Cần bổ sung vitamin và khoáng chất cho
người cao tuổi
Dù với một lượng nhỏ nhưng vitamin và khoáng chất đóng vai trò rất quan trọng đối
với sự sống của con người, bởi nó là những chất xúc tác không thể thiếu trong quá
trình chuyển hóa chất.
Tuy nhiên, cơ thể không tự tạo ra vitamin mà phải ăn vào từ thức ăn. Hơn nữa, các
vitamin không thể thay thế lẫn nhau. Hầu như tất cả chúng ta đều đang bị thiếu hụt 1
hay nhiều loại vitamin. Đặc biệt, người cao tuổi là đối tượng dễ thiếu vitamin và
khoáng chất hơn cả.
Vai trò của vitamin và khoáng chất trong cơ thể
Phần lớn các vitamin hoạt động như một phức hợp hoạt hóa men, tham gia vào quá
trình biến đổi dự trữ năng lượng trong cơ thể. Một số khác ảnh hưởng tới quá trình
oxy hóa, nhiều loại có tác dụng cấu tạo nên hormon, tham gia vào quá trình tăng
trưởng và khoáng hóa xương, hoạt động nhân lên của tế bào, tham gia vào quá trình
miễn dịch của cơ thể, tổng hợp các chất trung gian của hệ thần kinh, đào thải, trung
hòa các chất độc, làm chậm quá trình lão hóa của cơ thể. Ví dụ, vitamin tham gia vào
hoạt động thị giác, giữ gìn chức phận của tế bào biểu mô trụ. Vitamin C có tác dụng
làm tăng sức đề kháng của cơ thể, làm bền vững thành mạch. Sắt có mặt trong mọi tế
bào và rất cần thiết trong việc duy trì sự khỏe mạnh của hệ miễn dịch, các cơ và điều
chỉnh sự phát triển của các tế bào. Hầu hết chất sắt được dự trữ trong hemoglobin và
myoglobin-2 tế bào protein máu đỏ có nhiệm vụ vận chuyển ôxy đến các mô và cơ
trong cơ thể.
Vì sao NCT dễ bị thiếu vitamin và khoáng chất?
Hầu như tất cả chúng ta đều bị thiếu hụt 1 hay nhiều loại vitamin và khoáng chất, đặc
biệt NCT dễ thiếu nhiều loại vitamin. Thiếu vitamin có thể do những nguyên nhân
sau: do thiếu ăn, chất lượng lương thực thực phẩm không đảm bảo, quá trình bảo
quản, chế biến không đúng. Do chất đất và nguồn nước từng khu vực; chế độ ăn
kiêng, nghiện rượu, những người nghiện rượu thường bị thiếu B1 trầm trọng; rối loạn
hấp thu, thường thấy ở người mắc bệnh đường tiêu hóa, NCT, do nhu cầu cơ thể tăng
nhưng cung cấp không đủ…
Nước ép trái cây bổ sung vitamin và khoáng chất.
Một số bệnh do thiếu vitamin và khoáng chất
Mặc dù trong cơ thể, vitamin và khoáng chất chỉ chiếm một tỷ lệ rất thấp, nhưng nếu
thiếu sẽ gây ra những rối loạn, phát sinh bệnh tật. Ví dụ, thiếu vitamin A gây quáng
gà, thiếu vitamin C sẽ giảm sức đề kháng, gây chứng chảy máu dưới da, thiếu
vitamin B1 gây phù, thiếu vitamin B12 gây thiếu máu, viêm dây thần kinh; thiếu canxi
gây co giật tay chân hay thiếu kali gây loạn nhịp tim; thiếu sắt gây thiếu máu. Các
biểu hiện của thiếu sắt như: cơ thể yếu và mệt mỏi, giảm khả năng tập trung, rụng tóc,
đau đầu, móng yếu, dễ gãy…
Làm gì để phòng thiếu vitamin và khoáng chất ở NCT?
Các vitamin và khoáng chất được cung cấp cho cơ thể qua thức ăn, nước uống hằng
ngày. Nếu cơ thể khỏe mạnh, hấp thu tốt và bữa ăn phong phú, đa dạng thì không sợ
thiếu các chất này. Vì vậy, để phòng ngừa thiếu vitamin và khoáng chất, cần ăn uống
thức ăn có đủ vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể như ăn đa dạng các loại rau,
củ, quả, thịt, cá, tôm, cua… Cần chế biến thức ăn mềm, dễ tiêu như súp hoặc xay
nhuyễn hay ép dưới dạng sinh tố. Tuy nhiên, hầu hết các vitamin B và C tan trong
nước nên mặc dù có nhiều trong thức ăn nhưng qua quá trình bảo quản và chế biến sẽ
mất đi rất nhiều. Cơ thể không dự trữ các vitamin này vì chúng tan trong nước nên bị
đào thải ra ngoài qua nước tiểu. vitamin B12 là một ngoại lệ, được dự trữ tại gan.
vitamin tan trong dầu được hấp thu và vận chuyển cùng với mỡ. Cơ thể dự trữ các
vitamin này chủ yếu ở gan và mô mỡ.
Vì vậy, khi cơ thể hấp thu quá nhiều các vitamin này sẽ xảy ra hiện tượng ngộ độc.
Đối với người già bệnh nặng kéo dài, sức khỏe suy giảm…, nên bổ sung các
vitamin và khoáng chất dưới dạng thuốc để đáp ứng nhu cầu vitamin, chất khoáng của
cơ thể. Tuy nhiên, bổ sung loại vitamin hay khoáng chất nào, liều lượng cần bổ sung
bao nhiêu và uống trong thời gian bao lâu… cần được bác sĩ thăm khám và chỉ định.
Nên nhớ mỗi loại vitamin này khi bị thiếu không thể thay thế lẫn nhau.
Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện ở những người độ tuổi trung bình 48 – 78 tuổi thì
sau 4 – 10 tuần bổ sung vitamin và khoáng chất có cải thiện rõ rệt về sức khỏe như:
giảm được mệt mỏi, tập trung tư tưởng tốt hơn, ăn ngon miệng hơn, dễ ngủ và thời
gian ngủ kéo dài hơn…