Xây dựng tiêu chuẩn cho dược liệu kinh giới Herba Elsholtziae ciliatae

Kinh giới (Elsholtzia ciliata) là một dược liệu phổ biến ở Việt Nam, được sử dụng trong y học cổ truyền để điều trị nhiều bệnh. Mặc dù đã được đưa vào Dược điển Việt Nam, chuyên luận hiện tại vẫn còn hạn chế, đặc biệt là thiếu các chỉ tiêu định tính và định lượng chi tiết.

Các nhà nghiên cứu dược học, dược sĩ, cơ quan quản lý dược phẩm và các đơn vị sản xuất, kiểm nghiệm dược liệu, nhằm nâng cao chất lượng và tiêu chuẩn hóa dược liệu Kinh giới trong Dược điển Việt Nam.

Kinh giới (Elsholtzia ciliata (Thunb.) Hyl., Lamiaceae) là một dược liệu quý được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền Việt Nam với nhiều công dụng như thanh nhiệt, giải biểu, trị cảm mạo, mụn nhọt, viêm họng và dị ứng. Các nghiên cứu dược lý hiện đại cũng chỉ ra nhiều tác dụng đáng chú ý như kháng oxy hóa, kháng khuẩn, kháng viêm. Thành phần hóa học chính bao gồm tinh dầu, flavonoid và acid phenol. Tuy nhiên, chuyên luận về Kinh giới trong Dược điển Việt Nam hiện tại còn sơ sài, thiếu các chỉ tiêu định tính và định lượng chi tiết, đặc biệt là về vi học, định tính bằng hóa học và sắc ký lớp mỏng, cũng như định lượng hàm lượng tinh dầu và thành phần không bay hơi, ảnh hưởng đến việc kiểm soát chất lượng và đảm bảo an toàn, hiệu quả sử dụng. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm mục tiêu đánh giá, bổ sung và hoàn thiện các tiêu chuẩn chất lượng cho dược liệu Kinh giới. Để đạt được mục tiêu này, các nhà nghiên cứu đã phân tích ba mẫu dược liệu thu hái từ ba vùng đại diện (Bắc, Trung, Nam Việt Nam). Các phương pháp nghiên cứu bao gồm kiểm nghiệm cảm quan, vi học (thân, lá, bột), phân tích định tính bằng phản ứng hóa học và sắc ký lớp mỏng (TLC) để xác định các thành phần như flavonoid và polyphenol, và định lượng hàm lượng chất chiết được (bằng ethanol 96%) và hàm lượng tinh dầu. Kết quả cho thấy dược liệu Kinh giới chứa các thành phần đặc trưng như flavonoid, polyphenol và tinh dầu. Nghiên cứu đã đề xuất các tiêu chuẩn cập nhật, tập trung vào đặc điểm vi học, phương pháp định tính và định lượng. Cụ thể, đã xác định được các đặc điểm hình thái, vi phẫu thân và lá, các phản ứng hóa học đặc trưng và hệ dung môi tối ưu cho sắc ký lớp mỏng để định tính flavonoid và polyphenol. Đồng thời, các giá trị hàm lượng chất chiết được và tinh dầu cũng được xác định. Những phát hiện này góp phần quan trọng vào việc hoàn thiện chuyên luận Kinh giới trong Dược điển Việt Nam, từ đó nâng cao chất lượng kiểm nghiệm, đảm bảo hiệu quả và an toàn khi sử dụng dược liệu này.