» Tài Liệu Phổ Thông

» Trung học phổ thông

Toán học lớp 10: Phương pháp đặt ẩn phụ giải hệ phương trình (Phần 1) - Thầy Đặng Việt Hùng

Chia sẻ: Thành Chung | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Báo xấu

980
lượt xem 146
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu "Toán học lớp 10: Phương pháp đặt ẩn phụ giải hệ phương trình (Phần 1) - Thầy Đặng Việt Hùng" cung cấp 1 số bài tập ví dụ hữu ích về giải hệ phương trình. Mời các bạn cùng tham khảo tài liệu sau để ôn tập và bổ sung kiến thức đạt hiệu quả.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Toán học lớp 10: Phương pháp đặt ẩn phụ giải hệ phương trình (Phần 1) - Thầy Đặng Việt Hùng

Khóa học Toán Cơ bản và Nâng cao 10 – Thầy ĐẶNG VIỆT HÙNG Facebook: LyHung95 12. PP ĐẶT ẨN PHỤ GIẢI HỆ PHƯƠNG TRÌNH – P1 Thầy Đặng Việt Hùng [ĐVH]  x − 2 − y − 1 = 27 − x 3 Ví dụ 1: [ĐVH]. Giải hệ phương trình  ( x − 2 ) + 1 = y 4 Hướng dẫn giải: x ≥ 2 từ phương trình (2) ta có ( x − 2 ) = y − 1 ⇒ y − 1 = ( x − 2 ) thay vào phương trình 4 2 ĐK  y ≥1 (1) ta được x − 2 = 27 − x 3 + x 2 − 4 x + 4 ⇔ x − 2 + x3 − x 2 + 4 x − 31 = 0 (*) Xét hàm số f ( x ) = x − 2 + x 3 − x 2 + 4 x − 31, với mọi x ≥ 2 1 ⇒ f ' ( x) = + 3 x 2 − 2 x + 4 > 0 ∀x > 2 2 x−2 Hàm số đồng biến trên khoảng ( 2; +∞ ) mặt khác f ( 3) = 0 ⇒ x = 3 là nghiệm duy nhất của (*) thay vào Phương trình (2) ta được y = 2 vậy nghiệm của hệ phương trình là x = 3; y = 2  x 2 + y 2 + x + y = 18 Ví dụ 2: [ĐVH]. Giải hệ phương trình   xy ( x + 1)( y + 1) = 72 Phân tích. Đây là hệ đối xứng loại I Hướng 1. Biểu diễn từng phương trình theo tổng x + y và tích xy Hướng 2. Biểu diễn từng phương trình theo x 2 + x và y 2 + y . Rõ ràng hướng này tốt hơn. Hướng dẫn giải:  2 1  x + x = a , a ≥ − ( x + x) + ( y + y ) = 18 a + b = 18  a = 6, b = 12 2 2 4 Hệ ⇔  2 . Đặt  ta được  ⇔ ( x + x)( y + y ) = 72 ab = 72  a = 12, b = 6 2  y 2 + y = b, b ≥ − 1  4 a = 6  x + x = 6  x = 2, x = −3 2 TH 1.  ⇒ 2 ⇔ b = 12  y + y = 12  y = 3, y = −4  x = 3, x = −4 TH 2. Đổi vai trò của a và b ta được  .  y = 2, y = −3 Vậy tập nghiệm của hệ là S = {(2;3); (2; −4); (−3;3); (−3; −4); (3; 2); (−4; 2); (3; −3); (−4; −3)} Nhận xét. Bài toán trên được hình thành theo cách sau a + b = 18 Xuất phát từ hệ phương trình đơn giản  (I) ab = 72 1) Thay a = x 2 + x, b = y 2 + y vào hệ (I) ta được hệ  x 2 + y 2 + x + y = 18 (1)  đó chính là ví dụ 2  xy ( x + 1)( y + 1) = 72 2) Thay a = x 2 + xy, b = y 2 − xy vào hệ (I) ta được hệ  x 2 + y 2 = 18 (2)   xy ( x − y ) = 72 2 2 3) Thay a = x 2 + 2 x, b = 2 x + y vào hệ (I) ta được hệ Tham gia khóa Toán Cơ bản và Nâng cao 10 tại MOON.VN để có sự chuẩn bị tốt nhất cho kì thi THPT quốc gia!
Khóa học Toán Cơ bản và Nâng cao 10 – Thầy ĐẶNG VIỆT HÙNG Facebook: LyHung95  x 2 + 4 x + y = 18 (3)   x( x + 2)(2 x + y ) = 72 1 1 4) Thay a = x + , b = y + vào hệ (I) ta được hệ x y ( x + y ) xy + x + y = 18 xy (4)  2 ( x + 1)( y + 1) = 72 xy 2 5) Thay a = x 2 + 2 xy, b = y 2 − xy vào hệ (I) ta được hệ  x 2 + y 2 + xy = 18 (5)  …  xy ( x + 2 y )( y − x) = 72 - Như vậy, với hệ xuất (I), bằng cách thay biến ta thu được rất nhiều hệ pt mới. a + b = 7 - Thay hệ xuất phát (I) bằng hệ xuất phát (II)  2 2 và làm tương tự như trên ta lại thu a − b = 21 được các hệ mới khác. Chẳng hạn 6) Thay a = x 2 + y 2 , b = xy vào hệ (II) ta được hệ  x 2 + y 2 + xy = 7 (6)  4  x + y + x y = 21 4 2 2 1 1 7) Thay a = x + , b = y + vào hệ (II) ta được hệ x y  1 1 x + y + x + y = 7  (7)   x 2 − y 2 + 1 − 1 = 21  x2 y2 1 x 8) Thay a = x + , b = vào hệ (II) ta được hệ y y  xy + x + 1 = 7 y (8)  ( xy + 1) + x = 21y 2 2 2 1 9) Thay a = x + y, b = vào hệ (II) ta được hệ y ( x + y ) y + 1 = 9 y (9)  ( x + y − 2) y − 21 y = 1 2 2 2 10) Thay a = x 2 + 2 x, b = y 2 + 2 x vào hệ (II) ta được hệ  x 2 + y 2 + 4 x = 7 (10)  4 ...  x − y + 4 x( x − y ) = 21 4 2 2 Như vậy, nếu chúng ta biết cách tạo ra bài toán thì chúng ta có thể nghĩ ra cách giải của những bài toán khác. Ví dụ 3: [ĐVH]. Giải các hệ PT sau  2 5  x( x + y + 1) − 3 = 0  x + y + x 3 y + xy 2 + xy = −  4 a)  5 b)  ( x + y ) − x 2 + 1 = 0 2  x 4 + y 2 + xy (1 + 2 x) = − 5  4  x + y − xy = 3  x 2 + y 2 + 2( x + y ) = 7 c)  d)   x + 1 + y + 1 = 4  y ( y − 2 x) − 2 x = 10 Hướng dẫn giải: Tham gia khóa Toán Cơ bản và Nâng cao 10 tại MOON.VN để có sự chuẩn bị tốt nhất cho kì thi THPT quốc gia!
Khóa học Toán Cơ bản và Nâng cao 10 – Thầy ĐẶNG VIỆT HÙNG Facebook: LyHung95  1  x + y + 1 − 3. x = 0  1 a) ĐK. x ≠ 0 . Hệ ⇔  2 Đặt x + y = a, = b ta được hệ ( x + y ) 2 − 5.  1  + 1 = 0 x     x  a = 2, b = 1 x = y = 1 a + 1 − 3b = 0 a = 3b − 1    2 ⇔  ⇔ 1 1 ⇒ 3  a − 5 b 2 + 1 = 0  (3 b − 1) 2 − 5 b 2 + 1 = 0  a = , b =  x = 2, y = −  2 2  2  2 5 ( x + y ) + xy ( x + y + 1) = − 4 2 b) Hệ ⇔  . Đặt x 2 + y = a, xy = b ta được ( x 2 + y ) 2 + xy = − 5  4  5  5 a + b(a + 1) = − 4 a 2 − a − ab = 0   a = 0, b = − 4  ⇔ 5 ⇔ b = − − a 2 a 2 + b = − 5 a = − 1 , b = − 3  4  4  2 2  5 a = 0 x2 + y = 0 x = 3    4 TH1.  5⇒ 5 ⇔ b = − 4  xy = −  y = − 3 25  4  16  1  2 1  2 3 1 a = − 2  x + y = − 2  x − 2 x = − 2 x = 1  TH2.  ⇒ ⇔ ⇔ 3 b = − 3  xy = − 3 y = − 3  y = − 2  2  2  2x  3  5 25   Vậy tập nghiệm của hệ pt là S = 1; −  ;  3 ; − 3   2  4 16   c) ĐK: x ≥ −1, y ≥ −1, xy ≥ 0  x + y − xy = 3  x + y − xy = 3 Hệ ⇔  ⇔  x + y + 2 + 2 ( x + 1)( y + 1) = 16  x + y + 2 x + y + xy + 1 = 14 Đặt x + y = a, xy = b . a ≥ −2, b ≥ 0, a 2 ≥ 4b 2 ta được hệ phương trình a − b = 3 a = 3 + b a = 3 + b b = 3  x = 3  ⇔  ⇔  ⇔ ⇒ (thỏa mãn đk) a + 2 a + b + 1 = 14 2 b + b + 4 = 11 − b 3b + 26b − 105 = 0 a = 6  y = 3 2 2 2 ( x + 1) 2 + ( y + 1) 2 = 9 d) Hệ ⇔  . ( y − x) − ( x + 1) = 9 2 2 a 2 + b 2 = 9 Đặt a = x + 1, b = y + 1 ⇒ b − a = y − x ta được hệ  (b − a ) − a = 9 2 2 ⇒ a 2 + b 2 = (b − a ) 2 − a 2 ⇔ a 2 = −2ab ⇔ a = 0 hoặc a = −2b +) Với a = 0 ⇒ b = ±3 ⇒ x = −1, y = 2 hoặc x = −1, y = −4 3 6 +) Với a = −2b ⇒ 5b 2 = 9 ⇔ b = ± ⇒a=∓ 5 5 6 3 6 3 ⇒ x = −1 − , y = −1 + hoặc x = −1 + , y = −1 − 5 5 5 5 Tham gia khóa Toán Cơ bản và Nâng cao 10 tại MOON.VN để có sự chuẩn bị tốt nhất cho kì thi THPT quốc gia!
Khóa học Toán Cơ bản và Nâng cao 10 – Thầy ĐẶNG VIỆT HÙNG Facebook: LyHung95 Kết luận. Hệ có 4 nghiệm như trên nhé! Ví dụ 4: [ĐVH]. Giải hệ phương trình  x ( x + 2 )( 2 x + y ) = 9  x ( 3 x + 2 y )( x + 1) = 12 a)  2 b)  2  x + 4 x + y = 6  x + 2 y + 4 x − 8 = 0 ( x + 2 x ) ( 3x + y ) = 18  x 2 + y 2 − 3 x + 4 y = 1 2 c)  d)   x + 5 x + y − 9 = 0 3 x − 2 y − 9 x − 8 y = 3 2 2 2 Ví dụ 5: [ĐVH]. Giải hệ phương trình   1  ( x + y ) 1 +  = 5  y + xy = 6 x 2 2   xy  a)  b)   x 2 + y 2 1 + 1  = 49 1 + x y = 5 x 2 2 2 ( )  x2 y 2     1 + x y = 19 x  x + y − 3x + 2 y = −1 3 3 3 c)  d)   y + xy = −6 x  x + y + x − y = 0 2 2 Hướng dẫn: Đặt u = x + y ; v = 3x + 2 y (u ≥ 0, v ≥ 0)  x + y = u 2 u − v = −1 ⇒ ⇒ x − y = 2v 2 − 5u 2 . Ta có hệ:  3 x + 2 y = v u + 2v − 5u = v 2 2 2 BÀI TẬP TỰ LUYỆN:  1  x+ + x + y −3 = 3  y Bài 1: [ĐVH]. Giải hệ phương trình  2 x + y + 1 = 8  y  x 2 + y 2 + x + y = 4 Bài 2: [ĐVH]. Giải hệ phương trình   x ( x + y + 1) + y ( y + 1) = 2  1 1 x + y + x + y = 4  Bài 3: [ĐVH]. Giải hệ phương trình   x2 + y 2 + 1 + 1 = 4  x2 y2  x 2 + xy + x + y = 4 Bài 4: [ĐVH]. Giải hệ phương trình   x + y + xy ( x + y ) = 4  x 2 + 1 + y ( y + x ) = 4 y Bài 5: [ĐVH]. Giải hệ phương trình  2 ( )  x + 1 ( y + x − 2 ) = y ( x + y )(1 + xy ) = 18 xy Bài 6: [ĐVH]. Giải hệ phương trình  2 ( x + y )(1 + x y ) = 208 x y 2 2 2 2 2  8 x 3 y 3 + 27 = 18 y 3 Bài 7: [ĐVH]. Giải hệ phương trình  2 4 x y + 6 x = y 2 Tham gia khóa Toán Cơ bản và Nâng cao 10 tại MOON.VN để có sự chuẩn bị tốt nhất cho kì thi THPT quốc gia!
Khóa học Toán Cơ bản và Nâng cao 10 – Thầy ĐẶNG VIỆT HÙNG Facebook: LyHung95  xy + x + 1 = 7 y Bài 8: [ĐVH]. Giải hệ phương trình  2 2  x y + xy + 1 = 13 y 2  x + y + x + y = 2 Bài 9: [ĐVH]. Giải hệ phương trình   x + y = 25 2 2  3 x − y = x − y Bài 10: [ĐVH]. Giải hệ phương trình   x + y = x + y + 2  1 1 x + y + x + y = 4  Bài 11: [ĐVH]. Giải hệ phương trình  x + y =2  y x  x + y + x 2 y 2 = 3xy  Bài 12: [ĐVH]. Giải hệ phương trình  1 1  x + y − xy = 1   x 2 − 2 xy − 6 y = 0  Bài 13: [ĐVH]. Giải hệ phương trình  x x − 2 y + y = 6   x 2 + xy − y = 0  Bài 14: [ĐVH]. Giải hệ phương trình  x x + y + y = 4   x − x y + x y = 1 4 3 2 2 Bài 15: [ĐVH]. Giải hệ phương trình  3  x y − x + xy = 1 2  2 1 2 x + x − y = 2 Bài 16: [ĐVH]. Giải hệ phương trình   y − y 2 x − 2 y 2 = −2   x 2 + y 2 + x 2 y 2 = 1 + 2 xy Bài 17: [ĐVH]. Giải hệ phương trình   x + x y + xy = xy + y + 1 2 2  x 2 − 2 xy + x + y = 0 Bài 18: [ĐVH]. Giải hệ phương trình  4  x − 4 x y + 3 x + y = 0 2 2 2 Tham gia khóa Toán Cơ bản và Nâng cao 10 tại MOON.VN để có sự chuẩn bị tốt nhất cho kì thi THPT quốc gia!

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

EXAM.05: Bộ 300+ Đề Thi Thử THPT Quốc Gia 2022

304 tài liệu

701 lượt tải

intNumView=980

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2009-2019 TaiLieu.VN. All rights reserved.