ha tiêu đã bước vào năm thứ sáu. Hàng năm, chị Thanh thu hoạch hơn 3 tấn tiêu, sau khi trừ chi phí còn lãi hơn 100 triệu đồng. Bí quyết thành công của chị là thay vì chỉ trồng một loại choái là trụ xây hoặc trụ sống như những người khác, chị lại xen vào giữa 2 hàng trụ xây bằng một hàng trụ sống (gòn, trôm). Chị Thanh lý giải: Làm trụ tiêu bằng cây sống thì không trồng dày được vì tàn cây sẽ ra rất nhanh, nếu chặt không kịp vườn bị ẩm, tiêu dễ bị bệnh và rụng trái; sử dụng trụ xây phải tốn vật liệu che vì nếu không sẽ rất khô và nóng, tiêu khó phát triển. Ngoài ra, để giữ vững vườn tiêu trước sự tấn công của bệnh chết nhanh, chị Thanh sử dụng chế độ phân bón phù hợp, không bón nhiều phân hóa học, tiêu dễ bị bệnh. Đồng thời, hạn chế việc đào xới quanh gốc tiêu vì dễ làm đứt rễ, mầm bệnh có thể xâm nhập. Anh Chúng Nàm Kiếu ở xã Hòa Hiệp (huyện Xuyên Mộc có 1,5 ha đất trồng tiêu và chỉ sử dụng cây choái là cây trôm. Năng suất vườn tiêu của anh Kiếu luôn ổn định hơn 3,5 - 4 tấn/năm. Từ khi trồng đến nay đã hơn 10 năm, nhưng chưa một trụ tiêu nào bị bệnh hoặc chết. Bí quyết thành công của anh Kiếu là cách thoát nước tốt và dùng nấm đối kháng (trichoderma). Anh Kiếu cho biết: do vườn tiêu được trồng thưa và thoát nước tốt, nên bệnh không bộc phát. Riêng chế độ phân bón, anh sử dụng
rất ít phân hóa học, nhưng cân đối lượng phân NPK trong năm và tập trung dùng phân chuồng, rác, vỏ cà phê có sẵn tại địa phương, phân lân và nấm trichoderma ủ hoai, sau đó bón cho vườn cây vào giai đoạn sau khi thu hoạch tiêu. KỸ THUẬT ĐƠN GIẢN ĐỂ Ủ PHÂN HỮU CƠ VI SINH TẠI GIA ĐÌNH Nhiều người trồng tiêu đã biết vai trò của nấm đối kháng (trichoderma) trong việc hạn chế bệnh chết nhanh trên cây tiêu, tuy nhiên cách sử dụng mỗi người lại khác nhau. Nếu những người có cách làm khoa học như chị Thanh, anh Kiếu thì cũng có những người lại đem nấm đối kháng bón trực tiếp vào gốc tiêu. Theo TS. Đỗ Trung Bình, Trưởng phòng nghiên cứu đất, phân bón, Viện Khoa học kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam, việc bón trực tiếp nấm vào gốc cây mà không có chất hữu cơ thì sẽ mất tác dụng, vì vi sinh vật không có thức ăn và sẽ chết. Để tạo điều kiện cho người trồng tiêu biết cách sử dụng và tận dụng chất hữu cơ hiện có tại gia đình để sản xuất ra phân hữu cơ vi sinh, vừa qua trong khuôn khổ dự án VVOB do tổ chức phi chính phủ Bỉ tài trợ, nhóm nông dân chuyên trồng tiêu và cà phê của CLB Tân Châu, xã Sông Xoài (huyện Tân Thành) đã thử nghiệm ủ phân hữu cơ vi sinh tại gia đình với các vật liệu như: vỏ thân bắp, vỏ cà phê, thân đậu phộng, phân bò, phân heo còn tươi… với phân lân và nấm trichoderma. Thí nghiệm đã mang lại kết quả khích lệ, bởi các chất hữu cơ rất mau hoai, tạo độ xốp rất cao, nguồn phân cung cấp tại chỗ dồi dào. Ông Huỳnh Trấn Quốc, Trưởng phòng nghiên cứu hệ thống canh tác, Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp miền Nam, cho biết: “Thử nghiệm này giúp cho nhiều nông dân quan tâm hơn đến việc tận dụng những nguồn nguyên liệu sẵn có, sản xuất ra phân bón tại nhà, giúp cải tạo vườn, đặc biệt nâng cao độ phì của đất, hạn chế dịch bệnh trên cây tiêu và tạo ra sản phẩm an toàn”. Theo : http://www.vietlinh.vn/library/agriculture_plantation/tieu_trusau.asp