CHÆÅNG V
TÊNH CHNTIÃÚT DIÃÛN Y DÁÙN, DÁY CHY, CP H AÏP.
1. CHOÜN TIÃÚT DIÃÛN Y DÁÙN
Iàût váún âãö:
Tiãút diãûn dáy dáùn v loîi caïp âæåüc læûa choün càn cæï theo nhöu yãúu
täú khc nhau: âoï laì nhæîng yãúu täú k thût v kinh ú.
Cc úu täú kyî thût nh åíng âãún viãûc ûa chn tút diãûn
dáy dáùn laì:
1. Phaït nng do dng âûn lm viãûc láu daìi.
2. Phaït nng do dng âûn nõn mch.
3. Täøn tháút âiãûn p trong dáy dáùn v cp trong trng thi laìm vûc
bçnh thæåìng vaì sæû cäú.
4. Âäü bãön cå hc cuía dáy dáùn.
5. Váöng quang âûn
Ta seî xaïc âënh âæåüc 5 tiãút diãûn tæång æïng våïi 5 âiãöu kiãûn kyî thuáût
tn vaì tút diãûn beï nháút tha c5 âiãöu kiãûn tn chênh ltút diãûn ta
cáön læûa chn tha maîn âöu kûn k thuáût.
Chuï yï laì chè khi ûa chn tiãút diãûn cuía dáy dáùn âæåìng dáy tn khäng
ta måïi chuï âãún úu täú váöng quang âûn vaì âäü bãön cå hoüc, vaì chè khi
læûa chn tiãút diãûn loîi caïp måïi cáön chuï yï âãún yãúu täú phaït noïng do
doìng âiãûn ngàõn mch.
Âãø âm bo âäü bãön cå hc ngæåìi ta âaî qui âënh tút dûn täúi thøu
cho tæìng loaûi y (bng 1--1) æïng våïi cáúp âæåìng y (bng 1-2).
Yãúu täú öng quang âiãûn chè âæåüc âãö ûp ïi khi âiãûn p âæåìng
dáy tæì 110 KV tråí lãn. Âãø ngàn nìa hoàûc lm giaím täøn tháút váöng quang
âiãûn nåìi ta qui âënh âæåìng kênh dáy dáùn täúi thøu æïng våïi cáúp âûn
aïp khaïc nhau:
Våïi âûn aïp 110 KV thç d > 9,9mm
Våïi âûn aïp 220 KV thç d > 21,5mm
Nghéa l ïi âiãûn 110KV phi dng y tiãút diãûûn 70 mm2 tråí n,
cn våïi âiãûn p 220KV phaíi dng dáy tiãút diãûn 120mm2 tråí lãn.
Càn cæï ö màût kinh tãú âãø læûa choün tiãút diãûn dáy dáùn vaì caïp l chi
phê tênh ton Z. Tiãút diãûn kinh tãú laì tiãút diãûn læûa choün sao cho haìm chi
phê tênh toaïn l b nút.
95
Dæåïi âáy s láön åüt giåïi thiãûu caïc pång php ûa choün tút dûn
theo caïc âiãöu kiãûn kinh tãú v k thût.
Baíng 1-1: Tút diãûn quy âënh nh nháúït âaím bo âäü bãön hc.
Dáy dáùn Tút dûn nh nháút (mm2)
Cáúu
to
Ngun liãûu Nåi khäng coï n Nåi âäng dán vaì
khoaíng væåüt quan
troüng
Cáúp
1
Cáúp
2
Cáúp
3
Cáúp1 Cáúp
2
Cáúp3
Mäüt
såüi
Âäöng v
theïp nhäm
Khäng
dng
Khäng
duìng
M-6 Khäng
duìng
Khäng
dng
Khäng
duìng
Nhiãöu
såüi
Âäöng v
theïp
Nm li
theïp
Nm
25
25
25
10
16
25
10
16
25
25
25
16
16
25
35
16
25
25
Bng 1-2 : Quy âënh âàóng cáúp âæåìng dáy trãn khäng
Cáúp âæåìng dáy Âiãûn aïp âënh mæïc Loi häü dng âûn
Cáúp 1 Tn 35KV
35KV
Báút ï loaûi no
Loi 1 vaì loi 2
Cáúp 2 Tn 35KV
1 20 KV
Loi 3
Báút ï loaûi no
Cáúp 3 1 KV Báút ï lai no
II.ûa choün tiãút diãûn âæåìng dáy trãn khäng vaì caïp theo âiãöu kiãûn
phaït noïng:
Khi coï dng âûn chy qua, do hiãûu æïng Jun, váût dáùn seî bë noïng lãn.
Nãúu vát dáùn bë nng lãn quaï mæïc seî gim âäü bãön cå hc, s laìm giaím
tøi th hûc phaï hoi âàûc tênh caïch âiãûn cuía caïc cháút caïch âiãûn
xung quanh dáy bc vloîi caïp. Vç váûy âãø hn chãú phaït noïng quaï mæïc
ngæåìi ta qui âënh nhiãût âäü pht noïng u daìi cho php ång æïng ïi
tæìng loaûi dáy: 700 Cïi dáy tön v thanh dáùn, 550C ïi y bc cao su,
800 C ïi dáy cp 3KV tråí li, 650C våïi caïp 6KV, 600 C våïi caïp 10kV.
96
Tæì âáy c thãø xaïc âënh âæåüc dng âiãûn laìm viãûc u daìi cho pheïp
tn váût dáùn càn cæï vo theo nhiãût âäü phaït noïng láu daìi cho php.
Biãút òng, khi n bàòng nhiãût, nhût åüng saín ra trong âån tìi
gêan do doìng âiãûn I trong y dáùn coï âiãûn tråí tc duûng R bàòng nhût
læåüng ta ra i træåìng xung quanh trong tìi gian âoï:
Q = I2 R = kF ( 0) [W]
Trong â:
K - Hãû säú tn nhût [W/ cm2 0C].
F - Dûn ch tn nhiãût cuía dáy dáùn [cm2].
v 0 - Nhût âäü y ùn vaì i træåìng xung quanh [0C].
Nãuï thay nhût âäü ût ùn bàòng nhût âäü láu daìi cho pheïp thç ì
âàóng thæïc trãn xc âënh âæåüc doìng âiãûnu di cho pheïp caût dáùn
tön:
Icp= (1-1)
Tæång tæû, coï thãø thaình láûp âæåüc caïc cäng thæïc âãø xaïc âënh doìng
cho php ca y boüc vaì y caïp.
Tuy nhiãn, vûc tênh toaïn dng âiãûn láu di cho pheïp theo cc cäng tïc
tn kh phæïc taûp, vç váûy trong tênh toaïn thæûc tãú tåìng dng caïc bng
cho sàôn trë säú dng âûn phuû taíi cho pheïp láu di ca y ùn vaì caïp.
Chuï yï laì nhæîng trë säú trong caïc baíng cho sàôn chè âuïng ïi âiãöu
kûn tênh ton sau: Nhût âäü khäng khê laì +250 C , nhiãût âäü cuía âáút laì
+150C. Nãúu nhiãût âäü nåi âàût váût dáùn khc âi ön kãø âãún û säúï hûu
chènh k, hãû säú ny cuîng tra âæåüc theo baíng cho sàôn.
N ûy, âãø tha maîn âiãöu kiãûn pht noïng, tiãút diãûn y ùn vaì
caïp cáön phi ûa choün sao cho
Imax k.Icp (1-2)
Trong â:
Imax - Doìng âiãûn cæûc âi láu di hay l dng âiãûn tênh ton chy qua
dáy dáùn.
Icp - Dng âiãûn u daìi cho pheïp, tra bng
k- hãû säú hûu cnh.
Vê d 1:
Xaïc âënh tút diãûn loîi caïp ca âoaûn caïp li nhäm cch âëãn giáúy 10KV
dáùn âûn âãún mäüt phti coï dng âûn tênh toaïn 78A . Nhiãût âäü ca
âáút l +200C
Bi giaíi:
97
Tra baíng m âæåüc caïp 10KV tiãút dûn 16mm2 coï Icp = 75A, caïp 25mm2
c Icp = 90A. Cng tra âæåüc k= 0,94.
Túy ràòng: 78A < 0,94.90 = 84,6 A
Váûy læûa chn tiãút dûn theo âiãöu kiãûn phaït noïng laì F = 25mm2
Rng ïi dáy ùn vaì caïp dæåïi 1KV âæåüc bo vãû bàòng cáöu chç vaì
aïptämat cáön chuï yï hiãûn tæåüng sau: Khi quaï ti khäng låïn làõm (kt < 2) t
mäüt thåìi gian khaï láu thiãút bë baío vãû chæa càõt , dáy ùn bë phaït noïng
mnh laìm cch âûn giaì ùi mau choïng, âiãöu âoï kng cho pheïp.
Vç váûy, våïi mng dæåïi 1KV âæåüc baío vãû bàòng cáöu chç vaì aïpmat,
âãø tha maín âiãöu kûn phaït noïng,y dáùn vaì caïp khäng nhæîng âæåüc
læûa chn theo (1-2) maì cn phi phäúi håüp våïi thút bë bo û theo
nhæîng âiãöu kiãûn sau:
Khi bo vãû òng öu c:
Icp (1-3)
Trong â:
Idc Doìng âiãûn âënh mæïc cuía dáy chaíy cáöu chç
- Hãû ú ph thuäüc âiãöu kiãûn âàût v qun mng âiãûn, ïi
mng âäüng ûc = 3, mng sinh hoüat = 0,8 .
Khi bo û bàòng aïptämt:
Icp (1-4)
Hûc
Icp (1-4)
Ty theo p tä maït coï càõt mch nhût hay õt mch âûn tæì.
Cn våïi maûng sinh hot baío vãû bàòng aïp tämat.
Icp (1-5)
Vê d 2:
Choün cp nm bäún rüt cung cáúp cho bng pn phäúi 380/220V. Biãút
doìng tênh toaïn täøng ca baíng âiãûn laì 240A vaì âæåìng dáy âæåüc bo vãû
bàòng cáöu chç c dng âënh mæïc dáy chy Idc =260A.
Bi giaíi:
Cp cáön læûa choün theo âiãöu kiãûn (1-2) v (1-3)
Icp Imax = 242 A
Icp = = = 87A
Choün cp tút dûn 185mm2 c Icp = 260A
III. ûa chn tiãút diãûn y ùn vaì caïp theo øn tháút âiãûn p cho
pheïp.
98
ÅÍ mng phán phäúi 35KV tråí xuäúng, tút diãûn y ùn vaì caïp
tåìng beï, âiãûn tråí låïn,vç ûy ng tút diãûn dáy åí nhæîng mng naìy
aính åíng roî ût âãún gim täøn tháút âiãûn aïp.
Mng âiãûn phán púi yãu cáöu öì cháút læåüng âiãûn aïp ráút cao m
kh nàng âiãöu chènh âiãûn p li hn chãú, váûy ön chn tút diãûn
dáy dáùn sao cho täøn tút âiãûn aïp kngåüt quaï mæïc cho pheïp , nghéa
laì phaíinï vaìo ïcøn tháút âiãûn aïp cho php âãø ûa chn tiãút
diãûn dáy dáùn.
1. Xc âënh tiãút diãûn dáy dáùn khi toaìn bäü âæåìng dáy cng mäüt tút
diãûn.
Phæång phaïp naìy aïp dng cho nhæîng âæåìng dáy coï chiãöu di khäng låïn
v ph ti laûi nhiãöu.
Xeït tåìng håüp âån giaín nháút âæåìng dáy coï hai ph taíi (nh 1-1).
P01 + j Q01 P12 + j Q12
0 1 2
p1+ j q1 p2+ j q2
Hçnh 1.1
Âaî bút cäng tïc xc âënh täøn tháút âûn aïp mng phán púi:
U = = Pijlij + Qijlij (1-6)
U = U + U (1-7)
Trong â :
U - thaình pháön täøn tháút âiãûn aïp trãn âæåìng dáy do cäng suáút
tc dng y trãn âûn tråí âæåìng dáy.
U”- thaình pháön täøn tút âiãûn aïp trãn âæåìng dáy do ng xuáút
phaín khng y trãn âûn khaïng âæåìng dáy.
lij - chöu di âon âæåìng dáy tæì i âãún j.
Pë j - cäng sút tc dng tn âon âæåìng dáy lij.
Qij - cäng xút phaín khaïng trãn âon âæåìng dáy lij
rij , xij - âiãûn tråí, âiãûn khng ca âon âæåìng dáy lij
r0 , x0 - âiãûn tråí, âiãûn khng ca cuía mäüt âån chiãöu daìi âæåìng
dáy.
Trong cäng thæïc (1-6) nãúu P [KW]; Q [KVAr]; U [KV]; r0 ,x0[/Km] vaì l
[km] thç U c tï nguyãn l [V]
99