TRƯỜNG THCS Lý Tự Trọng GIÁO VIÊN : Huỳnh Hồng Ngọc
Trang số 1
Sáng kiến kinh nghiệm
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC SINH
TÌM LỜI GIẢI CHO BÀI TOÁN
TRƯỜNG THCS Lý Tự Trọng GIÁO VIÊN : Huỳnh Hồng Ngọc
Trang số 2
A. PHẦN MỞ ĐẦU :
I.Đặt vấn đề :
Đất nước ta đang ngày càng phát triển nhanh chóng trở thành một nước
tiên tiến trên thế giới. Để sự phát triển tiến xa hơn nữa thì cần phải coi “
Giáo dục - Đào tạo là quốc sách hàng đầu” vì Giáo dục & Đào tạo thế hệ
trẻ,thế hệ tương lai của đất nước phải được dặt lên hàng đầu .
Hiện nay sự nghiệp Giáo dục - Đào tạo đang đổi mới trước yêu cầu phát
triển của nền Kinh tế – Xã hội theo hướng CNH – HĐH đất nước.Chính vì
vậy,mục tiêu của Giáo dục - Đào tạo là đào tạo nên những con người có tri
thức khoa học mới,năng động vận dụng những tri thức khoa học mới đó để
sáng tạo ra những cái mới để thích ứng với những nhu cầu của sự phát triển
của Khoa học – Kỹ thuật trong XH hiện đại ngày nay và mai sau .
Đứng trước nhiệm vụ nặng nề đó những người làm nghề Sư phạm cần
phải không ngừng đổi mới phương pháp giảng dạy sao cho phù hợp với sự
tiến bộ của khoa học kỹ thuật.Dạy học không những giúp cho người học có
hệ thống kiến thức KH,kỹ năng,kỹ xảo mà còn phát triển năng lực tư
duy,sáng tạo,vận dụng kiến vào thực tiễn để cải tạo thực tiễn.
Trong những tri thức khoa học đó thì môn Toán là một môn khoa học tự
nhiên có vai trò rất quan trọng trong cuộc sống và trong các lĩnh vực khoa
học khác,nó là chìa khoá của sự hình thành và phát triển năng lực tư
duy,phẩm chất trí tuệ.Để học tốt các môn khoa học khác thì HS cần phải học
tốt môn Toán.
Muốn vậy,người GV không những phải đổi mới phương pháp dạy
học,phải biết vận dụng sáng tạo,linh hoạt các phương pháp,hình thức tổ chức
dạy học phù hợp với nội dung đơn vị kiến thức để HS lĩnh hội và phát hiện
kiến thức một cách chủ động sáng tạo mà còn phải hướng dẫn cho HS cách
học sao cho có hiệu quả và có phương pháp tìm lời giải cho một bài toán.
II. Lý do chọn đề tài :
TRƯỜNG THCS Lý Tự Trọng GIÁO VIÊN : Huỳnh Hồng Ngọc
Trang số 3
Có thể nói giải Toán là một trong những vấn đề trung tâm của phương
pháp giảng dạy bởi lẽ việc giải Toán là một việc mà cả người học lẫn người dạy
thường xuyên phải làm.Đặc biệt đối với HS,đó là mục tiêu của việc học Toán.
Từ việc giải Toán,có thể vận dụng kiến thức đã biết vào các vấn đề cụ thể
trong cuộc sống hàng ngày.
Giải Toán là một hình thức tốt nhất để rèn luyện kỹ năng như kỹ năng
tính toán,kỹ năng biến đổi,kỹ năng suy luận và từ đó có kỹ năng Toán học hóc
các môn khoa học khác như : Lý,Sinh,Hoá,...
Việc tìm lời giải cho một bài toán là một hình thức rất tốt để kiểm tra về
năng lực,mức độ tiếp thu kiến thức và việc vận dụng kiến thức của HS.Thông
qua việc tìm lời giải cho một bài toán để rèn luyện phương pháp khoa học trong
suy nghĩ,trong suy luận,trong giải quyết các vấn đề,....qua đó để rèn luyện trí
thông minh sáng tạo,phát triển các năng lực trí tuệ cho HS. Ngoài ra việc giải
toán còn rèn luyện cho HS nhiều đức tính tốt như tính cần cù,tính kỷ luật,tính
năng động sáng tạo .....
Việc tìm ra lòi giải của một bài toán khó,phương pháp giải mới,độc đáo
sẽ gây lên sự phấn trấn,hào hứng và lòng say mê học Toán ....
Chính vì những lý do trên,để đào tạo nên những HS giỏi Toán,phát hiện
ra những HS có năng khiếu về Toán thì người GV không chỉ đổi mới phương
pháp dạy học ở trên lớp học sao cho HS lĩnh hội tri thức một cách chủ động
thông qua các hình thức tổ chức dạy học như dạy học theo nhóm,dạy học theo
lớp để HS có điều kiện trao đổi kiến thức,học hỏi lẫn nhau và có tinh thần đoàn
kết trong tập thể. Khi ở trên lớp GV chỉ là người cố vấn,hướng dẫn,suy nghĩ đặt
câu hỏi một cách có hệ thống,phù hợp với từng loại bài,từng đối tượng, kích
thích HS phát huy hết khả năng tư duy,khao khát tiến tới thắc mắc để tìm ra vấn
đề mới.Từ đó HS hình thành và khắc xâu kiến thức mới một cách chủ động dễ
nhớ và khó có thể phai mờ. Không những vậy,GV cần phải có phương
TRƯỜNG THCS Lý Tự Trọng GIÁO VIÊN : Huỳnh Hồng Ngọc
Trang số 4
pháp để hướng dẫn HS tự học ở nhà để tái hiện lại những tri thức đã rút ra trên
lớp bằng cách giaỉ bài tập và tìm lời giải,phát triển và mở rộng cho bài
toán.Buộc HS không những hoạt động tích cực ở trên lớp mà còn tích cực,ham
mê giải toán ở nhà.Từ đó HS sẽ đạt kết quả cao trong học tập.
B. NỘI DUNG :
I.Thực trạng :
Trong quá trình giảng dạy và sát sao kiểm tra kỹ năng giải toán của HS
tôi thấy có rất nhiều HS còn mắc phải những thiếu sót khi giải toán dẫn đến
những lời giải sai lầm không có hiệu quả.
Sau đây là một số thiếu sót của HS thường mắc phải trong phương pháp
giải toán như sau :
- Một số HS chưa có sự ham mê học toán,vẫn còn lười học,coi việc giải toán là
một gắng lặng do đó chưa biết cách giải toán nhưng bên cạnh đó cũng có một số
HS mặc dù chăm học,nắm được kiến thức bài học nhưng nắm kiến thức một
cách mờ nhạt nên không biết cách làm bài tập hoặc có làm được thì laị làm sai.
- Chưa đọc kỹ đề bài,chưa hiểu rõ bài toán đã lao ngay vào giải.Bởi vậy,khi làm
thì không biết bắt đầu từ đâu,khi gặp khó khăn thì không biết làm cách nào để
tháo gỡ.
- Không chịu đề cập bài toán theo nhiều cách khác nhau,không chịu nghiên
cứu,khảo sát kỹ từng chi tiết và kết hợp các chi tiết của bài toán theo nhiều
cách,không sử dụng hết các dữ kiện bài toán .
- Không biết vận dụng hoặc vận dụng chưa thành thạo các phương pháp suy
luận trong giải Toán,vận dụng một cách máy móc thiếu linh hoạt.
- Không chịu kiểm tra lại lơì giải tìm được,bởi vậy có thể tính toán nhầm hay
vận dụng kiến thức một cách nhầm lẫn,không biết cách sửa lại.
- Không chịu suy nghĩ tìm các cách giải khác nhau cho một bài toán hay mở
rộng bài Toán.Do đó HS luôn bị hạn chế trong việc rèn luyện năng lực giải
Toán.
TRƯỜNG THCS Lý Tự Trọng GIÁO VIÊN : Huỳnh Hồng Ngọc
Trang số 5
Ví dụ 1 : Một HS TB yếu ở lớp 7 có thể thực hiện phép Rút gọn như sau :
yx
b
a
byax
(sai)
Còn đối với HS khá - Giỏi có thể gặp những sai lầm khi giải dạng như sau :
Ví dụ 2 :
Tìm GTNN của biểu thức
A = x2 – 3x + 5 với x 2
Lời giải ( của HS )
Ta có : A = x2 – 3x + 5 = ( x2 – 3x +
4
9 ) + 5 -
4
9
= ( x -
2
3 ) 2 +
4
11
4
11
Vậy GTNN của biểu thức A là
4
11 khi x =
2
3
Nhận xét : Lời giải của HS trên là sai vì em HS đó đã không chú ý đến
ĐK x 2
Ta thấy ngay nếu x =
2
3 không thoả mãn điều kiện x 2 .
Vì vơí x 2 thì ( x -
2
3 ) 2
4
1 x = 2
Lời giải đúng của bài toán trên như sau :
Ta có thể tìm GTNN của biểu thức A bằng cách biến đổi khác như sau :
Ta có : A = x2 – 3x + 5 = ( x2 –3x + 2 ) + 3
= ( x – 1 ) ( x – 2 ) + 3
Vì x 2 nên x – 1 > 0 và x – 2 0
( x – 1 ) ( x – 2 ) 0 A 3
Vậy GTNN của biểu thức A là 3 khi ( x – 1 ) ( x – 2 ) = 0
x – 2 = 0 x = 2