Th ng m i Vi t Namươ ạ ệ
L I M Đ UỜ Ở Ầ
Đ t n c ta đang d n h i nh p và đang có nh ng thành t u nh t đ nh.ấ ướ ầ ộ ậ ữ ự ấ ị
Vi c Vi t Nam là thành viên th 150 c a t ch c th ng m i qu c t ệ ệ ứ ủ ổ ứ ươ ạ ố ế hàng
hóa d ch v , đ u t qu c t , đ i m i m nh m h n và đ ng b h n các thị ụ ầ ư ố ế ổ ớ ạ ẽ ơ ồ ộ ơ ể
ch , đ ng th i, c i ti n n n hành chính qu c gia theo h ng hi n đ i. ế ồ ờ ả ế ề ố ướ ệ ạ N nề
kinh t Vi t Nam có nh ng kh i s c nh t đ nh. Song Vi t Nam g p không ítế ệ ữ ở ắ ấ ị ệ ặ
khó khăn và đ ng tr c không ít thách th c. Th ng m i có vai trò vô cùngứ ướ ứ ươ ạ
quan tr ng không ch giúp tăng tr ng kinh t mà còn giúp chúng ta thu đ cọ ỉ ưở ế ượ
ngu n ngo i t , tăng thêm m i quan h b n h u gi a các qu c gia, giúpồ ạ ệ ố ệ ạ ữ ữ ố
chúng ta b t k p v i s thay đ i phát tri n, các công ngh m i c a các n cắ ị ớ ự ổ ể ệ ớ ủ ướ
khác.
Nh n th y vai trò vô cùng quan tr ng đó. Và nh ng đi u ki n c a n c ta.ậ ấ ọ ữ ề ệ ủ ướ
Chúng tôi th c hi n đ tài “ Th ng m i Vi t Nam” đ giúp các b n hi uự ệ ề ươ ạ ệ ể ạ ể
sâu h n v th ng m i nói chung và quan tr ng h n là th ng m i n c taơ ề ươ ạ ọ ơ ươ ạ ướ
nói riêng.
R t mong đ c s giúp đ c a cô và các b n đ bài ti u lu n đ y đ vàấ ượ ự ỡ ủ ạ ể ể ậ ầ ủ
hoàn ch nh h n.ỉ ơ
Xin chân thành c m n.ả ơ
1
Th ng m i Vi t Namươ ạ ệ
I, Khái ni m th ng m iệ ươ ạ
1. Th ng m i là gì ?ươ ạ
Th ng m i là ho t đ ng trao đ i c a c i, hàng hóa, d ch v , ki nươ ạ ạ ộ ổ ủ ả ị ụ ế
th c, ti n t v.v gi a hai hay nhi u đ i tác, và có th nh n l i m t giáứ ề ệ ữ ề ố ể ậ ạ ộ
tr nào đó (b ng ti n thông qua giá c ) hay b ng hàng hóa, d ch vị ằ ề ả ằ ị ụ
khác nh trong hình th c th ng m i hàng đ i hàng (barter). Trongư ứ ươ ạ ổ
quá trình này, ng i bán là ng i cung c p c a c i, hàng hóa, d chườ ườ ấ ủ ả ị
v ... cho ng i mua, đ i l i ng i mua s ph i tr cho ng i bánụ ườ ổ ạ ườ ẽ ả ả ườ
m t giá tr t ng đ ng nào đó.ộ ị ươ ươ
2.Ph m vi, môi tr ng ho t đ ng c a th ng m i.ạ ườ ạ ộ ủ ươ ạ
Th tr ng là c ch đ th ng m i ho t đ ng đ c. D ng nguyênị ườ ơ ế ể ươ ạ ạ ộ ượ ạ
th y c a th ng m i là hàng đ i hàng (barter), trong đó ng i ta traoủ ủ ươ ạ ổ ườ
đ i tr c ti p hàng hóa hay d ch v mà không c n thông qua cácổ ự ế ị ụ ầ
ph ng ti n thanh toán. Ví d , m t ng i A đ i m t con bò l y 5 t nươ ệ ụ ộ ườ ổ ộ ấ ấ
thóc c a ng i B ch ng h n. Hình th c này còn t n t i đ n ngày nayủ ườ ẳ ạ ứ ồ ạ ế
do nhi u nguyên nhân (ch ng h n do bên bán không tin t ng vào tề ẳ ạ ưở ỷ
giá h i đoái c a đ ng ti n s d ng đ thanh toán). Trong hình th cố ủ ồ ề ử ụ ể ứ
này không có s phân bi t rõ ràng gi a ng i bán và ng i mua, doự ệ ữ ườ ườ
ng i bán m t hàng A l i là ng i mua m t hàng B đ ng th i đi m.ườ ặ ạ ườ ặ ồ ờ ể
Vi c phát minh ra ti n (và sau này là tín d ng, ti n gi y và ti n oệ ề ụ ề ấ ề ả
(t c không ph i ti n t n t i d i hình th c đ c in hay đ c đúc ra)ứ ả ề ồ ạ ướ ứ ượ ượ
nh là ph ng ti n trao đ i đã đ n gi n hóa đáng k ho t đ ngư ươ ệ ổ ơ ả ể ạ ộ
th ng m i và thúc đ y ho t đ ng này, nh ng bên c nh đó nó cũngươ ạ ẩ ạ ộ ư ạ
phát sinh ra nhi u v n đ mà ho t đ ng th ng m i thông qua hìnhề ấ ề ạ ộ ươ ạ
th c hàng đ i hàng không có. V n đ này đ c xem xét c th h nứ ổ ấ ề ượ ụ ể ơ
trong bài Ti n. Ho t đ ng th ng m i hi n đ i nói chung thông quaề ạ ộ ươ ạ ệ ạ
c ch th a thu n trên c s c a ph ng ti n thanh toán, ch ng h nơ ế ỏ ậ ơ ở ủ ươ ệ ẳ ạ
nh ti n. K t qu c a nó là vi c mua và vi c bán tách r i nhau.ư ề ế ả ủ ệ ệ ờ
3. Nguyên nhân t n t i c a th ng m iồ ạ ủ ươ ạ
Th ng m i t n t i vì nhi u lý do. Nguyên nhân c b n c a nó là sươ ạ ồ ạ ề ơ ả ủ ự
chuyên môn hóa và phân chia lao đ ng, trong đó các nhóm ng i nh tộ ườ ấ
đ nh nào đó ch t p trung vào vi c s n xu t đ cung ng các hàng hóaị ỉ ậ ệ ả ấ ể ứ
hay d ch v thu c v m t lĩnh v c nào đó đ đ i l i hàng hóa hayị ụ ộ ề ộ ự ể ổ ạ
d ch v c a các nhóm ng i khác. Th ng m i cũng t n t i gi a cácị ụ ủ ườ ươ ạ ồ ạ ữ
khu v c là do s khác bi t gi a các khu v c này đem l i l i th soự ự ệ ữ ự ạ ợ ế
sánh hay l i th tuy t đ i trong quá trình s n xu t ra các hàng hóa hayợ ế ệ ố ả ấ
d ch v có tính th ng m i ho c do s khác bi t trong các kích th cị ụ ươ ạ ặ ự ệ ướ
2
Th ng m i Vi t Namươ ạ ệ
c a khu v c (dân s ch ng h n) cho phép thu đ c l i th trong s nủ ự ố ẳ ạ ượ ợ ế ả
xu t hàng lo t. Vì th , th ng m i theo các giá c th tr ng đem l iấ ạ ế ươ ạ ả ị ườ ạ
l i ích cho c hai khu v c.ợ ả ự
II, Ch c năng c a ngành th ng m iứ ủ ươ ạ
1.Ch c năng t ch c l u thông hàng hoá làm thay đ i các hình ứ ổ ứ ư ổ
thái giá tr c a hàng hoáị ủ
Chúng ta đã bi t hàng hoá sau khi đ c s n xu t ra ph i tr i qua ế ượ ả ấ ả ả
khâu l u thông thì m i th c hi n đ c giá tr và giá tr s d ng c a ư ớ ự ệ ượ ị ị ử ụ ủ
nó.Ngành th ng m i th c hi n ch c năng t ch c l u thông hàng ươ ạ ự ệ ứ ổ ứ ư
hoá,chuy n hoá các hình thái giá tr c a hàng hoá,t c là th c hi n vi cể ị ủ ứ ự ệ ệ
mua – bán hàng hóa.Đây có l là ch c năng c b n nh t c a ngànhẽ ứ ơ ả ấ ủ
th ng m i,th hi n tính đ c l p t ng đ i và tính ph thu c c aươ ạ ể ệ ộ ậ ươ ố ụ ộ ủ
ngành th ng m i trong n n kinh t qu c dân,gi vai trò quan tr ngươ ạ ề ế ố ữ ọ
trong quá trình tái s n xu t xã h i .Trong quá trình th c hi n ch cả ấ ộ ự ệ ứ
năng l u thông hàng hoá ngành th ng m i luôn tìm cách t ch c quáư ươ ạ ổ ứ
trình v n đ ng hàng hoá h p lý,rút ng n th i gian l u thông,nh ngậ ộ ợ ắ ờ ư ư
v n đ m b o tho mãn nhu c u th tr ng và không ng ng nângẫ ả ả ả ầ ị ườ ừ
caotìm ki m l i nhu nế ợ ậ
2. Ch c năng ti p t c quá trình s n xu t trong l u thôngứ ế ụ ả ấ ư
Xu t phát t đ c đi m c a s n xu tvà tiêu dùng, hàng hoá sau khi ấ ừ ặ ể ủ ả ấ
s n xu t trong l u thông m i đáp ng đ c đ nhu c u tiêu dùng,đòiả ấ ư ớ ứ ượ ủ ầ
h i ỏ
ngành th ng m i ph i có nh ng bi n pháph u hi u nh t đ chuy nươ ạ ả ữ ệ ữ ệ ấ ể ể
đ i các hình thái c a hàng hoá nh :đóng gói,chia nh ,dán mã,b oổ ủ ư ỏ ả
qu n hang hoá,b o hành hàng hoá sau khi bán …đ m b o hàng hoá ả ả ả ả ở
d ng t t ạ ố
nh t,phù h p v i th hi u c a xã h i,ch t l ng cũng nh m u ấ ợ ớ ị ế ủ ộ ấ ượ ư ẫ
mã.Th ngm i góp ph n t o ra giá tr hàng hoá và b o toàn giá tr sươ ạ ầ ạ ị ả ị ử
d ng hàng hoá.ụ
3.Thúc đ y quá trình chuyên môn hóa s n xu t.ẩ ả ấ
M i lãnh th , khu v c đ u có th chuyên môn hóa m t l i s n ph mỗ ổ ự ề ể ộ ạ ả ẩ
phù h p v i đi u ki n khu v c , kinh t , t nhiên c a mình . Vì v yợ ớ ề ệ ự ế ự ủ ậ
có th chuyên môn hóa t o đi u ki n t i đa phát tri n toàn ngu n l c.ể ạ ề ệ ố ể ồ ự
Đ ng th i các n c các khu v c khác cũng chuyên môn hóa t o đi uồ ờ ướ ự ạ ề
ki n cho các n c còn l i mua nh ng th c n thi t mà khu v c mìnhệ ướ ạ ữ ứ ầ ế ự
thi u.ế
3
Th ng m i Vi t Namươ ạ ệ
4. Th ng m i là khâu n i gi a s n xu t và tiêu dùngươ ạ ố ữ ả ấ . Đ i v iố ớ
nhà s n xu t, ho t đ ng th ng m i có tác đ ng t vi c cung ngả ấ ạ ộ ươ ạ ộ ừ ệ ứ
nguyên li u, v t t , máy móc đ n vi c tiêu th s n ph m. Đ i v iệ ậ ư ế ệ ụ ả ẩ ố ớ
ng i tiêu dùng, ho t đ ng th ng m i không nh ng đáp ng nhuườ ạ ộ ươ ạ ữ ứ
c u tiêu dùng c a h mà còn có tác d ng t o ra th hi u m i, nhu c uầ ủ ọ ụ ạ ị ế ớ ầ
m i.ớ
5. Ngành th ng m i bao g m n i th ng và ngo i th ngươ ạ ồ ộ ươ ạ ươ . Ho tạ
đ ng n i th ng t o ra th tr ng th ng nh t trong n c và thúc đ yộ ộ ươ ạ ị ườ ố ấ ướ ẩ
phân công lao đ ng theo lãnh th gi a các vùng. Th ng nghi p bánộ ổ ữ ươ ệ
l còn ph c v nhu c u tiêu dùng c a t ng cá nhân trong xã h i.ẻ ụ ụ ầ ủ ừ ộ
Ho t đ ng ngo i th ng (xu t + nh p kh u) g n th tr ng trongạ ộ ạ ươ ấ ậ ẩ ắ ị ườ
n c v i th tr ng th gi i.ướ ớ ị ườ ế ớ
III. Các y u t nh h ng đ n ngành th ng m iế ố ả ưở ế ươ ạ
.
Ngành th ng m i v t ch c theo lãnh th c a ngành th ng m iươ ạ ề ổ ứ ổ ủ ươ ạ
ph thu c vào khá nhi u y u t : ng i phân ph i, s l ng, và ch tụ ộ ề ế ố ườ ố ố ượ ấ
l ng hàng hóa, ph ng ti n phân ph i và chuyên ch .ượ ươ ệ ố ở
1. Vai trò c a ng i phân ph iủ ườ ố r t quan tr ng trong ngành th ngấ ọ ươ
m i. M c dù không ph i là ng i làm ra hàng hóa. Nh ng h làạ ặ ả ườ ư ọ
ng i làm tăng giá tr hàng hóa nh tìm ra th tr ng tiêu thườ ị ờ ị ườ ụ
c a nó. N u không có ng i phân ph i ho c ng i phân ph iủ ế ườ ố ặ ườ ố
không năng đ ng thì s d n đ n s n ph m khó tiêu th d n đ nộ ẽ ẫ ế ả ẩ ụ ẫ ế
s n xu t trì tr .ả ấ ệ
2. Phí t n phân ph i trong ngành n i th ngổ ố ộ ươ . Bao g m phí t nồ ổ
trung gian và phí t n t ng c ng. Phí t n trung gian đ c đ ra làổ ổ ộ ổ ượ ề
phí t n t n i s n ph m t n i s n xu t đ n n i tiêu th ph iổ ừ ơ ả ẩ ừ ơ ả ấ ế ơ ụ ả
tr i qua r t nhi u công đo n. Các công đo n này t n kém r tả ấ ề ạ ạ ố ấ
nhi u kinh phí.ề
3. Các ph ng ti n vân chuy n cũng có vai trò h t s c quan tr ngươ ệ ể ế ứ ọ .
M c dù ng i bán r t mu n bán ng i mua cũng mu n mua.ặ ườ ấ ố ườ ố
Song giao thông v n t i kém phát tri n cũng kìm hãm s phátậ ả ể ự
tri n c a ngành th ng m i.ể ủ ươ ạ
4. Các ph ng ti n thông tin ươ ệ giúp cho ng i tiêu dùng bi t đ n s nườ ế ế ả
ph m kích thích h mua hàng.ẩ ọ
4
Th ng m i Vi t Namươ ạ ệ
5. Chính sách c a nhà n c ủ ướ v v n đ thu , chính sách tài chính ,ề ấ ề ế
chính sách v th tr ng và các y u t v xã h i dân c m c thuề ị ườ ế ố ề ộ ư ứ
nh p cũng nh h ng khá l n đ n s phát tri n c a ngo iậ ả ưở ớ ế ự ể ủ ạ
th ng.ươ
IV. Th ng m i Vi t Namươ ạ ệ
1. Vai trò c a ngành m i trong n n kinh t th tr ngủ ạ ề ế ị ườ
Vi t Namệ
* Đ c tr ng c b n c a n n kinh t th tr ng n c ta ặ ư ơ ả ủ ề ế ị ườ ở ướ
K t khi xoá b c ch qu n ký quan liêu bao c p(1986)chuy n ể ừ ỏ ơ ế ả ấ ể
sang n n kinh t m c a n n kinh t th tr ng n c ta đã g p r tề ế ở ử ề ế ị ườ ướ ặ ấ
nhi u khóề
khăn c v ch quan l n khách quan.Xu t phát đi m m c th p,tả ề ủ ẫ ấ ể ở ứ ấ ừ
m t ộ
n c nông nghi p nghèo nàn l c h u,b nh h ng n ng n c aướ ệ ạ ậ ị ả ưở ặ ề ủ
chi n ế
tranhvà đây đó v n còn các hình báng c a c ch qu n lýthi u tinhở ẫ ủ ơ ế ả ế
th n ầ
trách nhi m ho c l i,nh ng Vi t Nam v n quy t tâm m c a,h i ệ ặ ỷ ạ ư ệ ẫ ế ở ử ộ
nh p,h p tác giao l u,xây d ng n n kinh t th tr ng trong s qu nậ ợ ư ự ề ế ị ườ ự ả
lý c a ủ
nhà n c và theo đ nh h ng xã h i ch nghĩa v i ph ng châm “h iướ ị ướ ộ ủ ớ ươ ộ
nh p ậ
nh ng không hoà tan”n n kinh t th tr ng n c ta phát tri n theoư ề ế ị ườ ở ướ ể
xu thế
chung nh ng v n mang nh ng nét đ c tr ng,phong cách riêng c aư ẫ ữ ặ ư ủ
Vi t ệ
Nam.
* Phát tri n n n kinh t hàng hoá nhi u thành ph nể ề ế ề ầ
Phát tri n hàng hoá là s phát tri n c a l c l ng s n xu t xãể ự ể ủ ự ượ ả ấ
h i,hàng hoá trên th tr ng ngày càng nhi u h n đáp ng v i nhu c uộ ị ườ ề ơ ứ ớ ầ
đa
d ng c a th tr ng.Đ thoát ra kh i n n kinh t k ho ch hoá t pạ ủ ị ườ ể ỏ ề ế ế ạ ậ
trung
vi c phát tri n hàng hoá đóng vai trònh m t nhi m v quan tr ngệ ể ư ộ ệ ụ ọ
nh t cho ấ
s phát tri nn n kinh t hi n đ i,h p tác và h i nh p theo xu th phátự ể ề ế ệ ạ ợ ộ ậ ế
tri n ể
chung c a nhân lo iủ ạ
Nhà n c cho phép các cá nhân t p th t do thành l p m r ng các ướ ậ ể ự ậ ở ộ
5