Tử thi học

Ử Ử

Ọ Ọ

T THI H C T THI H C (THANATOLOGY)) (THANATOLOGY

Ths. Nguy n Văn Luân ễ Ths. Nguy n Văn Luân ễ

Ụ

ỤM C TIÊU M C TIÊU

vong đúng tiêu vong đúng tiêu

ử ử

c c

ả ả

ề ề

thi đ thi đ

ể ướ ể ướ

ượ ượ

ế ế

1.1. Xác đ nh b nh nhân t Xác đ nh b nh nhân t ệ ị ệ ị chu n y h c. ọ ẩ chu n y h c. ọ ẩ i thích đ Nh n th c rõ ràng và gi 2.2. Nh n th c rõ ràng và gi ậ ượ ứ i thích đ ậ ượ ứ cho ng i dân v khái ni m ch t não. ế ệ ườ cho ng i dân v khái ni m ch t não. ế ệ ườ 3.3. N m v ng d u hi u bi n đ i t thi s m. N m v ng d u hi u bi n đ i t ớ ổ ử ế ệ ấ ữ ắ thi s m. ổ ử ắ ế ệ ữ ớ ấ Hi u rõ ý nghĩa vi c ng d ng các bi n 4.4. Hi u rõ ý nghĩa vi c ng d ng các bi n ế ụ ệ ứ ể ế ụ ệ ứ ể ng th i gian t c l đ i t ử ờ ổ ử ng th i gian t đ i t c l ử ờ ổ ử vong. vong. N m v ng các hình thái ch t y pháp đ 5.5. N m v ng các hình thái ch t y pháp đ ể ắ ắ ể x lý v m t pháp lu t. ậ ử x lý v m t pháp lu t. ậ ử

ữ ữ ề ặ ề ặ

1. KHÁI NI M V S CH T 1. KHÁI NI M V S CH T

Ề Ự Ế Ề Ự Ế

Ệ Ệ

ị ị

ế ế

ượ ượ

ệ ệ

ừ ừ

ồ ồ

ạ ạ ố ố

ộ ộ

ệ ệ

ng Đ nh nghĩa: S ch t là hi n t ự Đ nh nghĩa: S ch t là hi n t ng ự ng ng ho t đ ng không h i ph c ụ ộ ng ng ho t đ ng không h i ph c ụ ộ c a h th ng th n kinh, b máy hô ầ c a h th ng th n kinh, b máy hô ầ h p, và b máy tu n hoàn. ầ h p, và b máy tu n hoàn. ầ

ủ ủ ấ ấ

ộ ộ

Đ nh nghĩa ch t ế Đ nh nghĩa ch t ế

ị ị

ễ ễ

ủ ủ

ứ ứ

ạ ộ ạ ộ

ạ ạ

ấ ấ

ứ ứ

ằ ằ

ng ti n. Nên y u t ng ti n. Nên y u t

ệ ệ

ươ ươ

ế ố ế ố

ề ề

ể ể

gi gi

S ng ng vĩnh vi n ho t đ ng ch c năng c a ừ ự S ng ng vĩnh vi n ho t đ ng ch c năng c a ừ ự h tim m ch. ệ h tim m ch. ệ Ngày nay, hô h p có duy trì ch c năng b ng Ngày nay, hô h p có duy trì ch c năng b ng này không còn giá các ph này không còn giá các ph tr n a. ị ữ tr n a. ị ữ Ngay nay v n đ ch t não: ế ấ Ngay nay v n đ ch t não: ế ấ v n là v n đ pháp lý. – – v n là v n đ pháp lý. ề ấ ẫ ề ấ ẫ - duy trì cu c s ng b ng máy có th cho phép thu ố ộ - duy trì cu c s ng b ng máy có th cho phép thu ố ộ c hi n. các c quan đ ế ơ c hi n. các c quan đ ế ơ

ằ ằ ượ ượ

ữ ữ

c u tiên. c u tiên.

ả ượ ư ả ượ ư

c gia đình đ ng ý và c gia đình đ ng ý và

ồ ồ

ề ề

Các mô này ph i đ Các mô này ph i đ Xác nh n ph i đ ả ượ ậ Xác nh n ph i đ ả ượ ậ ký vào gi y cam đoan. ấ ký vào gi y cam đoan. ấ Hi n t ng ph t ng có th có nhi u cân ủ ạ Hi n t ng ph t ng có th có nhi u cân ủ ạ nh c v văn hóa và đ o đ c. nh c v văn hóa và đ o đ c.

ế ặ ế ặ ề ắ ề ắ

ể ể ứ ứ

ạ ạ

V m t sinh h c ọ V m t sinh h c ọ

ề ặ ề ặ

ớ ớ

ữ ữ

ự ố ự ố

ố ố ấ ấ

ệ ệ ờ ố ờ ố

ự ự

ủ ủ

ồ ồ

ậ ậ

. .

i gi a s s ng và không s ng không Ranh gi Ranh gi i gi a s s ng và không s ng không hoàn toàn rõ r t, mà đi n hình nh t cho hi n ể ệ hoàn toàn rõ r t, mà đi n hình nh t cho hi n ể ệ ng này là đ i s ng c a virus. Còn trên m t t ộ ủ ượ ng này là đ i s ng c a virus. Còn trên m t t ộ ủ ượ c th sinh h c nói chung, luôn luôn có s suy ọ ơ ể c th sinh h c nói chung, luôn luôn có s suy ọ ơ ể bào, c a h ng thoái, già và ch t đi c a các t ủ ế ế bào, c a h ng thoái, già và ch t đi c a các t ế ủ ế c u, c a m t b ph n mô - c quan b c t b , ị ắ ỏ ơ ộ ộ ủ ầ c u, c a m t b ph n mô - c quan b c t b , ủ ầ ị ắ ỏ ơ ộ ộ b ho i t ạ ử ị b ho i t ạ ử ị

ứ ứ

ơ ơ ự ố ự ố

ủ ủ

ẫ ẫ ộ ộ ế ị ế ị ả ả

ự ự ủ ủ

ạ ạ

Chính nh ng cái ch t b ph n y đã gi ậ ấ ữ ế ộ ữ Chính nh ng cái ch t b ph n y đã gi ậ ấ ữ ế ộ ữ c gìn cho s s ng c a c c th . Ng ượ ể ả ơ ủ ự ố gìn cho s s ng c a c c th . Ng c ả ơ ượ ể ủ ự ố c chính th c báo i, khi m t c th đ l ộ ơ ể ượ ạ c chính th c báo i, khi m t c th đ l ộ ơ ể ượ ạ i v n còn r t nhi u c quan, mô, l t ề ấ ẫ ử ạ i v n còn r t nhi u c quan, mô, t l ấ ẫ ề ử ạ bào v n duy trì s s ng c a t ng, t ế ạ t ng, t bào v n duy trì s s ng c a ế ạ riêng nó trong m t th i gian. Đây chính là ờ riêng nó trong m t th i gian. Đây chính là ờ quy t đ nh nh t cho thành t u s y u t ấ ự ế ố quy t đ nh nh t cho thành t u s y u t ấ ự ế ố v hi n, b o qu n và ghép mô t ng c a ả ề ế v hi n, b o qu n và ghép mô t ng c a ả ề ế y h c hi n đ i. ạ ệ ọ y h c hi n đ i. ạ ọ ệ

ộ ộ

ọ ọ ề ề ặ ặ ạ ạ

ầ ầ ứ ứ ữ ữ ế ế

t Nam và xã h i c a m t cá nhân ng t Nam và xã h i c a m t cá nhân ng ệ ệ ộ ộ

ế ế ầ ầ

ề ử ề ử

ệ ệ

ộ ộ ầ ầ ỏ ỏ ớ ớ

i th y thu c c m thông v i ng ả i th y thu c c m thông v i ng ả ể ủ ể ủ ử ử ọ ọ ọ ọ

V m t xã h i ộ ề ặ V m t xã h i ộ ề ặ  S ch t c a m t con ng i liên quan ch t ch đ n S ch t c a m t con ng ẽ ế ườ ế ủ ự i liên quan ch t ch đ n ế ủ ự ẽ ế ườ t nhi u lĩnh v c quan tr ng nh lu t pháp, đ o đ c, tri ế ư ậ ự t nhi u lĩnh v c quan tr ng nh lu t pháp, đ o đ c, tri ế ư ậ ự h c, văn hóa, tôn giáo… nghĩa là h u h t nh ng v n ọ ấ h c, văn hóa, tôn giáo… nghĩa là h u h t nh ng v n ấ ọ i đ v nhân Vi ườ ộ ủ ề ề i đ v nhân Vi ộ ủ ườ ề ề ch t đ i v i gia đình và c ng đ ng. ộ ồ ế ố ớ ch t đ i v i gia đình và c ng đ ng. ộ ồ ế ố ớ  Vì v y, nghiên c u v s ch t và quan ni m c a th y Vì v y, nghiên c u v s ch t và quan ni m c a th y ủ ệ ề ự ứ ậ ậ ủ ệ ề ự ứ c nhìn nh n góc đ toàn vong ph i đ thu c v t ậ ở ộ ả ượ ố c nhìn nh n góc đ toàn vong ph i đ thu c v t ậ ở ả ượ ố ộ di n, nhân đ o và khoa h c nh t (c khoa h c t ự ọ ả ấ ọ ạ di n, nhân đ o và khoa h c nh t (c khoa h c t ọ ọ ự ả ấ ạ ng tâm, trách nhi m và nhiên và khoa h c xã h i). L ệ ươ ọ ng tâm, trách nhi m và nhiên và khoa h c xã h i). L ọ ệ ươ i y đ c đòi h i ng ườ ố ườ ứ y đ c đòi h i ng i ườ ố ườ ứ vong và tôn tr ng thi th c a h trong khi th c b nh t ự ậ vong và tôn tr ng thi th c a h trong khi th c b nh t ự ậ hi n nhi m v c a mình. ệ ệ hi n nhi m v c a mình. ệ ệ

ụ ủ ụ ủ

QUÁ TRÌNH CH T Ế QUÁ TRÌNH CH T Ế

S ch t x y ra không ph i ch trong m t th i đi m ả S ch t x y ra không ph i ch trong m t th i đi m ả ộ ộ ờ ờ ể ể ỉ ỉ

ự ự .. mà là m t quá trình mà là m t quá trình ế ả ế ả ộ ộ

Có b t đ u, phát sinh và k t thúc. Có b t đ u, phát sinh và k t thúc. ấ ấ ế ế

ố ố ạ ạ ớ ớ

ứ ứ ạ ạ

ủ ừ ủ ừ ắ ắ ắ ắ ế ế

ế ắ ầ ế ắ ầ t là: h p h i, ch t lâm sàng và ch t sinh h c. L n l ọ ế ầ ượ t là: h p h i, ch t lâm sàng và ch t sinh h c. L n l ọ ế ầ ượ i rõ Nh ng 3 giai đo n này cũng không có ranh gi ư i rõ Nh ng 3 giai đo n này cũng không có ranh gi ư ràng, c ng nh c. Th i gian c a t ng giai đo n và c a ờ ủ ràng, c ng nh c. Th i gian c a t ng giai đo n và c a ờ ủ c quá trình ch t di n ra dài ng n khác nhau tuy thu c ộ ễ ả c quá trình ch t di n ra dài ng n khác nhau tuy thu c ộ ễ ả vong khác nhau. vào nguyên nhân t ử vong khác nhau. vào nguyên nhân t ử

Tìm hi u quá trình này, ng Tìm hi u quá trình này, ng ể ể ườ ườ ẽ ử ẽ ử ố ố

ệ ệ ệ ệ ấ ấ

ứ ứ ệ ệ

ậ ử ậ ử ụ ụ ắ ắ ự ự ệ ệ ụ ụ ế ế ệ ệ ị ị

i th y thu c s x lý đúng ầ i th y thu c s x lý đúng ầ đ n trong vi c c p c u, h i s c b nh nhân cũng nh ư ồ ứ ứ đ n trong vi c c p c u, h i s c b nh nhân cũng nh ồ ứ ư ứ vong, đ c th c hi n đúng ch c năng khi xác nh n t ặ th c hi n đúng ch c năng khi xác nh n t vong, đ c ặ t trong xác đ nh ch t não ph c v cho vi c hi n, bi ế t trong xác đ nh ch t não ph c v cho vi c hi n, bi ế ghép mô t ng.ạ ghép mô t ng.ạ

Quá trình ch t theo quan ni m kinh đi n Quá trình ch t theo quan ni m kinh đi n

ệ ệ

ể ể

ế ế

1. Giai đo n h p h i ố ạ 1. Giai đo n h p h i ố ạ 2. Giai đo n ch t lâm sàng ạ 2. Giai đo n ch t lâm sàng ạ 3. Giai đo n ch t sinh h c ạ 3. Giai đo n ch t sinh h c ạ

ấ ấ ế ế ế ế

ọ ọ

1. Giai đo n h p h i ố ạ 1. Giai đo n h p h i ố ạ

ấ ấ

ơ ơ

ứ ứ

ể ơ ể ơ

ế ế

ố ố ố ố ứ ứ

ầ ầ

ấ ấ

ạ ạ

ừ ừ

ơ ơ

ụ ụ

ạ ạ

ạ ạ

ậ ậ

ư ấ ấ ư ng s não, t n th ng s não, t n th

ổ ổ ộ ộ

ố ố ọ ọ

ễ ễ

ổ ổ

 Các ch c năng s ng c a c th r i vào tình Các ch c năng s ng c a c th r i vào tình ủ ủ tr ng suy thoái, r i lo n. Trung khu th n kinh b ị ạ ạ ầ tr ng suy thoái, r i lo n. Trung khu th n kinh b ạ ạ ị ầ c ch sâu, ý th c m h ho c m t h n, các ặ ấ ẳ ơ ồ ứ c ch sâu, ý th c m h ho c m t h n, các ặ ấ ẳ ơ ồ ứ i, r i ph n x th n kinh m t. Tim đ p ch m l ạ ờ ậ ậ ấ ạ ả i, r i ph n x th n kinh m t. Tim đ p ch m l ạ ờ ậ ậ ấ ạ ả t. Hô h p b r i lo n, th y u, r c, huy t áp t ở ế ị ố ụ ế ạ t. Hô h p b r i lo n, th y u, r c, huy t áp t ụ ạ ở ế ị ố ế có c n ng ng th . ở có c n ng ng th . ở  Giai đo n h p h i dài ng n ph c thu c vào th Giai đo n h p h i dài ng n ph c thu c vào th ể ộ ắ ố ấ ộ ắ ố ấ ể vong, th m chí không tr ng và nguyên nhân t ử vong, th m chí không tr ng và nguyên nhân t ử có h p h i nh trong nh ng cái ch t do t n ế ữ có h p h i nh trong nh ng cái ch t do t n ữ ế ng tim, nhi m đ c th ươ ươ ng tim, nhi m đ c th ươ ươ HCN. HCN.

2. Giai đo n ch t lâm sàng 2. Giai đo n ch t lâm sàng

ế ế

ạ ạ

ở ở ắ ắ ầ ầ ệ ệ ừ ừ ừ ừ

ả ả

ế ồ ế ồ ệ ệ

ế ế

ệ ọ ệ ọ ự ự ể ể ị ị

ấ ấ ưỡ ưỡ ả ả ị ị ế ế ế ế

ủ ủ ồ ượ ồ ượ ồ ồ

ỉ ỉ

ự ự ậ ậ

ứ ứ ố ố

 D u hi u b t đ u giai đo n này là ng ng th , ng ng D u hi u b t đ u giai đo n này là ng ng th , ng ng ạ ấ ấ ạ tim. tim.  Ti p đó giãn h t đ ng t , m t hoàn toàn các ph n x . Ti p đó giãn h t đ ng t ạ ấ ử ế , m t hoàn toàn các ph n x . ạ ấ ử ế Trong đi u ki n nh v y, do ng ng tu n hoàn và hô ầ ừ ư ậ ề Trong đi u ki n nh v y, do ng ng tu n hoàn và hô ầ ư ậ ừ ề bào th n kinh và mô não b m t oxy nuôi h p, các t ị ấ ầ bào th n kinh và mô não b m t oxy nuôi h p, các t ị ấ ầ ng. Đây là th i đi m c c kỳ h tr ng quy t đ nh d ế ờ ng. Đây là th i đi m c c kỳ h tr ng quy t đ nh d ế ờ ng, kh năng kh năng h i sinh hay không. Thông th ả ườ ồ ng, kh năng kh năng h i sinh hay không. Thông th ườ ồ ả ch u thi u oxy c a não t 5 đ n 7 phút. Trong th i h n ờ ạ ừ 5 đ n 7 phút. Trong th i h n ch u thi u oxy c a não t ờ ạ ừ c tu n hoàn hô h p, có kh năng đó n u ph c h i đ ả ấ ầ ụ ế c tu n hoàn hô h p, có kh năng đó n u ph c h i đ ế ả ấ ầ ụ c h i sinh. N u quá th i h n đó, vi c h i c th đ ồ ệ ờ ạ ế ể ượ ơ c th đ c h i sinh. N u quá th i h n đó, vi c h i ệ ờ ạ ế ể ượ ơ ồ i đ i s c đ tuàn hoàn và hô h p ph c h i ch mang l ạ ờ ồ ụ ấ ể ứ i đ i s c đ tuàn hoàn và hô h p ph c h i ch mang l ạ ờ ồ ụ ấ ể ứ s ng th c v t, hoàn toàn không th h i sinh. Đi u này ề ể ồ ố s ng th c v t, hoàn toàn không th h i sinh. Đi u này ề ể ồ ố có ý nghĩa quan tr ng s ng còn trong c p c u h i s c ồ ứ ấ ọ có ý nghĩa quan tr ng s ng còn trong c p c u h i s c ọ ấ ồ ứ tích c c và trong vi c xác nh n ch t não. ệ tích c c và trong vi c xác nh n ch t não. ệ ự ự ế ế ậ ậ

3. Giai đo n ch t sinh h c ọ 3. Giai đo n ch t sinh h c ọ

ế ế

ạ ạ

ạ ạ

ể ủ ể ủ ơ ơ

ự ự ấ ủ ấ ủ

ấ ấ

ự ự ụ ụ

ắ ầ ắ ầ ả ả

ả ả

ế ế

ự ệ ự ệ ế ế

ủ ủ

ờ ạ ờ ạ

ủ ủ

ế ế

ọ ọ

bào dài ng n khác nhau. ắ bào dài ng n khác nhau. ắ

ạ ạ

ọ ọ

ữ ữ

ễ ễ

ặ ặ

 Đây là giai đo n ch t th c th c a mô - t Đây là giai đo n ch t th c th c a mô - t bào: ế ế bào: ế ế i. Quá trình trao đ i ch t c a c th ng ng l ổ ạ ừ ể i. Quá trình trao đ i ch t c a c th ng ng l ổ ạ ừ ể không B t đ u xu t hi n s thoái hóa, ho i t ạ ử ệ không B t đ u xu t hi n s thoái hóa, ho i t ệ ạ ử t hóa c a mô còn kh năng h i ph c. Do s bi ủ ồ t hóa c a mô còn kh năng h i ph c. Do s bi ủ ồ bào, kh năng ch u thi u oxy c a chúng - t ị - t bào, kh năng ch u thi u oxy c a chúng ị khác nhau, nên th i h n ch t sinh h c c a mô - khác nhau, nên th i h n ch t sinh h c c a mô - t ế t ế  Trong y pháp h c, giai đo n này có ý nghĩa Trong y pháp h c, giai đo n này có ý nghĩa ọ ọ quan tr ng vì s bi n đ i sau ch t b t đ u hình ổ ự ế ế ắ ầ quan tr ng vì s bi n đ i sau ch t b t đ u hình ổ ự ế ế ắ ầ d u hi u đ c thành và di n bi n thành nh ng ệ ấ ế d u hi u đ c thành và di n bi n thành nh ng ệ ấ ế ế .. tr ng giúp cho vi c ch n đoán th i gian ch t ờ ẩ ệ tr ng giúp cho vi c ch n đoán th i gian ch t ờ ệ ế ẩ

ư ư

Ch t giế Ch t giế

ả ả

ườ ườ

c. c.

ng g p trong các tr ng g p trong các tr ạ ơ ọ ạ ơ ọ ố ố

ấ ấ

Th ườ Th ườ - Đi n gi ệ - Đi n gi ệ - Nhi m đ c: Thu c ng , thu c mê, oxyt carbon (CO), ễ - Nhi m đ c: Thu c ng , thu c mê, oxyt carbon (CO), ễ n đ c bi ệ ở ướ ặ n đ c bi ệ ở ướ ặ - M t máu, m t n ấ - M t máu, m t n ấ - Ch t gi ế - Ch t gi ế ng h p sau: ợ ặ ng h p sau: ặ ợ t, ng t c h c, ng t n ạ ướ ậ t, ng t c h c, ng t n ạ ướ ậ ủ ố ộ ủ ố ộ c ta là b r n c n. t ị ắ ắ c ta là b r n c n. t ị ắ ắ c c p tính s l ố ượ ấ ướ c c p tính s l ố ượ ấ ướ tr s sinh, tr nh do h th n kinh ch a ỏ ẻ ả ở ẻ ơ tr s sinh, tr nh do h th n kinh ch a ỏ ẻ ả ở ẻ ơ ng l n. ớ ng l n. ớ ầ ệ ầ ệ ư ư

Đ lo i b s nh m l n c a ch t gi ầ Đ lo i b s nh m l n c a ch t gi ầ ủ ủ ế ế ẫ ẫ

ể ể

ả ả ạ ạ ộ ộ

ệ ệ ể ể ể ể

hoàn thi n.ệ hoàn thi n.ệ , t xa x a đã có ả ừ ể ạ ỏ ự ư , t xa x a đã có ể ạ ỏ ự ả ừ ư vong đ n gi n nh ng nghi m pháp đ ch n đoán t ẩ ơ ử ệ ữ vong đ n gi n nh ng nghi m pháp đ ch n đoán t ẩ ữ ệ ử ơ c mũi b nh nhân, r ch đ ng m ch ng tr nh đ t g ạ ệ ướ ư ặ ươ nh đ t g c mũi b nh nhân, r ch đ ng m ch ng tr ư ặ ươ ạ ệ ướ quay,… Hi n nay, có th ghi đi n tim, đi n não đ xác ệ quay,… Hi n nay, có th ghi đi n tim, đi n não đ xác ệ đ nh chính xác s ch t, lo i tr ch t gi ạ ừ đ nh chính xác s ch t, lo i tr ch t gi ạ ừ ệ ệ . ả . ả ự ự ế ế ế ế ị ị

3. CH T NÃO Ế 3. CH T NÃO Ế

ề ề

ậ ậ

ữ ữ

ể ể ồ ồ ủ ủ

ộ ộ ậ ậ

ượ ượ ế ế

ể ể ổ ổ

ư ư

ọ ọ

Đ t v n đ ặ ấ Đ t v n đ ặ ấ V i s phát tri n toàn di n trong nh n ớ ự ệ V i s phát tri n toàn di n trong nh n ớ ự ệ th c xã h i, đ ng th i v i nh ng thành ờ ớ ứ th c xã h i, đ ng th i v i nh ng thành ờ ớ ứ t b c c a y h c, quan đi m v t u v ề ọ ự t b c c a y h c, quan đi m v t u v ọ ề ự s ch t đã có nh ng thay đ i theo ữ ự s ch t đã có nh ng thay đ i theo ữ ự ng tích c c và khoa h c. Đã đ a ra h ướ h ng tích c c và khoa h c. Đã đ a ra ướ khái ni m “ ch t não”. khái ni m “ ch t não”.

ự ự ế ế

ệ ệ

ị ị

ệ ệ

ồ ứ ồ ứ

ư ư

ươ ươ

ự ự ự ậ ự ậ ỗ ỗ

ắ ắ

ấ ổ ấ ổ

ệ ệ ộ ộ

mà l mà l

ế ế

ệ ệ

ậ ả ậ ả

ể ể

ả ả

ỹ ỹ

ủ ủ ẫ ẫ

ườ ườ

ớ ớ

ữ ữ ế ế

ạ ạ ỏ ự ỏ ự

ệ ệ

ậ ậ

ổ ề ổ ề ộ ộ

ứ ứ ậ ậ

ề ề

ộ ộ

ng ti n h i s c, đi u tr tích c c phát tri n Ph 1.1. Ph ể ề ươ ng ti n h i s c, đi u tr tích c c phát tri n ể ề ươ có th duy trì lâu dài s s ng th c v t nh ng s ự ự ố ể có th duy trì lâu dài s s ng th c v t nh ng s ể ự ự ố ng ti n gây kéo dài n i đau đ n, l m d ng ph ớ ụ ạ ng ti n gây kéo dài n i đau đ n, l m d ng ph ớ ụ ạ i lo l ng b t n m t cách vô v ng cho ng ườ ọ lo l ng b t n m t cách vô v ng cho ng i ườ ọ ệb nh và gia đình. ệ b nh và gia đình. 2.2. Gây lãng phí v tài l c y t Gây lãng phí v tài l c y t ra có th ể ẽ ự ề ra có th ẽ ự ề ể dành cho nh ng b nh nhân còn kh năng c u ứ ả ữ dành cho nh ng b nh nhân còn kh năng c u ứ ả ữ ch a.ữch a.ữ 3.3. S phát tri n c a k thu t b o qu n mô ( ngân S phát tri n c a k thu t b o qu n mô ( ngân ự ự hàng mô) và ph u thu t ghép mô - t ng đ t ra ặ ạ ậ hàng mô) và ph u thu t ghép mô - t ng đ t ra ặ ạ ậ i ch t nh ng nhu c u ngày càng cao v i ng ế ầ nh ng nhu c u ngày càng cao v i ng i ch t ế ầ hi n mô t ng. hi n mô t ng. 4.4. Đòi h i s thay đ i v quan ni m, nh n th c Đòi h i s thay đ i v quan ni m, nh n th c m t cách đ ng b trong xã h i (v pháp lu t, ồ m t cách đ ng b trong xã h i (v pháp lu t, ồ đ o đ c, y đ c, tôn giáo…). ứ đ o đ c, y đ c, tôn giáo…). ứ

ộ ộ ạ ạ

ứ ứ

3.2. S phát tri n c a quan ni m ch t não 3.2. S phát tri n c a quan ni m ch t não

ủ ủ

ự ự

ệ ệ

ế ế

ể ể

ạ ạ

ầ ầ

ậ ậ

ữ ữ

ệ ệ

ữ ữ

ậ ậ

i Lyon - Pháp l n đ u tiên dùng Năm 1959, t ầ i Lyon - Pháp l n đ u tiên dùng Năm 1959, t ầ thu t ng “ch t h th ng th n kinh”, sau đó ầ ố ế thu t ng “ch t h th ng th n kinh”, sau đó ầ ế ố Mollaret và Goulon dùng thu t ng “hôn mê quá Mollaret và Goulon dùng thu t ng “hôn mê quá th i h n” (Coma Depasse). th i h n” (Coma Depasse).

ờ ạ ờ ạ

Năm 1966, H i ngh chuyên đ Ciba - London Năm 1966, H i ngh chuyên đ Ciba - London

ộ ộ

ề ề

ề ề

ế ế

ư ư

ồ ồ ả ả

th sau khi b máy th 5 th sau khi b máy th 5

ỏ ỏ

ở ở

ạ ạ

ố ố

- H huy t áp, ph i tăng thu c co m ch. ả ế - H huy t áp, ph i tăng thu c co m ch. ả ế - Đi n não ph ng. - Đi n não ph ng.

ị ị đ a ra tiêu chu n đ u tiên v ch t não. ầ ẩ đ a ra tiêu chu n đ u tiên v ch t não. ầ ẩ . - Giãn h t 2 đ ng t ử ế - Giãn h t 2 đ ng t . ử ế - M t h t ph n x t nhiên. M t h t ph n x t ạ ự ấ ế nhiên. ấ ế ạ ự - Hoàn toàn không t Hoàn toàn không t ự ở ự ở phút. phút. ạ ạ ệ ệ

ẳ ẳ

Nh ng tiêu chu n này đ Nh ng tiêu chu n này đ

ẩ ẩ

ượ ượ ấ ấ

ươ ươ

ế ế

ụ ụ

ệ ệ

c dùng đ ch n ể ẩ ữ c dùng đ ch n ể ẩ ữ ng s não đoán ch t não trong ch n th ọ đoán ch t não trong ch n th ng s não ọ và ph c v cho vi c ghép tim ca đ u tiên ầ ụ và ph c v cho vi c ghép tim ca đ u tiên ầ ụ vào năm 1967. vào năm 1967.

ủ ủ

ố ố

ộ ộ

Năm 1968, tuyên b Sydney c a H i ngh ị Năm 1968, tuyên b Sydney c a H i ngh ị i l n th 22 đã đ a ra quan i l n th 22 đã đ a ra quan

ứ ứ

ọ ọ

ư ư vong. vong.

Y h c th gi ế ớ ầ Y h c th gi ế ớ ầ đi m đ y đ v quan ni m t ủ ề đi m đ y đ v quan ni m t ủ ề

ử ử

ể ể

ệ ệ

ầ ầ

Cũng trong năm 1968, có tiêu chu n ẩ Cũng trong năm 1968, có tiêu chu n ẩ

ấ ấ

ả ả

Harvard v ch t não: ề Harvard v ch t não: ề ụ ụ

ứ ứ

ế ế

ừ ừ

ở ở

ế ế - M t kh năng c m th và đáp ng. ả - M t kh năng c m th và đáp ng. ả - Không c đ ng ( theo dõi trong 1 ti ng) ử ộ - Không c đ ng ( theo dõi trong 1 ti ng) ử ộ - Ng ng th (b máy th 3 phút) ở ỏ - Ng ng th (b máy th 3 phút) ở ỏ - Không còn ph n x . ạ ả - Không còn ph n x . ả ạ - Đi n não ph ng. Không thay đ i sau 24 ẳ - Đi n não ph ng. Không thay đ i sau 24 ẳ

ổ ổ

ệ ệ . ờ . ờgi gi



ậ ậ

ườ ườ

ả ả ộ ộ

ườ ườ ạ ạ ố ố

ệ ệ

ế ế

ọ ọ

ố ố

ọ ọ

t Nam, sau nh ng thành công Vi ữ Ở ệ Vi t Nam, sau nh ng thành công ữ Ở ệ trong k thu t ghép th n, ghép gan v i ớ ậ ỹ trong k thu t ghép th n, ghép gan v i ớ ậ ỹ i s ng, B Y t đã ng i cho là ng ế ộ ố i s ng, B Y t đã ng i cho là ng ế ộ ố ng v so n th o và đ trình y ban th ụ ườ Ủ ệ ng v so n th o và đ trình y ban th ườ Ủ ụ ệ Qu c h i Pháp l nh v hi n, b o qu n, ả ả ề ế Qu c h i Pháp l nh v hi n, b o qu n, ả ả ề ế thi. Đây là nh ng ghép mô t ng và m t ữ ổ ử ạ ghép mô t ng và m t thi. Đây là nh ng ữ ổ ử ạ cái m c quan tr ng trong ti n b v y ộ ề cái m c quan tr ng trong ti n b v y ộ ề h c và lu t pháp, v ph u thu t ghép ậ ẫ ề ậ h c và lu t pháp, v ph u thu t ghép ậ ẫ ậ ề pháp. cũng nh v y h c t ư ề cũng nh v y h c t pháp. ư ề

ọ ư ọ ư

Thay đ i sau ch t ế Thay đ i sau ch t ế

ổ ổ

ổ ổ ứ ứ ự ố ự ố

ộ ộ ừ ừ ấ ấ ạ ạ

ấ ấ ọ ọ ọ ọ

ề ề ủ ủ ắ ầ ắ ầ ữ ữ

ẩ ẩ

ể ể

ườ ườ ủ ủ ộ ộ

ự ự

ấ ấ ạ ạ

Khi s s ng ch m d t, quá trình trao đ i ch t và c ơ Khi s s ng ch m d t, quá trình trao đ i ch t và c ơ th đi u hòa tr ng thái cân b ng đ ng sinh h c ng ng ằ ể ề th đi u hòa tr ng thái cân b ng đ ng sinh h c ng ng ằ ể ề i, các thành ph n sinh hóa, enzym, hóa h c,… n i l ầ ộ ạ i, các thành ph n sinh hóa, enzym, hóa h c,… n i l ầ ộ ạ sinh c a c th m t đi u khi n b t đ u đi vào nh ng ể ơ ể ấ sinh c a c th m t đi u khi n b t đ u đi vào nh ng ể ơ ể ấ phát (Autolyse). Thêm chu trình ph n ng phân h y t ủ ự ả ứ chu trình ph n ng phân h y t phát (Autolyse). Thêm ủ ự ả ứ vào đó, các lo i vi khu n, virus, ký sinh trùng trong ạ vào đó, các lo i vi khu n, virus, ký sinh trùng trong ạ ng tiêu hóa b t đ u phát tri n nhanh chóng. ắ ầ ố ng tiêu hóa b t đ u phát tri n nhanh chóng. ố ắ ầ ng bên ngoài ti p theo là tác đ ng c a môi tr Y u t ế ố ế ng bên ngoài Y u t ti p theo là tác đ ng c a môi tr ế ố ế t đ , đ m, ánh sáng, s tân công t, nhi nh th i ti ệ ộ ộ ẩ ư ờ ế t đ , đ m, ánh sáng, s tân công t, nhi nh th i ti ệ ộ ộ ẩ ư ờ ế c a côn trùng, đ ng v t các lo i… và t n công vào c ơ ậ ộ ủ c a côn trùng, đ ng v t các lo i… và t n công vào c ủ ậ ộ ơ th đã ch t không còn b t c s đ kháng nào. ể th đã ch t không còn b t c s đ kháng nào. ể ấ ứ ự ề ấ ứ ự ề ế ế

4. BI N Đ I C A T THI 4. BI N Đ I C A T THI

Ổ Ủ Ử Ổ Ủ Ử

Ế Ế

- Nh ng bi n đ i t - Nh ng bi n đ i t - Nh ng bi n đ i t - Nh ng bi n đ i t

ổ ử ổ ử ổ ử ổ ử

ữ ữ ữ ữ

ế ế ế ế

thi s m. ớ thi s m. ớ thi mu n. ộ thi mu n. ộ

4.1. Nh ng bi n đ i t 4.1. Nh ng bi n đ i t

thi s m thi s m

ổ ử ổ ử

ữ ữ

ế ế

ớ ớ

ng l c c ự ơ ng l c c ự ơ t ệ t ệ

thi thi

1. M t tr ấ ươ 1. M t tr ấ ươ 2. Gi m thân nhi ả 2. Gi m thân nhi ả c 3. M t n ấ ướ c 3. M t n ấ ướ 4. V t hoen t ử ế 4. V t hoen t ử ế thi 5. C ng t ứ 5. C ng t thi ứ

ử ử

1. M t tr 1. M t tr

ng l c c ng l c c

ấ ươ ấ ươ

ự ơ ự ơ

ơ ơ ồ ồ ấ ấ ấ ấ ệ ệ ự ự

ồ ồ ấ ấ ễ ễ ế ế

ế ế ặ ặ ế ả ế ả ươ ươ ướ ướ ườ ườ

ờ ớ ờ ớ ộ ộ

ử ử

ế ế ệ ệ

ng l c. Đây là hi n ng l c. Đây là hi n c khi ch t ho c đ ng c khi ch t ho c đ ng ng h p cái ch t x y ra ng h p cái ch t x y ra ể ể ể ể ộ ộ t t

ướ ướ ắ ắ ị ị

ng l c c , n u có v t đè ép vào c th , t ậ ng l c c , n u có v t đè ép vào c th , t ậ

ủ ủ

ơ ế ự ự ơ ế ộ ấ ấ ộ ấ ấ ố ố ạ ạ ườ ườ ệ ệ

Da m t tính đàn h i, c m t tr Da m t tính đàn h i, c m t tr ng di n ra s m nh t. Ngay tr t ớ ượ ng di n ra s m nh t. Ngay tr t ớ ượ th i v i lúc ch t. Đôi khi, trong tr ợ th i v i lúc ch t. Đôi khi, trong tr ợ đ t ng t, r t nhanh, không x y ra bi u hi n này. ộ ấ ả ệ đ t ng t, r t nhanh, không x y ra bi u hi n này. ộ ấ ả ệ giãn Các d u hi u quan sát đ c có th th y: đ ng t ồ ệ ấ ấ ượ giãn c có th th y: đ ng t Các d u hi u quan sát đ ấ ấ ồ ệ ượ h t, m t khép h , mi ng h i há, b m t giãn các n p ế ặ ơ ờ ắ h t, m t khép h , mi ng h i há, b m t giãn các n p ế ặ ơ ờ ắ nhiên, các th t nhăn, nhìn vô c m, các chi h i co ở ư ế ự ơ ả nhiên, các nhăn, nhìn vô c m, các chi h i co th t ở ư ế ự ơ ả c c th t giãn ra gây thoát tinh d ch, thoát phân và n ơ c c th t giãn ra gây thoát tinh d ch, thoát phân và n ơ ti u.ểti u.ể i v Do m t tr ơ ể ạ ị ấ ươ i v Do m t tr ơ ể ạ ị ấ ươ i m t d u n có hình d ng c a v t đó trong trí đó s đ l ậ ẽ ể ạ i m t d u n có hình d ng c a v t đó trong trí đó s đ l ậ ẽ ể ạ i khám nghi m có ng đ i lâu giúp cho ng th i gian t ươ ng đ i lâu giúp cho ng th i gian t i khám nghi m có ươ th nh n đ nh v dâu v t. ế ị th nh n đ nh v dâu v t. ế ị ờ ờ ể ể ề ề ậ ậ

2. Gi m thân nhi 2. Gi m thân nhi

ả ả

t ệ t ệ

Nhi Nhi t đ c a c th h tùy thu c vào b n thân cá th t t đ c a c th h tùy thu c vào b n thân cá th t ể ử ể ử ả ả ộ ộ

ệ ộ ủ ệ ộ ủ thi và y u t thi và y u t ơ ể ạ ơ ể ạ bên ngoài. bên ngoài.

ế ố ế ố c a t c a t thi: thi:

t, nhi m t, nhi m ủ ủ ơ ể ơ ể ệ ệ ễ ễ

ầ ầ ng. ng. a. Y u t ế ố ủ ử a. Y u t ế ố ủ ử - Th t ng chung c a c th : béo, g y, suy ki ể ạ - Th t ng chung c a c th : béo, g y, suy ki ể ạ ạ ạ ưỡ ưỡ

- S can thi p c a ngo i khoa, các th thu t, vi c s ử - S can thi p c a ngo i khoa, các th thu t, vi c s ử ủ ủ ệ ệ ạ ạ ậ ậ

ạ ạ ố ố

ụ ụ ặ ặ

ễ ễ ọ ọ

thi: thi: trùng, đ tu i, tình tr ng dinh d ộ ổ trùng, đ tu i, tình tr ng dinh d ộ ổ ủ ệ ự ủ ệ ự d ng các lo i thu c. ụ d ng các lo i thu c. ụ t ví d nhi m trùng u n ván. - M t s b nh lý đ c bi ệ ộ ố ệ ố - M t s b nh lý đ c bi t ví d nhi m trùng u n ván. ệ ộ ố ệ ố - Tình tr ng qu n áo, đ v i che b c c th . Tình tr ng qu n áo, đ v i che b c c th . ơ ể ồ ả ạ ồ ả ạ ơ ể Vi c b o qu n t ả ệ Vi c b o qu n t ệ ả ầ ầ ả ử ả ử

b. Y u t b. Y u t

bên ngoài: bên ngoài:

ế ố ế ố

ườ ườ

ng xung quanh ng xung quanh t đ , ánh sáng, đ m, t đ , ánh sáng, đ m,

ậ ậ ế ế

t, vi khí h u c a môi tr ủ t, vi khí h u c a môi tr ủ t l u ý đ n nhi ệ ư t l u ý đ n nhi ệ ư

ệ ộ ệ ộ

ộ ẩ ộ ẩ

- Đi u ki n c a hi n tr - Đi u ki n c a hi n tr

- Th i ti ờ ế - Th i ti ờ ế đ c bi ặ đ c bi ặ đ thông thoáng (l u thông không khí, gió). ộ đ thông thoáng (l u thông không khí, gió). ộ ề ề

ư ư ệ ệ

ườ ườ

ng r ng, ph c t p, môi tr ng r ng, ph c t p, môi tr

ng: trong phòng kín, ng: trong phòng kín, ng ng

ứ ạ ứ ạ

ườ ườ

ộ ộ

ệ ệ ệ ệ

ủ ủ ngoài hi n tr ườ ngoài hi n tr ườ c…ướ c…ướn n

trong túi nylon kín hay b o qu n trong nhà l nh, ả trong túi nylon kín hay b o qu n trong nhà l nh, ả

ả ả

ạ ạ

l nh. l nh.

ủ ạt ủ ạ t

Nhi Nhi

t đ c a gan sau 6-7 gi t đ c a gan sau 6-7 gi

ệ ộ ủ ệ ộ ủ

ờ ờ

3. M t n 3. M t n

c ấ ướ c ấ ướ

ơ ơ

ẫ ẫ

ế ế

ử ử

ướ ướ

ị ấ ướ ị ấ ướ

c d n đ n c d n đ n ng c a c th , trung bình kho n 1 kg/ngày ng c a c th , trung bình kho n 1 kg/ngày

ọ ọ

ả ả

ể ể

ị ị ả ả

ẽ ẽ ủ ủ

thi b m t n thi b m t n ả ả

N c và d ch trong các mô s bay h i làm t N c và d ch trong các mô s bay h i làm t ượ ượ

c có 2 d u hi u đáng quan tâm: c có 2 d u hi u đáng quan tâm:

ặ ặ ấ ấ

ẹ ẹ

ạ ạ

ắ ắ

ở ở

ạ ạ ầ ầ

ả ả

ầ ầ

ể ể ế ế

ượ ượ

ừ ừ

ặ ặ

ỏ ỏ

ữ ữ ươ ươ

ớ ớ ớ ớ

ng có m u s m g i là “Da gi y”. ng có m u s m g i là “Da gi y”.

vi c gi m tr ng l ệ vi c gi m tr ng l ệ ho c 10 - 18g/1kg cân n ng/ngày. ặ ho c 10 - 18g/1kg cân n ng/ngày. ặ ng m t n Hi n t ệ ấ ướ ệ ượ ng m t n Hi n t ệ ệ ượ ấ ướ 1. M đ c giác m c - x p nhãn c u ầ ạ ờ ụ 1. M đ c giác m c - x p nhãn c u ầ ạ ờ ụ giác m c m t đ bóng, n u m t m hé, giác m c Ch sau vài gi ế ấ ộ ờ ỉ giác m c m t đ bóng, n u m t m hé, giác m c Ch sau vài gi ỉ ấ ộ ờ ế m đ c ki u nh cùi nhãn. Nhãn c u x p do nhãn áp gi m d n, ẹ ư ờ ụ m đ c ki u nh cùi nhãn. Nhãn c u x p do nhãn áp gi m d n, ẹ ư ờ ụ c nhãn áp n a. sau 7 -8 ti ng không đo đ ữ c nhãn áp n a. sau 7 -8 ti ng không đo đ ữ 2. D u hi u “da gi y” ấ ệ ấ 2. D u hi u “da gi y” ấ ấ ệ c S bay h i n ơ ướ ở ự c S bay h i n ơ ướ ở ự nh ng n i b ch n th ạ ấ ơ ị ữ nh ng n i b ch n th ơ ị ạ ấ ữ dài, c ng ch c nh gi y bìa, th ắ dài, c ng ch c nh gi y bìa, th ắ

nh ng vùng da m ng, không có l p s ng, ho c nh ng vùng da m ng, không có l p s ng, ho c ng d ng đè ép, chà xát làm l p da b khô, ng d ng đè ép, chà xát làm l p da b khô, ẫ ẫ

ư ấ ư ấ

ị ị ấ ấ

ườ ườ

ứ ứ

ầ ầ

ọ ọ

4. V t hoen t 4. V t hoen t

thi thi

ế ế

ử ử

ng ng

máu tĩnh m ch t máu tĩnh m ch t

ứ ứ

ượ ượ

ữ ữ

ạ ạ ể ế ể ế

ơ ơ

ượ ượ

ạ ạ

ẩ ẩ

ế ế

ả ả

ịĐ nh nghĩa: ị Đ nh nghĩa: i Là hi n t ạ ệ Là hi n t i ạ ệ nh ng vùng trũng trên c th , ti p theo nh ng vùng trũng trên c th , ti p theo ng thoát m ch, tan máu r i có hi n t ồ ệ có hi n t ng thoát m ch, tan máu r i ồ ệ th m th u vào các mô xung quanh t o ạ ấ th m th u vào các mô xung quanh t o ạ ấ nên nh ng v t nh ng m ng màu đ c ặ ữ ữ nên nh ng v t nh ng m ng màu đ c ặ ữ ữ t.ệ t.ệbi bi

Màu s c:ắ Màu s c:ắ

ồ ồ ắ ắ ạ ạ ử ử

ẫ ẫ ầ ầ ấ ấ ạ ạ ụ ồ ụ ồ

ắ ắ ủ ủ ắ ắ ấ ấ

t t ể ể ụ ể Ở ử ụ ể Ở ử ắ ắ ả ạ ả ạ ả ả

ặ ặ ỏ ẫ ỏ ẫ thi đ thi đ ế ế

ặ ặ ộ ộ

ỏ ỏ

ạ ạ ấ ấ

ớ ố ượ ớ ố ượ ế ế ườ ườ ầ ầ ả ả ớ ớ ợ ợ

 Hoen t thi b t đàu có màu h ng nh t hay tím nh t, sau Hoen t thi b t đàu có màu h ng nh t hay tím nh t, sau chuy n màu tím s m, màu xanh l c r i m t d n đi khi ể chuy n màu tím s m, màu xanh l c r i m t d n đi khi ể quá trình h th i b t đ u. ư ố ắ ầ quá trình h th i b t đ u. ư ố ắ ầ  Màu s c c a v t hoen th c ch t là màu c a s c t Màu s c c a v t hoen th c ch t là màu c a s c t ố ự ế ủ ố ự ế ủ máu, sau chuy n màu thay đ i màu s c khác nhau tùy ổ máu, sau chuy n màu thay đ i màu s c khác nhau tùy ổ c b o qu n l nh ho c xác đi u ki n c th . ượ ệ ề đi u ki n c th . c b o qu n l nh ho c xác ề ượ ệ n i có băng tuy t, v t hoen có màu đ s m. T ch t ử ế ế ở ơ n i có băng tuy t, v t hoen có màu đ s m. T ch t ử ế ế ở ơ vong do nhi m đ c oxyt carbon (CO) ho c HCN v t ế ễ vong do nhi m đ c oxyt carbon (CO) ho c HCN v t ế ễ hoen có màu đ “cánh sen”. hoen có màu đ “cánh sen”.  V t hoen r t nh t màu ho c không hình thành trong V t hoen r t nh t màu ho c không hình thành trong ặ ặ ng l n, h u nh ng h p ch y máu ngoài v i s l tr ư tr ng l n, h u nh ng h p ch y máu ngoài v i s l ư không còn máu đ ng đ đ t o v t hoen. không còn máu đ ng đ đ t o v t hoen. ủ ể ạ ủ ể ạ ế ế ọ ọ

ớ ớ

ả ả

ệ ệ

máu do ch n th máu do ch n th

ướ ướ

ế ế

ả ả

ấ ấ

 C n phân bi thi v i nh ng m ng t v t hoen t C n phân bi ữ ử ệ ế ầ thi v i nh ng m ng t v t hoen t ử ệ ế ữ ầ c trên da n n nhân ví ng có tr b t th s c t ạ ướ ườ ắ ố ấ c trên da n n nhân ví s c t ng có tr b t th ướ ườ ạ ắ ố ấ d nh ng đám u máu ph ng, v t b t. ế ớ ẳ ữ ụ d nh ng đám u máu ph ng, v t b t. ụ ế ớ ẳ ữ  Đ c bi t gi a hoen t Đ c bi t ph i ch n đoán phân bi ử ẩ ệ ặ ả ữ t ph i ch n đoán phân bi t gi a hoen t ẩ ả ử ệ ặ ữ ng. C n thi và v t b m t ầ ươ ấ ụ ầ ế ng. C n thi và v t b m t ầ ươ ấ ụ ầ ế c, lau s ch. N u r ch qua v t màu đ , r a n ế ạ ạ ỏ ử c, lau s ch. N u r ch qua v t màu đ , r a n ế ạ ạ ỏ ử v t máu đó m t đi, ho c máu trong tĩnh m ch ạ ặ ấ ế v t máu đó m t đi, ho c máu trong tĩnh m ch ạ ấ ặ ế thi. N u th y ch y ra và trôi đi đó là v t hoen t ử ế ế thi. N u th y ch y ra và trôi đi đó là v t hoen t ử ế ế i da, mô d i da lau máu d đám ch y máu t ướ ướ ụ ả i da lau i da, mô d đám ch y máu t máu d ướ ướ ụ ả máu. ng b m t r a không s ch đó là ch n th ụ ầ ấ ử máu. ng b m t r a không s ch đó là ch n th ụ ầ ấ ử

ươ ươ

ạ ạ

thi x y ra 3 th i kỳ: thi x y ra 3 th i kỳ:

Di n bi n hoen t ế Di n bi n hoen t ế

ễ ễ

ử ử

ờ ờ

ả ả

ộ ộ

 Th i kỳ l ng đ ng máu Th i kỳ l ng đ ng máu ắ ắ  Th i kỳ thoát m ch Th i kỳ thoát m ch ạ ạ  Th i kỳ th m th u Th i kỳ th m th u ấ ẩ ẩ ấ

ờ ờ ờ ờ ờ ờ

Th i kỳ l ng đ ng máu: Th i kỳ l ng đ ng máu:

ộ ộ

ờ ờ

ắ ắ

ả ả

ấ ấ

ế ế

ế ế ệ ệ

ế ế

ế ế ộ ộ ầ ầ

ấ ầ ấ ầ i xu t hi n v t hoen t i xu t hi n v t hoen t

thi đ thi đ

ầ ầ ấ ấ

ử ử

ệ ệ

ế ế

ấth p trũng th p trũng s chuy n d ch hoen t s chuy n d ch hoen t

thi. thi.

ị ị

ấ ể ể

ế ế ị ị ự ự

m i s l ớ ẽ ạ m i s l ớ ẽ ạ ử ử

ổ ư ế ư ổ ư ế ư

ế ế

ệ ệ

ế ế

ử ử

hoen t hoen t ờ ờ

ằ ằ

ạ ạ

ế ế

ạ ạ

ắ ắ

ắ ắ

ỗ ỗ

ị ị

ọ ọ ọ ọ

ự ự

ể ể

ạ ạ

ế ế

ả ả

ạ ạ

 Kho ng 1 - 2 ti ng đ n 12 ti ng sau ch t. M t s nguyên nhân Kho ng 1 - 2 ti ng đ n 12 ti ng sau ch t. M t s nguyên nhân ế ế ộ ố ế ế ộ ố ch t gây ch t đ t ng t, hoen t thi xu t hi n s m sau 30 phút. ử ế ộ ớ thi xu t hi n s m sau 30 phút. ch t gây ch t đ t ng t, hoen t ử ế ộ ớ  Trong vòng 6 ti ng đ u sau ch t, n u thay đ i v trí t thi Trong vòng 6 ti ng đ u sau ch t, n u thay đ i v trí t th t ư ế ử ổ ị ế ế thi th t ế ư ế ử ổ ị ế thì các v t hoen đã hình thành d n d n m t đi. Trong khi đó, ở thì các v t hoen đã hình thành d n d n m t đi. Trong khi đó, ở c nh ng v trí ượ ữ nh ng v trí c ượ ữ ọg i là ọ g i là  Ngoài 6 ti ng sau khi ch t, nêu có thay đ i t th t thi, nh ng Ngoài 6 ti ng sau khi ch t, nêu có thay đ i t ữ ế thi, nh ng th t ữ ế ịv trí nh ng v t hoen đã hình thành không m t đi trong khi ị ữ ở ấ ế v trí nh ng v t hoen đã hình thành không m t đi trong khi ở ữ ấ ế c thi m i đ i xu t hi n nh ng v t hoen t s l th p trũng m i ớ ượ ử ữ ấ ẽ ạ ớ s l ấ i xu t hi n nh ng v t hoen t c thi m i đ th p trũng m i ớ ượ ử ữ ấ ẽ ạ ớ ấ thi th phát. ọg i là ứ ọ thi th phát. g i là ứ  Đây là th i kỳ máu đ ng v n còn n m trong lòng m ch nên khi Đây là th i kỳ máu đ ng v n còn n m trong lòng m ch nên khi ẫ ọ ẫ ọ n ng n tay vào v t hoen, màu s c ch đó b nh t tr ng đi do ấ n ng n tay vào v t hoen, màu s c ch đó b nh t tr ng đi do ấ máu đ ng b áp l c đè vào đã di chuy n theo m ch máu đi ch ỗ máu đ ng b áp l c đè vào đã di chuy n theo m ch máu đi ch ỗ khác. N u r ch dao qua s th y máu trong lòng m ch ch y ra ấ ẽ khác. N u r ch dao qua s th y máu trong lòng m ch ch y ra ấ ẽ liên t c và r a s ch d dàng. liên t c và r a s ch d dàng.

ị ị ạ ạ ử ử

ụ ụ

ễ ễ

ạ ạ

Th i kỳ thoát m ch: Th i kỳ thoát m ch:

ờ ờ

ạ ạ

12 ti ng sau ch t, đôi khi b t đ u s m h n 12 ti ng sau ch t, đôi khi b t đ u s m h n ơ ơ ớ ớ ế ế ắ ầ ắ ầ

ế ế ế ế

ự ự

ầ ồ ồ ầ ờ ớ ờ ớ ủ ủ ồ ồ

ủ ủ ạ ạ ị ị

ế ế

ấ ấ ị ị thi th phát khi thay đ i t thi th phát khi thay đ i t ử ử ệ ệ ấ ấ

ấ ấ

ệ ấ ệ ấ ơ ơ ế ế ẽ ẽ ạ ạ ấ ấ

 B t đ u t B t đ u t ắ ầ ừ ắ ầ ừ (kho ng 8 - 10 ti ng). ả (kho ng 8 - 10 ti ng). ả  T th i đi m này có s thoát m ch c a h ng c u và T th i đi m này có s thoát m ch c a h ng c u và ạ ể ừ ờ ạ ể ừ ờ ng ra các mô xung quanh đ ng th i v i hi n huy t t ệ ế ươ ng ra các mô xung quanh đ ng th i v i hi n huy t t ệ ế ươ ng d ch c a mô xung quanh ng m vào lòng m ch. t ượ ng d ch c a mô xung quanh ng m vào lòng m ch. t ượ  Đó là nguyên nhân làm c đ nh v trí v t hoen và r t Đó là nguyên nhân làm c đ nh v trí v t hoen và r t ấ ố ị ấ ố ị th khó xu t hi n hoen t ổ ư ế ứ th khó xu t hi n hoen t ổ ư ế ứ thi. D u hi u n ngón tay cũng không rõ ràng, ch t ỉ ử thi. D u hi u n ngón tay cũng không rõ ràng, ch t ỉ ử th y v t hoen h i nh t màu. N u r ch qua s th y ạ ấ th y v t hoen h i nh t màu. N u r ch qua s th y ạ ấ t. máu ch còn ch y nh gi ỏ ọ t. máu ch còn ch y nh gi ỏ ọ ế ế ỉ ỉ ả ả

Th i kỳ th m th u: ẩ Th i kỳ th m th u: ẩ

ờ ờ

ấ ấ

ế ế

ế ế

ị ị

ấ ấ

ồ ồ

ầ ầ

ủ ủ

ố ị ố ị

Ấ Ấ

ế ế

ế ế

ắ ắ

ạ ạ

ấ

 Ngoài 18 ti ng sau ch t. Các mô xung Ngoài 18 ti ng sau ch t. Các mô xung quanh b máu th m vào kèm theo h ng quanh b máu th m vào kèm theo h ng c u b t đ u phân h y (tan máu). V t ế ắ ầ c u b t đ u phân h y (tan máu). V t ế ắ ầ thi hoàn toàn c đ nh. n ngón hoen t ử hoen t thi hoàn toàn c đ nh. n ngón ử tay vào v t hoen hoàn toàn không m t ấ tay vào v t hoen hoàn toàn không m t ấ máu. C t qua v t hoen không còn máu máu. C t qua v t hoen không còn máu trong lòng m ch còn mô xung quanh trong lòng m ch còn mô xung quanh ấng m máu màu tím. ng m máu màu tím.

thi thi

V trí c a hoen t ủ V trí c a hoen t ủ

ị ị

ử ử

thi luôn luôn khu trú thi luôn luôn khu trú

ở ở t t ườ ườ ấ ấ ử ử

ng ng ổ ư ổ ư ặ ặ

ẳ ẳ ặ ặ

ng. ng.

ườ ườ th ch t treo c hoàn toàn, hoen t th ch t treo c hoàn toàn, hoen t ử ử

ế ế ọ ọ ẳ ẳ

ườ ườ

ữ ữ ế ế ợ ợ ộ ộ

 Hoen t Hoen t nh ng vùng th p trũng ử ữ nh ng vùng th p trũng ử ữ c a c th . Thông th th n m ng a, hoen ể ơ ủ ở ư ế ằ c a c th . Thông th th n m ng a, hoen ủ ơ ể ở ư ế ằ vùng sau c , l ng , m t sau tay chân tr xu t hi n ừ ệ ở ấ vùng sau c , l ng , m t sau tay chân tr xu t hi n ừ ệ ở ấ vùng b vai, mông, m t sau c a 1/3 trên c ng chân là ủ ả vùng b vai, mông, m t sau c a 1/3 trên c ng chân là ủ ả nh ng n i c th b tỳ ép vào gi ữ ơ ơ ể ị nh ng n i c th b tỳ ép vào gi ữ ơ ơ ể ị  Đ c bi thi t t Đ c bi ệ ở ư ế ổ ặ thi t t ệ ở ư ế ổ ặ ph n ng n chi: bàn ngón tay, c ng tay, t p trung ầ ở ậ ph n ng n chi: bàn ngón tay, c ng tay, t p trung ầ ở ậ ng i và vùng c ng bàn chân. Trong tr vùng b ng d ẳ ướ ụ vùng b ng d ng i và vùng c ng bàn chân. Trong tr ẳ ướ ụ h p đi n hình, đây là m t trong nh ng d u v t tin c y ậ ấ ể h p đi n hình, đây là m t trong nh ng d u v t tin c y ấ ậ ể giúp cho ch n đoán xác đ nh ch t treo c . ổ giúp cho ch n đoán xác đ nh ch t treo c . ổ ế ế ẩ ẩ ị ị

thi thi

5. C ng t ứ 5. C ng t ứ

ử ử

ử ử

ớ ớ

ượ ượ

vong, xu t hi n tr ng thái co ệ ấ vong, xu t hi n tr ng thái co ấ ệ c g i là ọ ị ố ị c g i là ọ ị ố ị

ơ ơ thi. thi.

ử ử

ấ ấ

ệ ệ

ế ế

ượ ượ

ể ố ể ố

ử ụ ử ụ

ượ ượ

ụ ụ

ị ị

ả ứ ả ứ

ơ ơ ơ ơ

ậ ậ ẫ ẫ

ệ ệ

ế ế

Trong quá trình t ạ Trong quá trình t ạ c ng các c và các kh p b c đ nh đ ứ c ng các c và các kh p b c đ nh đ ứ c ng t ứ c ng t ứ ng m t d n glucosite s liên quan đ n hi n t ầ ự ng m t d n glucosite s liên quan đ n hi n t ầ ự (adenzine triphosphoric) ATP trong c . Trong c ơ ơ (adenzine triphosphoric) ATP trong c . Trong c ơ ơ ng c a ATP đ th s ng, mô s d ng năng l ể ủ ng c a ATP đ th s ng, mô s d ng năng l ủ ể duy trì tính co giãn đàn h i. Khi c th thi u oxy, ế ơ ể ồ duy trì tính co giãn đàn h i. Khi c th thi u oxy, ế ơ ể ồ i không còn kh năng ATP liên t c b phân gi ả ả i không còn kh năng ATP liên t c b phân gi ả ả ph n ng thu n ngh ch gi a protein c đ ng và ơ ộ ữ ị ph n ng thu n ngh ch gi a protein c đ ng và ơ ộ ữ ị bào c r i vào tr ng thái protein vòng d n đ n t ạ ế ế bào c r i vào tr ng thái protein vòng d n đ n t ế ế ạ c đ nh do k t dính c a 2 protein này gây nên hi n ủ ố ị c đ nh do k t dính c a 2 protein này gây nên hi n ố ị ủ t ượ t ượ

ng co c ng c . ơ ứ ng co c ng c . ơ ứ

ế ế

ng thi u oxy t o nên s ng thi u oxy t o nên s

ạ ạ

ế ế

ệ ệ ủ ủ

ế ế ự ứ ọ ự ứ ọ

ả ứ ả ứ

ủ ủ ế ế

ư ư

ệ ệ

ng t ự ng t ự ườ ố ườ ố

ị ị

 M t lý thuy t khác liên quan đ n hi n M t lý thuy t khác liên quan đ n hi n ộ ộ đ ng c a t ượ đ ng c a t ượ acide lactic trong c th . Chính acid này ơ ể acide lactic trong c th . Chính acid này ơ ể ph n ng làm đông vón protein c a t ế ph n ng làm đông vón protein c a t ế bào gây nên s co c ng. C ch này ơ ứ ự bào gây nên s co c ng. C ch này ơ ứ ự ng “chu t rút” t nh hi n t ở ộ ượ ươ ng “chu t rút” t nh hi n t ở ộ ượ ươ i s ng khi ho t đ ng m nh v c ng ề ơ ạ ộ ạ i s ng khi ho t đ ng m nh v c ng ạ ạ ề ơ ộ b p trong tr ng thái ch a k p bù oxy hay ư ắ ạ b p trong tr ng thái ch a k p bù oxy hay ư ắ ạ g p trong ho t đ ng th thao. ể ạ ộ ặ g p trong ho t đ ng th thao. ể ặ ạ ộ

thi thi

Đ c tính th i đi m c a c ng t ể Đ c tính th i đi m c a c ng t ể

ủ ứ ủ ứ

ờ ờ

ặ ặ

ử ử

ả ả ứ ứ

ế ế ế ế ộ ộ

ờ ờ ế ế ấ ấ

ử ử ủ ủ

ố ố ữ ữ ầ ầ

ỏ ỏ ị ị

ữ ữ

ạ ạ ộ ứ ộ ứ ằ ằ ệ ệ

ứ ứ ộ ộ

ướ ướ ấ ấ ộ ộ

ộ ộ ư ườ ư ườ ế ế

thi trong t thi trong t l nh. l nh. thi hình thành trong kho ng 1 đ n Trung bình, c ng t ử thi hình thành trong kho ng 1 đ n Trung bình, c ng t ử 3 ti ng sau ch t, s m nh t kho ng 10 phút và mu n ả ấ ớ 3 ti ng sau ch t, s m nh t kho ng 10 phút và mu n ả ớ ấ . Th i h n này tùy thu c vào nh t kho ng 7 - 8 gi ộ ạ ờ ả . Th i h n này tùy thu c vào nh t kho ng 7 - 8 gi ộ ờ ạ ả i b nh và vong, th tr ng c a ng nguyên nhân gây t ườ ệ ể ạ vong, th tr ng c a ng i b nh và nguyên nhân gây t ườ ệ ể ạ ng bên ngoài. Nh ng thanh niên t m vóc c y u t ườ ế bên ngoài. Nh ng thanh niên t m vóc c y u t ng ườ ế tráng, đang kh e m nh đ t nhiên b ch t s c ng ẽ ứ ế ộ tráng, đang kh e m nh đ t nhiên b ch t s c ng ế ẽ ứ ộ i i già, ng ng đ c ng cao. Nh ng ng nhanh và c ườ ườ ườ i già, ng ng đ c ng cao. Nh ng ng nhanh và c i ườ ườ ườ ng hay n m b nh lâu ngày s lâu c ng và ít da b c x ứ ẽ ươ ọ ng hay n m b nh lâu ngày s lâu c ng và ít da b c x ứ ẽ ươ ọ t đ bên ngoài cao s gây c ng nhanh và c ng. Nhi ẽ ệ ứ c ng. Nhi t đ bên ngoài cao s gây c ng nhanh và ệ ẽ ứ i o đ làm ch m t đ th p d h t c ng nhanh. Nhi ậ ệ ế ứ t đ th p d i o đ làm ch m h t c ng nhanh. Nhi ậ ệ ế ứ ng h p c ng và kéo dài đ n 10 - 12 ngày ví nh tr ợ ứ c ng và kéo dài đ n 10 - 12 ngày ví nh tr ng h p ứ ợ b o qu n t ả b o qu n t ả ả ử ả ử ủ ạ ủ ạ

hình thành c ng g m 2 lo i c ng t hình thành c ng g m 2 lo i c ng t

ứ ứ ứ ứ d ừ ướ d ừ ướ ắ ắ

phía trên ừ ồ ạ ứ phía trên ừ ồ ạ ứ i lên. Lo i th nh t b t đ u ầ ấ ứ ạ i lên. Lo i th nh t b t đ u ầ ạ ấ ứ i ướ ố ầ ặ i ướ ố ầ ặ i r i lan chi d ắ ầ i r i lan chi d ắ ầ các c hàm m t lan d n xu ng phía d các c hàm m t lan d n xu ng phía d ướ ồ ướ ồ ứ ứ ừ ừ



ơ ơ ứ ạ ứ ạ c lên trên. c lên trên.

ứ ứ

ế ế

ế ế

sau 24 ti ng là c ng nh t. sau 24 ti ng là c ng nh t.

ế ế



ứ ứ

ữ ữ

ớ ớ ớ ớ ứ ứ ế ế ấ ấ

ấ ấ ế ế ệ ệ

ế ế

T 4 đ n 6 ti ng n u phá c ng nh ng sau ế ư ừ T 4 đ n 6 ti ng n u phá c ng nh ng sau ế ư ừ i nh ng đ c ng thi xu t hi n tr l đó c ng t ở ạ ộ ứ ử ứ thi xu t hi n tr l đó c ng t i nh ng đ c ng ở ạ ộ ứ ử ứ c. Sau 6 đ n 8 ti ng, n u phá y u h n tr ế ế ướ ơ ế y u h n tr c. Sau 6 đ n 8 ti ng, n u phá ế ế ướ ơ ế i. c ng s không còn c ng tr l ở ạ ẽ ứ c ng s không còn c ng tr l i. ở ạ ẽ ứ

ứ ứ

Th t ứ ự Th t ứ ự xu ng và c ng t ố xu ng và c ng t ố c ng t ừ ứ c ng t ừ ứ c th . Lo i th hai b t đ u c ng t ơ ể c th . Lo i th hai b t đ u c ng t ơ ể ng ượ ng ượ các kh p l n sau 4 đ n 6 ti ng đã c ng, Ở các kh p l n sau 4 đ n 6 ti ng đã c ng, Ở

Ý nghĩa y pháp h c c a c ng t Ý nghĩa y pháp h c c a c ng t

thi thi

ọ ủ ứ ọ ủ ứ

ử ử

1.1. ấ ấ ệ ệ ự ự ứ ứ

ể ể ể ể ượ ượ Căn c vào th t Căn c vào th t ờ ờ xu t hi n, s phát sinh phát tri n, ứ ự xu t hi n, s phát sinh phát tri n, ứ ự c ể ộ ứ c ể ộ ứ

th i đi m và m c đ co c ng có th phán đoán đ ứ th i đi m và m c đ co c ng có th phán đoán đ ứ nguyên nhân và th i đi m t ử nguyên nhân và th i đi m t ử

2.2. ử ử vong. ờ vong. ờ m t m c đ nh t đ nh, c ng t ứ m t m c đ nh t đ nh, c ng t ứ

ứ ứ ủ ủ

ệ ượ ệ ượ ượ ượ

ầ ầ

ươ ươ

3.3. ượ ượ ằ ằ ả ả

ng này cũng đ ng này cũng đ ư ả ư ả c lý gi c lý gi ấ ấ ậ ậ ố ố

ể ể i t l thi có th gi ộ ể ữ ạ ư Ở ộ ấ ị l thi có th gi i t ộ ể ữ ạ ư Ở ộ ấ ị c hoàn th , v trí c a n n nhân giúp ta phán đoán đ ạ ượ ế ị th , v trí c a n n nhân giúp ta phán đoán đ c hoàn ạ ượ ế ị i thích do c gi c nh x y ra s vi c. Hi n t ng này đ ự ệ ả ả ả i thích do c gi c nh x y ra s vi c. Hi n t ng này đ ự ệ ả ả ả ng ng đ t ng t c a h th n kinh trung b t n th ộ ươ ươ ệ ộ ủ ị ổ ng ng đ t ng t c a h th n kinh trung b t n th ươ ươ ộ ộ ủ ị ổ ệ nh ng t ng não trung gian t t là t n th đ c bi ư ự ổ ệ ặ ươ t là t n th nh ng t ng não trung gian t đ c bi ư ự ổ ệ ặ ươ tri u ch ng “c ng m t não” trong lâm sàng. ấ ứ ứ ệ tri u ch ng “c ng m t não” trong lâm sàng. ứ ứ ệ ấ Hi n t ệ Hi n t ệ ộ ộ ề ề ọ ọ

i b ng tr ng thái ạ ượ i b ng tr ng thái ượ ạ kích đ ng, h t ho ng, h ng ph n hay v n đ ng quá ộ kích đ ng, h t ho ng, h ng ph n hay v n đ ng quá ộ m c đ u có th là nguyên nhân quan tr ng gây ra cái m c đ u có th là nguyên nhân quan tr ng gây ra cái ch t co c ng l p t c. ứ ch t co c ng l p t c. ứ ể ể ậ ứ ậ ứ ứ ứ ế ế

thi thi

co c ng t co c ng t ứ ứ

ử ử

< 3 gi C th m ơ ể ấ 0 co c ngứ ờ sau ch t ế

Cơ thể ấm

co cứng 3-8 giờ

Cơ thể lạnh

co cứng 8-36 giờ

Cơ thể lạnh

0 co cứng > 36 giờ

Các bi n đ i c a mô - t ng, máu và n i mô Các bi n đ i c a mô - t ng, máu và n i mô

ổ ủ ổ ủ

ế ế

ạ ạ

ộ ộ

ế ế

ữ ữ

ệ ệ

ớ ớ ọ ọ

ạ ạ ơ ơ

ọ ọ ứ ứ

ế ế

ổ ớ ổ ớ ị ị

ế ủ ế ủ

ạ ạ

ộ

V i nh ng ti n b v sinh hóa, huy t ế ộ ề V i nh ng ti n b v sinh hóa, huy t ế ộ ề h c, mô b nh h c hi n đ i, y pháp ngày ệ h c, mô b nh h c hi n đ i, y pháp ngày ệ nay đã nghiên c u sâu h n bi n đ i s m nay đã nghiên c u sâu h n bi n đ i s m sau ch t c a các t ng, mô, máu và d ch sau ch t c a các t ng, mô, máu và d ch ộn i môi. n i môi.

6. S t 6. S t

h y (autolyse) h y (autolyse)

ự ự ủ ự ự ủ

 Do tác đ ng c a các enzym d n đ n quá trình t Do tác đ ng c a các enzym d n đ n quá trình t ủ ủ ế ế ẫ ẫ ộ ộ ự ự

h y.ủh y.ủ

 ị ị ộ ộ ố ố ộ ộ ứ ứ ủ ủ Y u t ế Y u t ế

ủ

 ụ ụ ủ ủ ị ị

th hai là tác đ ng c a d ch n i môi s ẽ th hai là tác đ ng c a d ch n i môi s ẽ ủth y phân các protein, các acide béo và các th y phân các protein, các acide béo và các polysaccharid. polysaccharid. Y u t ế ố ứ Y u t ế ố ứ ượ ượ

ạ ạ ị ị ẫ ẫ ấ ấ ế ế ạ ạ ả ả ớ ớ

th ba là các d ch tiêu hóa c a d dày, t y th ba là các d ch tiêu hóa c a d dày, t y c trung hòa khi còn s ng nay đã b m t cân v n đ ố ố c trung hòa khi còn s ng nay đã b m t cân v n đ ố ố b ng do m t đi l p b o v c a niêm m c d n đ n s ự ệ ủ ằ b ng do m t đi l p b o v c a niêm m c d n đ n s ự ệ ủ ằ tiêu c a ng tiêu hóa. t ự t tiêu c a ng tiêu hóa. ự ấ ấ ủ ố ủ ố

 ầ ầ

ộ ộ ể ấ ể ấ ả ả ớ ớ

ầ ầ ồ ồ ồ ồ ộ ộ

tiêu đ u tiên. Quan Máu là m t trong các mô t ụ tiêu đ u tiên. Quan Máu là m t trong các mô t ụ i đa di n v i các sát trên vi th th y hình nh m t l ắ ướ ệ sát trên vi th th y hình nh m t l i đa di n v i các ắ ướ ệ h ng c u b thoái hóa, sau đó tr thành m t đám đ ng ở h ng c u b thoái hóa, sau đó tr thành m t đám đ ng ở nh t màu h ng ch a c n d ng h t. ạ ạ ứ nh t màu h ng ch a c n d ng h t. ạ ạ ứ ị ị ồ ồ ặ ặ ấ ấ

S t S t

ự ự ủ tttt)) h y ( h y ( ự ự ủ



ế ế

ỏ ỏ

ng th n cũng t ự ủ ng th n cũng t ự ủ i c a l p v hóa n ướ ạ i c a l p v hóa n ướ ạ ỏ ữ ỏ ữ

ộ ộ



ế ế ỏ ễ ỏ ễ ế ụ ế ụ

đ ng nhi u thúc đ y quá trình t đ ng nhi u thúc đ y quá trình t

ng th n. ậ ng th n. ậ v trí trũng v trí trũng ự ự

ố ố ượ ượ ạ ở ị ạ ở ị ẩ ẩ

ứ ọ ứ ọ

ề ề

h y nhanh sau ch t; Th ậ ượ h y nhanh sau ch t; Th ậ ượ c t o thành ranh vùng l ướ ủ ớ c t o thành ranh vùng l ướ ủ ớ i màu h ng gi a vùng v và vùng t y. Sau gi ủ ớ ồ i màu h ng gi a vùng v và vùng t y. Sau gi ủ ớ ồ đó, tuy n b m n nát thành m t kh i nhão màu ị ủ đó, tuy n b m n nát thành m t kh i nhão màu ị ủ nâu - đ d nh m v i ch y máu th ả ớ ầ nâu - đ d nh m v i ch y máu th ả ớ ầ Tuy n t y n m sau phúc m c, ằ Tuy n t y n m sau phúc m c, ằ nh t nên ấ nh t nên ấ h y s m. ủ ớ h y s m. ủ ớ



ạ ạ

ư ư

ề ề

ộ ộ

ị ị

Các t ng khác nhìn chung đ u s ng phù, Các t ng khác nhìn chung đ u s ng phù, đ c màu m t đ bóng c a thanh d ch và m t ậ ủ ấ đ c màu m t đ bóng c a thanh d ch và m t ậ ấ ủ đ tr nên m m, nhão. ề đ tr nên m m, nhão. ề

ụ ụ ộ ở ộ ở

ạ ạ

ế ế

ủ ủ ờ ờ

ả ả ng ng ườ ườ

ả ả

ủ ủ

ẩ ẩ

ấ ấ

ồ ồ

ẳ ẳ

ờ ờ v t loét th ng d dày ủ v t loét th ng d dày ủ

ạ ạ ệ ầ ệ ầ

ể ể ạ ạ

ị ấ ỗ ủ ị ấ ỗ ủ

ạ ạ

 Đ c bi Đ c bi t có hình nh th ng d dày, khác so v i ệ ặ ớ ủ t có hình nh th ng d dày, khác so v i ệ ặ ớ ủ i s ng, th ng d v d th ng d dày ạ ỡ ạ ườ ố ở ạ ủ th ng d dày i s ng, th ng d v d ủ ạ ỡ ạ ườ ố ở ạ v trí b cong l n và ng dày sau ch t th ớ ở ị v trí b cong l n và ng dày sau ch t th ớ ở ị thành sau. Thành d dày có hình nh giãn ạ thành sau. Thành d dày có hình nh giãn ạ m ng, m n nát, đ ng nh t và có màu nâu b n. ỏ m ng, m n nát, đ ng nh t và có màu nâu b n. ỏ V t th ng r t r ng và có b ph ng không có b ờ ủ ế ấ ộ V t th ng r t r ng và có b ph ng không có b ờ ủ ế ấ ộ i ng g n, dày nh ườ ở ư ở ế ọ i g n, dày nh ng ườ ở ư ở ế ọ t c n nh r ng: s ng. Đ ch n đoán phân bi ớ ằ ẩ ố s ng. Đ ch n đoán phân bi t c n nh r ng: ớ ằ ẩ ố th ng d dày sau ch t hoàn toàn không gây ế ủ th ng d dày sau ch t hoàn toàn không gây ế ủ th ng viêm phúc m c hay ph n ng b t l p l ả ứ th ng viêm phúc m c hay ph n ng b t l p l ả ứ c a m c treo nh th ng d dày lúc s ng. ạ ư ủ ủ c a m c treo nh th ng d dày lúc s ng. ạ ư ủ ủ

ạ ạ

ố ố

Tác đ ng c a vi khu n, ký sinh trùng Tác đ ng c a vi khu n, ký sinh trùng

ủ ủ

ộ ộ

ẩ ẩ



ố ố

ậ ậ

i đ phát tri n. i đ phát tri n.

ể ể ệ ệ



ữ ữ ng thu n l ậ ợ ể ng thu n l ậ ợ ể ườ ườ

ẩ ẩ

ả ả

ế ế

ư ư

ự ủ ự ủ ể ể ậ ậ

ể ể ụ ụ

ự ự

ạ ạ

Vi khu n, ký sinh trùng v n s ng trong c ơ ẫ ẩ Vi khu n, ký sinh trùng v n s ng trong c ơ ẫ ẩ vong, nh ng vi sinh v t này có đi u th , khi t ề ử vong, nh ng vi sinh v t này có đi u th , khi t ề ử ki n môi tr ể ườ ki n môi tr ể ườ ng tiêu hóa sinh s n đ t Các vi khu n đ ộ ng tiêu hóa sinh s n đ t Các vi khu n đ ộ h y c th . Các lo i bi n thúc đ y quá trình t ạ ơ ể ẩ h y c th . Các lo i bi n thúc đ y quá trình t ạ ơ ể ẩ c ký sinh trùng nh giun có th di chuy n ng ượ c ký sinh trùng nh giun có th di chuy n ng ượ lên d dày, th c qu n hay th m chí đ c th ng ủ lên d dày, th c qu n hay th m chí đ c th ng ủ ru t chui ra ngoài ru t chui ra ngoài

ả ả b ng. ổ ụ b ng. ổ ụ

ộ ộ

Nh ng bi n đ i t Nh ng bi n đ i t

thi mu n thi mu n

ổ ử ổ ử

ữ ữ

ế ế

ộ ộ

1. T thi r a nát 1. T thi r a nát

ữ ữ

ử ử

1. T thi r a nát: 1. T thi r a nát:

ữ ữ

ử ử

ớ ớ

ớ ớ ế ế ầ ầ ấ ấ ữ ữ ổ ở ổ ở giai đo n s m, t ạ giai đo n s m, t ạ

ẩ ẩ ồ ồ

ủ ủ ệ ượ ệ ượ

thi: thi: ủ ế ủ ế

thi. thi. ch y u do khí sulfurhyro (H2S) và amoniac ch y u do khí sulfurhyro (H2S) và amoniac ư ư ố ặ ố ặ

 Màu xanh l c: ụ

l u hóa có màu xanh đ c bi l u hóa có màu xanh đ c bi ụ ở ụ ở ụ ụ

ở ầ ở ầ ộ ộ ệ ệ ậ ậ ắ ắ

 S m nh t là 24h sau ch t, trung bình 2.3 ngày, ti p S m nh t là 24h sau ch t, trung bình 2.3 ngày, ti p ế ế thi b t đ u theo nh ng bi n đ i ắ ử ế thi b t đ u theo nh ng bi n đ i ử ế ắ i protein ph i h p v i tác r a nát do quá trình phân gi ớ ố ợ ả ữ i protein ph i h p v i tác r a nát do quá trình phân gi ớ ố ợ ả ữ d ng c a vi khu n. Hi n t thi bao g m ng r a nát t ử ữ ệ ượ ụ d ng c a vi khu n. Hi n t thi bao g m ng r a nát t ử ữ ệ ượ ụ ng k sau: nhi u hi n t ể ề ng k sau: nhi u hi n t ể ề  Mùi t ửMùi t ử (HNO3) gây nên mùi th i đ c tr ng c a t ủ ử (HNO3) gây nên mùi th i đ c tr ng c a t ủ ử c a máu H2S k t h p v i huy t s c t Màu xanh l c: ụ H2S k t h p v i huy t s c t ế ắ ố ủ ớ ế ợ c a máu ế ắ ố ủ ớ ế ợ t: t o thành huy t s c t ặ ế ắ ố ư ạ t o thành huy t s c t t: ặ ế ắ ố ư ạ vùng h ch u xanh l c. Kh i đ u có m ng xanh l c ố ả vùng h ch u xanh l c. Kh i đ u có m ng xanh l c ố ả ph i (vùng ru t th a, manh tràng) sau đó ra kh p ừ ph i (vùng ru t th a, manh tràng) sau đó ra kh p ừ b ng r i toàn thân. b ng r i toàn thân. ả ả ụ ụ ồ ồ

ố ố

ọ ọ

ỏ ỏ ữ ữ

ỏ ỏ

ố ố

ữ ữ

ố ố

ỏ ỏ

ọ ọ

ấ ấ

ộ ộ

ọ ọ

ề ề

ạ ạ

khí phát tri n ể B t khí và n t ph ng n c: ướ khí phát tri n ể B t khí và n t ph ng n c: ướ trong quá trình r a nát ng m vào mô da ấ trong quá trình r a nát ng m vào mô da ấ c và h c t o thành nh ng n t ph ng n ướ ạ t o thành nh ng n t ph ng n c và h c ướ ạ nh ch a khí. B t khí còn th y trong các ấ ứ nh ch a khí. B t khí còn th y trong các ấ ứ tĩnh m ch đ y máu di đ ng, khi n vào ạ ẩ tĩnh m ch đ y máu di đ ng, khi n vào ạ ẩ s di đ ng c a b t khí và máu càng rõ. ủ ộ ự s di đ ng c a b t khí và máu càng rõ. ủ ộ ự m ch máu màng m m d nhìn th y ạ ấ ở ễ m ch máu màng m m d nhìn th y ạ ấ ở ễ các tĩnh m ch m c treo c a não ho c ạ ặ ở ủ c a não ho c các tĩnh m ch m c treo ặ ở ạ ủ ru t.ộru t.ộ

phân h yủ phân h yủ

ặ ặ

ạ ạ

ạ ạ

ủ ủ

ọ ố ọ ố

ể ể

ạ ạ

ạ ạ

ướ ướ

ị ị

ể ẩ ể ẩ

ố ữ ố ữ

i da v a b ừ i da v a b ừ ạ ạ

ụ ụ

ng to: ng to:

ươ ươ

ạ ạ

ụ ụ

ươ ươ ướ ướ

ặ ặ ng to v u ra, l ề ng to v u ra, l ề i da và c đ u tr ơ ề i da và c đ u tr ơ ề ố ố

ng to lên làm th tích c a t ng to lên làm th tích c a t ẫ ẫ

ậ ậ

ầ ầ

ỏ ẫ ỏ ẫ

ứ ứ

ấ ấ

ị ị

ị ị

ng th y d ch màu đ s m, b n ẩ ườ ng th y d ch màu đ s m, b n ẩ ườ mũi và mi ng. Có th trào c ch t ấ mũi và mi ng. Có th trào c ch t ấ

th th ỗ ỗ

ệ ệ

ể ể

ả ả

ị ị

ặ ặ ứ ứ ậ ậ

ử ử

thoát phân ra ngoài, sa tr c tràng ra ụ thoát phân ra ngoài, sa tr c tràng ra ự ự ụ cung có ra ngoài. N u t cung sa xu ng l ế ử ộ ố cung sa xu ng l ra ngoài. N u t cung có ế ử ộ ố i, bìu căng m ng m t các nam gi ọ ớ Ở i, bìu căng m ng m t các nam gi ọ ớ Ở

ấ ấ

ủ ủ

ế ế

 B t x p c a t ng: khí th i r a sinh ra trong các t ng đ c nh B t x p c a t ng: ư ố ữ khí th i r a sinh ra trong các t ng đ c nh ố ữ ư gan, th n thành nh ng b t x p, r ng gi ng nh b t bi n. ọ ố ữ ậ ỗ ư ọ ố gan, th n thành nh ng b t x p, r ng gi ng nh b t bi n. ọ ố ữ ậ ỗ ư ọ ố  M ng tĩnh m ch hình cành cây M ng tĩnh m ch hình cành cây : các tĩnh m ch d ị ứ ạ : các tĩnh m ch d ị ứ ạ máu v a b khí th i r a trong c th đ y căng ra, t o nên hình ừ ơ máu v a b khí th i r a trong c th đ y căng ra, t o nên hình ừ ơ nh ki u cành cây màu xanh l c. ể ả nh ki u cành cây màu xanh l c. ả ể  T thi tr m t phình to, tròn m t góc c nh, nhãn c u l i ra, T thi tr ầ ồ ấ ử m t phình to, tròn m t góc c nh, nhãn c u l i ra, ầ ồ ấ ử i đ y b đ y ra ngoài. B ng tru ng to, hai môi tr ơ ị ẩ ưỡ ầ i đ y b đ y ra ngoài. B ng tru ng to, hai môi tr ơ ị ẩ ưỡ ầ thi to da, mô d ủ ử ể ươ thi to da, mô d ủ ử ươ ể h n t m vóc lúc còn s ng, d gây nh m l n khi nh n di n n n ạ ệ ễ ầ ẳ h n t m vóc lúc còn s ng, d gây nh m l n khi nh n di n n n ạ ệ ễ ẳ ầ nhân. nhân.  Trào d ch, ch t ch a ra mũi: Trào d ch, ch t ch a ra mũi: ấ ấ ho c máu l n d ch trào ra 2 l ẫ ho c máu l n d ch trào ra 2 l ẫ ch a d dày. ạ ch a d dày. ạ  H u môn, c quan sinh d c: H u môn, c quan sinh d c: ơ ơ ngoài. Âm đ o và t ạ ngoài. Âm đ o và t ạ thai có th b đ y ra ngoài. ể ị ẩ thai có th b đ y ra ngoài. ể ị ẩ n p nhăn c a da bìu. n p nhăn c a da bìu.

M c đ r a nát c a các mô - t ng M c đ r a nát c a các mô - t ng ủ ủ

ộ ữ ộ ữ

ứ ứ

ạ ạ



ạ ạ

ị ị

ứ ứ ế ế ươ ươ ớ ớ

ữ ữ

c, Nh ng mô t ng ch a ít d ch, ít n ướ ữ c, Nh ng mô t ng ch a ít d ch, ít n ướ ữ k t c u nhi u mô liên k t có m t đ d y, ậ ộ ầ ề ế ấ k t c u nhi u mô liên k t có m t đ d y, ậ ộ ầ ề ế ấ ng s n,h dây ch c. ví d : lông, tóc,x ệ ụ ụ ắ ch c. ví d : lông, tóc,x ng s n,h dây ệ ụ ắ ụ ch ng, các m ch máu l n … là nh ng ằ ch ng, các m ch máu l n … là nh ng ằ mô r a nát mu n. mô r a nát mu n.

ạ ạ ộ ộ

ữ ữ



ể ể ạ ạ

ẽ ẽ

ớ ớ

ữ ữ

ộ ộ

ớ ớ

Ngay trong m t t ng, nhu mô, bi u ộ ạ Ngay trong m t t ng, nhu mô, bi u ộ ạ mô r a nát s m, còn mô k , thanh m c, mô r a nát s m, còn mô k , thanh m c, mô x r a nát mu n. R a nát s m là mô mô x r a nát mu n. R a nát s m là mô não, th n, gan, mô c , mô m . ỡ ơ não, th n, gan, mô c , mô m . ơ ỡ

ữ ữ ơ ữ ơ ữ ậ ậ

Các y u t Các y u t

ế ố ế ố

tác đ ng ộ tác đ ng ộ

1. Nguyên nhân ch t:ế 1. Nguyên nhân ch t:ế

ữ ữ

ườ ườ

ư ư

ề ề

ướ ướ

ng, nh ng tr ữ ng, nh ng tr ữ

ườ ườ

ữ ữ

ễ ễ

ữ ữ

ề ề

ấ ấ

c nhi u c nhi u ng h p s d ng lâu dài và ng h p s d ng lâu dài và

ử ụ ử ụ

ợ ợ

vong ng h p t R a nát nhanh: các tr ử ợ vong R a nát nhanh: các tr ng h p t ử ợ ng h p nhanh nh ch t ng t, nh ng tr ợ ườ ữ ạ ế nhanh nh ch t ng t, nh ng tr ng h p ợ ườ ữ ạ ế phù toàn thân, tràn d ch nhi u màng, c ổ ị phù toàn thân, tràn d ch nhi u màng, c ổ ị ng h p nhi m trùng tr ễ ợ ng h p nhi m trùng tr ễ ợ áp xe. máu, nhi m đ c, có nh ng ổ ộ máu, nhi m đ c, có nh ng áp xe. ổ ộ R a nát ch m: m t máu, m t n ấ ướ ậ R a nát ch m: m t máu, m t n ấ ướ ậ hay nh ng tr ườ ữ hay nh ng tr ườ ữ nhi u lo i thu c kháng sinh. ố ạ nhi u lo i thu c kháng sinh. ố ạ

ề ề

ườ ườ

2. Y u t cá th c a ng ế ố ể ủ 2. Y u t cá th c a ng ế ố ể ủ i béo r a nát nhanh h n ng Ng ữ ườ Ng i béo r a nát nhanh h n ng ữ ườ em r a nát nhanh h n ng ơ ữ em r a nát nhanh h n ng ơ ữ tu i “vóc h c”, “ch t già” r t ch m b r a nát. tu i “vóc h c”, “ch t già” r t ch m b r a nát.

i ch t: ế i ch t: ế ơ ơ i l n. Ng ườ ớ i l n. Ng ườ ớ ậ ấ ậ ấ

i g y. Tr ẻ ườ ầ i g y. Tr ẻ ườ ầ i già cao ườ i già cao ườ ị ữ ị ữ

ườ ườ

t đ cao, đ m cao, thông gió thu n l t đ cao, đ m cao, thông gió thu n l

ạ ạ môi tr môi tr ộ ộ

ế ế ng: ng: ộ ẩ ộ ẩ

i ậ ợ i ậ ợ

ổ ổ 3. Y u t ế ố 3. Y u t ế ố Nhi ệ Nhi ệ cho quá trình phân h y r a nát. cho quá trình phân h y r a nát.

ủ ữ ủ ữ

M t s lo i t M t s lo i t

thi bi n đ i đ c bi thi bi n đ i đ c bi

ộ ố ạ ử ộ ố ạ ử

ổ ặ ổ ặ

ế ế

t ệ t ệ

1. Xác khô, xác ch t (mummy): 1. Xác khô, xác ch t (mummy):

ế ế

i tr ng l ọ i tr ng l ọ

ượ ượ

ể ể

ả ả

ỉ ỉ

ng ch còn kho ng 70%. ng ch còn kho ng 70%. i, i,

ộ ạ ộ ạ

ỏ ạ ỏ ạ

ấ ấ

ồ ồ c s khác nhau gi a các mô. c s khác nhau gi a các mô.

Xác khô đét, dai ch c, th tích nh l ỏ ạ Xác khô đét, dai ch c, th tích nh l ỏ ạ Da có màu vàng x m hay nâu nh t, m t tích đàn h i. N i t ng nh l ạ Da có màu vàng x m hay nâu nh t, m t tích đàn h i. N i t ng nh l ạ s m màu, phân bi ẫ s m màu, phân bi ẫ

ắ ắ ạ ạ t đ ệ ượ t đ ệ ượ

ự ự

ữ ữ

ườ ườ

ế ế

ẩ ẩ ỡ ỡ

ọ ọ

ỡ ỡ ế ế ặ ặ

ỡ ị ỡ ị

ộ ộ

ữ ữ

ậ ậ

2. Xác b sáp m : ỡ ị 2. Xác b sáp m : ỡ ị ng xà phòng hóa các mô m trong môi tr Do hi n t ng m vì thi u ệ ượ Do hi n t ng xà phòng hóa các mô m trong môi tr ng m vì thi u ệ ượ c tù đ ng thi u oxy. L p sáp m màu vàng oxy ho c ngâm lâu trong n ớ ướ ặ c tù đ ng thi u oxy. L p sáp m màu vàng oxy ho c ngâm lâu trong n ớ ướ ặ thi b o t n các do mô m b xà phòng hóa b c toàn b ho c m t ph n t ả ồ ầ ử ộ ọ thi b o t n các do mô m b xà phòng hóa b c toàn b ho c m t ph n t ả ồ ầ ử ộ ọ c nh ng d u v t t đ mô t ng không b r a nát, th m chí còn nh n bi ế ấ ế ượ ậ mô t ng không b r a nát, th m chí còn nh n bi c nh ng d u v t t đ ế ấ ế ượ ậ th th

ạ ạ ng tích tr ng tích tr

ị ữ ị ữ c ch t. ế c ch t. ế

ươ ươ

ướ ướ

ạ ạ

3. Xác đông l nh: 3. Xác đông l nh: ị ị

ế ở ế ở

ữ ữ

ự ự

ị ị

ẽ ị ẽ ị

nh ng vùng đ a c c hay núi cao có băng nh ng vùng đ a c c hay núi cao có băng nguyên hình dáng và c các d u ứ nguyên hình dáng và c các d u ứ

ữ ữ

ả ả

ấ ấ

ng. ng.

Xác b vùi trong băng tuy t Xác b vùi trong băng tuy t tuy t quanh năm s b đông c ng gi ế tuy t quanh năm s b đông c ng gi ế v t t n th ế ổ v t t n th ế ổ

ươ ươ

nhiên nhiên

Bi n đ i không t ổ Bi n đ i không t ổ

ế ế

ự ự

ự ự

ạ ủ ộ ạ ủ ộ thi thi

ầ ễ ầ ễ

1. S phá ho i c a đ ng v t ậ 1. S phá ho i c a đ ng v t ậ : trong vòng vài tu n l ử : trong vòng vài tu n l ử

ầ ầ

ơ ạ ơ ạ

ứ ứ

ỉ ỉ ờ ủ ờ ủ ượ ượ

ể ể

thi: thi:

ử ử

ạ ạ

ạ ạ

ậ ậ ề ề ấ ả ề ấ ả ề

ộ ơ ể ộ ơ ể

ể ể t đ ế ượ t đ ế ượ t v i th ươ t v i th ươ

, dòi b Dòi b “ăn” t ọ ọ , dòi b Dòi b “ăn” t ọ ọ i b có th ăn hét ph n m m ch cò tr l ộ ề ể i b có th ăn hét ph n m m ch cò tr l ề ộ ể ng. Nghiên c u vòng đ i c a các loài côn x ươ ng. Nghiên c u vòng đ i c a các loài côn x ươ c th i gian ch t. trùng sinh ra dòi có th tính đ ế ờ c th i gian ch t. trùng sinh ra dòi có th tính đ ế ờ T ki n, chu t, Các lo i đ ng v t ăn t ộ ừ ế ộ Các lo i đ ng v t ăn t T ki n, chu t, ộ ừ ế ộ qu , chim k n, di u hâu, chó, chó sói, đ n l n ế ợ ề qu , chim k n, di u hâu, chó, chó sói, đ n l n ế ợ ề r ng, h báo…T t c đ u có th phá h y t ng ủ ừ ừ r ng, h báo…T t c đ u có th phá h y t ng ủ ừ ừ c đi u này ph n ho c toàn b c th . Bi ề ph n ho c toàn b c th . Bi c đi u này ề ng tích gây đ chu n đoán phân bi ệ ớ ng tích gây đ chu n đoán phân bi ệ ớ ch t c a n n nhân. ạ ch t c a n n nhân. ạ

ổ ổ ặ ầ ặ ầ ẩ ể ẩ ể ế ủ ế ủ

Th i gian ch t ế Th i gian ch t ế

ờ ờ

Côn trùng h cọ

2. Tác đ ng c a con ng 2. Tác đ ng c a con ng

ủ ủ

ộ ộ

i ườ i ườ

1. Do quá trình c p c u, di chuy n: ấ 1. Do quá trình c p c u, di chuy n: ấ

ứ ứ

ể ể

ẫ ẫ

ẫ ẫ

ứ ứ

ườ ườ

ng c, g y x ng c, g y x ổ ổ ở ở

ườ ườ

ể ể

ẩ ẩ

Xoa bóp tim ngoài l ng ng c có th gây g y ể ự ồ Xoa bóp tim ngoài l ng ng c có th gây g y ể ự ồ n, ch y máu khoang x ng s ả ươ ươ n, ch y máu khoang ng s x ả ươ ươ c th c ăn vào màng ph i. D u hi u trào ng ứ ượ ệ ấ màng ph i. D u hi u trào ng c th c ăn vào ứ ượ ấ ệ c ch n ng th khi di chuy n c n ph i đ đ ầ ả ượ ng th khi di chuy n c n ph i đ đ c ch n ả ượ ầ t v i ch t ng t do d v t. đoán phân bi ị ậ ạ ế ệ ớ t v i ch t ng t do d v t. đoán phân bi ệ ớ ị ậ ạ ế thi sai: 2. Do thoa tác m t ổ ử thi sai: 2. Do thoa tác m t ổ ử

ộ ộ

ể ể

ữ ữ ủ ủ

ả ả

ự ự

ẫ ẫ

ạ ạ

ế ế ầ ầ

ữ ữ

ề ề

ng h p khám nghi m l ng h p khám nghi m l

t trong nh ng tr t trong nh ng tr

Nh ng đ ng tác không khéo léo có th gây Nh ng đ ng tác không khéo léo có th gây th ng do dao kéo, gây rách, ch y máu khi lôi th ng do dao kéo, gây rách, ch y máu khi lôi kéo các t ng, do ph u tích tr c ti p vào v t ế kéo các t ng, do ph u tích tr c ti p vào v t ế ng v.v…đ u gây ra nh ng nh m l n, đ c th ặ ng v.v…đ u gây ra nh ng nh m l n, đ c th ặ i. bi ạ ợ i. bi ạ ợ

ươ ươ ệ ệ

ẫ ẫ ệ ệ

ườ ườ

ữ ữ

NH N Đ NH TH I GIAN CH T Ờ NH N Đ NH TH I GIAN CH T Ờ

Ậ Ậ

Ế Ế

Ị Ị

ọ ọ ệ ệ ữ ữ ụ ụ ủ ủ

ế ế ế ế ự ự ữ ữ ữ ữ

ờ ờ ớ ớ

ộ ộ ề ề ế ế

ư ư ầ ầ

ệ ệ ơ ơ ặ ặ

ế ế thi bao gi ử thi bao gi ử ệ ệ ờ ờ

ự ự ấ ấ

ầ ầ ế ủ ế ủ c l ướ ượ c l ướ ượ ệ ề ệ ề ệ ệ ệ ệ ề ề

ỏ ỏ

ậ ậ ệ ệ ề ề ể ạ ể ạ ượ ượ ệ ệ ộ ộ

M t trong nh ng m c tiêu quan tr ng c a vi c nghiên ộ M t trong nh ng m c tiêu quan tr ng c a vi c nghiên ộ c u s ch t là tìm ra s liên quan gi a nh ng bi n đ i ổ ự ứ c u s ch t là tìm ra s liên quan gi a nh ng bi n đ i ổ ự ứ thi v i th i gian ch t. Đi u này có ý nghĩa quan c a t ề ế ủ ử thi v i th i gian ch t. Đi u này có ý nghĩa quan c a t ề ế ủ ử tr ng trong quá trình đi u tra m t cái ch t không t ự ọ tr ng trong quá trình đi u tra m t cái ch t không t ự ọ nhiên. nhiên. Khi th i gian ch t không rõ ràng, c quan tr ng c u ờ Khi th i gian ch t không rõ ràng, c quan tr ng c u ờ cũng đ t ra yêu c u cho khám nghi m t ờ cũng đ t ra yêu c u cho khám nghi m t ờ bác sĩ khám nghi m xác đ nh th i gian ch t c a n n ạ ị bác sĩ khám nghi m xác đ nh th i gian ch t c a n n ạ ị ng tùy nhân. Th c ch t đây là m t suy đoán, ộ nhân. Th c ch t đây là m t suy đoán, ng tùy ộ thu c vào đi u ki n khám nghi m và đi u ki n trang ộ thu c vào đi u ki n khám nghi m và đi u ki n trang ộ t b cho phép. thi ế ị thi t b cho phép. ế ị i khám nghi m quan tâm Vi c nh n đ nh đòi h i ng ệ ườ ị ệ i khám nghi m quan tâm Vi c nh n đ nh đòi h i ng ườ ệ ị ệ phát hi n đánh giá đúng các d u hi u và s d ng ph i ố ử ụ ệ ấ phát hi n đánh giá đúng các d u hi u và s d ng ph i ố ử ụ ệ ấ c đ chính xác cao h p nhi u bi n pháp đ đ t đ ợ c đ chính xác cao h p nhi u bi n pháp đ đ t đ ợ nh t.ấnh t.ấ

1. Căn c vào bi n đ i t 1. Căn c vào bi n đ i t

thi s m thi s m

ổ ử ổ ử

ứ ứ

ế ế

ớ ớ

1. Gi m thân nhi 1. Gi m thân nhi

thi, đo thân nhi thi, đo thân nhi

ệ t t ệ t đ n i t ệ ộ ơ ử t đ n i t ệ ộ ơ ử t đ ệ ộ ở ề ặ t đ ệ ộ ở ề ặ

ứ ứ

ư ư

ứ ứ

ễ ễ

ấ ấ ữ ữ

ộ ộ ứ ứ

ộ ộ

ỏ ỏ ụ ụ

ằ ằ

ố ố

ố ố

ụ ụ

ả ả h u môn, t Đo nhi ệ ở ậ h u môn, t Đo nhi ệ ở ậ b ng, sau đó b m t gan trong đo nhi ổ ụ b ng, sau đó b m t gan trong đo nhi ổ ụ tính theo công th c c a Scotland Yard. Đây là ủ tính theo công th c c a Scotland Yard. Đây là ủ công th c d tính toán nh t nh ng đ chính công th c d tính toán nh t nh ng đ chính xác kém. Ngày nay, có nh ng công th c khác xác kém. Ngày nay, có nh ng công th c khác có đ chính xác cao nh ng đòi h i thêm nhi u ư ề có đ chính xác cao nh ng đòi h i thêm nhi u ư ề thông s , h ng s ph c t p ví d công th c ứ ứ ạ thông s , h ng s ph c t p ví d công th c ứ ứ ạ c a Marshall và Hoare hi n đang áp d ng ở ệ ủ c a Marshall và Hoare hi n đang áp d ng ở ệ ủ Hoa Kỳ. Hoa Kỳ.

2. Căn c vào ch t ch a c a d dày ấ 2. Căn c vào ch t ch a c a d dày ấ

ứ ứ

ứ ứ

ủ ủ

ạ ạ

ờ ờ

ư ư ậ ậ

ạ ạ ợ ợ ở ở

 Th i gian tính t b a ăn cu i cùng. ừ ữ Th i gian tính t b a ăn cu i cùng. ừ ữ  Sau 1 gi th c ăn m m nhũn nh ng còn nh n rõ :ờ th c ăn m m nhũn nh ng còn nh n rõ ứ Sau 1 gi :ờ ứ ậ ụ ậ ụ Sau 2 - 3 gi Sau 2 - 3 gi ạ ạ

ầ ầ ố ố

 ố ố ề ề lo i gì (ví d nh n rõ h t c m, s i bún, bánh ph ). ạ ơ lo i gì (ví d nh n rõ h t c m, s i bún, bánh ph ). ạ ơ ấ ứ ấ ứ ban đ u và ph n l n đã xu ng hành tá tràng. ban đ u và ph n l n đã xu ng hành tá tràng. ạ ạ ứ ứ ấ ấ ỗ ỗ

 :ờ th c ăn đã nhuy n, m t hình d ng th c ăn đã nhuy n, m t hình d ng ễ :ờ ễ ầ ớ ầ ớ d dày đã r ng ho c còn r t ít th c : ờ d dày đã r ng ho c còn r t ít th c Sau 4 - 5 gi ặ Sau 4 - 5 gi : ờ ặ ăn đã nhuy n hóa. ễ ăn đã nhuy n hóa. ễ Sau 6 gi ạ Sau 6 gi ạ d dày và hàn tá tràng r ng không còn :ờ d dày và hàn tá tràng r ng không còn :ờ ỗ ỗ

ứ

ụ ụ ạ ạ ộ ộ

ủ ủ ặ ặ ố ố

ậ ậ ể ể ố ố ườ ườ ệ ệ

ứth c ăn. th c ăn. Tuy nhiên, quy lu t này còn ph thu c vào tình tr ng Tuy nhiên, quy lu t này còn ph thu c vào tình tr ng s c kh e, đ c đi m c a thói quen ăn u ng cũng nh ỏ ư ứ s c kh e, đ c đi m c a thói quen ăn u ng cũng nh ư ỏ ứ i khám nghi m ph i chính b a ăn cu i cùng mà ng ả ữ i khám nghi m ph i chính b a ăn cu i cùng mà ng ả ữ tính đ n.ế tính đ n.ế

3. Căn c vào nh ng xét nghi m labo ữ 3. Căn c vào nh ng xét nghi m labo ữ

ứ ứ

ệ ệ

ớ ế ớ ế

ọ ọ

ạ ạ

ộ ủ ộ ủ ệ ệ ệ ệ ệ ệ

ự ự ệ ệ ề ề

ụ ụ

ứ ứ c l ứơ ượ c l ứơ ượ

ể ể

ậ ậ

V i ti n b c a các ngành khoa h c hình s và V i ti n b c a các ngành khoa h c hình s và công ngh hi n đ i trong các phòng thí nghi m, công ngh hi n đ i trong các phòng thí nghi m, xét nghi m, ngành y pháp đã ng d ng nhi u xét nghi m, ngành y pháp đã ng d ng nhi u ng th i gian k thu t labo đ tính toán ờ ỹ ng th i gian k thu t labo đ tính toán ờ ỹ ch t.ếch t.ế

ể ể

1. Dùng đi n kích thích ệ 1. Dùng đi n kích thích ệ ơ ủ ơ ủ

ả ệ ả ệ ơ ể ơ ậ ơ ể ơ ậ ặ ặ

ầ ầ

ơ ơ

ặ ặ ơ ơ

ướ ướ

ư ư

ủ ủ ng th i gian ch t. ng th i gian ch t.

có th phát hi n ph n có th phát hi n ph n ng co c c a m t s c trong c th : c v n ứ ng co c c a m t s c trong c th : c v n ứ nhãn c u, nhóm c vùng m t, c tim. Đ c tính nhãn c u, nhóm c vùng m t, c tim. Đ c tính c th i gian c a đáp ng co c giúp ta đ a ra ờ c th i gian c a đáp ng co c giúp ta đ a ra ờ l ượ l ượ

ộ ố ơ ộ ố ơ ơ ơ ứ ứ ế ế

ờ ờ

2. Đo đi n tr c a m t s lo i mô 2. Đo đi n tr c a m t s lo i mô

ộ ố ạ ộ ố ạ

ở ủ ở ủ

ệ ệ

ườ ườ

ơ ể ơ ể

ấ ị ấ ị

ạ ạ

ở ở

ộ ộ

ở ủ ở ủ

ổ ổ

i và t ng lo i mô có m t thông s đi n tr nh t đ nh. C th con ng ừ ố ệ i và t ng lo i mô có m t thông s đi n tr nh t đ nh. C th con ng ố ệ ừ tiêu h y làm thay đ i đi n tr c a các mô so Sau khi ch t, quá trình t ệ ự ế tiêu h y làm thay đ i đi n tr c a các mô so Sau khi ch t, quá trình t ự ệ ế v i lúc s ng. T đó có th nh n đ nh th i gian ch t. ế ể ớ v i lúc s ng. T đó có th nh n đ nh th i gian ch t. ế ể ớ

ủ ủ ị ị

ừ ừ

ậ ậ

ố ố

ờ ờ

3. ng d ng sinh hóa, hóa mô - mi n d ch mô 3. ng d ng sinh hóa, hóa mô - mi n d ch mô

Ứ Ứ

ụ ụ

ễ ễ

ị ị

ủ ủ

ừ ừ

ự ự ị ị

ủ ủ

ọ ọ

ị ị

ể ể ờ ờ

ể ừ ể ừ

ủ ủ

ầ ầ

D a vào thành t u c a các chuyên khoa sâu v a nêu, y pháp nghiêm ự D a vào thành t u c a các chuyên khoa sâu v a nêu, y pháp nghiêm ự c u trên máu, d ch não t y, d ch th y tinh th và thành ph n hóa h c - ầ ủ ứ c u trên máu, d ch não t y, d ch th y tinh th và thành ph n hóa h c - ầ ủ ứ đó góp ph n enzym c a các mô tìm ra s liên quan theo th i gian đ t ự enzym c a các mô tìm ra s liên quan theo th i gian đ t đó góp ph n ự nh n đ nh th i gian sau ch t. ế nh n đ nh th i gian sau ch t. ế

ậ ậ

ờ ờ

ị ị

4. Nh n đ nh th i gian ch t đã lâu (mu n) 4. Nh n đ nh th i gian ch t đã lâu (mu n)

ế ế

ậ ậ

ờ ờ

ộ ộ

ị ị

ế ế

ơ ơ

ủ ủ

ọ ọ

 Căn c vào nh ng bi n đ i t Căn c vào nh ng bi n đ i t thi mu n ộ ổ ử ữ ứ thi mu n ộ ữ ổ ử ứ ng theo đ n v “ngày” th i c l có th ờ ị ể ướ ượ c l ng theo đ n v “ngày” th i có th ờ ị ể ướ ượ gian sau ch t.ế gian sau ch t.ế  Công th c c a Naeve (1978) g n và Công th c c a Naeve (1978) g n và d ng d ng d ng d ng

ứ ứ ụ ụ

ễ ứ ễ ứ

CÁC HÌNH THÁI CH T TRONG Y PHÁP Ế CÁC HÌNH THÁI CH T TRONG Y PHÁP Ế

nhiên nhiên

ề ề ế ế

ọ ọ ả ả

 Ch t t Ch t t ế ự ế ự  Ch t liên quan đ n đi u tr Ch t liên quan đ n đi u tr ị ế ế ị  Ch t do b o l c Ch t do b o l c ạ ự ế ạ ự ế  Ch t nghi v n Ch t nghi v n ấ ế ấ ế  Ch t tai n n r i ro Ch t tai n n r i ro ạ ủ ế ạ ủ ế  CCh t tai n n lao đ ng h t tai n n lao đ ng ộ ạ ế ộ ạ ế  Ch t tai n n giao thông Ch t tai n n giao thông ạ ế ế ạ Ch t ng i trong th m h a ườ ế Ch t ng i trong th m h a ườ ế  Ch t do nhi m đ c Ch t do nhi m đ c ễ ộ ế ễ ộ ế  Ch t do t ) t v n (t Ch t do t ự ử ự ẫ ế ) t v n (t ự ử ự ẫ ế  Ch t đ t ng t (đ t t ) Ch t đ t ng t (đ t t ộ ử ộ ế ộ ) ộ ử ộ ế ộ

1. Ch t t 1. Ch t t

nhiên nhiên

ế ự ế ự

ng là nh ng cái ch t đ ng là nh ng cái ch t đ

ữ ữ

ườ ườ

c ch n ẩ ượ ế c ch n ẩ ượ ế i ng rõ ràng t ạ i ng rõ ràng t ạ

ế ế

ệ ệ ệ ệ

ế ế

ắ ắ

ề ề

ộ ộ

ấ ấ

ườ ườ

ề ề

ầ ầ

Th Th đoán, đi u tr và tiên l ị ề ượ đoán, đi u tr và tiên l ị ề ượ b nh vi n hay t i gia đình. ệ ạ b nh vi n hay t i gia đình. ệ ạ B nh lý ti n tri n n ng d n d n đ n t ẫ ử ầ ặ ể B nh lý ti n tri n n ng d n d n đ n t ẫ ử ầ ể ặ vong, không có th c m c gì v quá trình ề ắ vong, không có th c m c gì v quá trình ắ ề i thân và xã h i cũng đi u tr . V i ng ườ ị ớ đi u tr . V i ng i thân và xã h i cũng ườ ị ớ không có b t c m t nghi v n gì. Đây là ấ ứ ộ không có b t c m t nghi v n gì. Đây là ấ ứ ộ ng h p duy nh t không c n đi u tra tr ấ ợ ng h p duy nh t không c n đi u tra tr ấ ợ và giám đ nh y pháp. ị và giám đ nh y pháp. ị

2. Ch t liên quan đ n đi u tr ị 2. Ch t liên quan đ n đi u tr ị

ề ề

ế ế

ế ế

ẩ ẩ

ượ ượ

c ch n đoán, đi u tr t c ch n đoán, đi u tr t ề ề

ệ ệ ấ ấ

ệ ệ ệ ệ ế ế

ờ ờ ủ ủ

ố ố

ề ề

ố ố

ệ ệ

ẩ ẩ

ứ ứ

ế ế

ắ ắ

ế ế ề ề

ớ ớ

B nh nhân đ i ề ị ạ i B nh nhân đ ề ị ạ i nhà b b nh vi n hay do bác sĩ đi u tr t ị ị ạ i nhà b b nh vi n hay do bác sĩ đi u tr t ị ạ ị ch t b t ng , nhanh chóng trong khi m ổ ch t b t ng , nhanh chóng trong khi m ổ x , làm th thu t, làm xét nghi m, tiêm ệ ậ ẻ x , làm th thu t, làm xét nghi m, tiêm ệ ậ ẻ c săn truy n, u ng thu c hay đang đ ượ c săn truy n, u ng thu c hay đang đ ượ sóc, theo dõi. sóc, theo dõi. ng b nh không Ch n đoán và tiên l ượ ng b nh không Ch n đoán và tiên l ượ vong. Ho c xu t n ng đ n m c gây t ặ ấ ặ ử vong. Ho c xu t n ng đ n m c gây t ặ ấ ặ ử hi n ý ki n th c m c, khi u ki n c a ủ ệ ắ ế ệ hi n ý ki n th c m c, khi u ki n c a ệ ủ ệ ế ắ i thân v i th y thu c v trách nhi m, ng ệ ố ầ ườ i thân v i th y thu c v trách nhi m, ng ệ ố ầ ườ thái đ hay trình đ chuyên môn. ộ ộ thái đ hay trình đ chuyên môn. ộ ộ

ầ ầ

ế ế

ị ị

ệ ệ ẽ ẽ ả ả

ế ị ế ị

ả ả

ằ ằ

ậ

Đây là hình thái ch t ph c t p, khó ứ ạ ế Đây là hình thái ch t ph c t p, khó ứ ạ ế pháp, c n khăn nh t trong y h c t ọ ư ấ pháp, c n khăn nh t trong y h c t ọ ư ấ t ph i ti n hành đi u tra, thanh thi ề ả ế t ph i ti n hành đi u tra, thanh thi ề ả ế t quan tr ng là giám tra và đ c bi ọ ặ t quan tr ng là giám tra và đ c bi ọ ặ đ nh y pháp s là ti ng nói khoa h c ọ ế đ nh y pháp s là ti ng nói khoa h c ọ ế quy t đ nh b n ch t c a v vi c đ ể ấ ủ ụ ệ quy t đ nh b n ch t c a v vi c đ ể ấ ủ ụ ệ i quy t ti p làm c s cho vi c gi ế ế ệ ơ ở i quy t ti p làm c s cho vi c gi ế ế ệ ơ ở theo có c n ph i x lý b ng pháp ả ử ầ theo có c n ph i x lý b ng pháp ầ ả ử ậlu t hay không. lu t hay không.

3. Ch t do b o l c ạ ự 3. Ch t do b o l c ạ ự

ế ế

ế ế

ể ể

ộ ộ

ử ử ủ ủ ạ ạ

ụ ệ ụ ệ ế ế

ả ả ậ ị ậ ị ắ ắ

ị ị ề ề ố ố

ầ ầ

ả ả

ư ư ơ ở ơ ở ế ế

t hung T vong do b o l c có th đã bi ạ ự T vong do b o l c có th đã bi t hung ạ ự th hay v vi c ch a rõ ràng đ u thu c ộ ề ư th hay v vi c ch a rõ ràng đ u thu c ộ ề ư thi lo i hình ch t b t bu c ph i m t ổ ử ắ lo i hình ch t b t bu c ph i m t thi ổ ử ắ giám đ nh y pháp theo lu t đ nh. N u c ơ ế giám đ nh y pháp theo lu t đ nh. N u c ế ơ i t, b t bu c ng quan đi u tra ch a bi ườ ộ ế t, b t bu c ng quan đi u tra ch a bi i ườ ộ ế ph i thông báo th y thu c và c s y t ế ph i thông báo th y thu c và c s y t ế i quy t nh ng v vi c lo i và cùng gi ạ ụ ệ ữ ả i quy t nh ng v vi c lo i và cùng gi ạ ụ ệ ữ ả này. này.

4. Ch t nghi v n 4. Ch t nghi v n

ế ế

ấ ấ

ườ ườ c, ng c, ng

ườ ườ ả ả

ng h p: ng ợ ườ ng h p: ng ợ ườ i ch t t ế ạ i ch t t ế ạ ả ả

ư ư ườ ườ ộ ộ

ữ ữ

ế ế

ộ ộ ấ ấ

ủ ủ

ệ ệ

ườ ườ

ả ả

i ch t Bao g m nh ng tr ế ữ ồ i ch t Bao g m nh ng tr ế ữ ồ i hi n ch a rõ căn c ệ ướ i hi n ch a rõ căn c ệ ướ ng không rõ hoàn c nh x y ra, ch t tr ế ng không rõ hoàn c nh x y ra, ch t tr ế đ t ng t (đ t t ) ho c nh ng cái ch t có ộ ử ặ đ t ng t (đ t t ) ho c nh ng cái ch t có ộ ử ặ nghi v n, th c m c, khi u ki n c a ế ắ ắ nghi v n, th c m c, khi u ki n c a ế ắ ắ i thân, c a c quan qu n lý nh ng ng ơ ủ ữ i thân, c a c quan qu n lý nh ng ng ơ ủ ữ i đó. ng ườ i đó. ng ườ

5. Ch t tai n n r i ro 5. Ch t tai n n r i ro

ạ ủ ạ ủ

ế ế



ố ố

ườ ườ

ờ ờ ặ ặ

t chân t t chân t

ỏ ỏ

ườ ườ



ợ ợ

ề ề

ị ị

Trong đ i s ng, sinh ho t th ng nh t, ạ ậ Trong đ i s ng, sinh ho t th ng nh t, ạ ậ ng khong may g p nh ng tai n n r i ro, b t h ạ ủ ữ ấ ườ ng khong may g p nh ng tai n n r i ro, b t h ạ ủ ữ ấ ườ ngã, và nhi u khi kỳ qu c, ví d : tr ề ự ụ ượ ặ ngã, và nhi u khi kỳ qu c, ví d : tr ề ặ ự ụ ượ t trong đi n sinh ho t, vô hóc d v t, đi n gi ị ậ ạ ệ ậ ệ t trong đi n sinh ho t, vô hóc d v t, đi n gi ị ậ ạ ệ ậ ệ tình nhi m khí đ t (b p ga), ch t b ng, v.v… ế ế ố ễ tình nhi m khí đ t (b p ga), ch t b ng, v.v… ố ễ ế ế i già. tr nh ho c ng hay g p ặ ỏ ặ ở ẻ i già. tr nh ho c ng hay g p ặ ỏ ặ ở ẻ Trong tru ng h p ch a có căn c k t lu n ứ ế ậ ư ờ Trong tru ng h p ch a có căn c k t lu n ứ ế ậ ờ ư rõ ràng v nguyên nhân gây ch t, c n thi t m ế ầ ổ ế rõ ràng v nguyên nhân gây ch t, c n thi t m ế ầ ế ổ t c nh ng phi n ữ ử ề ể ạ ừ ượ t c nh ng phi n ữ ử ề ể ạ ừ ượ toái sau này m i xu t hi n khi u ki n. ệ ấ toái sau này m i xu t hi n khi u ki n. ệ ấ

thi gián đ nh đ lo i tr đ thi gián đ nh đ lo i tr đ ế ớ ế ớ

ệ ệ

6. Ch t tai n n lao đ ng ạ 6. Ch t tai n n lao đ ng ạ

ế ế

ộ ộ



ữ ữ

ườ ườ

ị ị

ế ế

ư ư

ườ ườ

ế ế ầ ầ

ị ị

ủ ủ

ộ ộ

ủ ủ

ộ ộ

ng h p ch t trong khi Nh ng tr ế ợ ng h p ch t trong khi Nh ng tr ợ ế đang làm vi c (lao đ ng) hay không ph i ả ộ ệ đang làm vi c (lao đ ng) hay không ph i ả ộ ệ i lao đ ng nh ng b ch t trong khu ng ộ i lao đ ng nh ng b ch t trong khu ng ộ v c làm vi c liên quan đ n quy trình, ự ệ v c làm vi c liên quan đ n quy trình, ự ệ t ph i máy móc c a c s đó c n thi ả ế ơ ở ủ máy móc c a c s đó c n thi t ph i ơ ở ả ế ủ giám đ nh đ góp ph n k t lu n v trách ề ậ ế ầ ể giám đ nh đ góp ph n k t lu n v trách ề ậ ế ầ ể i lao đ ng, nhi m c a b n thân ng ả ườ i lao đ ng, nhi m c a b n thân ng ả ườ i thuê m n s d ng lao đ ng, c a ng ướ i thuê m n s d ng lao đ ng, c a ng ướ i ch s làm vi c. ng i ch s làm vi c. ng

ử ụ ử ụ ệ ệ

ệ ệ ườ ườ ườ ườ

ủ ở ủ ở

7. Ch t tai n n giao thông ạ 7. Ch t tai n n giao thông ạ

ế ế

ng b , đ ng b , đ ng th y ng th y ườ ườ ộ ườ ộ ườ ng s t, đ ắ ng s t, đ ắ ườ ườ ủ ủ

Bao g m giao thông đ 11.. Bao g m giao thông đ ồ ồ ng hàng không và đ ườ ng hàng không và đ ườ

ệ ệ ứ ử ứ ử

ệ ệ

Vi c nghiên c u t 2.2. Vi c nghiên c u t có ý nghĩa l n trong vi c phát hi n nh ng y u t ệ có ý nghĩa l n trong vi c phát hi n nh ng y u t ệ tai n n đ t ạ tai n n đ t ạ vong trong tai n n giao thông còn ạ vong trong tai n n giao thông còn ạ gây ớ ế ố gây ớ ế ố đó có bi n pháp phòng ng a, h n ch . ế ạ ể ừ đó có bi n pháp phòng ng a, h n ch . ạ ể ừ ế ữ ữ ừ ừ ệ ệ

ạ ạ ụ ụ ọ ọ

ế ế ườ ườ

thi, xác đ nh chính xác căn c thi, xác đ nh chính xác căn c i, y h c t i, y h c t ị ị ả ả ứ ứ ướ ướ ậ ậ

Trong nh ng v tai n n giao thông có tính th m h a 3.3. Trong nh ng v tai n n giao thông có tính th m h a ữ ữ pháp còn có ch c năng gây ch t nhi u ng ề ọ ư gây ch t nhi u ng pháp còn có ch c năng ề ọ ư c c a nh n di n t ủ ử ệ c c a nh n di n t ủ ử ệ n n nhân đ trao tr cho gia đình. ể n n nhân đ trao tr cho gia đình. ể ả ả ạ ạ

8. Ch t ng ế 8. Ch t ng ế

ườ ườ

i trong th m h a ả i trong th m h a ả

ọ ọ

ọ ọ

ả ả

ữ ữ

ở ở

ấ ấ

ậ ậ ề ề

ố ố

ụ ụ ố ố ề ề

ắ ắ

ụ ụ

ố ế ố ế

ố ố ướ ướ

ọ ọ

đã b t đ u xây d ng ngành đã b t đ u xây d ng ngành

ố ố ắ ầ ắ ầ

ọ ọ

ả ả

Hi n nay, nh ng th m h a do thiên tai, do ệ Hi n nay, nh ng th m h a do thiên tai, do ệ núi, do nh ng v cháy n , s p nhà, s p l ữ ậ ổ nh ng v cháy n , s p nhà, s p l núi, do ữ ậ ổ kh ng b , v.v… là nh ng v n đ nóng b ng ỏ ữ ủ kh ng b , v.v… là nh ng v n đ nóng b ng ỏ ủ ữ c a nhi u qu c gia và có tính toàn c u. Vi c x ệ ử ầ ủ c a nhi u qu c gia và có tính toàn c u. Vi c x ầ ệ ử ủ t m c lý kh c ph c đòi h i nh ng n l c l n ỡ ỗ ự ớ ở ầ ữ ỏ lý kh c ph c đòi h i nh ng n l c l n t m c ỗ ự ớ ở ầ ỡ ữ ỏ , liên quan đ n nhi u ngành. qu c gia, qu c t ề ế , liên quan đ n nhi u ngành. qu c gia, qu c t ề ế y ban qu c gia v N c ta đã thành l p ề ố ậ Ủ N c ta đã thành l p y ban qu c gia v ậ Ủ ề ố phòng ch ng thiên tai th m h a và trong ngành ả phòng ch ng thiên tai th m h a và trong ngành ả Y h c th m Y t ự ế Y h c th m Y t ự ế h a.ọh a.ọ

9. Ch t do nhi m đ c ộ 9. Ch t do nhi m đ c ộ

ễ ễ

ế ế

ợ ợ

ườ ườ

ộ ộ ộ ộ

ễ ễ ạ ề ạ ề

ễ ễ ị ị

ộ ộ ầ ầ ệ ệ ễ ễ

ể ể ụ ụ

ụ ụ

ề ề

ụ ụ

ệ ệ

ễ ễ

ệ ệ ự ủ ự ủ ệ ệ

ề ề

ng h p ng đ c, nhi m đ c T t c các tr ấ ả ng h p ng đ c, nhi m đ c T t c các tr ấ ả đ n nhi m đ c hàng lo t đ u c n đ n l t ộ ừ ơ ẻ ế đ n nhi m đ c hàng lo t đ u c n t đ n l ộ ừ ơ ẻ ế t ph i giám đ nh y pháp, xét nghi m thi ả ế thi t ph i giám đ nh y pháp, xét nghi m ả ế đ c ch t … đ tìm ra nguyên nhân nhi m ấ ộ đ c ch t … đ tìm ra nguyên nhân nhi m ấ ộ đ c. T đó ph c v cho vi c đi u tra k t ế ừ ộ đ c. T đó ph c v cho vi c đi u tra k t ế ừ ộ lu n v trách nhi m hình s c a v nhi m ề ậ lu n v trách nhi m hình s c a v nhi m ề ậ đ c ho c đ ra nh ng bi n pháp phòng ữ ặ ộ đ c ho c đ ra nh ng bi n pháp phòng ặ ộ ữ ng a. ừng a. ừ

v n (t v n (t

10. Ch t do t ế 10. Ch t do t ế

ự ẫ ự ẫ

t ) ự ử t ) ự ử

ắ ắ

ự ẫ ự ẫ

ộ ố ộ ố

, m t s cách t , m t s cách t ệ ớ ệ ớ ế ế

ế ế

v n d gây th c ễ v n d gây th c ễ t v i án m ng hay tai ạ t v i án m ng hay tai ạ ng h p ch t trên dây treo c , ổ ườ ng h p ch t trên dây treo c , ổ ườ c, ch t do vũ khí n … không d ễ ổ c, ch t do vũ khí n … không d ổ ễ sát hay án m ng t o sát hay án m ng t o

ạ ạ

ạ ạ ng ho c ch là tai n n r i ro. ng ho c ch là tai n n r i ro.

ặ ặ

ạ ủ ạ ủ ầ ầ ơ ơ

ữ ữ ể ế ể ế

ề ề

ậ ậ

ả ả

ộ ộ

ả ế ả ế ậ ậ

ế ế

ệ ệ

ọ ọ

Trong th c t ự ế Trong th c t ự ế m c ho c khó phân bi ặ ắ m c ho c khó phân bi ặ ắ n n. Nh ng tr ợ ữ ạ n n. Nh ng tr ợ ữ ạ i n ch t d ế ướ ướ ch t d i n ế ướ ướ xác đ nh nguyên nhân t ự ị xác đ nh nguyên nhân t ự ị hi n tr gi ỉ ườ ả ệ hi n tr gi ỉ ườ ả ệ Vì v y, n u nh ng thông tin ban đ u không đ ủ ế ậ Vì v y, n u nh ng thông tin ban đ u không đ ế ủ ậ đ tin c y đ k t lu n đi u tra, c quan c nh ậ đ tin c y đ k t lu n đi u tra, c quan c nh ậ sát và bác sĩ y pháp c n ph i ti n hành khám ầ sát và bác sĩ y pháp c n ph i ti n hành khám ầ nghi m, giám đ nh đ có k t lu n khoa h c và nghi m, giám đ nh đ có k t lu n khoa h c và khách quan v v ch t đó. khách quan v v ch t đó.

ị ị ề ụ ề ụ

ể ể ế ế

11. Ch t đ t ng t (đ t t ) ộ ử 11. Ch t đ t ng t (đ t t ) ộ ử

ế ộ ế ộ

ộ ộ

ộ ộ ế ộ ế ộ

ệ ệ

ẩ ẩ ấ ấ m t ng m t ng ệ ệ

ẩ ẩ

ổ ử ổ ử ầ ầ ữ ữ ượ ượ

ế ộ ế ộ ọ ọ ộ ộ

ữ ữ ế ế ắ ắ

ộ ộ ộ ộ

ậ ậ ả ả

ầ ầ

ệ ệ ệ ệ ẫ ẫ

ồ ồ ng nào. ng nào.  M t là d ng ch t đ t ng t nh ng là ch t t nhiên do M t là d ng ch t đ t ng t nh ng là ch t t ộ ư ế ự ạ nhiên do ộ ư ế ự ạ ng” nh ng có b nh i “bình th b nh lý. Ở ộ ư ườ ườ ệ ng” nh ng có b nh i “bình th b nh lý. ườ Ở ộ ư ườ ệ ti m n ví d : b nh v tim m ch, b nh hô h p, s ọ ệ ạ ề ụ ề ti m n ví d : b nh v tim m ch, b nh hô h p, s ệ ọ ạ ề ụ ề m kèm nh ng thi c n th n, t não,… M t cu c m t ộ ỷ ỉ ậ ộ m kèm nh ng thi c n th n, t não,… M t cu c m t ỷ ỉ ậ ộ ộ c i th a đáng đ xét nghi m b sung đ y đ s tr l ỏ ủ ẽ ả ờ ổ ệ c i th a đáng đ xét nghi m b sung đ y đ s tr l ổ ệ ỏ ủ ẽ ả ờ vong. nguyên nhân b nh lý gây t ử ệ nguyên nhân b nh lý gây t vong. ử ệ  M t d ng khác đ M t d ng khác đ c g i là ch t đ t ng t đúng ý nghĩa ộ ạ ượ c g i là ch t đ t ng t đúng ý nghĩa ộ ạ ượ c g i là nh ng “ cái ch t tr ng”, m t c a nó. Đây đ ộ ọ ượ ủ c a nó. Đây đ c g i là nh ng “ cái ch t tr ng”, m t ọ ủ ộ ượ thi tr ng” (Autopsie blanche). Nghĩa là “k t qu m t ắ ả ổ ử ế thi tr ng” (Autopsie blanche). Nghĩa là “k t qu m t ắ ả ổ ử ế thi nghiêm túc, sau khi đã ti n hành m t cu c m t ổ ử ế thi nghiêm túc, sau khi đã ti n hành m t cu c m t ổ ử ế ng, ti p theo c n th n, đ m b o không b sót t n th ế ươ ổ ỏ ả ẩ ng, ti p theo c n th n, đ m b o không b sót t n th ỏ ả ế ươ ổ ẩ t và có h i ch n h i c u là các xét nghi m c n thi ứ ồ ẩ ộ ế t và có h i ch n h i c u là các xét nghi m c n thi ứ ồ ẩ ộ ế c a đ ng nghi p v n không tìm ra b t c d u hi u t n ệ ổ ấ ứ ấ ủ c a đ ng nghi p v n không tìm ra b t c d u hi u t n ủ ệ ổ ấ ứ ấ th ươ th ươ

i l n th i l n th

ườ ườ

ng ườ ớ ng ườ ớ Vi c cũng nh ư ở ệ c cũng nh Vi ư ở ệ

ng g p nh t ấ ặ ng g p nh t ặ ấ t Nam là nh ng cái ữ t Nam là nh ng cái ữ ể ể

trên 30 đ n d trên 30 đ n d

i 60 i 60

ộ ố ặ ộ ố ặ ừ ừ

ướ ướ

i tính: i tính:

thu n l thu n l

ắ ắ

t: t:

t ờ ế t ờ ế

ổ ổ

 Lo i ch t đ t ng t Lo i ch t đ t ng t ạ ộ ở ế ộ ạ ộ ở ế ộ các n ướ ở các n ướ ở ch t “tr ng” có m t s đ c đi m sau: ắ ế ch t “tr ng” có m t s đ c đi m sau: ắ ế  L a tu i: trung niên t L a tu i: ế ổ trung niên t ứ ứ ế ổ tu i.ổtu i.ổ  Gi ớGi ớ  Y u t Y u t ế ố ế ố đêm. Th ườ đêm. Th ườ mình m t gi ng m t phòng. ộ ộ mình m t gi ng m t phòng. ộ ộ  Liên quan đ n th i ti s thay đ i th i ti Liên quan đ n th i ti ự ờ ế s thay đ i th i ti ự ờ ế chuy n nóng l nh nhanh, đ i mùa đ i gió. ổ ổ chuy n nóng l nh nhanh, đ i mùa đ i gió. ổ ổ

i. tu êt đ i đa s là nam gi ớ ố ỵ ạ i. tu êt đ i đa s là nam gi ớ ố ỵ ạ i qu t c t m đêm, ng d i: ạ ả ủ ướ ậ ợ t m đêm, ng d i qu t c i: ủ ướ ạ ả ậ ợ ng đ c thân, ho c ng riêng m t ộ ủ ặ ộ ng đ c thân, ho c ng riêng m t ộ ủ ộ ặ ườ ườ ế ế ạ ạ

ể ể

ế ế ộ ộ

ẫ ẫ ặ ặ

ậ ậ ớ ớ ệ ệ ậ ậ ộ ộ

ộ Liên quan đ n m t c m xúc quá m c và đ t ng t: Liên quan đ n m t c m xúc quá m c và đ t ng t: ộ ng quá m c. ứ ng quá m c. ứ i th y ầ ườ i th y ườ ầ c i đ ả ờ ượ i đ c ả ờ ượ ế ế ọ ọ ố ố

ứ ộ ả ộ ả ứ t c gi n, ph n n , đau xót, ho c vui s ướ ộ ứ t c gi n, ph n n , đau xót, ho c vui s ướ ộ ứ Đ i v i vi c k t lu n “ch t đ t ng t”, ng ộ ế ố Đ i v i vi c k t lu n “ch t đ t ng t”, ng ộ ế ố thu c c n h t s c th n tr ng và ph i tr l ả ậ ế ứ ầ thu c c n h t s c th n tr ng và ph i tr l ế ứ ả ậ ầ các yêu c u sau: các yêu c u sau: ầ ầ

ự ự

ệ ệ ệ ệ ươ ươ ỗ ự ỗ ự ấ ứ ổ ấ ứ ổ ữ ủ ữ ủ + Không tìm th y b t c t n th ấ + Không tìm th y b t c t n th ấ ầ ầ

ổ ổ ệ ệ

ệ ệ ườ ườ ng hoàn toàn không có gì b t ấ ng hoàn toàn không có gì b t ấ

ộ ố ộ ố ượ ượ ừ ừ ữ ữ ể ể

ể ể

ấ ấ th ườ th ườ + T p h p đ ậ + T p h p đ ậ Tóm l ạ Tóm l ạ ấ ấ ế ự ế ự

ng gì sau khi đã th c ng gì sau khi đã th c hi n đúng, đ y đ nh ng n l c khám nghi m và xét hi n đúng, đ y đ nh ng n l c khám nghi m và xét nghi m b sung. nghi m b sung. + D u hi u hi n tr ệ + D u hi u hi n tr ệ ng. ng. c m t s nh ng đ c đi m v a nêu trên. ặ ợ c m t s nh ng đ c đi m v a nêu trên. ặ ợ i, trong 11 hình thái ch t v a k trên, ch duy ỉ ế ừ i, trong 11 hình thái ch t v a k trên, ch duy ỉ ế ừ nhiên là không c n m ổ ầ nhiên là không c n m ổ ầ ng h p còn ợ ng h p còn ợ ườ ườ ử ử

thi, còn t thi, còn t i đ u ph i ti n hành giám đ nh y pháp. i đ u ph i ti n hành giám đ nh y pháp. nh t có m t hình thái ch t t ộ nh t có m t hình thái ch t t ộ khám nghi m t ệ khám nghi m t ệ l ả ế ạ ề l ả ế ạ ề t c các tr ấ ả t c các tr ấ ả ị ị

Câu h i l Câu h i l

ng giá ng giá

ỏ ượ ỏ ượ

ế ế

ờ ờ

ế ế

ng th i gian ch t, các ng th i gian ch t, các ố ố

ế ế

ế ế

1.1. Hãy nêu và phân tích các nh ng ữ Hãy nêu và phân tích các nh ng ữ thi sau ch t. bi n đ i t ổ ử ế thi sau ch t. bi n đ i t ổ ử ế c l Đ 2.2. Đ ể ướ ượ c l ể ướ ượ bác sĩ pháp y d a vào các y u t ự bác sĩ pháp y d a vào các y u t ự nào.nào. Hãy nêu các hình thái ch t trong 3.3. Hãy nêu các hình thái ch t trong pháp y? pháp y?