Training_IPM model_detailed lesson_vn 1
Ministry of Planning and
Investment
CACERP
Capacity Building for Central Region Poverty Reduction
TA Project 3772 VIE
Asian Development Bank
Level 4, MPI Project Building, 2 Hoang Van Thu St, Hanoi, Vietnam. Tel./fax (84-4) 7341 311, tel. 7341 310, email tcnlmt@hn.vnn.vn
Tài liệu hướng dẫn lớp nông dân
QUẢN LÝ DỊCH HẠI TỔNG HỢP (IPM)
LÚA, NGÔ VÀ MỘT SỐ SÂU BỆNH HẠI
CÂY ĂN QUẢ
Bài giảng của nhóm 1:
PGS.TS. Nguyễn Văn Đĩnh, TS.Nguyễn Văn Viên
TS.Nguyễn Thị Kim Oanh, TS.Đỗ Tấn Dũng
Khoa Nông học, Trường Đại học Nông ngjhiệp I Hà Nội
Hà Nội 2004
http://www.ebook.edu.vn
Training_IPM model_detailed lesson_vn 2
MỤC LỤC
Lời giới thiệu........................................................................................................... 9
Bài 1 ..................................................................................................................... 10
KHAI MẠC, XÂY DỰNG MỤC TIÊU VÀ NỘI QUI LỚP HỌC ............................... 10
NÔNG DÂN VỀ QUẢN LÝ DỊCH HẠI TỔNG HỢP............................................... 10
TRÊN CÂY LÚA, NGÔ (IPM)................................................................................ 10
1.1 MỞ ĐẦU...................................................................................................... 10
1.2. MỤC ĐÍCH................................................................................................. 10
1.3. YÊU CẦU.................................................................................................... 10
1.4. VẬT LIỆU................................................................................................... 10
1.5. THỜI GIAN: 150 phút................................................................................. 10
1.6. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH (ứng với từng mục tiêu)..... 10
1.6.1. Khai mạc và làm quen, Ban lãnh đạo địa phương phát biểu ý kiến: 50
phút................................................................................................................. 10
1.6.2. Xây dựng mục tiêu, nội quy và nhiệm vụ của từng thành viên đối với
lớp học: 55 phút.............................................................................................. 11
1.6.3. Cách đánh giá kết quả học tập hàng ngày: 20 phút.............................. 11
1.6.4. Kiểm tra đầu khóa học: 15 phút............................................................ 12
Bài 2 ..................................................................................................................... 12
CÁC NGUYÊN LÝ VÀ KHÁI NIỆM ...................................................................... 12
QUẢN LÝ DỊCH HẠI TỔNG HỢP (IPM) ............................................................... 12
2.1. MỞ ĐẦU..................................................................................................... 12
2.2. MỤC ĐÍCH.................................................................................................. 12
2.3. YÊU CẦU.................................................................................................... 12
2.4. VẬT LIỆU................................................................................................... 12
2.5. THỜI GIAN: 180 phút................................................................................. 12
2.6. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH ........................................... 12
2.6.1. IPM là gì ? (30 phút) ............................................................................. 12
2.6.2. Cần huấn luyện nội dung gì để thực hiện IPM trên lúa, ngô: 60 phút... 13
2.6.3. Những điều cần thiết để có 1 lớp IPM thành công: 90 phút.................. 14
2.6.4. BÀI TẬP VÀ CÂU HỎI THẢO LUẬN..................................................... 14
Bài 3 ..................................................................................................................... 14
CÂY LÚA KHỎE ................................................................................................... 14
3.1. MỞ ĐẦU..................................................................................................... 14
3.2. MỤC ĐÍCH.................................................................................................. 15
3.3. YÊU CẦU.................................................................................................... 15
3.4. VẬT LIỆU................................................................................................... 15
3.5. THỜI GIAN : 40 phút.................................................................................. 15
3.6. NỘI DUNG :................................................................................................ 15
3.6.1.Thời kỳ nảy mầm ................................................................................... 15
3.6.1.1. Quá trình nảy mầm ......................................................................... 15
3.6.1.2. Điều kiện ảnh hưởng đến sự nảy mầm .......................................... 16
3.6.2. Thời kỳ mạ............................................................................................ 16
3.6.3. Thời kỳ đẻ nhánh.................................................................................. 17
3.6.3.1. Quá trình phát triển của bộ rễ :....................................................... 17
http://www.ebook.edu.vn
Training_IPM model_detailed lesson_vn 3
3.6.3.2. Quá trình phát triển của lá : ............................................................ 17
3.6.3.3. Quá trình đẻ nhánh......................................................................... 17
3.6.4. Thời kỳ làm đốt - làm đòng ................................................................... 18
3.6.4.1. Thời gian làm đốt - làm đòng: liên quan chặt chẽ đến thời kỳ trỗ
bông............................................................................................................. 18
3.6.4.2. Quá trình làm đốt : quá trình này được tính từ lóng thứ nhất ở gốc
thân kéo dài ( từ 0,5 cm trở lên ). ................................................................ 18
3.6.4.3. Quá trình làm đòng : ....................................................................... 18
3.6.5. Thời kỳ trỗ bông - làm hạt :................................................................... 18
3.6.5.1. Quá trình trỗ bông, nở hoa, thụ phấn :........................................... 18
3.6.5.2. Quá trình chín của hạt : chín sữa - chín sáp - chín hoàn toàn........ 18
3.7. PHƯƠNG PHÁP ........................................................................................ 19
3.8. THỰC HÀNH.............................................................................................. 19
3.9. CÂU HỎI, BÀI TẬP VÀ THẢO LUẬN........................................................ 19
3.9.1. Bài tập................................................................................................... 19
3.9.2. Câu hỏi và thảo luận............................................................................. 20
3.9.3. Những đề xuất của học viên?............................................................... 20
Bài 4 ..................................................................................................................... 20
SÂU BỆNH HẠI LÚA VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ............................................ 20
4.1. MỞ ĐẦU..................................................................................................... 20
4.2. MỤC ĐÍCH.................................................................................................. 20
4.3. YÊU CẦU.................................................................................................... 20
4.4. VẬT LIỆU................................................................................................... 21
4.5. THỜI GIAN : 180 phút............................................................................... 21
4.6. NỘI DUNG......................................................................................... 21
4.6.1. Sâu hại lúa........................................................................................... 21
4.6.1.1 Rầy nâu (Muội nâu) ........................................................................ 21
4.6.1.1.1. Triệu chứng gây hại................................................................ 21
4.6.1.1.2. Đặc điểm sinh vật học............................................................ 22
4.6.1.1.3. Biện pháp phòng trừ.............................................................. 22
4.6.1.2 Sâu đục thân lúa bướm hai chấm.................................................... 22
4.6.1.2.1. Triệu chứng gây hại: .............................................................. 22
4.6.1.2.2. Đặc điểm sinh vật học............................................................ 23
4.6.1.2.3. Biện pháp phòng trừ sâu đục thân lúa ................................. 23
4.6.1.3 Châu chấu....................................................................................... 25
4.6.1.3.1Triệu chứng tác hại:.................................................................. 25
4.6.1.3.2. Đặc điểm sinh vật học............................................................ 25
4.6.1.3.3. Biện pháp phòng trừ.............................................................. 25
4.6.1.4 Bọ xít dài.......................................................................................... 26
4.6.1.4.1. Triệu chứng tác hại:................................................................ 26
4.6.1.4.2. Đặc điểm sinh vật học............................................................ 26
4.6.1.4.3. Biện pháp phòng trừ.............................................................. 26
4.6.1.5 Sâu cuốn lá nhỏ............................................................................... 27
4.6.1.5.1. Triệu chứng tác hại................................................................. 27
4.6.1.5.2. Đặc điểm sinh vật học............................................................ 27
http://www.ebook.edu.vn
Training_IPM model_detailed lesson_vn 4
4.6.1.5.3 Biện pháp phòng trừ.............................................................. 27
4.6.1.6 Sâu năn........................................................................................... 28
4.6.1.6.1. Triệu chứng tác hại................................................................. 28
4.6.1.6.2. Đặc điểm sinh vật học............................................................ 29
4.6.1.6.3. Biện pháp phòng chống sâu năn.......................................... 29
4.6.2. Bệnh hại lúa.......................................................................................... 30
4.6.2.1 Bệnh đạo ôn .................................................................................... 30
4.6.2.1.1. Triệu chứng bệnh ................................................................... 30
4.6.2.1.2. Đặc điểm sinh học của nấm gây bệnh .................................. 30
4.6.2.1.3. Đặc điểm phát sinh phát triển của bệnh............................... 30
4.6.2.1.4. Biện pháp phòng trừ.............................................................. 31
4.6.2.2 Bệnh khô vằn hại lúa ....................................................................... 32
4.6.2.2.1. Triệu chứng bệnh ................................................................... 32
4.6.2.2.2. Nguyên nhân gây bệnh........................................................... 32
4.6.2.2.3. Đặc điểm phát sinh phát triển của bệnh............................... 33
4.6.2.2.4. Biện pháp phòng trừ.............................................................. 33
4.6.2.3 Bệnh tiêm lửa................................................................................... 33
4.6.2.3.1. Triệu chứng bệnh ................................................................... 34
4.6.2.3.2. Nguyên nhân gây bệnh........................................................... 34
4.6.2.3.3. Đặc điểm phát sinh phát triển của bệnh............................... 34
4.6.2.3.4. Biện pháp phòng trừ.............................................................. 34
4.6.2.4 Bệnh bạc lá lúa ................................................................................ 35
4.6.2.4.1. Triệu chứng bệnh ................................................................... 35
4.6.2.4.2. Nguyên nhân gây bệnh........................................................... 35
4.6.2.4.3. Đặc điểm phát sinh phát triển của bệnh............................... 36
4.6.2.4.4. Biện pháp phòng trừ.............................................................. 36
4.6.2.5 Bệnh thối lép hạt lúa ........................................................................ 36
4.6.2.5.1. Triệu chứng bệnh ................................................................... 37
4.6.2.5.2. Nguyên nhân gây bệnh........................................................... 37
4.6.2.5.3 Đặc điểm phát sinh phát triển của bệnh................................ 37
4.6.2.5.4. Biện pháp phòng trừ.............................................................. 37
4.6.2.5.7. Phương pháp .......................................................................... 37
4.6.2.5.8. Thực hành .............................................................................. 38
4.6.3.1. Bài tập............................................................................................. 39
4.6.3.2. Câu hỏi thảo luận............................................................................ 39
4.6.3.3. Những đề xuất của học viên? ......................................................... 39
Bài 5 ..................................................................................................................... 40
CÂY NGÔ KHOẺ.................................................................................................. 40
5.1. MỞ ĐẦU..................................................................................................... 40
5.2. MỤC ĐÍCH.................................................................................................. 40
5.3.YÊU CẦU..................................................................................................... 40
5.4.VẬT LIỆU.................................................................................................... 40
5.5. THỜI GIAN: 40 phút................................................................................... 40
5.6. NỘI DUNG.................................................................................................. 40
5.6.1.Chọn giống tốt: ...................................................................................... 40
http://www.ebook.edu.vn
Training_IPM model_detailed lesson_vn 5
5.6.2. Gieo trồng:............................................................................................ 40
5.6.3.Chăm sóc:.............................................................................................. 40
5.6.3.1. Giai đoạn từ nảy mầm đến 3 lá thật:.............................................. 41
5.6.3.2. Giai đoạn cây con (Từ lúc cây ngô 3 lá đến phân hoá hoa)............ 41
5.6.3.3.Giai đoạn vươn cao và phân hoá cơ quan sinh sản (từ phân hoá hoa
đến trỗ cờ) ................................................................................................... 41
5.6.3.4-Thời kỳ nở hoa (bao gồm tung phán, trỗ cờ, phun dâu, thụ tinh)..... 42
5.6.3.5-Thời kỳ chín (bao gồm từ thụ tinh đến chín).................................... 42
5.7. PHƯƠNG PHÁP ........................................................................................ 42
5.8. THỰC HÀNH.............................................................................................. 42
5.9. BÀI TẬP VÀ CÂU HỎI THẢO LUẬN......................................................... 43
5.9.1. Bài tập................................................................................................... 43
5.9.2. Câu hỏi thảo luận.................................................................................. 43
5.9.3. Những đề xuất của học viên?............................................................... 43
Bài 6 ..................................................................................................................... 43
SÂU, BỆNH HẠI NGÔ CHÍNH VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ............................. 43
6.1. MỞ ĐẦU..................................................................................................... 43
6.2. MỤC ĐÍCH.................................................................................................. 43
6.3.YÊU CẦU..................................................................................................... 43
6.4.VẬT LIỆU.................................................................................................... 44
6.5.THỜI GIAN: 175 phút.................................................................................. 44
6.6.NỘI DUNG................................................................................................... 44
6.6.1. Sâu hại ngô........................................................................................... 44
6.6.1.1 Sâu xám........................................................................................... 44
6.6.1.1.1. Triệu chứng gây hại.................................................................. 44
6.6.1.1.2. Đặc điểm sinh vật học............................................................... 44
6.6.1.1.3. Biện pháp phòng trừ................................................................. 45
6.6.1.2 Sâu đục thân ngô............................................................................. 45
6.6.1.2.1. Triệu chứng tác hại................................................................... 45
6.6.1.2.2. Đặc điểm sinh vật học............................................................... 46
6.6.1.2.3. Biện pháp phòng trừ. ................................................................ 46
6.6.1.3 Sâu cắn lá nõn ngô.......................................................................... 46
6.6.1.3.1. Triệu chứng tác hại................................................................... 46
6.6.1.3.2. Đặc điểm sinh vật học............................................................... 46
6.6.1.4 Rệp ngô ........................................................................................... 47
6.6.1.4.1. Triệu chứng tác hại................................................................... 47
6.6.1.4.2. Đặc điểm sinh vật học............................................................... 47
6.6.1.4.3. Biện pháp phòng trừ................................................................ 48
6.6.2. Bệnh hại ngô......................................................................................... 48
6.6.2.1 Bệnh đốm lá ngô.............................................................................. 48
6.6.2.1.1.Triệu chứng: Có hai loại bệnh đốm lá ngô:................................ 48
6.6.2.1.2. Nguyên nhân gây bệnh............................................................. 48
6.6.2.1.3. Đặc điểm phát sinh, phát triển của bệnh................................... 48
6.6.2.1.4. Biên pháp phòng trừ................................................................. 48
6.6.2.2. Bệnh ung thư.................................................................................. 49
6.6.2.2.1.Triệu chứng bệnh....................................................................... 49