BAØI TAÄP CÔ BAÛN VAØ NAÂNG VAÄT LYÙ 6 Bieân soaïn : Nguyeãn Ñöùc Hieäp – Leâ Cao Phan
MOÄT SOÁ ÖÙNG DUÏNG CUÛA SÖÏ NÔÛ VÌ NHIEÄT
- Caùc chaát khi co daõn vì nhieät coù theå sinh ra
nhöõng löïc raát lôùn.
- Baêng keùp laø hai thanh kim loaïi moûng coù baûn
chaát khaùc nhau ñöôïc taùn chaët vaøo nhau. Khi nhieät ñoä
thay ñoåi baêng keùp bò cong, maët loõm höôùng veà phía kim
loaïi coù ñoä daõn nôû ít hôn.
Caâu 1: Haõy giaûi thích :
-Taïi sao giöõa caùc toaø nhaø lôùn thöôøng coù khe hôû ?
-Taïi sao caùc oáng nöôùc thöôøng ñöôïc noái vôùi nhau baèng ñeäm cao su.
-Taïi sao ôû caùc naép cuûa bình xaêng xe thöôøng coù moät loã raát nhoû?
-Taïi sao khoâng neân ñeå xe ñaïp ngoaøi naéng ?
Caâu 2: Hình veõ sau ñaây moâ taû moät rô–le ñieän, nghóa laø neáu doøng ñieän qua rô le quaù maïnh,
laøm noùng daây gaây nguy hieãm thì rô-le töï ngaét doøng ñieän. Em haõy neâu nguyeân taéc hoaït
ñoäng cuûa rô-le naøy.
Caâu 3: Hình veõ sau ñaây moâ taû caáu taïo cuûa moät baøn laø töï ñoäng, luoân duy trì nhieät ñoä naèm
trong moät khoaûng xaùc ñònh. Doøng ñieän ñi qua daây ñoát laøm noùng baøn laø.
a) Moâ taû hoaït ñoäng cuûa baøn laø.
73
BAØI TAÄP CÔ BAÛN VAØ NAÂNG VAÄT LYÙ 6 Bieân soaïn : Nguyeãn Ñöùc Hieäp – Leâ Cao Phan
NHIEÄT KEÁ – NHIEÄT GIAI
Ñeå ño nhieät ñoä, ta duøng nhieät keá.
Nhieät keá thöôøng duøng hoaït ñoäng döïa treân hieän töôïng daõn nôû
vì nhieät cuûa caùc chaát khí, loûng, raén.
- Nhieät keá khí (öùng duïng söï daõn nôû cuûa chaát khí ) chæ ñöôïc söû
duïng trong nghieân cöùu khoa hoïc , khoâng ñöôïc söû duïng roäng raõi
trong cuoäc soáng.
- Nhieät keá chaát loûng (öùng duïng söï daõn nôû cuûa chaát loûng nhö
röôïu, thuûy ngaân…) ñöôïc söû duïng roäng raõi ñeå ño nhieät ñoä moâi
tröôøng thaân nhieät….
- Nhieät keá kim loaïi (öùng duïng söï daõn nôû cuûa kim loaïi) ñöôïc
duøng ñeå ño nhieät ñoä cao.
Caâu 1: Em haõy cho bieát ñaët maét nhö theá naøo thì ñoïc ñuùng soá chæ cuûa nhieät keá :
Caâu 2: Haõy ñieàn caùc töø nhieät ñoä, nhieät keá, nhieät giai vaøo caùc choã troáng cho phuø hôïp :
Ñeå ño……………….ngöôøi ta duøng caùc loïai nhieät keá khaùc nhau nhö
………………thuûy ngaân, ………………röôïu, ………………kim loïai. ÔÛ Vieät Nam söû duïng
………………Xenxiut, phaàn lôùn ôû caùc nöôùc noùi tieáng Anh thì söû duïng ………………
Farenhai.
Caâu 3: Baïn A bò soát cao. Baïn B duøng tay sôø vaøo traùn baïn A.
-Baïn B thaáy traùn baïn A laïnh hay noùng ?
-Baïn A thaáy baïn B laïnh hay noùng ?
76
BAØI TAÄP CÔ BAÛN VAØ NAÂNG VAÄT LYÙ 6 Bieân soaïn : Nguyeãn Ñöùc Hieäp – Leâ Cao Phan
Laøm laïi caùc noäi dung treân neáu hai baïn bò soát nhö nhau. Töø ñoù em ruùt ra keát luaän ñeå
ño chính xaùc nhieät ñoä cô theå ta phaûi laøm gì ?
Caâu 4: Khi ño nhieät ñoä chaát loûng, ngöôøi ta khuyeân phaûi tuaân thuû moät soá caùc quy taéc sau,
em haõy cho bieát lyù do :
A-Baàu nhieät keá phaûi nhuùng hoaøn toaøn vaøo trong loøng chaát loûng.
B-Khoâng neân ñoïc ngay maø phaûi chôø moät thôøi gian sau thì môùi ñoïc nhieät ñoä.
C-Khoâng neân ruùt nhieät keá ra khoûi chaát loûng roài môùi ñoïc.
D-Khoâng neân ñeå nhieät keá chaïm bình.
E-Khoâng duøng nhieät keá ñeå khuaáy chaát loûng
Caâu 5: Trong nhieät giai Farenhai, nhieät ñoä cuûa nöôùc ñaù ñang tan laø 320F, cuûa hôi nöôùc
ñang soâi laø 2120F. Nhieät ñoä treân nhieät keá y teá töø 340C ñeán 420C thì töông öùng vôùi nhieät ñoä
bao nhieâu treân nhieät giai Farenhai ?
Chuù yù: Thuûy ngaân raát ñoäc vì vaäy neáu nhieät keá thuûy ngaân bò vôõ, phaûi baùo
caùo ngay vôùi giaùo vieân. Khoâng ñöôïc ñuøa vôùi caùc gioït thuûy ngaân !
Caâu 6: Taïi sao phía ñaàu treân cuûa nhieät keá thuûy
ngaân hay nhieät keá röôïu thöôøng phình ra?
Caâu 7: Moät nhieät keá sau moät thôøi gian söû duïng coù hieän
töôïng sau : caùc vaïch röôïu bò ñöùt ñoïan. Em haõy cho bieát taïi
sao vaø caùch phoøng traùnh.
Caâu 8: Haõy ñieàn caùc giaù trò sau ñaây vaøo coät beân phaûi cho
phuø hôïp : 60000C ; 370C ; 420C ; -880C
Ñoái töôïng Nhieät ñoä
Beà maët Maët Trôøi
Nhieät ñoä thaáp nhaát treân theá giôùi
(Vostock-Nga)
Nhieät ñoä trong loø aáp tröùng
Ngaøy noùng nhaát ôû Vieät Nam
(Ño ñöôïc trong boùng raâm)
77
BAØI TAÄP CÔ BAÛN VAØ NAÂNG VAÄT LYÙ 6 Bieân soaïn : Nguyeãn Ñöùc Hieäp – Leâ Cao Phan
78
HÖÔÙNG DAÃN
Caâu 1: Phaûi ñaët maét theo phöông naèm ngang.
Caâu 2: Nhieät ñoä, nhieät keá, nhieät keá, nhieät keá, nhieät giai, nhieät giai.
Caâu 3: B thaáy traùn baïn A noùng. Coøn A thaáy tay baïn B laïnh. Caùch laáy nhieät ñoä naøy khoâng
chính xaùc, phuï thuoäc vaøo traïng thaùi töøng ngöôøi. Vì vaäy, ñeå ño chính xaùc nhieät ñoä cô theå,
phaûi duøng nhieät keá.
Caâu 4:
Caâu 5: 340C = 320F + (34 × 1,80F) = 95,20F
420C = 320F + (42 × 1,80F) = 107,60F
Caâu 6: Choã phình ra ñeå chöùa löôïng khí coøn dö khi coät thuûy ngaân (hoaëc röôïu) leân cao traùnh
vôõ oáng nhieät keá.
Caâu 7: Khoâng khí ôû phaàn treân ñaõ loït xuoáng phía döôùi. Moät phaàn do chaát löôïng cuûa nhieät
keá, phaàn khaùc do caùch söû duïng. Khi söû duïng nhieät keá röôïu caàn löu yù :
-Khoâng neân vaåy nhieät keá quaù maïnh.
-Khoâng duøng nhieät keá röôïu ñeå nhieät ñoä quaù cao, khieán coät röôïu daâng leân choã phình,
khi coät röôïu xuoáng trôû laïi thì khoâng khí ñaõ loït vaøo coät.
Caâu 8:
Beà maët Maët Trôøi 60000C
Nhieät ñoä thaáp nhaát treân theá giôùi -880C
Nhieät ñoä trong loø aáp tröùng 370C
Ngaøy noùng nhaát ôû Vieät Nam 420C
BAØI TAÄP CÔ BAÛN VAØ NAÂNG VAÄT LYÙ 6 Bieân soaïn : Nguyeãn Ñöùc Hieäp – Leâ Cao Phan
Ngoaøi nhieät keá thuûy ngaân, röôïu ngöôøi ta coøn caùc nhieät keá
sau :
-Nhieät keá kim loaïi : döïa treân söï daõn nôû cuûa kim loaïi,
thöôøng duøng ñeå ño nhieät ñoä cao.
-Nhieät keá baùn daãn : döïa vaøo hieäu öùng nhieät cuûa chaát baùn
daãn coù ñoä nhaïy vaø ñoä chính xaùc cao.
-Nhieät keá khí : döïa vaøo hieän töôïng daõn nôû cuûa chaát khí khi
nhieät ñoä thay ñoåi, ít ñöôïc söû duïng roäng raõi trong thöïc teá,
chuû yeáu duøng trong phoøng thí nghieäm, phuïc vuï coâng taùc
nghieân cöùu.
1- Neáu ôû nhaø coù tuû laïnh, em haõy do nhieät ñoä ôû caùc ngaên
khaùc nhau töø ñoù tìm hieåu xem phaûi chöùa loaïi thöïc phaåm naøo
cho phuø hôïp vôùi nhieät ñoä töøng ngaên.
2- Caùch laøm moät nhieät keá khí ñôn giaûn :
Duøng maøng cao su bòt kín mieäng bình thuûy tinh.
Laáy sôïi theùp uoán bao quanh mieäng bình ñoàng thôøi uoán thaønh
moät loã nhoû laøm ñieåm töïa ñeå kim quay. Ñaàu kia cuûa kim töïa
treân maøng cao su. Khi nhieät ñoä taêng, chaát khí trong bình nôû ra,
ñaåy maøng cao su leân, ñaàu kim chuyeån ñoäng xuoáng döôùi.
79