TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 490 - THÁNG 5 - SỐ 1 - 2020
233
TÁC DỤNG CỦA SƠN TRA NAM TRÊN MÔ HÌNH
RỐI LOẠN LIPID MÁU NGOẠI SINH Ở CHUỘT
Nguyễn Tiến Chung1, Vũ Minh Tiến2
TÓM TẮT60
Mục tiêu: đánh giá tác dụng điều trị rối loạn lipid
máu của vị thuốc Sơn Tra Nam trên mô hình thực
nghiệm. Phương pháp: gây rối loạn lipid máu theo
cơ chế ngoại sinh theo phương pháp của Trovato A và
cộng sự, đánh giá tác dụng của Sơn tra ở mức liều
10g/kg và 20g/kg theo đường uống. Kết quả: Sơn tra
liều 10g/kg làm hạn chế tăng 18,56% TG, 13,93% TC
và 14,09% LDL-C huyết thanh chuột so với lô chứng.
Không có sự khác biệt vế tác dụng giữa hai mức liều
Sơn tra 10g/kg và 20g/kg.
Từ khóa:
Sơn tra, rối loạn lipid máu, mô hình
thực nghiệm
SUMMARY
THE EFFECT OF SON TRA ON EXPERIMENTAL
ANIMAL MODELS OF WHITE RAT
Objective: evaluate the treatment effects of
dyslipidemia of Son Tra Nam in experimental model.
Method: causing dyslipidemia in the exogenous
mechanism by the method of Trovato A et al,
assessing the effects of Son tra at doses of 10g/kg
and 20g/kg orally. Results: Son tra of 10g/kg dose
limited the increase of 18.56% of TG, 13.93% of TC
and 14.09% of LDL-C in mouse serum compared to
the control. There was no difference in the effect
between two doses of Son tra 10g/kg and 20g/kg.
Keywords:
Son tra, dyslipidemia, experimental
animal models
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Rối loạn lipid máu là tình trạng tăng hoặc mất
cân bằng giữa các chỉ số thành phần lipid trong
huyết thanh. Theo dự báo, cùng với sự phát
triển của xã hội, các bệnh lý tim mạch liên quan
tới các rối loạn chuyển hóa là một bệnh đáng lo
ngại cho sức khỏe của con người nói chung và
những người có tuổi nói riêng [1]. Y học hiện đại
đã có nhiều quan tâm nghiên cứu và phát hiện
ra nhiều loại thuốc điều trị hội chứng tăng lipid
máu. Không thể phủ nhận tác dụng của các
nhóm thuốc này, tuy nhiên cũng cần phải lưu ý
tới các tác dụng không mong muốn gây ra cho
người bệnh khi phải sử dụng chúng như rối loạn
tiêu hóa, suy giảm chức năng gan, thận… Hiện
nay y học đang có xu hướng tìm kiếm và sử
1Học viện Y Dược học cổ truyền Việt Nam
2Bệnh viện y học cổ truyền Hải Dương
Chịu trách nhiệm chính: Nguyễn Tiến Chung
Email: nguyentienchung89@gmail.com
Ngày nhận bài: 19.2.2020
Ngày phản biện khoa học: 15.4.2020
Ngày duyệt bài: 22.4.2020
dụng các thuốc có nguồn gốc từ thảo dược
nhằm hạn chế các tác dụng không mong muốn
khi dùng thuốc.
Theo lý luận của y học cổ truyền, theo các
biểu hiện lâm sàng, rối loạn lipid máu được miêu
tả trong chứng đàm thấp và có liên quan trực
tiếp tới công năng vận hóa của tỳ vị. Thực tế
lâm sàng đã chứng minh các thuốc có tác dụng
kiện tỳ trừ thấp hóa đàm đều có tác dụng cải
thiện tình trạng rối loạn lipid trong máu [2]. Sơn
tra là vị thuốc được sử dụng từ lâu trong y học
cổ truyền với tác dụng kiện tỳ tiêu thực. Theo
kinh nghiệm lâm sàng, Sơn tra là lựa chọn hàng
đầu trong các đơn thuốc nhằm mục đích cải
thiện tình trạng rối loạn lipid máu. Tuy nhiên
chưa có một công trình nào nghiên cứu đầy đủ
về tác dụng của vị thuốc này. Với mục đích góp
phần hiện đại hóa y học cổ truyền, sử dụng các
vị thuốc sẵn có trong nước, chúng tôi tiến hành
nghiên cứu đề tài "Đánh giá tác dụng điều chỉnh
rối loạn lipid máu của Sơn tra (Fructus Crataegi)
ở động vật thực nghiệm" với mục tiêu: đánh giá
tác dụng điều trị rối loạn lipid máu của vị thuốc
Sơn tra nam trên mô hình thực nghiệm.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Chất liệu nghiên cứu
Chất liệu: Sơn tra nam ((Fructus Crataegi), là
quả chín phơi khô của cây Dã Sơn tra tại Việt Nam
(Crataegus cuneata). Dạng bào chế: cao lỏng.
Dược liệu do Khoa Dược Bệnh viện Tuệ Tĩnh
cung cấp và bào chế.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu thực nghiệm, tiến hành tại Viện
nghiên cứu y dược cổ truyền Tuệ Tĩnh và tại
Khoa nghiên cứu thực nghiệm Viện y học cổ
truyền Quân đội, thời gian từ tháng 6/2010 đến
tháng 9/2010.
Động vật sử dụng trong nghiên cứu là: Chuột
cống trắng cả 2 giống giống khỏe mạnh, trọng
lượng 160-200 gam/con do Học viện Quân y 103
cung cấp. Động vật được nuôi trong điều kiện đầy
đủ thức ăn và nước uống tại phòng thí nghiệm.
Gây rối loạn lipid máu theo cơ chế ngoại sinh
theo phương pháp của Trovato A và cộng sự [3].
Chuột cống trắng cả hai giống, cân nặng 160-
200 gam/con, cho chuột uống cholesterol 10%
hòa tan trong dầu lạc với liều 0,5 gam/kg thể
trọng chuột vào mỗi buổi sáng trong 42 ngày để
gây tăng lipid máu. Chuột được chia ngẫu nhiên
vietnam medical journal n01 - MAY - 2020
234
thành 4 lô, mỗi lô 10 con:
- Lô 1 (chứng trắng): chuột chỉ uống nước lọc
với cùng thể tích như lô uống thuốc. Mục đích
của lô này để thu thập các chỉ số lipid máu sinh
lý của chuột.
- Lô 2 (mô hình): cho uống cholesterol 10%
0,5ml/100 gam cân nặng, sau 2 giờ cho uống
nước lọc 0,5ml/100 gam chuột. Đây là lô mô
hình gây tăng lipid máu theo cơ chế ngoại sinh.
- Lô 3 (NC1): cho chuột uống dầu cholesterol
như lô mô hình, sau 2 giờ cho uống tiếp cao Sơn
tra với liều 10 gam/kg.
- Lô 4 (NC2): cho chuột uống dầu cholesterol
như lô mô hình, sau 2 giờ cho uống tiếp cao Sơn
tra với liều 20 gam/kg. Lô 3 và lô 4 nhằm mục
đích đánh giá tác dụng của Sơn tra làm hạn chế
gây rối loạn lipid máu trên mô hình ngoại sinh.
Chuột ở tất cả các lô được uống các thuốc
tương ứng trong thời gian liên tục 6 tuần. Tiến
hành kiểm tra trọng lượng của chuột ở tất cả các
lô trước, trong và sau khi nghiên cứu 2 tuần/
lần. Khi nghiên cứu kết thúc, chuột được nhịn ăn
qua đêm, sáng hôm sau tất cả các chuột được
giết, lấy máu buồng tim tiến hành định lượng
các chỉ số TC, TG, HDL-C, LDL-C huyết thanh.
Tác dụng phòng ngừa các rối loạn lipid máu của
Sơn tra được đánh giá thông qua việc so sánh
các chỉ số lipid trong máu chuột giữa các lô.
2.3. Phương pháp xử lý số liệu. Các biến
số được trình bày bằng giá trị trung bình và độ
lệch chuẩn ( ± SD). Số liệu được xử lý bằng
phương pháp y sinh học với sự hỗ trợ của phần
mềm SPSS 16.0. So sánh trước sau bằng thuật
toán so sánh từng cặp paired-sample T-test, so
sánh đối chứng bằng thuật toán kiểm định giá trị
trung bình của hai mẫu độc lập Independent-
sample T-test.
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Cho chuột cống trắng uống cholesterol 10%
mức liều 0,2ml/100 gam thể trọng trong 6 tuần,
tạo ra tình trạng rối loạn các thông số lipid máu.
Chuột ở hai lô 3 và 4 được uống cholesterol
đồng thời với cao lỏng Sơn tra liều 10 và 20
g/kg. Sau 6 tuần, chuột ở các lô được lấy máu
xét nghiệm các chỉ số lipid huyết thanh. Kết quả
thực nghiệm cho thấy, các chỉ số lipid máu của
chuột ở các lô được uống Sơn tra thấp hơn có ý
nghĩa so với lô chứng.
Bảng 1. Các chỉ số lipid máu trên chuột ở các lô
Lô nghiên cứu
n
TG(mmol/l)
TC(mmol/l)
LDL-C(mmol/l)
HDL-C (mmol/l)
Lô 1 (Chứng trắng)
10
1,27±0,18
2,01±0,37
1,20±0,23
0,66±0,13
Lô 2 (mô hình)
% tăng so với lô 1
9
1,94±0,19
52,76
5,38±0,52
167,66
4,26±0,39
255,0
0,85±0,10
28,79
Lô 3, Sơn tra 10g
% tăng so với lô 1
% giảm so với lô 2
9
1,58±0,21
24,40
18,56
4,63±0,49
130,35
13,93
3,66±0,59
205,0
14,09
0,88±0,09
33,33
-3,53
Lô 4, Sơn tra 20g
% tăng so với lô 1
% giảm so với lô 2
9
1,58±0,23
24,40
18,56
4,79±0,59
138,31
10,97
3,58±0,58
198,33
15,96
0,87±0,08
31,82
-2,35
P1-2
P2-3
P2-4
<0,001
<0,01
<0,01
<0,001
<0,01
<0,01
<0,001
<0,01
<0,01
<0,01
>0,05
>0,05
P1-3
P1-4
P3-4
<0,01
<0,01
>0,05
<0,001
<0,001
>0,05
<0,001
<0,001
>0,05
<0,01
<0,01
>0,05
3.2.1. Mô hình tăng lipid máu theo cơ chế ngoại sinh trên chuột
0
1
2
3
4
5
6
TG TC LDL-C HDL-C
Lô chứng trắng
Lô mô hình
Biểu đồ 1. Các chỉ số lipid máu chuột sau 6 tuần uống cholesterol
Nồng độ
***
***
***
**
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 490 - THÁNG 5 - SỐ 1 - 2020
235
Nhận xét:
Sau 6 tuần uống cholesterol, các chỉ số lipid máu chuột ở lô mô hình tăng lên rõ rệt:
52,76% TG ; 167,66% TC; 255,0% LDL-C ; 28,79% HDL-C. Sự khác biệt này có ý nghĩa thống kê với
p < 0,01.
3.2.2. Tác dụng làm hạn chế rối loạn lipid máu ở chuột
Với chỉ số TG:
0 0.5 1 1.5 2 2.5
Mô hình
Sơn tra 10g
Sơn tra 20g
TG
Biểu đồ 2. Tác dụng làm hạn chế tăng TG của Sơn tra
Nhận xét:
Chỉ số TG huyết thanh chuột lô uống Sơn tra thấp hơn 18,56% so với lô mô hình. Sự
khác biệt có ý nghĩa thống kê với p=0,01. Không thấy sự khác biệt giữa hai mức liều Sơn tra 10g/kg
và 20 g/kg.
Với chỉ số TC:
4.2 4.4 4.6 4.8 5 5.2 5.4 5.6
Mô hình
Sơn tra 10g
Sơn tra 20g
TC
Biểu đồ 3. Tác dụng làm hạn chế tăng TC của Sơn tra
Nhận xét:
Chỉ số TC huyết thanh chuột lô uống Sơn tra 10g/kg và 20 g/kg thấp hơn 13,93% và
10,97% so với lô mô hình. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p=0,01. Sự khác biệt giữa hai mức
liều Sơn tra 10g/kg và 20 g/kg không có ý nghĩa thống kê.
Với chỉ số LDL-C:
3.2 3.4 3.6 3.8 4 4.2 4.4
Mô hình
Sơn tra 10g
Sơn tra 20g
LDL-C
Biểu đồ 4. Tác dụng làm hạn chế tăng LDL-C của Sơn tra
Nhận xét:
Chỉ số LDL-C huyết thanh chuột lô uống Sơn tra 10g/kg và 20 g/kg thấp hơn 14,09%
và 15,96% so với lô mô hình. Sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p=0,01. Sự khác biệt giữa hai
mức liều Sơn tra 10g/kg và 20 g/kg không có ý nghĩa thống kê.
Nồng độ
**
**
Nồng độ
Lô n/c
**
**
Nồng độ
**
**
Lô n/c
Lô n/c
vietnam medical journal n01 - MAY - 2020
236
Với chỉ số HDL-C:
0 0.2 0.4 0.6 0.8 1
Mô hình
Sơn tra 10g
Sơn tra 20g
HDL-
C
Biểu đồ 5. Tác dụng lên chỉ số HDL-C của Sơn tra
Nhận xét:
Chỉ số HDL-C huyết thanh chuột lô uống Sơn tra 10g/kg và 20 g/kg cao hơn 3,53% và
2,35% so với lô mô hình. Tuy nhiên sự khác biệt này chưa có ý nghĩa thống kê.
Nói tóm lại, Sơn tra có tác dụng làm giảm các chỉ số TG, TC, LDL-C và xu hướng tăng HDL-C so
với lô mô hình; tức là Sơn tra có khả năng làm hạn chế sự rối loạn các chỉ số lipid máu gây ra bởi
cholesterol trên chuột cống trắng.
IV. BÀN LUẬN
Gây mô hình rối loạn lipid máu trên chuột
cống trắng theo bằng đường uống. Cho chuột
uống cholesterol 10% 0,2ml/100 gam thể trọng
chuột. Sau 6 tuần, chuột được lấy máu xét
nghiệm các chỉ số lipid trong huyết thanh. Kết
quả thực nghiệm cho thấy, nồng độ TG tăng
52,76% ; TC tăng 167,66% ; LDL-C tăng 255%
và HDL-C tăng 28,79% so với lô chứng trắng. Sự
khác biệt này có ý nghĩa thống kê với p<0,001.
Kết quả này chứng tỏ chúng tôi đã thành công
khi xây dựng mô hình gây rối loạn lipid máu trên
chuột cống trắng.
Chuột ở lô 3 và lô 4 được uống cholesterol
như lô mô hình, hai giờ sau đó chuột được uống
thuốc tương ứng Sơn tra liều 10g/kg và 20g/kg.
Sau 6 tuần, chuột được lấy máu định lượng các
chỉ số lipid trong huyết thanh. So sánh nồng độ
các chỉ số lipid máu của 2 lô uống thuốc với lô
mô hình, chúng tôi có thể đánh giá được tác
dụng của Sơn tra. Kết quả nghiên cứu cho thấy:
Đối với chỉ số TG: Chuột được uống Sơn tra
có nồng độ TG huyết thanh thấp hơn 18,56% so
với lô mô hình. Sự khác biệt này có ý nghĩa
thống kê với p=0,01 (biểu đồ 2). Không thấy sự
khác biệt về tác dụng của Sơn tra ở 2 mức liều
10g/kg và 20g/kg. Điều này chứng tỏ Sơn tra có
tác dụng làm hạn chế tăng TG trên mô hình thực
nghiệm theo cơ chế ngoại sinh ở chuột. Theo kết
quả nghiên cứu của Nguyễn Khang, dịch chiết
toàn phần củ Nghệ vàng liều 10g/kg có tác dụng
hạ 7,7% TG. Theo Nguyễn Trần Giáng Hương,
sau 6 tuần uống Tam Thất liều 5g/kg, nồng độ
TG thấp hơn 49,48% so với lô chứng. Như vậy,
về tác dụng làm hạn chế tăng TG trên mô hình
ngoại sinh, Sơn tra liều 10g/kg có tác dụng
mạnh hơn Nghệ vàng cùng mức liều, song lại
kém hơn Tam Thất liều 5g/kg.
Đối với chỉ số TC: Chuột được uống Sơn tra
liều 10g/kg có nồng độ TG huyết thanh thấp hơn
13,93% (p=0,01), tương tự Sơn tra liều 20g/kg
có nồng độ TG thấp hơn 10,97% (p=0,01) so
với lô mô hình (biểu đồ 3). Sự khác biệt về tác
dụng của Sơn tra ở 2 mức liều 10gg/kg và
20g/kg không có ý nghĩa thống kê. Điều này
chứng tỏ Sơn tra có tác dụng làm hạn chế tăng
TC trên mô hình thực nghiệm theo cơ chế ngoại
sinh ở chuột. Theo kết quả nghiên cứu của
Nguyễn Khang, dịch chiết toàn phần củ Nghệ
vàng liều 10g/kg có tác dụng hạ 11,7% TC.
Theo Nguyễn Trần Giáng Hương, sau 6 tuần
uống Tam Thất liều 1g/kg, nồng độ TC thấp hơn
52,3% so với lô chứng. Như vậy, về tác dụng
làm hạn chế tăng TC trên mô hình ngoại sinh,
Sơn tra liều 10g/kg có tác dụng tương đương với
Nghệ vàng cùng mức liều, song lại kém hơn Tam
Thất liều 1g/kg.
Đối với chỉ số LDL-C: Tương tự chỉ số TC,
chuột ở hai lô được uống Sơn tra cùng
cholesterol có nồng độ LDL-C thấp hơn 14,09%
và 15,96% so với lô mô hình. Sự khác biệt có ý
nghĩa thống kê với p=0,01 (biểu đồ 4). Theo kết
quả nghiên cứu của Trovato A và cộng sự, chuột
uống Citrus cinencis trong 30 ngày làm hạ 46%
lượng LDL-C huyết thanh, tương tự Citrus lemon
làm hạ 56% LDL-C huyết thanh. Như vậy, chúng
tôi thấy tác dụng làm giảm LDL-C máu của Sơn
tra trên mô hình ngoại sinh trên chuột tương
đương tác dụng của Nghệ vàng (13,1%) và kém
hơn tác dụng của Tam Thất liều 5g/kg cũng như
tác dụng của các loại quả Citrus.
Đối với chỉ số HDL-C: HDL-C là lipoprotein có
Nồng độ
Lô n/c
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 490 - THÁNG 5 - SỐ 1 - 2020
237
lợi cho cơ thể, chúng làm giảm quá trình hình
thành các mảng xơ vữa động mạch. Thuốc có
tác dụng điều chỉnh các rối loạn lipid hoàn hảo
cần phải làm tăng được nồng độ HDL-C cho cơ
thể. Nhìn vào kết quả thực nghiệm chúng ta
thấy (biểu đồ 5), so với lô mô hình, nồng độ
HDL-C ở hai lô uống Sơn tra có xu hướng tăng
nhiều hơn. Tuy nhiên, sự khác biệt này chưa có
ý nghĩa thống kê.
Như vậy, Sơn tra liều 10g/kg và 20g/kg thể
trọng có tác dụng làm hạn chế tăng TG, TC và
LDL-C và xu hướng làm tăng HDL-C trên chuột
cống trắng được gây rối loạn lipid máu theo cơ
chế ngoại sinh. Tuy nhiên, Sơn tra chưa đưa
được các chỉ số lipid máu trở về mức bình
thường, nồng độ các chỉ số lipid huyết thanh ở
hai lô uống Sơn tra cùng cholesterol còn cao hơn
khá nhiều so với lô chứng trắng (p<0,01). Tác
dụng của Sơn tra mức liều 20g/kg không đem lại
sự khác biệt so với mức liều 10g/kg.
V. KẾT LUẬN
Sơn tra có tác dụng điều trị rối loạn lipid trên
mô hình ngoại sinh ở chuột:
- Sơn tra liều 10g/kg làm hạn chế tăng
18,56% TG, 13,93% TC và 14,09% LDL-C huyết
thanh chuột so với lô chứng.
- Không có sự khác biệt vế tác dụng giữa hai
mức liều Sơn tra 10g/kg và 20g/kg.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Phạm Tử Dương (1998), Hội chứng tăng lipid
máu, Bách khoa thư bệnh học tập 2, Trung tâm
biên soạn từ điển Bách khoa Việt Nam, 289-294.
2. Hoàng Bảo Châu (1997), Trúng phong-Đàm ẩm,
Nội khoa y học cổ truyền, NXB Y học, tr. 21-41,
326-343.
3. Trovato.A, et al (1996), Effects of fruit juices of
Citrus cinensis and Citrus lemon on experimental
hypercholesterolemia in the rat, Phytomedicine Vol2.
PHÂN TÍCH CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN THUỐC TRONG ĐƠN KÊ
ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ MỘT SỐ BỆNH MẠN TÍNH
TẠI MỘT BỆNH VIỆN TUYẾN TRUNG ƯƠNG
Đinh Thị Lan Anh*, Đồng Thị Xuân Phương*,
Nguyễn Sơn Nam*, Phạm Thị Thúy Vân*
TÓM TẮT61
Đặt vấn đề: Người bệnh điều trị ngoại trú với đặc
điểm nhiều bệnh mạn tính, cần phối hợp nhiều nhóm
thuốc, thiếu sự giám sát, hỗ trợ dùng thuốc của nhân
viên y tế, là đối tượng có nguy cơ cao gặp các vấn đề
liên quan đến thuốc (Drug related problems – DRPs).
Các vấn đề về hướng dẫn dùng thuốc trong đơn kê có
thể là nguyên nhân dẫn đến DRP trong tuân thủ.
Nghiên cứu này được thực hiện nhằm phân tích các
DRP tiềm tàng liên quan đến thuốc trong đơn kê ngoại
trú, tập trung vào nhóm DRP về liều dùng, cách dùng.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên
cứu mô tả cắt ngang, sử dụng bộ công cụ đã được
xây dựng để sàng lọc DRP trong đơn kê điều trị ngoại
trú một số bệnh mạn tính tại một bệnh viện tuyến
trung ương. Kết quả: Tỷ lệ lượt thuốc được kê đơn có
ít nhất 1 DRP liều dùng, cách dùng là 20,7%. DRP
dạng bào chế (C2) gặp trong 2 nhóm thuốc điều trị
tăng huyết áp, đái tháo đường với tỷ lệ xuất hiện là
10,5%. DRP lựa chọn liều (C3) gặp trong cả 3 nhóm
thuốc điều trị tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn
lipid với tỷ lệ sàng lọc là 15,8%. Kết luận: Tỷ lệ DRP
*Đại học Dược Hà Nội
Chịu trách nhiệm chính: Phạm Thị Thúy Vân
Email: vanptt@hup.edu.vn
Ngày nhận bài: 17.2.2020
Ngày phản biện khoa học: 15.4.2020
Ngày duyệt bài: 21.4.2020
sàng lọc được liên quan đến liều dùng, cách dùng
trong đơn kê ngoại trú của 3 nhóm thuốc tăng huyết
áp, đái tháo đường và rối loạn lipid máu là tương đối
cao. Nghiên cứu gợi ý rằng cần có thêm các biện pháp
hỗ trợ kê đơn và chương trình tư vấn cho người bệnh
ngoại trú điều trị các bệnh lý mạn tính nhằm ngăn
ngừa các DRP này.
Từ khóa:
Các vấn đề liên quan đến thuốc, người
bệnh điều trị ngoại trú, bệnh mạn tính, dược lâm sàng.
SUMMARY
DRUG – RELATED PROBLEMS IN
PRESCRIPTION FOR OUTPATIENTS WITH
CHRONIC DISEASES IN A CENTRAL HOSPITAL
Introduction: Elderly who are characterized by
multiple chronic diseases, requiring long-term
treatment, coordination of multiple drugs in treatment,
these are risk factors of drug-related problems (DRPs)
in the prescription. This study was conducted to
screen the potential drug – related problems in
prescriptions for outpatients with chronic diseases.
Subjects and methods: A prospective, cross-section
study, using a developed tool for the detection and
classification of DRPs in the prescriptions for
outpatients with chronic diseases in a Central Hospital.
Results: The rate of the drug with at least 1 DRP was
20,7%. DRP drug form (C2) was found in 2 group of
drugs to treat hypertension and diabetes with the rate
of 10,5%. The rate of DRP dose selection (C3) was
15,8% and occurred in 3 drug groups (hypertension,