i
ĐẠI HỌC HUẾ
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM
BOUNNAO PATHOUMMA
SỬ DỤNG THÍ NGHIỆM TỰ TẠO TRONG DẠY HỌC
PHẦN “QUANG HÌNH HỌC” VẬT LÍ 11
THPT CHDCND LÀO
Chuyên ngành: Lí luận và phƣơng pháp dạy học bộ môn Vật lí
Mã số: 60140111
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THEO ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. LÊ VĂN GIÁO
Thừa Thiên Huế, năm 2017
Demo Version - Select.Pdf SDK
ii
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi,
các số liệu và kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung
thực,được các đồng tác giả cho phép sử dụng và từng chưa được
công bố trong bất kỳ một công trình nào khác.
Tác giả luận văn
Bounnao Pathoumma
Demo Version - Select.Pdf SDK
iii
Để hoàn thành luận văn này, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn
sâu sắc nhất đến PGS.TS. Lê Văn Giáo đã tận tình giúp đỡ và
hướng dẫn tác giả trong suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thành
luận văn.
Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban Giám Đốc, Ban Đào tạo
Sau Đại học, Ban Giám Hiệu trường Đại học sư phạm, Phòng Đào
tạo Sau Đại học, Ban chủ nhiệm khoa Vật lí và tổ bộ môn phương
pháp giảng dạy Vật lí trường Đại học sư phạm - Đại học Huế cùng
qúi thầy, cô giáo ở trường THPT CHNCND Lào, đã tạo mọi điều
kiện thuận lợi cho tác giả trong suốt thời gian thực nghiệm sư phạm
và hoàn thành luận văn.
Tác giả cũng xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến
PGS.TS.Lê Công Triêm và PGS.TS.Trần Huy Hoàng đã góp ý cho
tác giả trong thời gian nghiên cứu chọn đề tài luận văn.
Cuối cùng xin chân thành cảm ơn đến gia đình, bạn bè và đồng
nghiệp đã giúp đỡ và động viên tác giả trong suốt thời gian nghiên
cứu và hoàn thành luận văn.
Huế, tháng 09 năm 2017
Tác giả luận văn
Bounnao Pathoumma
Demo Version - Select.Pdf SDK
1
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa .............................................................................................................. i
Lời cam đoan .............................................................................................................. ii
Lời cảm ơn ................................................................................................................ iii
Mục lục ........................................................................................................................ 1
Danh mục cá từ viết tắt ............................................................................................... 5
Danh mục bảng biểu .................................................................................................... 6
Danh mục hình ảnh ..................................................................................................... 7
Danh mục sơ đồ,biểu đồ,đồ thị ................................................................................... 8
LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 9
1. Lí do chọn đề tài ................................................................................................... 9
2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu .................................................................................. 11
3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài .......................................................................... 12
4. Giả thuyết khoa học ............................................................................................ 12
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................... 13
6. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................................... 13
7. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................ 13
8. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 13
9. Cấu trúc của luận văn ......................................................................................... 14
CHƢƠNG 1.CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC SỬ DỤNG THÍ
NGHIÊM TỰ TẠO TRONG DẠY HỌC VẬT LÍ Ở TRƢỜNG PHỔ
THÔNG THEO HƢỚNG TÍCH CỰC HÓA HOẠT ĐỘNG NHẬN
THỨC HỌC SINH ....................................................................................... 15
1.1. Hoạt động nhận thức và tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh ....... 15
1.1.1. Hoạt động nhận thức .............................................................................. 15
1.1.1.1. Khái niệm ........................................................................................... 15
1.1.1.2. Hoạt động nhận thức của học sinh trong dạy học vật lí ..................... 15
1.1.2. Tích cực hóa họat động nhận thức của học sinh trong dạy học vật lí ...... 17
1.1.2.1. Tính tích cực ...................................................................................... 17
Demo Version - Select.Pdf SDK
2
1.1.2.2. Cơ sở của việc tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh trong
dạy học vật lí ................................................................................................... 18
1.1.2.3. Các biện pháp phát huy tính tích cực nhận thức ................................ 20
1.2. Thí nghiệm tự tạo ............................................................................................ 22
1.2.1. Khái niệm ................................................................................................. 22
1.2.2. Phân loại thí nghiệm tự tạo ....................................................................... 23
1.2.2.1. Thí nghiệm tự tạo đơn giản ................................................................ 23
1.2.2.2. Thí nghiệm tự tạo phức tạp ................................................................ 23
1.2.3. Ưu điểm và hạn chế của thí nghiệm tự tạo ............................................... 24
1.3. Tự tạo và sử dụng thí nghiệm trong dạy học vật lí.......................................... 25
1.3.1. Tự tạo thí nghiệm ..................................................................................... 25
1.3.1.1. Các yêu cầu đối với việc tự tạo thí nghiệm........................................ 25
1.3.1.2. Quy trình tự tạo thí nghiệm trong dạy học vật lí ............................... 26
1.3.2. Sử dụng thí nghiệm tự tạo trong dạy học vật lí ........................................ 29
1.3.2.1. Các yêu cầu khi sử dụng thí nghiệm tự tạo ........................................ 29
1.3.2.2. Tổ chức hoạt động nhận thức cho học sinh trong dạy học vật lí với
sự hỗ trợ của thí nghiệm tự tạo ....................................................................... 30
1.4. Thực trạng dạy học phần “Quang hình học” vật lí 11 THPT CHDCND Lào 33
1.4.1. Mục đích điều tra ...................................................................................... 33
1.4.2. Phương pháp điều tra ................................................................................ 33
1.4.3. Kết quả điều tra ........................................................................................ 33
Kết luận chương 1 ........................................................................................... 36
CHƢƠNG 2.XÂY DỰNG VÀ SỬ DỤNG THÍ NGHIỆM TỰ TẠO TRONG
DẠY HỌC PHẦN “QUANG HÌNH HỌC”VẬT LÍ LỚP 11 THPT
CHDCND LÀO ............................................................................................ 38
2.1. Đặc điểm phần “Quang hình học” trong chương trình vật lí 11 THPT
CHDCND Lào ........................................................................................................ 38
2.2. Tự tạo các thí nghiệm trong phần “Quang hình học” vật lí 11 THPT
CHDCND Lào ........................................................................................................ 39
2.2.1. Thí nghiệm sự truyền thằng của ánh sáng ................................................ 39
Demo Version - Select.Pdf SDK
