Xoa bóp, day bấm huyệt điều trị viêm đốt
sống cổ
Nguyên nhân
Viêm cột sống cổ là một hội chứng trong đó dây thần kinh cổ bị ép hay bị kích
thích do nhiều yếu tố, thường xảy ra ở người cao tuổi, các tổn thương hay sự thoái
hóa của đốt sống cổ có vai trò quan trọng trong cơ chế bệnh sinh của chứng viêm
cột sống cổ. Các tổn thương do sang chấn cấp tính hay mạn tính có thể làm cho đĩa
sụn đệm các đốt sống, các dây chằng, các bao khớp phía sau bị hư hại và gây nên
hội chứng này.
Trong trường hợp có sự thoái hóa của các đĩa đệm, nước trong các đốt sống bị hấp
thu dần, đĩa đệm trở nên mỏng hơn, khoảng cách giữa 2 đốt sống hẹp lại, các dây
chằng, các bao khớp bị nhão ra làm cho cột sống bị mất ổn định, chuyển động của
cột sống bị mở rộng dẫn đến sự tăng của xương, sự hóa vôi của các dây chằng, ép
và kích thích các dây thần kinh cổ, tuỷ sống cổ, các mạch máu chính ở cổ, gây ra
tình trạng viêm cột sống cổ.
Huyệt kiên tỉnh: điểm giữa đường nối mấu gai
đốt sống cổ thứ 7 và mỏm cùng vai. Huyệt kiên
ngung: ở trong chỗ lõm gốc ngoài bả vai khi tay
ở tư thế dang tối đa.Huyệt khúc trì: ở đầu ngoài
nếp khuỷu tay khi khuỷu tay ở tư thế gập.Huyệt
hợp cốc: ở giữa 2 xương bên tay 1 và 2 trên mé
ngoài của xương bàn tay thứ 2.
Triệu chứng
Ở giai đoạn khởi phát, cổ có cảm giác khó chịu hoặc đau, có thể thoáng qua nhiều
lần hay dai dẳng, càng ngày càng nặng hơn theo sự phát triển của các thay đổi bệnh
lý, cảm giác đau và tê ở cổ lan xuống vai, lưng, ngực, 2 chi trên, đau nhiều khi cử
động đầu, ho, nhảy mũi, đại tiện. Nếu tuỷ sống bị ép, các chi sẽ bị tê và yếu, tay
run, cử động bị hạn chế hay liệt. Nếu dây thần kinh giao cảm bị ép, sẽ có chóng
mặt, đau nửa đầu, 2 bên đầu, cảm giác ngộp trong ngực và các chi bị lạnh. Các dấu
hiệu trên phim Xquang rất cần cho chẩn đoán.
Xoa bóp, day bấm huyệt
Có tác dụng cải thiện sự lưu thông máu ở cổ, giảm co cơ, giảm đau, giảm sưng,
giải tỏa các sự kết dính và sức ép lên các dây thần kinh.
Nhào và véo cổ, phần trên của lưng, tay bị bệnh: Bệnh nhân ngồi, người thao tác
đứng phía sau dùng một tay giữ đầu người bệnh, tay kia làm động tác nhào và véo
trên cổ bệnh nhân theo hướng lên xuống trong 2 phút, sau đó đến 2 vai phần trên
của lưng và tay bị bệnh trong 3 phút (hình 1).
Điểm và nhào các huyệt: kiên tỉnh, kiên ngung, khúc trì, hợp cốc. Bệnh nhân ngồi,
người thao tác đứng bên cạnh, luân phiên dùng 2 bàn tay điểm và nhào các huyệt
nêu trên. Mỗi huyệt được tác động 1 phút (hình 2)
Kéo chi: Bệnh nhân ngồi, người thao tác đứng bên cạnh, dùng 1 bàn tay giữ lấy
cánh tay bệnh nhân từ phía sau, kéo nhẹ ra phía ngoài, dùng bàn tay kia nắm lấy cổ
tay của bệnh nhân, kéo xuống dưới rồi thả ra (hình 3). Lặp lại nhiều lần trong 1
phút.
Đẩy các điểm đau: Bệnh nhân ngồi, người thao tác đứng bên cạnh, dùng một bàn
tay giữ tay vai bệnh nhân, dùng đầu ngón tay cái của bàn tay kia làm động tác đẩy
theo hướng lên, xuống, qua phải qua trái, ở các điểm đau, trên cổ, vai, lưng. Mỗi
hướng được đẩy 3-5 lần. Trong lúc làm thủ thuật bệnh nhân cử động đầu nhanh
sang trái và phải (hình 4).
Kỳ tay bệnh nhân: Bệnh nhân ngồi, tay bị bệnh ở trạng thái thư giãn, người thao
tác đứng bên cạnh, dùng 2 bàn tay làm động tác giống như kỳ cọ, tác động vào tay
bị bệnh từ vai xuống đến cẳng tay (hình 5). Lặp lại nhiều lần trong 5-7 phút.
Rung tay bên bị bệnh: Bệnh nhân nằm ngửa, tay bên bị bệnh để thư giãn, người
thao tác đứng bên cạnh, giữ lấy đầu tay bên bị bệnh, làm những chuyển động rung
như dợn sóng để làm êm dịu các cơ và các khớp (hình 6). Thủ thuật được lặp lại từ
5-7 lần.
Lương y Hoài Vũ
