Tài liệu ôn tập môn chính luận báo chí

Ậ ẩ ấ ặ ậ ư Ậ ỏ ụ ủ ể ứ ệ ườ c ta chia làm 3 nhóm chính: ỏ ậ ự . thông tin ch y u ậ ằ ủ ế b ng lý l ằ ẽ Nhóm kí báo ủ ế thông tin b ng s ki n ộ ố ể ạ ự ệ . Nhóm chính lu n báo chí ẩ ủ ế có tính th m m . ỹ ng h đ n ho t đ ng tích ậ ể ọ ế ạ ộ ự ậ ướ ợ ả ể ự ệ t ư ưở ể ư ủ ể ậ ậ ậ ể ổ ậ ằ ụ ậ ủ ự ệ ứ duy lý lu n c a công chúng ch không ch đ cung c p thông tin. ( khác v i nhóm th tài ỉ ể ể ấ ớ

i ta dùng lý l đó ng , d n ch ng đ bàn b c, làm rõ ể ộ ạ ẽ ẫ ị ậ ườ ứ ạ ở ề ườ i nghe ho t đ ng theo ạ ộ ậ ườ ọ ẩ ậ ứ ậ ệ ố ứ ể ẽ ặ ớ ộ ạ i đ c ng ượ ế ờ c th hi n qua h th ng lu n đi m, lu n c , lu n ch ng ch t ch , logic. Khác v i trong văn ể ệ t, hành đ ng, l ộ ư ự ệ ậ i t ố ư i sao và nh th nào? Các y u t t duy. Bài chính lu n ph i duy lý lu n. Nó d a trên nh ng s ki n, phán đoán đ t ả ữ ể ư c khái quát-> tóm ý-> làm lu n ch ng, lu n c . ậ ứ ậ duy logic, t ư ế i đ ạ ượ ượ ứ ổ ậ ủ ể ả ả th hi n bao nhiêu thì càng có kh năng c xem là m t d ng văn ngh lu n. M t d ng văn mà ượ ể ủ ề ủ ề ượ ể ệ duy trong chính lu n là l ậ c hai y u t ạ ế ố ạ ậ ể ề ự ệ ấ ậ ứ quan đi m, t t ư ưở ố ớ ấ ề ồ ả ể ệ ả ph i bày t ả ậ ứ ủ ố ả ể ệ ủ

ng b y nhiêu. ấ ả ấ ề ự ệ ễ ể ữ ộ ị i dân hi u theo quan ậ ề ộ ự ệ ả ủ ế ướ ể ả ướ v n đ , s ki n m t cách d hi u nh t. Ngôn ng mang màu s c chính tr cao ấ ắ ch y u đi sau vào b n ch t c a v n đ -> đ nh h ấ ủ ấ ề ấ ề ng cho ng ườ ẩ ị ơ ướ ể ể ố ờ ậ ứ ư ệ ủ ư ộ ữ ể ế ậ ố ủ ườ ế ố ồ ị ướ ự ệ ổ i 9 lô d u khí n m hoàn toàn trong ph m vi vùng đ c quy n kinh t i s cho phép c a chính ph n ủ ề ủ ướ ả ế ầ ằ ậ ợ i dân nh n th c đúng h n, không hoang mang-> th y đ ặ ạ ng l qu c c a n c đ ÔN T P MÔN CHÍNH LU N Câu h i 1: nh ng đ c tr ng c a báo chí chính lu n? Phân tích và l y ví d c a tác ph m đ ch ng minh. ủ ữ Hi n nay, h th ng báo chí n ướ ệ ố ng thu t, Ph ng v n Thông t n: Tin, t ấ ậ ấ Chính lu n báo chí: Xã lu n, bình lu n, chuyên lu n ậ ậ ậ Kí báo chí: Phóng s , ghi nhanh, th phóng viên và m t s th lo i kí báo chí khác ư Trong đó, nhóm thông t nấ ch y u chí thông tin ch y u đ soi sáng s ki n, giúp công chúng hi u đúng s th t, h Chính lu n là nhóm th tài báo chí dùng lý l ẽ ể ể ng chính tr c a đ ng và nn. c c, theo đúng ý đ c a tác gi và phù h p v i quan đi m, t ồ ủ ị ủ ả ớ ự Chính lu n mang đ c đi m chung c a báo chí. Tuy nhiên, chính lu n có nh ng đ c tr ng sau: ặ ữ ậ ặ Chính lu n báo chí là nhóm th tài báo chí dùng lý lu n đ soi sáng s ki n. M c đích: nh m thay đ i nh n th c, t ứ ư thông t n)ấ Chính lu n báo chí đ ậ v n đ nào đó nh m đ cho ng ằ ấ Trong chính lu n, ch đ tác ph m đ ậ i nói. h c, ch đ đ c th hi n qua tình ti ọ L i t ậ ự ố ư còn l nh n m nh đ ế ố ấ Chính lu n BC là nhóm th tài không ph n ánh hình th c mà ph n ánh bên trong, khái quát thông tin làm thay đ i nh n th c c a công ả ng c a mình trong đ i v i v n đ . Đ ng tình hay ph n đ i?, khen t chúng v s ki n y. Do đó, tác gi ư ưở ỏ hay chê?. Chính lu n th hi n rõ nét, t p trung t . Thái đ c a tác gi ng c a tác gi ộ ủ ả đ nh h ị Mô t VD: khi bình lu n v m t s ki n-> tác gi c. Nh có BL mà công chúng hi u rõ v n đ và có ni m tin h n. Trong tác ph m “ Trung Qu c công khai đi m c a Đ ng và Nhà n ả ề âm m u đ c chi m bi n đông”-> đ a ra nh ng lu n c nh vi c thành l p thành ph Tam Sa c a Trung Qu c là sai trái-> lãnh đ o ạ ố ng Sa là b ph n không tách r i c a Khánh Hòa và Đà N ng lên ti ng ph n đ i Trung Qu c, đ ng th i kh ng đ nh Hoàng Sa và Tr ờ ủ ộ ậ ờ ượ c c này, đã ngang ng Vi ụ ị ủ thông báo chào th u qu c t 200 h i lý và th m l c đ a c a ề Vi ấ ừ ướ c tr t Nam theo Công ệ c ta là đúng đ n. đ n nay->ng ế ư ả ố ẵ t Nam-> T ng công ty d u khí h i d ả ươ ầ ố ề ơ ầ t ố ế ạ c Liên H p Qu c v Lu t Bi n năm 1982. H n n a đây l ể ướ ậ ẳ ng Trung Qu c (CNOOC), d ố ạ ơ ữ ấ ượ ườ i là vùng hoàn toàn không có tranh ch p t i b o v t ố ả ệ ổ ố ủ ướ ườ ứ ắ

ỏ ẩ ấ ấ ậ ậ ặ ữ ư ể ạ ơ ả ủ

ậ ậ ệ ư ư duy khoa h c, tình c m ph i đ ậ ị ậ ề ộ ấ ề ư ả ượ ữ ể ả ọ ậ c chuy n hóa b ng nh ng l p ằ

i quan tâm nh nh ng s ki n quan tr ng có c nhi u ng ề ề ượ ư ữ ự ệ ườ ữ ấ ọ ư ế ậ ấ ề ể ấ ề ầ ạ ứ ạ c đăng báo, đăng trên ph ả ượ ươ ậ ộ ệ ng ti n ự ủ ờ ố ọ ả ề ộ ữ ọ ị ề ộ ấ ự ể ề ề ả ả ậ ộ

ỏ có tính thuy t ph c ụ ế ng ti p nh n h p ậ ẹ ữ ể t gia La Mã c đ i Plotinus-> đòi h i tác gi ề ế ph i có ki n th c chuyên sâu v ki n ọ ẹ ủ ậ ề ổ ạ ứ ế ế ẩ ả ả ỏ ể ứ Câu h i 2: nh ng đ c tr ng c b n c a th lo i bình lu n, xã lu n và chuyên lu n. L y VD phân tích và l y tác ph m đ ch ng ậ minh. Đ c tr ng c b n c a bình lu n và xã lu n ( tài li u) ơ ả ủ ặ Đ c tr ng c b n c a chuyên lu n ậ ơ ả ủ ặ Chuyên lu n là m t bài ngh lu n bàn chuyên sâu v m t v n đ , t ộ lu n.ậ Đ c tr ng: bàn lu n v nh ng v n đ c n bàn lu n, nh ng v n đ đ ậ ề ữ ặ di n bi n ph c t p: v n đ trang tr i, v n đ bi n đ o,… ề ấ ễ Bàn lu n có h th ng và chuyên sâu v m t lĩnh v c c a đ i s ng xã h i, ph i đ ệ ố thông tin đ a chúng. VD: chuyên đ v th , thu t ng , toán h c, văn h c,… ậ ề ề ơ Đòi h i có s chuyên sâu-> tác gi ph i am hi u sâu r ng, hi u nhi u, chuyên sâu v m t v n đ đang bàn lu n. ể Lý l ẽ Đ i t ế ố ượ Ngôn ng mang tính khoa h c, khó hi u VD: tác ph m chuyên lu n v cái đ p c a tri trúc.

ỏ ặ ậ ủ ủ ể ể ặ ể ạ ấ ứ ư ẩ

ờ ự ụ ự ệ i s chi ph i c a các yêu c u c atính xác th c, th i s ) mà ầ ủ v trí hàng đ u. Bên c nh tin còn có m t s th lo i khác nh bài thông t n, t ố ủ ư ấ ườ ề ầ ạ ậ ng thu t, đi u tra, ghi Đ c đi m n i b t nh t c a các th lo i trong nhóm này là chúng đ u th ể ạ ướ ự ộ ố ể ạ ổ ậ ự ự ệ ấ ủ ặ c thông tin trong các th lo i thu c nhóm này đ ấ ự ệ ự ể ạ ượ ộ ể c p đ nào thì cũng ph i đáp ng các yêu c u v tính th i s và tính xác th c t ể ờ ự ự ệ ượ ở ấ ộ ự ệ ư ấ ộ ầ ề ờ ự ứ ả ể ề c bi u hi n v i ệ ớ i đa. i đa cho nhi m v thông tin s ki n, TTBC cung c p k p th i cho công chúng nh ng thông ệ ữ ớ ụ ự ố ữ ự ệ ấ ị ụ ố ờ ệ Câu h i 3: so sánh các đ c tr ng c a nhóm th tài chính lu n báo chí và các nhóm th tài báo chí khác. SS các đ c đi m c a các th ể lo i BC. Phân tích, l y tác ph m ch ng minh. Nhóm thông t n:ấ Trong nhóm này t p h p m t s th lo i có nhi m v thông tin (d ộ ố ể ạ ậ ợ trong đó th lo i tin gi ữ ị ể ạ nhanh, ph ng v n s ki n, phóng s s ki n v.v.. ỏ hi n rõ năng l c thông tin s ki n th i s . S ki n đ nh ng c p đ khác nhau, nh ng dù V i m c đích rõ rang là u tiên t ư tin v nh ng s ki n m i. ớ ự ệ ề ữ

ậ ể ạ ng h đ n ho t đ ng tích ậ ự ệ ự ậ ướ ạ ộ ọ ế ể ợ ẽ ể ng, ý đ c a tác gi ồ ủ đ soi sáng s ki n, giúp công chúng hi u đúng s th t, h ệ ồ i thích, bàn lu n v nh ng s th t c a đ i s ng. ể ậ ề ữ t ư ưở ự ậ ủ ờ ố ụ ể ạ ể ạ ể . ả Đây là m t nhóm bao g m các th lo i có nhi m v đánh giá, phân tích, ể ạ ệ ở Th m nh ch y u c a các th lo i trong nhóm th lo i này bi u hi n ế ạ ph i g n li n v i nh ng s ki n th i s . Nói cách khác, đây là nhóm không ch có . T t nhiên lý l ự ẽ ả ắ ề ớ ữ ỉ ơ ở ủ ữ ụ ụ ệ ệ ộ ủ ế ủ ự ệ i, bàn lu n, đánh giá nh ng s th t đó trên c s c a m t ộ ả ủ ẽ ấ ề ự ậ ướ ờ ự ậ ẩ ộ ậ ư ậ “N i dung c a tác ph m chính lu n báo chí t p trung m t cách rõ nh t, ấ ng và hành đ ng theo m c đích c a t ng t ng d n, đi u ch nh d lu n. ề ng, quan đi m trong s m nh đ nh h ộ ng t ự ậ ậ ủ ừ ằ ườ ẫ ể ề ỉ ứ ệ ậ ụ ấ ề ướ ề ể ạ ộ ỏ ư ấ ộ báo”. ờ ữ ể ạ t đi m qua nh ng nét ể ơ ả ủ ả ẽ ầ ượ ậ ữ ạ ấ ặ ộ Nhóm các th lo i Chính lu n báo chí Chính lu n là nhóm th tài báo chí dùng lý l ể c c, phù h p v i quan đi m, t ự ớ gi ả năng l c thông tin lý l nhi m v thông tin v s th t mà còn có nhi m v phân tích, lý gi thái đ rõ ràng nh m h nhi u nh t l p tr t ư ưở ấ ậ ị Trong nhóm này có các th lo i nh bình lu n, xã lu n, đi u tra, bài phê bình, ph ng v n v n đ … Trong đó, th lo i bình lu n gi ậ vai trò là h t nhân vì nó đã th hi n sinh đ ng nh t nh ng đ c đi m c b n c a c nhóm. Chúng ta s l n l ể ữ ể ệ tiêu bi u nh t c a các th lo i đó. ể ạ ấ ủ ể

ể ạ ả ả ụ ể ạ ễ ả ộ ọ ẫ ự ữ ệ ơ ở ủ m t cách có hình nh, có ờ ự c nh ng đ c đi m c a c bên trong và bên ngoài ng pháp ph n ánh linh ho t, sinh đ ng do đã k t h p đ ộ ạ ủ ả ế ợ ượ , di n t ự ậ ể ự ậ ờ ố ả ộ ề ườ ể ạ ấ ự ế ợ ế ố ừ , hùng bi n…) v i y u t ngh thu t ( hình nh, c m xúc, thái đ , khái quát…) đ ph n ánh và lý gi ả ả ậ ể ứ ọ ớ ế ố ộ ộ ả ệ ượ ộ ượ ằ ữ ụ ừ ẩ ụ ả ẩ ể ạ ấ ệ ự ệ ả ỹ ng, quá trình có th t c a đ i s ng xã h i đ ủ ế ạ ặ ư ử ( n d , ngoa d , tính ng , so sánh…). Có th nói thông tin s ki n, ự ệ ữ Đ c tr ng: xu t hi n nhân v t tr n thu t cùng v i vi c s d ng ngôn ng , ấ ể ớ ệ ử ụ ậ ầ ậ ọ và th m m là tính tr i c a nhóm th lo i này. ộ ủ ấ ạ ể ệ ể ạ ự ứ ấ ậ ổ ọ ủ ư ỏ ể ế ư ể ạ ể ộ ạ ủ ề ộ ấ ớ ẩ ề ạ ề ả ộ ng ph n ánh là ng ư ọ ớ ấ ể ạ ữ ứ ẩ ậ ườ ẩ ng tr c ti p (v n là nh ng đ c tr ng c b n c a tác ph m báo chí) thì có th coi nó nh ơ ả ủ ữ ể ạ ể ự ế ẩ ố ệ ẩ ả ư ướ ự ố ộ ạ ẩ ờ ự ữ ể ạ ể ể ạ ư ấ ớ ọ ớ ệ ố ớ ở ệ ố ả ư ể ở ằ ể ạ ở ng bình th ể ồ trên, các th lo i có th t n ể ạ ừ ộ ố bên ngoài h th ng. Trong s đó, tr m t s ố ườ ng ệ ượ ng đ i n đ nh, các th lo i khác ít nhi u đ u có s giao thoa, chuy n hoá l n nhau. Đó là m t hi n t ự trong và ể ệ ố ể ạ ề ể ạ ề ẫ ộ ị ể ạ ể ạ ể ạ ể ấ ư ấ ộ ộ ng t trên, th lo i này là m t ngo i l ở ẩ ể ạ ể ạ ẩ ỏ c coi là h t nhân c a nhóm các th Ký BC nh ng m t d ng c a nó là phóng s s ki n v n có th vì nó không hoàn toàn thu c vào nh ự ư ể ươ ự ự ệ ẫ ạ ệ ộ ủ ấ ẽ ư ụ ể ủ ộ ộ ạ ể ạ ượ ự ể ạ c x p vào nhóm các th Thông t n báo chí. i bò, không còn ch cho ng l ưỡ ế ậ ộ ộ ỗ ng, s áp đ t c a TQ, âm m u thâm đ c. ng ( tr Nhóm các th lo i ký BC Không hoàn toàn gi ng v i hai nhóm nêu trên, các th lo i trong nhóm này có nhi m v mô t ố ớ ể ạ c m xúc và gi ng đi u v nh ng s th t đ i s ng. Nói cách khác, v n trên c s c a nh ng s th t (xác th c, th i s ), các th lo i ệ ề ữ ả trong nhóm này có ph ặ ữ ươ ậ ầ ng có vai trò quan tr ng c a nhân v t tr n h th ng th lo i báo chí. V hình th c th hi n, trong các tác ph m thu c nhóm này th ủ ọ ẩ ể ệ ệ ố li u, chính lu n ( t , bút pháp, gi ng đi u giàu ch t văn h c. thu t và s d ng ngôn t ư ệ ọ Nhóm các th lo i này là s k t h p y u t ệ ậ ử ụ ậ ể ạ i v n đ . Nói s ki n, lý l ộ ả ấ ề ả ệ ệ ẽ ự ệ cách khác, các s ki n, hi n t c ph n ánh m t cách sinh đ ng h p d n b ng cách s ẫ ậ ủ ờ ố d ng hình nh, c m xúc và các th m nh khác nhau c a ngôn t ụ lý l ẽ gi ng đi u, bút pháp giàu ch t văn h c. ọ ệ c coi là h t nhân c a nhóm này là phóng s . Ngoài ra trong nhóm này còn có các th lo i có hình th c th hi n sinh Th lo i đ ể ạ ượ đ ng, giàu tính ch t văn h c nh ph ng v n chân dung, ký chân dung, ký chính lu n, th phóng viên, s tay phóng viên, nh t ký ậ ộ c x p vào phóng viên cùng v i m t vài bi n th khác n a. Đi u đáng l u ý là m t d ng c a th lo i ti u ph m cũng có th đ ể ượ ế nhóm này. Ti u ph m, v b n ch t là m t th lo i văn h c v i nhi u d ng khác nhau (văn xuôi, đ i tho i, văn v n ho c là s k t ự ế ạ ấ ặ ầ c yêu c u i th t, vi c th t và đáp ng đ h p gi a ba d ng đó). Tuy nhiên n u tác ph m ti u ph m l y đ i t ầ ế ượ ậ ố ượ ợ thông tin xác th c, th i s và tính đ nh h ư ể ặ ữ ị m t d ng giao thoa gi a ti u ph m văn h c v i nhóm các th Ký BC này. Cũng c n ph i nh n m nh r ng, trong h th ng h th ng th lo i báo chí v i ba nhóm nh đã nêu ầ i đ c l p nh ng cũng có th giao thoa v i các th lo i (và các lo i th ) t ạ ộ ậ th lo i t ể ạ ươ ố ổ trong đ i s ng các th lo i báo chí. ờ ố Có th l y ví d b ng th lo i ph ng v n. Nh đã trình bày ỏ ụ ằ m t nhóm th lo i nào. Tuỳ vào t ng tác ph m c th , tác ph m ph ng v n s thu c vào m t nhóm th lo i nào đó. T ừ ộ v y, th lo i phóng s tuy đ ậ đ ể ượ ế VD: s ki n Trung Qu c in đ ự ệ s nhân nh ự ấ ưỡ ố c đó ch đ a tin). -> s hoang t ướ t có bài bình lu n H chi u in hình l ệ ặ ủ i bò lên h chi u-> Daan Vi ế ưở ườ ỉ ư ượ ự ự ư ộ

ả ậ ữ

ố ộ ả ả ữ ẩ ề ề ả Đây là đ c tr ng riêng không ch bình lu n, ph n ánh mà còn c các tác ph m báo chí trong t ng c a thông tin. ả ả đ m b o tính th i s , tính xác th c và ờ ự ự ươ ng ẩ ặ ậ ả ỉ t ư ưở ớ ọ ẩ ắ i, hoàn c nh…x y ra, v a x y ra và ch c ch n ừ ả ả ả ắ ị ớ ờ ữ ự ệ ự ệ ờ ự Ph n ánh k p th i nh ng cái m i. Đó là s vi c, s ki n, con ng ườ

ự ậ t ng: i c a Đ ng và Nhà n c, có t ng l ng chính tr . ị ả ể ệ ư ưở th hi n rõ quan đi m, đ t ư ưở ố ủ ộ ể ườ ướ ả

vài trăm đ n nghìn ch ế ỏ ừ ượ ữ

t ng nh , t ề s ki n ự ệ đ i s ng ờ ố ể ệ ế

ả i k , miêu t s ki n. ả ự ệ Thông ố ể ẽ thông qua lu nậ ử ụ ẩ ự ệ ẩ ơ ở ự ậ ứ ậ ứ t trình bày quan đi m, ý nghĩa, s đánh giá th m đ nh s ự ế ợ ọ ự ể ẩ ị ự Câu h i 4: so sánh gi a th lo i bình lu n và ph n ánh. ể ạ ỏ Gi ng nhau: N i dung: Dù là bài bình lu n hay bài ph n ánh thì chúng đ u là nh ng tác ph m báo chí, đ u ph i ậ tính t ư ủ quan so sánh v i tác ph m văn h c. Tính th i s : ả x y raả Tính xác th c:ự Ph n ánh s th t m t cách chính xác, khách quan Tính t Hình th c: ứ ắ ọ : dung l Ng n g n K t c u ế ấ : g n li n ắ Ngôn ng : G n gũi ữ ầ ể ệ Th hi n cái tôi cá nhân trong bài vi Cách th hi n: Khác nhau: Ph n ánh -Hình th cứ : s d ng l tin trong tác ph m là thông tin s ki n. ữ -ngôn ngữ trong th lo i ph n ánh là s k t h p gi a ể ạ ặ tính ch t khách quan tr c ti p v i tính ch t logic ch t ả ự ế ấ ấ ớ Bình lu nậ -Hình th cứ : thông tin trong tác ph m là thông tin lý l đi m, lu n c , lu n ch ng. Trên c s l a ch n khéo léo, chính xác, ể i vi ng ườ ế ki n.ệ

ể ệ cượ i thích ả

ch .ẽ -Cách th hi n: có 4 cách +Tam giác ng +T ng h p ợ ổ +Th i gian ờ +Ch ng minh ứ ươ ươ ươ

ứ ờ ợ

ạ ạ

ng ệ ượ ả ố ắ ậ ạ ả ả ả ả ả ọ Duy nh t có 1 tít chính. ấ ụ ừ 3 tít 2 ủ ế ự ệ ứ ậ ể ệ ể ủ ủ ể ả -D ng bài: Có 5 d ng: +Ph n ánh s ki n, s vi c ự ệ ự ệ +Ph n ánh quang c nh, hi n t +Ph n ánh tình hu ng, v n đ ấ ề i th t, viêc th t +Ph n ánh ng ậ ườ +Ph n ánh suy nghĩ, c m xúc ả ẫ Tít ph : t -Tít: C n h p d n. ầ ấ ầ Cái tôi trong bài th hi n không rõ nét. Cái tôi tr n ể ệ ể thu t, ch ng ki n, tham gia vào s ki n. Quan đi m có th nói v v n đ chung ế ề ấ ề ể -ngôn ng lý lữ ẽ Cách th hi n: ể ệ Bình lu n nói chung: ậ ng pháp thông báo và gi +Ph ng pháp di n d ch +Ph ị ễ ng pháp tóm t +Ph t ắ Bình lu n Phát thanh: ậ Có 4 cách: +Theo chi u th ng đ ng: ẳ ề +Theo tr c th i gian (T ng h p) ụ ổ +Đ ng h cát ồ ồ +bóc hành -D ng bài: Có 5 d ng: ạ +Bình lu n v n đ ề ấ ậ +Bình lu n s ki n ậ ự ệ +Bình lu n ng n ậ +Bình lu n trong tu n ầ ậ +Bình lu n trong ngày ậ Tít: Không quá câu khách, rõ ràng, ng n g n. ắ Cái tôi th hi n rõ nét, là cái tôi đ i di n ( n u có), là cái tôi c a tòa ạ ệ so n. Quan đi m c a bài bình lu n là quan đi m c a Đ ng, có khía ậ ạ c nh riêng ạ

ỏ ệ ữ t gi a xã lu n và bình lu n ậ ỉ ậ ặ ể ể ậ ậ ể ạ ủ ừ

ờ ắ ặ ậ ể ữ ể ạ ỹ ậ ệ ữ ộ ố ậ ử t là trong kháng chi n ch ng Pháp và ch ng M , nh ng bài xã lu n và bình lu n đã đ ố ấ ị ử c s ị ậ ượ ứ c, đ c bi ặ ả ậ ấ ướ ấ ế ệ ể ạ ể ạ ể ậ ấ ộ ậ ủ ự ệ ồ ặ ệ ự ệ ể ự ễ ộ ng đó đ ượ ể ủ ụ ệ ẽ ặ ể ộ ứ ạ ộ ộ ẫ ể ệ ế ượ c th hi n nh t quán và công khai. Đ i v i nh ng v n đ xã h i ph c t p, có nh ng đ xu t, h ề ấ ữ i quy t v n đ . Ph m vi bao quát r ng, có th là toàn b các s ki n, hi n t ậ ố ớ ạ ấ ệ ượ ữ ề ự ệ ể ẫ ộ ộ ế ấ ờ ể ạ ớ ả ề ộ ủ ầ ọ ng bên ngoài mà còn ph i ch ra nguyên ệ ố ớ ể ệ ượ ng án tháo g ho c gi ỡ ờ ố ộ ự ệ ệ ượ ả ậ ỉ ỉ ề ấ ậ ặ ể ạ ề trong tác ph m, hay chính là đ c đi m thông tin lý l ả ch t trí tu , t duy, lý lu n, lý l ẽ ẽ ấ ấ ệ ư ữ ẩ ấ ặ ớ ệ ả ậ . Thêm vào đó, m t đ c ộ ặ t so v i nh ng th lo i khác đó là kh năng tác đ ng ộ ể ng d lu n, giúp công chúng hi u ư ậ ấ ủ ể ữ ị ể ạ ướ ệ ả ộ ớ t v các v n đ s ki n theo m t quan đi m nh t đ nh. ể ạ ầ ề ự ệ ụ ấ ị ể Câu h i 5: Phân bi So sánh xã lu n và bình lu n đ ch ra đ c đi m c a t ng th lo i. Xã lu n và bình lu n, hai th lo i đ c s c thu c nhóm chính lu n, báo chí. Trong nh ng th i đi m l ch s nh t đ nh c a đ t n ủ ế t có hi u qu và có s c tác đ ng l n. d ng r ộ ụ ớ Gi a hai th lo i này, đ c p đ n s t ng đ ng, chúng ta có th nh n th y do đây là hai th lo i cùng thu c nhóm ề ậ ự ươ ữ chính lu n báo chí nên s cùng mang nh ng đ c đi m chung c a nhóm này nh : xã lu n và bình lu n có c s th c ơ ở ự ậ ẽ ậ ư ữ c xem xét, đánh giá ng c th c a hi n th c khách quan; các s ki n, hi n t ti n là các s ki n, hi n t ệ ượ ụ ể ủ ệ ượ ờ ố m t cách có h th ng trong m i liên h ch t ch ph thu c l n nhau. Trong xu h ng phát tri n chung c a đ i s ng ố ướ c th hi n rõ nét, thái đ , quan đi m chính ki n c a bài xã h i. m t khác v i hai th lo i này, bút pháp chính lu n đ ủ ể ạ ặ ộ ướ báo cung đ ng ấ d n ph ng, ả ặ ươ quá trình… c a đ i s ng xã h i đ ng th i, m t yêu c u quan tr ng v i c hai th lo i này là khi xem xét hay bình ộ ươ lu n, đánh giá m t s ki n v n đ nào đó. Nhà báo không th nêu hi n t ấ nhân và b n ch t bên trong c a v n đ . Nói chung, đ c tr ng chung nh t c a hai th lo i xã lu n và bình lu n chính ư ủ là ậ ở đi m chung gi a hai th lo i báo chí này có tính ch t khác bi ể v i đông đ o, r ng rãi qu n chúng nhân dân, có tác d ng l n trong vi c đ nh h ớ bi ộ ế ề C hai đ u s d ng ngôn ng chính lu n, mang s c thái chính tr cao. ả ấ ử ụ ữ ề ậ ắ ị

t rõ r t nhi u đi m t ng đ ng, song gi a bình lu n và xã lu n v n có nh n khác bi ậ ấ ệ ệ ể ữ t d ệ ễ ể ụ ữ ộ ờ ặ ấ ậ ệ ẫ ị ồ ườ ươ ậ ỉ ạ ắ ướ ầ ệ ng l ữ ậ ệ ng h ộ ờ ấ ụ ướ ơ ả ươ ủ ố ỉ c h ậ ậ i, ph ộ ể ữ ề ậ ề ờ ư ủ ằ ả ụ ộ ỉ ỉ c c lu n đi m c a Đ ng v v n đ đó. Trong khi đó, bài bình lu n tuy có nh ng k t lu n rõ ràng, ướ ng ể ề ề ậ ậ t. M t khác bi ng nêu ra nh ng nhi m v chính tr , “Xã lu n có th coi là ng n c ch đ o, là ọ c m t)” (Giáo trình nghi p v báo chí - tr ấ ng Tuyên hu n ườ ng ho t đ ng c b n c a v n ấ ườ ạ ộ ồ ng hành đ ng trong hoàn c nh này, s vi c này đ ng ự ệ ả ế ậ ấ ị ả ề ệ ộ thành ch th đ hành đ ng, mà nó ch mang tính ch t đ nh h ụ ạ ữ ắ ộ ươ ừ ế ậ ả ờ ắ ự ứ ủ ng đ i phó, x lý c a Nhà n ử ụ ự ệ ưỡ ố đánh giá ệ c nh ng k t lu n xác đáng và hành đ ng ộ ng th i. T đó, d n d t đ c gi ượ ng th c c a công tác tuyên truy n. VD: Xã lu n là công tác tuyên truy n còn bình lu n là ph ề ươ c ta v i hành ớ ố ộ ế i bò là sái, th hi n âm m u đ c chi m ề ướ c c a Trung Qu c. BL: s nói v hành đ ng in b n đ l ả ủ ể ệ ướ ư ồ ưỡ ủ ẽ ề ộ ộ

t ư ưở ể ậ ẳ ng và m c đích ch đ o cao h n h n các ỉ ạ ữ các bài xã lu n có t m t ọ ể ạ ằ ơ ườ ậ ừ i vi ng chính tr ”. Xã lu n nêu l p tr M c dù có r ề th y đ u tiên là m t bài xã lu n th ộ pháp l nh chính tr hàng ngày (ho c trong th i gian tr ị ặ TW, Hà N i). Nh v y, xã lu n mang tính ch t ch đ o, ch rõ đ ư ậ ỉ ạ đ nêu lên. Vì v y, đ c xã lu n, chúng ta có th bi t đ ể ế ượ ậ ướ ọ th i cũng hi u đ ề ấ ả ậ ượ nh ng v n đ đ c p đ n không nh m m c đích tr ở ế ấ ị ể cho suy nghĩ và nh n th c ứ c a công chúng. Có th nói bài bình lu n có nhi m v t o đi u ki n cho đ c gi ể ậ ủ rút ra đ đúng đ n s ki n nh t đ nh đ ẫ ấ ị ự ệ theo s quy t đ nh đó. ề ậ ậ ế ị i bò lên h chi u. XL: nói v h Ví d s vi c Trung Qu c in hình l ế đ ng ngang ng ố ượ ộ c a Trung Qu c. ố ủ Đi m khác th hai gi a hai th lo i này là, t ữ ứ bài bình lu n. Có ý ki n đã cho r ng: “ng ườ ế đ i th o lu n mà là đ nh h ị ị ầ ụ i đ c xã lu n không ph i là nh ng ng ườ ng quan đi m c a m t t ể i cùng trao ả ể bào cũng chính là quan đi m t xã lu n và ng ậ ế ườ ậ ậ ộ ờ ậ ậ ướ ủ ả ổ

ọ ơ ờ ậ ề ng, chính sách, t ầ ữ ủ ả ả ổ ế ậ t ư ưở ể ng c a Đ ng, nhà ả báo đó làm c quan ngôn lu n) v m t v n đ quan tr ng. Vì v y, có th nói xã ề ộ ấ ủ ươ ự ậ ậ ể ề ỏ ơ ể ộ ể ạ ậ ấ ườ i h n, bình lu n có ph m vi nh h n xã lu n, đây chính là đi m khác bi ườ ậ ả ỗ ứ ơ ờ ọ ấ ấ ậ ể ủ ị ủ ự ng l ề ề ị ủ ề ủ ế ệ ạ ậ i ph n ánh đ ể ứ t th ệ ạ i bình ng các bài bình lu n ch th hi n s nh t quán v ch đ ng, cách nhìn nh n đánh giá c a ng i chính tr c a c quan báo chí, trình bày chính ki n c a c quan ủ ơ ả i và ph i ữ ậ ị ậ ấ ậ ễ ươ ườ ủ ế ượ ề ấ ng pháp di n d ch còn bài bình lu n ch y u đi theo ph ng ng ằ ậ ạ ể ươ ng ườ i ng có c u trúc theo ph ậ ậ ầ ủ ừ ộ ể và ch ng c , h ứ ướ ứ ể m t vài lu n đi m ban đ u, b ng lý l ầ ớ ậ ể ướ ọ ượ ậ t khá quan tr ng là ữ ế ộ ụ ể ộ ệ ệ cũng lu n gi ờ ả ậ ề ẽ ậ ng r ng. Khác v i xã lu n, bình lu n theo ph ể ề ự ệ ữ ố ớ ữ ạ ắ ụ ể ầ s trình bày và tri n khai trong ph n sau c a bài xã lu n, các lu n đi m ban đ u ươ ng ớ ọ ặ i trên c s g n li n v i nh ng v n đ , s ki n, tình hu ng, hoàn ấ t c th c a các s ki n, tình hu ng, hoàn c nh… ự ệ ế ụ ể ủ ả ố ệ ậ ể ấ ự ế ắ ệ ự ệ ậ ủ ấ ọ ấ ủ ữ ề ế ể ề ự ệ ậ ự ự ế ơ ị ệ ng ng c a Đ ng, c a Đ i h i Đ ng trên c s c. Vì v y, vi c xem xét và đánh giá tình ướ ơ ở ủ ộ ệ ổ ậ ượ ữ ả ự ơ ở ậ ạ ộ ứ ữ ả ả ị li u c th . ụ ể Xã lu n đi t ừ ế ế ặ ụ c ch đ b ng nh ng chi ti ế ủ ầ khoái quát đ n đ c tr ng. Còn BL rút ra k t lu n có tính chính tr , t ng quát ủ ủ ậ ố ả ậ ố ắ ị ổ ẹ ả ệ ạ ố ư ệ ự ệ ặ ấ ề ố ớ ệ ố ể ử ụ ế ớ c s d ng đ i t ạ ừ ề ấ ấ ậ ườ ể ấ ạ ế ế ế ở ộ t c a nó so v i bình lu n là trong bài xã lu n tuy t đ i không ệ ủ đ ư ờ ượ ủ ọ ọ ằ ộ ờ ự ầ ị ể ạ ệ ở ừ ủ ữ ể ồ ể ệ ậ t là do t m quan tr ng và v trí c a bài xã lu n là bài m đ u cho m t t trên là nh ng đi m t ữ ủ ấ ể ế ậ ằ ỏ ấ ấ ế c xây d ng b ng h th ng lý l ẽ ắ ả ệ ạ ữ ộ ặ ủ ẻ ữ ầ ắ ậ ự ệ ố đ v ch tr n b m t c a k thù, cũng có th là nh ng l i t cáo, lên án gay g t nh ng t ờ ố nhà báo- nhà bình lu n ph i có tinh th n dũng c m, dám nghĩ, dám làm, dám vi ầ ư ệ ặ ậ ộ ả t đ u tranh b o v ý ki n, quan đi m c a mình. Đ c tr ng “ tính chi n đ u” còn yêu c u ng i vi ườ ư ế ặ ấ ầ tính chi n đ u cao ế ấ ữ ẽ ể ạ ạ ả ệ ồ ộ ế ế ế ậ ộ ể ấ c d lu n xã h i. c a chính đ ng, hay đoàn th mà t ủ lu n có kh năng ph bi n r ng rãi trong qu n chúng nhân dân nh ng ch tr ậ c. n ấ ướ c trong s nghi p phát tri n đ t n ệ ướ Xét trên m t khía c nh, v ph m vi gi ớ ạ ạ ộ ba. Thông th ỉ ể ệ lu n trong khi các bài xã lu n l ố ườ ậ ạ ngôn lu n c a chính tr c a Đ ng, đoàn th ) đó v nh ng v n đ quan tr ng nh t trong th i đi m hi n t ả đ c nâng lên t m cao lý lu n. ầ V c u trúc, các bài xã lu n th pháp quy n p. Xét c th , v i các bài xã lu n, t ụ ể ớ đ c chú ý vào v n đ mà tác gi ả ẽ ề ấ c tri n khai thành nh ng n i dung l n, có tính ch t đ nh h đ ộ ấ ị pháp quy n p, nó rút ra k t lu n thông qua vi c bàn lu n nh ng cái c th m t đ c đi m riêng bi ữ ậ ậ v nguyên t c, bình lu n bao gi ậ ơ ở ắ ề c nh c th , thông qua nh ng chi ti t c th . T c là các chi ti ế ụ ể ứ ả i c a bài bình lu n. đóng vai trò chi ph i trong vi c lu n gi ả ủ ậ ố Có th th y đ làm m t bài bình lu n đ u tiên ph i l a ch n và phân tích các s ki n, ti p theo là s p x p các s ậ ể ế ọ ả ự ầ ta ph i bám ki n trong m i quan h và ph thu c l n nhau c a chúng, trong các bài bình lu n, đi u quan tr ng nh t là ộ ẫ ả ố t tiêu bi u nh t c a các s ki n. Trong khi đó các bài xã lu n sát đ tài và làm n i b t đ ậ ủ ề ằ tr c ti p d a trên c s nh ng Ngh quy t c a các c quan Đ ng và Nhà n ả hình trong bài xã lu n ph i d a trên tinh th n nh ng Ngh quy t t ế ươ phân tích các t ư ự ệ VD: s ki n tàu Trung Qu c c t cáp c a tàu Bình Minh 2. XL: Nói v vi c này trong b i c nh VN b o v toàn v n lãnh s ki n. ề ệ th . BL: Đ t v n đ trong b i c nh ý đ c a Trung Qu c m r ng ph m vi lãnh th . ồ ủ ổ ổ ố ả M t chú ý đ i v i bài xã xã lu n, t o ra đi m khác bi ậ ộ ạ ậ ậ c có d u n cá nhân c a ng t, không bao gi i vi đ nhân x ng ngôi th nh t (tôi). Tuy nhiên, ứ ủ ượ t có th nêu ý ki n quan đi m c a mình v v n đ nào đó và thuy t ph c b n đ c r ng quan i vi v i bình lu n, ng ụ ớ ề ấ ể ườ báo, là đi m này là đúng đ n. Có s khác bi ậ ắ ể ở ầ ủ ng đ ng và khác bi ti ng nói c a tòa so n v a trình bày ậ t gi a hai th lo i báo chí: xã lu n ệ ươ ạ ế và bình lu n.ậ Bài xã lu n th hi n quan đi m c a tòa so n m t cách tr c ti p, còn bình lu n mang d u n cá nhân. ự ộ ạ s c s o, chính Bài bình lu n có . Tính chi n đ u đòi h i bình lu n ph i đ ậ ả ượ n n m i ớ xác. Đó có th là nh ng lý l ể trong xã h i hi n đ i. Đ c tr ng này đòi h i t và ế ỏ ở ộ ơ t không th hi n thái đ m bi ủ ể ệ ế ấ h , không rõ ràng đ ng th i không ch p nh n m t k t lu n mang tính ch t chung chung. M t bài bình lu n thi u tính chi n đ u là ấ ậ ậ ồ m t tác ph m báo chí th t b i, không có tính thông tin và không đ nh h ị ộ ể ả ế ấ ng đ ướ ộ ượ ư ậ ư ậ ế ờ ấ ạ - Đ c tr ng c a bình lu n phát thanh: t cho ng t bình lu n Phát thanh là vi i nghe, chính vì v y c n l u ý: ế ườ ậ ầ ư

C u trúc th ọ ủ ậ ng: ng n ng n ọ ắ ượ ủ ề ộ ả ị ử ụ ộ ầ ườ ấ ẳ ng ng n g n, gi n d , s d ng ch y u b ng mô hình th ng ủ ế ắ ằ ọ

ữ ẩ ễ ữ ễ ể ỗ ộ ủ ộ ỏ ạ ứ ạ ọ ặ ố ứ ỗ ợ ụ ế ể ạ ị ng tác ươ ẩ ặ Vi ế V dung l ề L a ch n m t ch đ cho m t l n phát thanh ự đ ng.ứ Ngôn ng d hi u: S d ng kh u ng ử ụ Di n đ t m i ý m t câu, s d ng câu ch đ ng ử ụ ộ Hình th c: đ c tho i ho c đ i tho i ( ph ng v n, t a đàm) ấ ạ Áp d ng các hình th c h tr khác: Ti ng đ ng, âm nh c…Đ tăng giá tr bài bình lu n ậ ộ Có tính t Tuy nhiên, bình lu n phát thanh v n c n đ m b o nh ng đ c tr ng c b n c a m t bài bình lu n nói chung. ữ ơ ả ủ ư ặ ậ ộ ậ ả ả ậ ẫ ầ - Đ c đi m c a bình lu n phát thanh : ủ ủ ư ặ ầ Ph n đ c tr ng BLPT+ đ c đi m c a chính lu n BC ặ ể ặ ể ậ

ữ ữ ớ ạ Câu 7: so sánh ngôn ng PT v i các lo i hình ngôn ng BC khác? ( Tài li u)ệ

t, em ph i làm gì? ả ng, tác đ ng tích c c đ n đ i s ng c a nhân dân ưở ả ộ ự ế ờ ố ủ ộ ọ ầ ồ ể ủ ề ể ả ườ ng xuyên tình hình chính tr - xã h i trong và ngoài n ị c ướ , xem xét, theo dõi đ i s ng c a ng ng xuyên đi th c t i dân-> nghiên c u đ i s ng t i dân đ đáp ộ ờ ố ự ế ườ ủ ứ ờ ố t ư ưở ng c a ng ủ ườ ể

- - - -

thích các ý ki n và trình bày quan đi m c a mình càng nhanh càng t Câu 8: đ có bài bình lu n t ậ ố Ch n ch đ , ph m vi đ tài rõ ràng, tránh r ng quá, có nh h ề ạ C n ph i hi u ngu n g c c a v n đ ố ủ ấ ề Theo dõi th Th ườ ng.ứ ả ủ ế ể t ố

- Gi

chính ki n, thái đ c a ng i vi t, c a tòa so n m t cách sáng t o và khách quan đ h ng v m c đích c ộ ủ ế ườ ế ủ ể ướ ạ ạ ộ ề ụ ụ ầ ộ ộ

-

t đ c s c, tiêu bi u vào bài bình lu n. Ph i th hi n rõ v n đ đang nói đ n là đúng hay sai, đ ng tình ế ặ ắ ấ ề ể ệ ể ế ậ ả ồ C n b c l th .ể ư

ố t ph i có cái nhìn, quan đi m v ng ch c đ gi i quy t nh ng góc đ khác nhau: l p tr ế ả ể ữ ế ậ ộ ườ ng, thái đ , quá trình ộ thích và phân tích chúng