Sổ tay hướng dẫn sử dụng phần mềm hệ thống hồ chứa

Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel

Trung tâm Phòng tránh và Giảm nhẹ thiên tai - DMC

SỔ TAY HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG

PHẦN MỀM HỆ THỐNG HỒ CHỨA

DỰ THẢO LẦN 1

Hà Nội, tháng 06 năm 2011

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN TỔNG CỤC THỦY LỢI Trung tâm Phòng tránh và Giảm nhẹ thiên tai SỔ TAY HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG Phần mềm Hệ thống hồ chứa Hà Nội, tháng 06 năm 2011

Mục lục

PHẦN I:

GIỚI THIỆU PHẦN MỀM HỆ THỐNG HỒ CHỨA ............................. 1

PHẦN II:

CẤU TRÚC – CHỨC NĂNG CỦA PHẦN MỀM ................................. 3

I.Nhập dữ liệu ....................................................................................... 3

II.Báo cáo ............................................................................................. 7

PHẦN III:

HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG .................................................................... 8

CẬP NHẬT DỮ LIỆU

1.Cập nhật thông tin tĩnh của hồ chứa .................................................... 9

2.Lưu trữ hình ảnh, tài liệu liên quan tới hồ chứa ..................................11

3.Sửa thông tin chung về hồ chứa, cập nhật hình ảnh của hồ chứa. ........13

4.Cập nhật thông số động của hồ chứa ..................................................14

5.Cập nhật thông số động của hồ chứa bằng tin nhắn ............................15

6.Cập nhật trạm đo mực nước, lưu lượng nước, lượng mưa ...................17

7.Sửa thông tin trạm đo, cập nhật hình ảnh của trạm đo ........................18

8.Cài đặt cấu hình cảnh báo ..................................................................19

9.Sửa cấu hình cảnh báo .......................................................................20

10.Xóa cấu hình cảnh báo .....................................................................21

BÁO CÁO – THỐNG KÊ

11.Biểu đồ - Báo cáo ............................................................................22

12.Giám sát trực tuyến .........................................................................23

PHẦN I:

GIỚI THIỆU PHẦN MỀM HỆ THỐNG HỒ CHỨA

Lời giới thiệu

Hồ chứa là công trình thủy lợi tổng hợp có tác dụng tích nước ở thượng lưu, xả xuống hạ lưu theo nhu cầu sử dụng và đảm bảo an toàn cho hạ du. Sau các trận lũ lớn xảy ra vào các năm 2009, 2010 tại miền Trung đã cho thấy công tác điều hành hồ chứa kịp thời có tầm quan trọng lớn trong việc bảo đảm an toàn cho bản thân công trình và an toàn hạ du; đặc biệt, trong bối cảnh đối phó với biến đổi khí hậu, đã đặt ra nhiều vấn đề phải áp dụng công nghệ hiện đại vào quản lý điều hành hồ chứa.

D M C

Trang 1

Chương trình “Quản lý hồ chứa” được thiết kế nhằm hỗ trợ các cấp quản lý trong việc đánh giá nguy cơ và đưa ra quyết định cảnh báo sớm. Chương trình là nơi tập trung thông tin, dữ liệu về hồ chứa,được sử dụng như một phần của hệ thống hỗ trợ quá trình ra quyết định trong điều hành phòng chống lụt bão. Hệ thống sử dụng hạ tầng mạng Internet, điện thoại vô tuyến, vệ tinh để đồng bộ dữ liệu. Các dữ liệu được cập nhật tự đồng bằng các thiết bị quan trắc tự động lắp đặt tại hồ. Bên cạnh đó, Chương trình cũng hỗ trợ người sử dụng chủ động cập nhật dữ liệu trực tiếp qua mạng Internet. Dữ liệu được xử lý, so sánh với các mức cảnh báo và đưa ra các thông tin hỗ trợ quá trình điều hành như biểu đồ lượng mưa,

biểu đồ mực nước, biểu đồ lưu lượng, giám sát hồ chứa trực tuyến qua mạng Internet. Người quản lý sẽ luôn nhận được thông tin về hồ chứa chính xác, kịp thời nhất.

Mục đích

Tài liệu này được biên soạn làm tài liệu hướng dẫn trong quá trình sử dụng Chương trình “Quản lý hồ chứa”. Tài liệu sẽ cung cấp cho người sử dụng, các cán bộ quản lý những hiểu biết cơ bản về cách sử dụng ứng dụng và những thông tin có thể sử dụng để hỗ trợ cho những hoạt động quản lý thiên tai mà họ phụ trách.

Xin hoan nghênh mọi phản hồi, ý kiến đóng góp của người sử dụng liên quan tới việc sử dụng chương trình và xin gửi về địa chỉ dmc@ccfsc.gov.vn.

Yêu cầu đối với máy tính hiển thị chương trình

Máy tính để bàn (PC), máy tính xách tay (Notebook, netbook, tablet…) có thể chạy tốt, nhanh chương trình lướt web như: Firefox 3.6.

Yêu cầu đối với người sử dụng

D M C

Trang 2

Người sử dụng Chương trình phải biết cách sử dụng những ứng dụng phần mềm máy tính cơ bản và thông dụng như trình duyệt web, mạng Internet, Word, Excel.

PHẦN II:

CẤU TRÚC – CHỨC NĂNG CỦA PHẦN MỀM

I. Nhập dữ liệu

1. Danh mục hồ: Để cập nhật các thông tin tĩnh

về hồ chứa, bao gồm:

a. Thông tin tổng quát:

 Tên đập (hồ chứa):

 Địa điểm xây dựng thuộc tỉnh………..

Huyện………Xã

 Nhiệm vụ (Cấp nước tưới, Phát điện, Phòng lũ)

 Năm xây dựng

 Lưu vực sông

 Tên chủ đập (Tên, địa chỉ, điện thoại, mail, liên

hệ khi khẩn cấp)

 Tổ chức chủ đập trực thuộc

 Dân sinh kinh tế vùng hạ du (dạng text về thông

D M C

Trang 3

tin số dân, vị trí phân bố….)

b. Thông tin chi tiết:

 Diện tích lưu vực (km2)

 Dung tích:

o Dung tích tổng cộng (106 m3)

o Dung tích hữu ích (106 m3)

o Dung tích chết (106 m3)

o Dung tích điều tiết lũ (106 m3)

 Mực nước:

o Mực nước gia cường (m)

o Mực nước dâng bình thường (m)

o Mực nước chết (m)

o Mực nước lũ Max đã xảy ra (m)

 Đập chính:

o Cấp công trình đầu mối

o Hình thức đập

o Vị trí (Xã, huyện, tỉnh)

o Chiều dài (m)

o Chiều cao (m)

D M C

Trang 4

o Cao trình đỉnh đập (m)

o Cao trình đỉnh tường chắn sóng (m)

o Vật liệu

o Kết cấu

 Đập phụ: (cho phép nhập nhiều đập phụ)

o Tên đập

o Vị trí (Xã, huyện, tỉnh)

o Chiều dài (m)

o Chiều cao (m)

o Cao trình đỉnh đập (m)

o Cao trình đỉnh tường chắn sóng (m)

o Vật liệu

o Kết cấu

 Cổng lấy nước, tháo nước: (cho phép nhập nhiều

cổng lấy nước, tháo nước)

o Tên cống

o Vị trí (dưới đập nào)

o Lưu lượng thiết kế (Qtk; m3/s)

o Vật liệu

D M C

Trang 5

o Kết cấu

o Chế độ chảy (có áp, không áp)

o Chiều dài cống (m)

o Kích thước cống (m)

o Cao trình đáy cống (m)

 Các tràn xả lũ: (Cho phép nhập nhiều tràn, tràn xả

đáy, xả mặt)

o Tên tràn

o Vị trí

o Số lượng tràn

o Lưu lượng thiết kế (Qtk; m3/s)

o Chiều rộng tràn (kích thước tràn)

o Vật liệu

o Kết cấu

o Hình thức tiêu năng

o Hình thức đóng mở

o Cao trình ngưỡng tràn (m)

 Nhóm thông tin khác:

D M C

Trang 6

o Số tổ máy phát điẹn o Lưu lượng qua một tổ máy (Qtk; m3/s)

2. Thông số động: Để cập nhật thêm các thông số thực tế về mực nước thượng lưu, mực nước hạ lưu, lưu lượng nước xả, lượng mưa, trạng thái các cửa xả tràn sâu, cửa xả tràn mặt.

3. Danh mục trạm đo: Cập nhật các thông tin về liên quan tới các thiết bị đo: Mực nước thượng, hạ lưu hồ, lưu lượng, lượng mưa.

4. Cấu hình cảnh báo: Cập nhật các mức báo động 1, 2, 3 và đăng ký các số điện thoại sẽ nhận thông tin cảnh báo khi mực nước thượng tại hồ đạt tới các mức cảnh báo.

II. Báo cáo

1. Biểu đồ thống kê: Bao gồm các biểu đồ mực nước, biểu đồ lưu lượng, biểu đồ lượng mưa, biểu đồ so sánh mực nước, lưu lượng với cùng kỳ các năm trước.

2. Giám sát online: Hiển thị mực nước hiện tại và thay đổi so với lần cập nhật gần nhất của các mực nước thượng lưu, mực nước hạ lưu, lưu lượng nước xả, số lượng cửa đang mở,lượng mưa.

D M C

Trang 7

PHẦN III:

HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG

Truy cập (Login)

- Việc truy cập vào Chương trình “Quản lý hồ chứa” được hạn chế, chỉ dành riêng cho những cán bộ có trách nhiệm cập nhật dữ liệu, quản lý tại hồ chứa, những cán bộ quản lý cấp Bộ có trách nhiệm liên quan.

D M C

Trang 8

- Gõ địa chỉ: http://210.211.97.165:8080/LAKE - Tên truy cập: (nhập tên truy cập đã được cấp) - Mật khẩu: (nhập mật khẩu đã được cấp)

CẬP NHẬT DỮ LIỆU

1. Cập nhật thông tin tĩnh của hồ chứa

Bước 1: Từ trang chủ, đưa con trỏ chuột chọn “Nhập dữ liệu”.

Bước 2: Chọn tiếp “Danh mục hồ”.

Bước 3: Bấm vào nút “Tìm kiếm” để lọc ra các hồ mà người sử dụng quản lý.

Lưu ý: Khi không nhập thông tin tìm kiếm nào vào các ô tìm kiếm phía trên, thì mặc định sẽ tìm kiếm tất cả các hồ có trong cơ sở dữ liệu mà người đó quản lý.

D M C

Trang 9

Bước 4: Chọn vào biểu tượng hình cái bút chì để sửa các thông tin tĩnh của hồ chứa: Mực nước chết, mực nước dâng bình thường, mực nước dâng gia cường, cao trình đỉnh đập, dung tích chết, dung tích hữu ích….

D M C

Trang 10

Bước 5: Chọn nút “Sửa” để kết thúc công việc nhập dữ liệu tĩnh của hồ chứa.

2. Lưu trữ hình ảnh, tài liệu liên quan tới hồ chứa

Bước 1: Từ trang chủ, đưa con trỏ chuột chọn “Nhập dữ liệu”.

Bước 2: Chọn tiếp “Danh mục hồ”.

Bước 3: Bấm vào nút “Tìm kiếm” để lọc ra các hồ mà người sử dụng quản lý.

Lưu ý: Khi không nhập thông tin tìm kiếm nào vào các ô tìm kiếm phía trên, thì mặc định sẽ tìm kiếm tất cả các hồ có trong cơ sở dữ liệu mà người đó quản lý.

D M C

Trang 11

Bước 4: Chọn vào hồ cần cập nhật thông tin. Rồi chọn vào nút sửa.

Bước 5: Bấm nút Browse… để tìm tới file tài liệu cần cập nhật lên website.

D M C

Trang 12

Bước 6: Bấm nút “Thêm” để cập nhật thêm hình ảnh của hồ chứa lên website.

3. Sửa thông tin chung về hồ chứa, cập nhật hình

ảnh của hồ chứa.

Bước 1: Từ trang chủ, đưa con trỏ chuột chọn “Nhập dữ liệu”.

Bước 2: Chọn tiếp “Danh mục hồ”.

Bước 3: Bấm vào nút “Tìm kiếm” để lọc ra các hồ mà người sử dụng quản lý.

Lưu ý: Khi không nhập thông tin tìm kiếm nào vào các ô tìm kiếm phía trên, thì mặc định sẽ tìm kiếm tất cả các hồ có trong cơ sở dữ liệu mà người đó quản lý.

Bước 4: Chọn vào nút “Sửa” để sửa thông tin chung của hồ chứa. Bấm nút “Thêm” để cập nhật thêm hình ảnh của hồ chứa.

D M C

Trang 13

Bước 5: Chọn nút “Sửa” để kết thúc công việc sửa thông tin chung của hồ chứa.

4. Cập nhật thông số động của hồ chứa

Bước 1: Từ trang chủ, đưa con trỏ chuột chọn “Nhập dữ liệu”.

Bước 2: Chọn tiếp “Thông số động”.

Bước 3: Bấm vào nút “Thêm” để cập nhật thông số mực nước, lưu lượng, lượng mưa.

D M C

Trang 14

Bước 4: Sau khi nhập các thông tin cần thiết, bấm “Thêm” để hoàn tất quá trình cập nhật thông số động cho hồ.

5. Cập nhật thông số động của hồ chứa bằng tin

nhắn

a. Cập nhật tham số động của hồ bằng cách nhắn tin

theo cú pháp sau:

Mã hồ; Thông số; Thời gian; Giá trị của thông số.

Sau đó, gửi đến số 116. Toàn bộ các tin nhắn gửi từ số điện thoại sử dụng mạng của Viettel được miễn phí tin nhắn.

Cụ thể như sau:

Mã hồ: Mã số của hồ mà đơn vị, cán bộ quản lý muốn cập nhật thông số (mã hồ chứa được gửi kèm)

Thông số: Gồm các loại thông số sau:

- Mức nước thượng lưu: được quy định là số “1”

- Lưu lượng đến hồ: được quy định là số “2”

- Lượng mưa tại hồ: được quy định là số “3”

- Mức nước hạ lưu: được quy định là số “4”

- Lưu lượng xả qua đập và nhà máy thủy điện

(nếu có): được quy định là số “5”

Thời gian: được quy định theo định dạng năm-tháng-ngày giờ-phút-giây (YY-MM-DD HH:MM:SS) Ví dụ: 11-04-28 15:00:01 được hiểu là ngày 28 tháng 04 năm 2011 vào lúc 15h 00’ 01

Thời gian cập nhật và nhắn tin đúng theo ốp quan trắc của hồ chứa.

Lưu ý: Ngày-tháng-năm và giờ-phút-giây được cách

D M C

Trang 15

nhau bởi dấu cách.

Giá trị của thông số: Là giá trị thực đo của các thông số nêu trên (mực nước, lưu lượng, lượng mưa...).

Ví dụ: Nội dung của tin nhắn như sau:

HBH_02_000001;1;11-05-28 16:00:00;109

Diễn giải: Cập nhật thông số mực nước thượng của hồ Hòa Bình (có mã hồ là HBH_02_000001) với giá trị mực nước thượng là 109 m vào lúc 16h00’00’’ ngày 28/05/2011

b. Xem thông số về mực nước, lượng mưa được cập

nhật gần nhất của hồ chứa:

Soạn tin nhắn: Mã hồ ?

Gửi tới 116

D M C

Trang 16

Ví dụ: Soạn tin nhắn để lấy thông tin của hồ Hòa Bình: HBH_02_000001 ?

6. Cập nhật trạm đo mực nước, lưu lượng nước,

lượng mưa

Bước 1: Từ trang chủ, đưa con trỏ chuột chọn “Nhập dữ liệu”.

Bước 2: Chọn tiếp “Danh mục trạm đo ”.

Bước 3: Bấm nút “Thêm” để thêm mới các trạm đo, thông tin liên quan tới trạm đo, quan trắc.

D M C

Trang 17

Bước 4: Sau khi nhập các thông số, bấm nút “Thêm” để hoàn tất công việc thêm mới trạm đo, quan trắc mực nước, lượng mưa.

7. Sửa thông tin trạm đo, cập nhật hình ảnh của

trạm đo

Bước 1: Từ trang chủ, đưa con trỏ chuột chọn “Nhập dữ liệu”.

Bước 2: Chọn tiếp “Danh mục trạm đo ”.

Bước 3: Chọn hồ chứa cần sửa thông tin.

Bước 4: Bấm nút “Sửa”.

D M C

Trang 18

Bước 5: Sửa các thông tin về hồ chứa, hoặc cập nhật thêm hình ảnh của hồ chứa rồi bấm nút “Sửa”.

8. Cài đặt cấu hình cảnh báo

Bước 1: Từ trang chủ, đưa con trỏ chuột chọn “Nhập dữ liệu”.

Bước 2: Chọn tiếp “Cấu hình cảnh báo”.

Bước 3: Bấm vào nút “Tìm kiếm” để lọc ra các hồ mà người sử dụng quản lý.

Lưu ý: Khi không nhập thông tin tìm kiếm nào vào các ô tìm kiếm phía trên, thì mặc định sẽ tìm kiếm tất cả các hồ có trong cơ sở dữ liệu mà người đó quản lý.

Bước 4: Bấm chọn nút “Thêm” để cài đặt mức cảnh báo.

Bước 5: Thêm các thông số cảnh báo cho mức nước báo động 1, 2 , 3.

D M C

Trang 19

Bước 6: Sau khi hoàn tất, bấm nút “Thêm” để kết thúc công việc cài đặt mức cảnh báo.

9. Sửa cấu hình cảnh báo

Bước 1: Từ trang chủ, đưa con trỏ chuột chọn “Nhập dữ liệu”.

Bước 2: Chọn tiếp “Cấu hình cảnh báo”.

Bước 3: Bấm vào nút “Tìm kiếm” để lọc ra các hồ mà người sử dụng quản lý.

Lưu ý: Khi không nhập thông tin tìm kiếm nào vào các ô tìm kiếm phía trên, thì mặc định sẽ tìm kiếm tất cả các hồ có trong cơ sở dữ liệu mà người đó quản lý.

Bước 4: Chọn hồ chứa cần sửa thông tin.

Bước 5: Bấm vào nút “Sửa” để sửa thông tin cảnh báo.

D M C

Trang 20

Bước 6: Sửa xong các thông tin cảnh báo, người sử dụng bấm vào nút “Sửa” để hoàn tất công việc.

10. Xóa cấu hình cảnh báo

Bước 1: Từ trang chủ, đưa con trỏ chuột chọn “Nhập dữ liệu”.

Bước 2: Chọn tiếp “Cấu hình cảnh báo”.

Bước 3: Bấm vào nút “Tìm kiếm” để lọc ra các hồ mà người sử dụng quản lý.

Lưu ý: Khi không nhập thông tin tìm kiếm nào vào các ô tìm kiếm phía trên, thì mặc định sẽ tìm kiếm tất cả các hồ có trong cơ sở dữ liệu mà người đó quản lý.

Bước 4: Tích chọn vào ô vuông tương ứng với hồ chứa cần xóa thông tin cảnh báo.

Bước 5: Bấm vào nút “Xóa” để xóa thông tin cảnh báo.

D M C

Trang 21

Bước 6: Bấm nút “OK” để hoàn tất công việc xóa thông tin cấu hình cảnh báo.

BÁO CÁO – THỐNG KÊ

11. Biểu đồ - Báo cáo

Bước 1: Từ trang chủ, đưa con trỏ chuột chọn “Báo cáo”.

Bước 2: Chọn tiếp “Biểu đồ thống kê”.

Bước 3: Chọn các thông số báo cáo để lập biểu đồ.

D M C

Trang 22

Bước 4: Bấm chọn biểu đồ tương ứng với yêu cầu sử dụng.

12. Giám sát trực tuyến

Bước 1: Từ trang chủ, đưa con trỏ chuột chọn “Báo cáo”.

Bước 2: Chọn tiếp “Giám sát online”.

Bước 3: Bấm vào nút “Tìm kiếm” để lọc ra các hồ mà người sử dụng quản lý.

Lưu ý: Khi không nhập thông tin tìm kiếm nào vào các ô tìm kiếm phía trên, thì mặc định sẽ tìm kiếm tất cả các hồ có trong cơ sở dữ liệu mà người đó quản lý.

D M C

Trang 23

Bước 4: Trên màn hình sẽ hiển thị các mực nước, lượng mưa, lưu lượng hiện tại và sự thay đổi so với lần cập nhật ngay trước đó.