Soạn bài thơ Sóng - XUân Quỳnh
SÓNG (Xuân Quỳnh)
MỤC TIÊU BÀI HỌC:
- Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn và niềm khao khát mãnh liệt về hạnh phúc của
người phụ nữ trong tình yêu.
- Nắm được nghệ thuật kết cấu, xây dựng hình ảnh, ngôn từ và nhịp điệu của bài thơ
I. Tìm hiểu chung
1. Tiểu dẫn
- Xuân Quỳnh sinh năm 1942 và mất năm 1988, tên khai sinh là Nguyễn Thị Xuân
Quỳnh. Quê làng La Khê, huyện Hoài Đức, tỉnh Hà Tây. Xuất thân trong một gia đình
công chức. Mẹ mất sớm, Xuân Quỳnh ở với bà nội.
- 13 tuổi, Xuân Quỳnh từng là diễn viên múa đoàn văn công Trung ương, Biên tập báo
Văn nghệ, biên tập viên NXB Tác phẩm mới, Uỷ viên BCH Hội nhà văn Việt Nam
khoá III. Xuân Quỳnh mất đột ngột cùng chồng là nhà viết kịch nổi tiếng Lưu Quang
Vũ vì tai nạn giao thông tại Hải Dương (chiều 29/4/1988).
- Tác phẩm gồm có:
+ Tơ tằm, chồi biếc (in chung với Cẩn Lai) (1963)
+ Hoa dọc chiến hào (1968)
+ Gió Lào cát trắng (1974)
+ Lời ru trên mặt đất (1978)
+ Tự hát (1984)
+ Sân ga chiều em đi (1984)
+ Hoa cỏ may (1989) (sau khi nhà thơ mất)
Một số tập dành riêng cho thiếu nhi
Truyện: Bến tàu trong thành phố, Bầu trời trong quả trứng, Vẫn còn ông trăng khác.
- Truyện viết cho thiếu nhi mang đến cho các em những tình cảm trong trẻo, trìu mến,
nhân hậu và cái nhìn hỏm hỉnh thông minh.
- Xuân Quỳnh được xem là một trong những người viết thơ tình hay nhất trong nền
thơ Việt Nam từ sau 1945. Đó là tình yêu vừa nồng nàn, sôi, say đắm, vừa tha thiết
dịu dàng, vừa giàu trực cảm, vừa lắng sâu trải nghiệm suy tư. Cái tôi của thi sĩ là cái
tôi thành thật:
Không sĩ diện đâu nếu tôi yêu được một người
Tôi sẽ yêu anh hơn anh ta yêu tôi nhiều lắm
Tôi yêu anh dẫu vạn lần cay đắng…
- Xuân Quỳnh thể hiện trong thơ khát vọng sống, khát vọng yêu và đi liền với nó là
những dự cảm về sự biến suy, phai bạc:
+ “Bây giờ yêu mai có thể xa rồi”
+ “Mùa thu hoa vẫn vàng như thế
Chỉ em là đã khác với em xưa”
- Thơ Xuân Quỳnh nổi bật ở vẻ đẹp nữ tính. Đó là thiên chức làm vợ, làm mẹ với tâm
hồn tinh tế, chăm lo, tạo dựng đời sống bình yên. Thơ Xuân Quỳnh cũng là thơ tự bộc
bạch giãi bày, mong được nương tựa, chở che, gắn bó.
2. Bài thơ Sóng
a. Hoàn cảnh và mục đích sáng tác
- Bài thơ viết năm 1967. Lúc này Xuân Quỳnh đang ở độ tuổi 25. Người phụ nữ ở độ
tuổi này có suy nghĩ rất chín về tình yêu. Mặt khác cũng thấy được ý thức của cái tôi
bên cạnh cái ta chung.
- Tác giả cũng không đặt tình yêu trong quan hệ cảm tính một chiều mà thể hiện khát
vọng tình yêu như một nhu cầu tự nhận thức, khám phá. Cảm xúc thơ do vậy vừa sôi
nổi mãnh liệt, vừa gợi tới chiều sâu của sự triết lí.
b. Chủ đề
Sóng và em là hai hình tượng sóng đôi, để từ đó những khám phá về sóng, em thấy
mình. Tình yêu trong em là sự vươn lên cái cao cả, lớn lao, là nỗi nhớ thương, thuỷ
chung son sắt. Đồng thời là khát vọng mãnh liệt của tình yêu, nỗi lo âu giữa cái hữu
hạn của đời người với cái vô cùng, vô hạn của thời gian.
II. Đọc hiểu văn bản
1. Cấu trúc bài thơ
- Bài thơ có cấu trúc song hành giữa sóng và em. Sóng cũng là em mà em cũng là
sóng.