HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG QUỐC TẾ LẦN THỨ IV - BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN
52
THỰC TRẠNG KIẾN THỨC VÀ SỰ TƯ TIN TRONG THỰC HÀNH
CHĂM SÓC GIẢM NHẸ CỦA ĐIỀU DƯỠNG
BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN
Hoàng Thị Thùy Linh1, Trần Bảo Ngọc2, Phan Thị Loan1,
Nguyễn Phương Sinh3, Vũ Bích Huyền2
TÓM TẮT7
Mục tiêu: Đánh giá thực trạng kiến thức và
sự tự tin trong thực hành chăm sóc giảm nhẹ của
điều dưỡng
Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu
mô tả cắt ngang tiến hành trên 268 điều dưỡng
đang làm việc tại Bệnh viện Trung Ương Thái
Nguyên từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2024.
Kết quả nghiên cứu: Có 28,4% điều dưỡng
có trình độ Đại học và sau ĐH, có 62,3% điều
dưỡng có trình độ cao đẳng còn lại 9,3% điều
dưỡng có trình độ trung học. Có 46,6% điều
dưỡng đã được đào tạo về chăm sóc giảm nhẹ.
Còn lại 53,4% chưa được đào tạo.
Điểm trung bình kiến thức chung về CSGN
của điều dưỡng trong nghiên cứu 21,05 ± 4,35,
kết quả kiến thức về quản lý đau và một số triệu
chứng khác trong CSGN của điều dưỡng còn
thấp. Trong đó kiến thức về nghiện thuốc là vấn
đề nghiêm trọng khi Morphine được sử dụng lâu
dài để quản lý đau đối với người bệnh ung thư có
1Phòng Điều dưỡng Bệnh viện Trung ương Thi
Nguyên
2Trung tâm Ung bướu Bệnh viện Trung ương
Thái Nguyên
3Trưng Đi hc Y Dược Thái Nguyên
Chịu trách nhiệm chính: Hoàng Thị Thùy Linh:
SĐT: 0985000666
Email: linhbvdktn@gmail.com
Ngày nhận bài: 18/6/2024
Ngày phản biện khoa học: 28/6/2024
Ngày duyệt bài: 27/7/2024
tới 75%, Kiến thức về việc hỗ trợ tâm lý, tâm
linh trong CSGN ở mức khá.
Điểm trung bình sự tự tin trong thực hành
CSGN là 75,91 ± 19,02 tương đương 69,0%
Điểm trung bình sự tự tin của các tiểu mục từ
66,5% đến 70,9%. Trong đó cao nhất là nhóm
đánh giá sự tự tin liên quan đến sự giao tiếp và
họp tác chuyên nghiệp 70,9%, nhóm đánh giá sự
tự tin về chăm sóc cuối đời 70,4%. Thấp nhất là
sự tự tin trong thực hành quản lý đau 66,5%.
Kết luận: Điểm trung bình kiến thức về
CSGN của điều dưỡng nhìn chung là ở mức
trung bình khá với 21,05 ± 4,35 tương đương tỷ
lệ 70,2%.
Từ khóa: Điều dưỡng, kiến thức, sự tự tin,
thực hành, chăm sóc giảm nhẹ, Bệnh viện trung
ương Thái Nguyên
SUMMARY
CURRENT STATUS OF KNOWLEDGE
AND CONFIDENCE IN PALLIATIVE
CARE PRACTICE OF NURSES AT
THAI NGUYEN CENTRAL HOSPITAL
Objective: Assess the knowledge and self-
efficacy of nurses in palliative care practice
Subjects and methods: Cross-sectional
descriptive study was conducted on 268 nurses
working at Thai Nguyen National Hospital from
March to June 2024.
Research results: There was 28.4% of
nurses have bachelor and postgraduate degrees,
62.3% of nurses have college degrees, and the
remaining 9.3% of nurses have intermediate
level. 46.6% of nurses have been trained in
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 543 - THÁNG 10 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
53
palliative care. The remaining 53.4% have not
been trained.
The average score of nurses' general
knowledge about palliative care was 21.05 ±
4.35. The results of nurses' knowledge of
management physical pain and other symptoms
in palliative care were low level. In particular,
correct knowledge about drug addiction is a
serious problem when Morphine is used long-
term for pain management in cancer patients was
accounted for 75%. Knowledge about
psychological and spiritual support in palliative
was good level.
The average score of self-efficacy in
practicing preventive medicine was 75.91 ±
19.02, equivalent to 69.0%. The proportion of
self-efficacy in the subscale ranges from 66.5%
to 70.9%. In particular, the percentage of self-
efficary about professional communication and
collaboration was highest with 70.9%, and
following by the proportion of self-efficacy about
end-of-life care was 70.4%. The lowest
percentage was self-efficacy about pain
management practice, accounted for 66.5%.
Conclusion: The average score of nurses'
knowledge about palliative care was moderate
level with 21.05 ± 4.35, equivalent to 70.2%.
Keywords: Nursing, knowledge, self-
efficacy, practice, palliative care, Thai Nguyen
National Hospital
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Chăm sóc giảm nhẹ (CSGN) cho người
bệnh là nội dung hết sức quan trọng của
nhân viên y tế nói chung và đặc biệt là của
điều dưỡng viên.Tổ chức Y tế Thế giới
(WHO) định nghĩa: " CSGN là các biện pháp
chăm sóc nhằm cải thiện chất lượng cuộc
sống của người bệnh và gia đình người bệnh,
những người đang đối mặt với những vấn đề
liên quan tới sự ốm đau đe doạ đến tính
mạng thông qua sự ngăn ngừa, làm giảm
gánh nặng họ chịu đựng bằng cách nhận biết
sớm, đánh giá toàn diện, điều trị đau, các vấn
đề khác, thể lực, tâm lý xã hội, tinh thần" [8].
Trên toàn thế giới, CSGN đã phát triển
kể từ cuối những năm 1960 và chỉ có khoảng
14% số người cần CSGN hiện đang nhận
được CSGN [8]. Tại Việt Nam, nhu cầu
khám chữa bệnh và chăm sóc sức khoẻ trong
đó có CSGN cho người bệnh ngày càng tăng
bởi mô hình bệnh tật thay đổi, tuổi thọ trung
bình của người Việt Nam ngày càng cao, tỷ
lệ người mắc bệnh ung thư, bệnh tim mạch,
rối loạn chuyển hoá, các bệnh mạn tính khác
tại Việt Nam ngày càng tăng đặc biệt ở người
cao tuổi [5]. Trên thế giới cũng như tại Việt
Nam, kiến thức và sự tự tin trong thực hành
CSGN của điều dưỡng còn ở mức thấp. Điều
dưỡng còn có những quan niệm sai lầm về
CSGN [3], [4]. Nghiên cứu của Trịnh Thị
My và Trịnh Thị Lý điểm trung bình kiến
thức về CSGN của điều dưỡng nhìn chung là
ở mức thấp là 13,34 ± 1,91 trên tổng 30 (đạt
44,5 % so với điểm tối đa) [6]
Bệnh viện TW Thái nguyên là một trong
6 bệnh viện hạng đặc biệt trên toàn quốc vì
vậy số lượng người bệnh đến khám và điều
trị lên đến hàng chục nghìn người mỗi năm.
Trong số đó số người người bệnh mắc các
bệnh ung thư, bệnh mãn tính, bệnh tim mạch.
.ngày một tăng vì vậy nhu cầu CSGN trên
các đối tượng này cũng tăng cao. Do vậy, để
đáp ứng được yêu cầu chăm sóc sức khỏe
toàn diện cho người bệnh cả về mặt thể chất,
tinh thần, xã hội thì việc phát triển CSGN
cho người bệnh tại bệnh viện là hết sức cần
thiết trong giai đoạn hiện nay.
Trong các chương trình CSGN, ngoài vai
trò của bác sỹ thì kiến thức, thực hành chăm
sóc giảm nhẹ của điều dưỡng cũng đóng một
vai trò hết sức quan trọng. Từ thực tế đó một
HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG QUỐC TẾ LẦN THỨ IV - BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN
54
số câu hỏi được đặt ra là liệu các điều dưỡng
đã có đủ kiến thức cơ bản về CSGN hay
chưa? Mức độ tự tin trong thực hành CSGN
của điều dưỡng như thế nào? Xuất phát từ
những câu hỏi đó chúng tôi tiến hành nghiên
cứu đề tài này với mục tiêu: Đnh githực
trạng kiến thức và sự tự tin trong thực
hành chăm sc giảm nhẹ của điều dưỡng
BVTWTN năm 2024.
II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu: Điều dưỡng
tại các khoa lâm sàng BVTWTN.
2.1.1. Tiêu chuẩn lưa chọn
- Điều dưỡng chăm sóc người bệnh.
- Điều dưỡng đồng ý tham gia nghiên
cứu
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ
- Điều dưỡng vắng mặt trong thời gian
nghiên cứu.
- Điều dưỡng không đồng ý tham gia
nghiên cứu
2.2. Thi gian và địa điểm nghiên cứu
• Thời gian: từ tháng 03/ 2024 đến tháng
06/2024
• Địa điểm nghiên cứu: Bệnh viện trung
ương Thái Nguyên
2.3. Phương pháp nghiên cứu
2.3.1. Thiết kế nghiên cứu: nghiên cứu
mô tả cắt ngang
2.3.2. Cỡ mẫu và phương php chọn
mẫu
• Cỡ mẫu: Tính cỡ mẫu mô tả theo
công thức tính cỡ mẫu ước tính một tỷ lệ như
sau:
2
2
2/1
)1(
d
pp
zn −
=−
Trong đó:
n: Cỡ mẫu tối thiểu cần nghiên cứu.
z1-/2: Hệ số giới hạn tin cậy (tra từ bảng
z: với mức ý nghĩa thống kê α=5% thì z
=1,96).
p: Ấn định p = 0,445( Tỷ lệ điều dưỡng
có kiến thức đạt về chăm sóc giảm nhẹ trong
nghiên cứu của tác giả Trịnh Thị My năm
2018 là 44,5%) [6]
d: Sai số mong muốn là 0,05
Từ công thức trên, cỡ mẫu tính được tối
thiểu là n = 380 người. Tuy nhiên, quần thể
điều dưỡng của bệnh viện là quần thể hữu
hạn với 761 điều dưỡng. Chính vì vậy, cỡ
mẫu điều chỉnh cho quần thể hữu hạn được
tính theo công thức.
Trong đó
nf: Cỡ mẫu điều chỉnh cho quần thể hữu
hạn
N: Kích thước quần thể hữu hạn, N= 761
n: Cỡ mẫu tính theo công thức, n = 380
Từ đó, tính ra cỡ mẫu điều chỉnh là nf =
253 điều dưỡng, cộng thêm 5% để hạn chế
sai số. Cỡ mẫu tối thiểu của nghiên cứu là
268 người.
• Phương php chn mẫu: Chọn mẫu
thuận tiện
2.4. Phương pháp thu thập số liệu: Số
liệu được thu thập bằng bộ câu hỏi tự điền.
Đối tượng nghiên cứu trả lời bằng cách điền
vào chỗ trống hoặc đánh dấu vào các đáp án
tương ứng trong bộ câu hỏi.
2.5. Phương pháp xử lý số liệu: Số liệu
được làm sạch, mã hóa sau đó được nhập và
xử lý trên phần mềm SPSS 23.0
2.6. Đạo đức nghiên cứu : Nghiên cứu
đã được thông qua Hội đồng đạo đức của
Bệnh viện Trung Ương Thái Nguyên
III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Đặc điểm chung của đối tượng
nghiên cứu
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 543 - THÁNG 10 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024
55
Điều dưỡng tham gia nghiên cứu chủ yếu
là nữ giới chiếm tỷ lệ 83,6%, nam giới chiếm
tỷ lệ 16,4%, độ tuổi trung bình 33,7 ± 7,2,
trong đó nhóm tuổi 30-39 tuổi chiếm tỷ lện
cao nhất 47,0%. ĐTNC tham gia chiếm tỷ lệ
cao nhất là ở khối nội 45,1%, tiếp đến khối
ngoại 39,9% thấp nhất là sản nhi với tỷ lệ
6,4% và 5,2%.
Về trình độ điều dưỡng có trình độ đại
học và sau đại học, cao đẳng và trung học
tương ứng là 28,4%, 62,3% và 9,3%. Tỷ lệ
ĐD được đào tạo, chưa được đào tạo về
CSGN tương ứng là 46,6% và 53,4%. Tỷ lệ
điều dưỡng có kinh nghiệm chăm sóc người
bệnh mắc bệnh hiểm nghèo của điều dưỡng
là gần 46,6%, còn lại 53,4% chưa có kinh
nghiệm.
Bảng 3.1. Kiến thức chung về chăm sc giảm nhẹ của điều dưỡng
Nội dung kiến thức
Điểm đạt
T lệ % điểm
trung bình so
vi điểm tối đa
Thấp nhất
(Min)
Cao nhất
(Max)
Trung bình
(X ± SD)
Các nguyên tắc cơ bản của
chăm sóc giảm nhẹ (0-3 điểm)
0
3
2,17 ± 0,64
72,3%
Quản lý đau và các triệu chứng
khác (0 - 20 điểm)
1
20
14,15 ± 3,22
70,8%
Chăm sóc tâm lý và tâm linh
(0 -7 điểm)
0
7
4,73 ± 1,59
65,6%
Tổng điểm
2
30
21,05 ± 4,35
70,2%
Nhn xét: Điểm trung bình kiến thức chung về CSGN của điều dưỡng trong nghiên cứu
21,05 ± 4,35, tương đương 70,2%
Biểu đồ 3.1. Tỷ lệ kiến thức về nguyên tắc cơ bản của chăm sc giảm nhẹ
Kết quả trên cho thấy trong nhóm kiến thức về các nguyên tắc cơ bản CSGN chỉ có 17,1%
điều dưỡng có kiến thức đúng về tiến triển của bệnh quyết định phương pháp điều trị giảm
đau.
HỘI NGHỊ KHOA HỌC ĐIỀU DƯỠNG QUỐC TẾ LẦN THỨ IV - BỆNH VIỆN TRUNG ƯƠNG THÁI NGUYÊN
56
Bảng 3.2. Kiến thức về quản lý đau trong CSGN của điều dưỡng
STT
Đúng
Sai
Số
lượng
%
Số
lượng
%
1
192
71,6
76
28,4
2
198
73,9
70
26,1
3
67
25,0
201
75,0
4
103
38,4
165
61,6
5
211
78,7
57
21,3
6
108
40,3
160
59,7
7
62
23,1
206
76,9
8
203
75,7
65
24,3
Nhn xét: Kiến thức về liều morphin;
các liệu pháp hỗ trợ, phân biệt biểu hiện đau
cấp với mạn ngưỡng chịu đau của các điều
dưỡng là khá tốt với tỷ lệ hiểu đúng >70%.
Kiến thức về nghiện thuốc là vấn đề nghiêm
trọng khi Morphine được sử dụng lâu dài để
quản lý đau đối với người bệnh ung thư và
kiến thức về quản lý đau thuốc có liều tối đa
Opioids của điều dưỡng còn khá thấp với tỷ
lệ hiểu sai lần lượt là 75% và 76,9%
Bảng 3.3. Kiến thức về quản lý một số triệu chứng khác trong CSGN
STT
Nội dung câu hỏi
Đúng
Sai
Số
lượng
%
Số
lượng
%
1
Trong những ngày cuối đời, tình trạng lơ mơ do rối loạn điện giải
có thể làm giảm nhu cầu sử dụng thuốc an thần
201
75,0
67
25,0
2
Người sử dụng opiodis cũng nên được kê đơn thuốc nhuận tràng.
199
74,3
69
25,7
3
Trong giai đoạn cuối của bệnh, những loại thuốc có thể gây ức chế
hô hấp vẫn phù hợp để để điều trị khó thở nặng.
165
62,6
103
38,4
4
Khi sử dụng liều cao, codeine gây buồn nôn và nôn nhiều hơn so
với Morphine
184
68,7
84
31,3