Soạn bài "Một thời đại trong thi ca"
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
- Hoài Thanh (1909-1982)
- Tên khai sinh: Nguyễn Đức Nguyên
- Quê: Nghi trung, Nghi Lộc, Nghệ An, xuất thân trong một gia đình nhà Nho
nghèo.
- Tham gia các phong trào yêu nước ngay từ thời đi học. Năm 2000 được nhà nước
tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học và nghệ thuật
2. Tác phẩm:
+ Văn chương và hành động (1936)
+ Thi nhân Việt Nam (1942)
+ Quyền sống của con người trong truyện Kiều của Nguyễn Du (1949)
+ Nói chuyện thơ kháng chiến (1950)
+ Phê bình và tiểu luận (ba tập: 1960, 1965, 1971)
Hoài Thanh có biệt tài trong thẩm thơ, ông “lấy hồn tôi để hiểu hồn người”. Cách
phê bình của ông nhẹ nhàng, tinh tế, tài hoa và luôn thấp thoáng nụ cười hóm hỉnh!
* Đoạn trích
- Đoạn trích là phần cuối của tiểu luận “một thời đại trong thi ca”
(Tiểu luận mở đầu cuốn “thi nhân Việt Nam”-Là công trình tổng kết có giá trị về
phong trào thơ mới lãng mạn 1930-1945)
- Văn bản nghị luận về một vấn đề văn học
II. ĐỌC-HIỂU VĂN BẢN
1. TINH THẦN THƠ MỚI
+ Ngày trước là chữ Ta
+ Bây giờ là chữ Tôi
Chữ tôi ngày trước phải ẩn sau chữ ta, chữ tôi bây giờ theo ý nghĩa tuyệt đối
+ Cái Tôi bây giờ đáng thương tội nghiệp, nó không còn cốt cách hiên ngang, nó
rên rỉ, khổ sở, thảm hại, đầy bi kịch.
+ Họ giải quyết bi kịch bằng cách gửi cả hồn mình vào tiếng Việt. Coi tiếng Việt là
vong hồn của thế hệ đã q
- Tác giả đặt ra nguyên tắc “Muốn hiểu tinh thần thơ cho đúng đắn phải sánh bài
hay với bài hay”
“Hôm nayđã phôi thai từ hôm qua và trong cái mới vẫn còn rớt lại ít nhiều cái cũ.
các thời đại vẫn phải liên tiếp cùng nhau và muốn rõ đặc sắc mỗi thời phải nhìn
vào đại thể”
Luận điểm:
“Tinh thần thơ mới là ở chữ tôi”
Ba luận cứ:
+ Khác nhau giữa thơ cũ và thơ mới là ở chữ tôi và chữ ta
+ Cái tôi bây giờ đáng thương, tội nghiệp
+ Họ giải quyết bằng gửi hồn mình vào tiếng Việt
*Cái tôi xuất hiện….mang theo quan niệm chưa từng thấy ở xứ này: quan niệm cá
nhân
- Xã hội Việt Nam từ xưa không có cá nhân…
-Chủ nghĩa Phi ngã trong văn chương trung đại Việt Nam (Trần Quốc Tuấn,
Nguyễn Công Trứ…)
- Ý thức cá nhân trỗi dậy, làm nên cái tôi trong thơ mới! với chủ nghĩa tuyệt đối
của nó.
+ Lúc đầu nó phải hứng bao nhiêu cái khó chịu của người đọc đương thời, thậm
chí còn bị chỉ trích.
+ “Nhưng, ngày một ngày hai, nó mất dần cái bỡ ngỡ. Nó được vô số người quen.
Người ta lại còn thấy nó đáng thương. mà thật nó tội nghiệp quá!”
[ bốn câu văn ngắn, ba mươi hai âm tiết mà nói được bao điều về thơ mới]
2. CÁI TÔI BAN ĐẦU CỦA THƠ MỚI
“Thấy nó đáng thương” “nó tội nghiệp”
+ Bởi nội dung của thơ mới:
Bày tỏ nỗi niềm giao cảm với thiên nhiên, con người, với tình yêu và cả tôn giáo,
cốt sao giãi bày được sự cô đơn, nỗi buồn của người cầm bút.
+Tác giả cảm nhận “Tâm hồn của họ (các nhà thơ mới) chỉ vừa thu trong khuôn
khổ chữ tôi. Đừng tìm ở họ…..Nhưng ta trách gì Xuân Diệu!…chỉ nói cái khổ sở
thảm hại của hết thảy chúng ta”
*Bàn về thơ mới, tác giả liên hệ đến thời thế, tâm lí bạn đọc trẻ tuổi => quan điểm