After Reading Rule - Trần Quang Tuệ

Chia sẻ: Lâm Tài Đức | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:31

Thêm vào BST

Báo xấu

117
lượt xem 29
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu After Reading Rule cung cấp cho các bạn những kiến thức về Luật cờ vây căn bản; vấn đề khai cuộc cờ vây; kỹ thuật căn bản trong chơi cờ vây; kỹ thuật bắt quân; một ván cờ vây. Mời các bạn tham khảo tài liệu để bổ sung thêm kiến thức cơ bản về cờ vây.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: After Reading Rule - Trần Quang Tuệ

After Reading Rule Giới thiệu Dạo này quanh quẩn thấy Việt Nam cũng có khá nhiều người mới chơi cờ vây ( và chắc chắn sẽ có thêm nhiều “người mới chơi” ). Tại hạ biên soạn một tài liệu nho nhỏ để giúp quần hào bớt bỡ ngỡ khi bắt đầu bước chân vào lĩnh vực rất to lớn và cũng rất hay ho này. Thực ra mà nói thì, sách cờ vây căn bản ở Việt Nam chính thức cho đến giờ thì chỉ được mỗi một quyển “Nhập môn cờ vây” do Vũ Thiện Bảo biên soạn là rõ ràng và dễ hiểu nhất. Nhưng theo ngu ý của tại hạ thì mấy người mới chơi rất là lười cầm một quyển sách dày gần 200 trang mà đọc [ Trong khi chỉ cần đọc – hiểu - ứng dụng tốt kiến thức trong này là trình độ đã đạt một tầm cao nhất định] Hy vọng với tài liệu nhỏ này, bạn có thể nhanh chóng tiếp cận được trò chơi cực kì thú vị này. Thân ---------------------------- p/s: Tình hình là mới bổ sung thêm 5 trang luật cờ vây căn bản ở đầu. Cảm ơn đã đọc  Sau khi đọc luật, bạn cần phải làm gì ? 1
LUẬT CỜ VÂY CĂN BẢN Bàn Cờ, Quân Cờ Trên bàn cờ có 9 điểm được đánh dấu gọi là 9 sao. Chính giữa là sao trung tâm (thiên nguyên). Người chơi không cần để ý các sao này, trừ khi chơi chấp quân (handicap). Quân cờ chuẩn tròn dẹt, đường kính 2,2 cm, hai mặt giữa phồng lên. Những Điều Luật Cơ Bản Cờ vây có 9 điều luật cơ bản: 1. Cờ vây là trò chơi giữa 2 đối thủ 2. Một đấu thủ đi quân Trắng còn đấu thủ kia đi quân Đen. Đấu thủ cầm quân Đen đi trước ( trừ trường hợp đấu chấp thì bên Trắng đi trước ). 3. Quân cờ được đặt vào các giao điểm của các đường kẻ 4. Mỗi một quân cờ khi đã được đặt vào vị trí thì không được phép di chuyển nữa (trừ trường hợp bị bắt làm tù binh, thì phải bị nhấc ra ngoài, sẽ nói ở điều 6) 5. Đấu thủ nào chiếm được nhiều đất hơn thì thắng ván cờ 6. Các quân cờ bị đối phương làm cho hết “khí” thì gọi là “tù binh” và bị nhấc ra khỏi bàn cờ. 7. Không được ddawtjquaan vào vị trí không còn “khí” 8. Có những qui ước đặt biệt cho trường hợp “tranh chấp” lẫn nhau, được gọi là “ko”, sẽ giải thích sau. 9. Sẽ có những điều luật riêng cho việc đánh có chấp. Từ điều 1 đến điều 4 không giải thích gì thêm. Điều 5 đến 9 sẽ có kèm những giải thích và minh họa cụ thể. 2
Những Định Nghĩa Chính 1.Vùng đất (còn gọi là lãnh thổ) Là các giao điểm trống (không có quân) được các quân của một bên vây kín chung quanh. Xem hình vẽ (trong đó có đất ở góc và đất ở giữa bàn cờ được gạch chéo). Mục đích của mỗi bên là tìm cách vây kín được càng nhiều đất càng tốt. Để khi kết thúc ván cờ, đếm đất ai nhiều hơn thì người đó thắng. Trong khi tranh giành đất đồng thời tìm cách vây bắt quân đối phương, loại trù quân đối phương ra khỏi bàn cờ (bắt tù binh) mà thực chất cũng là chiếm đất vì mỗi một tù binh bị bắt sẽ cho một giao điểm trống. Kích thước của vùng đất được đếm bởi số giao điểm chưa trong nó. Vùng đất ở góc chỉ cần dung ít quân mà chiếm được nhiều do các góc và các cạnh đã thay thế cho quân. Vùng đất ở giữa, ngược lại, dung quân nhiều mà chiếm được ít. Người chơi phải nhớ lợi thế và bất lợi này. 2. Đám quân và khí của đám quân Đám quân gầm một hay nhiều quân của một bên nằm liền nhau theo hang dọc hay hang ngang. Khí của đám quân là những giao điểm trống nằm sát bên đám quân đó theo đường dọc và ngang. 3
3. Ăn quân ( hay bắt quân) Khi một bên đi quân chẹn nốt khí cuối cùng của đám quân đối phương, thì tất cả các quân của đám quân này coi như “chết hẳn” và bị nhấc ra khỏi bàn cờ (gọi là tù binh). Tù binh được giữ để tính điểm cuối ván. Sau Đen tam giác, các quân Trắng bị bắt và đưa ra khỏi bàn cờ. 4. Chạy quân Khi một đám quân có nguy cơ bị bắt hay đang bị chẹt thì nó phải tìm đường tháo chạy bằng cách nối dài đám quân của mình ra để có thêm khí. 5. Nối đám quân Là nước đi làm 2 đám quân riêng lẻ trở thành một đám quân mới duy nhất, với mục đích là phá vây, tăng thêm khí cho đám quân mới này. Trắng 1 nối. 4
6. Điểm hết khí Là giao điểm mà tất cả các khí chung quanh của nó đã bị đối phương chiếm hết cả (hình vẽ dưới) Không được đặt quân vào điểm hết khí trừ trường hợp “ko” sẽ nói sau. ( Nhưng được đặt quân cùng bên: nhóm trên được đặt quân Trắng, dưới được đặt quân Đen). Có hai nước cấm. 1) Cấm đi vào giao điểm đã bị đối phương chặn hết khí 2) Cấm đi vào giao điểm còn lại cuối cùng của đám quân đã bị đối phương vây chặt. Tuy nhiên có những nước bị đối phương vây mà không cấm. Như hình dưới, Đen có thể đi vào những giao điểm trống nếu sau nước đó sẽ ăn ngay quân Trắng. 8. Vây Chiếm Đất Mỗi bên có thể chiếm đất bằng 2 cách 1. Nối liền các quân của mình cùng với các góc, các cạnh của bàn cờ thành một vùng khép kín, diện tích bên trong vùng khép kín này chính là đất chiếm được của bên đó. 2. Nối liền các quân với nhau thành một vòng khép kín (xem hình vẽ) Nhìn vào hình vẽ, ta thấy những vùng đất khác nhau do hai bên chiếm được: Trắng có 2 vùng, một vùng chưa 17 giao điểm, một vùng chưa 22 giao điểm, Đen cũng chiếm được 2 vùng: vùng giữa bàn cờ có 9 giao điểm và vùng kia có 31 giao điểm. Tình tổng cộng Trắng được 39 điểm, Đen được 40 điểm. 5
9. Đếm đất chiếm được Hình dưới mô tả một ván đấu đã kết thúc. Việc xác định thắng thua được tiến hành như sau: Các điểm a, b, c và d gọi là “dame”, các bên sẽ chia nhau điền quân vào đó ( những điểm này không thuộc đất chiếm được của bên nào hết ). Sau đó, ta nhấc các quân “chết kỹ thuật” ( hình tam giác ) ra khỏi bàn cờ, cộng chúng vào số tù binh đã bị bắt. Sau khi hoàn tất việc điền các điểm trung tính và nhấc ra các quân “chết kỹ thuật”, rồi điền các quân đã chết vào đất của mỗi người, sắp xếp lại đất ra hình dễ đếm, ta có hình dưới đây. Dễ dàng đếm được Trắng có 16 đất, trong khi Đen có 20 đất, Đen hơn 4, nhưng do Trắng có 5,5 mục komi do bất lợi đi sau, Trắng thắng 1,5 mục. -------------------------------------- Trên đây là toàn bộ luật cờ vây căn bản để các bạn có thể tạm hiểu về cờ vây, sau đây là nội dung chính của tài liệu này After Reading Rule 6
Vấn Đề 1: Khai cuộc Chữ vây trong cờ vây có 2 nghĩa, một là vây quân đối phương, hai là vây đất. Thắng thua trong một ván cờ được quyết định bởi đất, ai vây được nhiều đất hơn, người đó thắng. ( Lưu ý: Ăn quân chỉ là một phần phụ, xảy ra khi tranh giành đất ) 1) Căn bản về khai cuộc Bây giờ hãy xem khai cuộc của một ván đấu 13 x 13 Ta có thể thấy, 4 quân đấu đều nằm ở vị trí gần với điểm sao ở góc. >> Đất góc là nơi quan trọng nhất. Sau nữa là, tất cả những quân cờ này chỉ được đặt ở hàng 3 và hàng 4. >> Lấy đất và phát triển cờ tốt nhất là ở hàng 3 và 4. Hình 2 được xem như một ván đấu hoàn chỉnh của khai cuộc như trên. Khi đất của Đen ( khoảng trống bên phải ) và đất của Trắng ( bên trái ) đã định hình rõ ràng [ nghĩa là vùng đất đó được bao vây bởi các quân Đen và Trắng liền nhau, không có chỗ hở ]. Hình 1 Hình 2 So sánh với khai cuộc của ván đầu ( Hình 1 ), quan sát một chút, dễ dàng thấy là, phần đất của Trắng vây được là vùng xung quanh những quân Trắng lúc đầu được đặt vào, ( tương tự cho quân Đen. ) Đây là vấn đề về mặt khai cuộc - Việc trước hết là phải tạo khung . 7
2) Khai cuộc như thế nào Nói khai cuộc là tạo khung, vậy chính xác là như thế nào ? Cùng xem khai cuộc của một ván đấu 19 x 19. Cả 2 bên đều không có gì đi sai những căn bản mà tôi nói ở trên – 4 quân đầu khai cuộc ở góc, tất cả những quân còn lại nằm ở biên 3 và biên 4. Nước Đen 5 là một nước rất tốt, tạo với Đen 1 một hình cờ chắc chắn ở góc. Tôi muốn hỏi bạn có cảm giác ai thắng không ? Đừng vội trả lời,” tôi không biết gì hết” . Hãy nhìn vào bàn cờ. Dễ dàng thấy rằng quân Đen đánh trải đều hơn trên bàn cờ. Mỗi quân đều có thể phát huy sức mạnh ở mức tối đa. Ta nói cờ Đen phát triển nhanh. Ngược lại, Trắng cũng tốn 5 quân, nhưng tất cả những gì Trắng làm được là vây được một góc nhỏ và 1 quân đơn độc bị tấn công. Ta nói cờ Trắng phát triển chậm. Như vậy, rõ ràng là Đen đang thắng thế. Một yếu lĩnh khi khai cuộc nữa. Tạo khung rộng, phối hợp với nhau một cách triệt để. Không bị gò bó Những nước đi thông thường nhất Vậy đi như thế nào thì tốt nhất sau khi đã đặt 4 quân góc ? Đến lượt Đen đi. Những nước đi từ ‘a’ đến ‘l’ đều là những điểm quan trọng trên bàn cờ. ‘a’ - thủ chắc góc, mở 1, là một nước có giá trị về đất và thế cục bộ. ‘b’ cho đến ‘g’, - giữ các vùng quanh sao biên. Tạo hình cờ rộng. ‘k’ ngăn Trắng thực hiện việc đó ‘i’ đến ‘l’ - lối chơi chủ động, tận dụng lợi thế đi trước của mình để tấn công trước – giành lợi thế nhất định. Lưu ý: Cũng có thể áp dụng quy tắc này cho khai cuộc bàn 13 x 13 ---------- Tạm dừng về mặt khai cuộc. Căn bản là vậy. Nếu đã có căn bản rồi, muốn biết thêm về khai cuộc thì nên đọc cuốn “ Opening Theory made Easy”. Tôi chỉ muốn cung cấp cho bạn một lượng thông tin ít và dễ hiểu thôi :| 8
Vấn Đề 2: Những Kỹ Thuật Căn Bản + Tiếp cận Sau khi khai cuộc căn bản, giai đoạn kế tiếp chính là tiếp cận đất đối phương. Có 3 mục đích chủ yêu trong việc tiếp cận quân góc. - Lấy thế chủ động - Tự mở rộng đất mình - Hạn chế đất đối thủ Thông thường, 90% quân khai cuộc tại góc nằm ở vị trí tiểu mục (điểm 3 – 4 ) và vị trí sao ( điểm 4 – 4 ). Hình 1: Tiểu mục Để tiếp cận ( tấn công ) quân Đen ở vị trí tiểu mục, có rất nhiều cách, ‘a’, ‘b’ là hai nước được chuộng sử dụng nhất. Hình 2: Sao Ngược lại, vị trí để tiếp cận quân Đen tại điểm sao lại rất ít, hơn 95% là ở ‘a’, tùy vào trường hợp đặc biệt của thế cờ mà có thể là ‘b’, hoặc ‘c’, nhưng, chúng chiếm tỉ lệ rất ít. Để biết được cách đáp trả những nước tiếp cận này. Hãy đọc qua những kỹ thuật chiến đấu căn bản phía dưới. Các bạn sẽ nghiên cứu kỹ về vân đề này khi học một đề tài rắc rối hơn – định thức. + Các kỹ thuật căn bản a) Hiệu quả của quân cờ Hãy nhìn vào các hình bên. Tôi muốn nói một điều hết sức căn bản. Một đám quân càng lớn thì càng mạnh. Đếm số khí của các quân bên cạnh, ta có 1 quân – 4 khí 2 quân – 6 khí 3 quân – 8 khí ( Tự dưng nhớ mấy cái liên kết của C với H chết tiệt trong hóa hữu cơ :| ) Điều đó có nghĩa là, muốn tấn công một quân, sẽ cần ít quân hơn là tấn công một đám quân. Ở một cái nhìn khác là, ảnh hưởng của một đám quân lớn, mạnh hơn một ít quân. Qua đây, ta có thể thấy tầm quan trọng của việc liên kết các quân cờ. Trước khi bắt tay vào tấn công, nên tự phòng thủ những điểm yếu của quân mình. 9
b) Cắt quân - Nối quân Đây là 2 kỹ thuật quan trọng nhất trong một trận đấu. - Các quân hình bên không có liên hệ với nhau. Chúng chỉ là 2 quân riêng lẻ. Đen sẽ đánh 1 để nối chúng với nhau, tạo thành hình mạnh. - Trái lại, nước Trắng 1 ở dưới dùng để cắt Đen thành những đám quân riêng lẻ. Tự củng cố quân mình và dễ dàng tấn công quân Đen hơn. Ngoài cách nối trực tiếp, trong một trận đấu thông thường, ta dễ dàng bắt gặp các loại nối như sau - Nối dưới Đen 1 ở hình bên là nối dưới, gọi là nối bởi Trắng không thể cắt được ở 2 điểm ‘a’ và ‘b’, vì khi Trắng đặt quân vào một trong hai điểm này, quân Trắng đó sẽ bị ăn ngay lập tức vì chỉ còn 1 khí. Điểm ‘a’ và ‘b’ được gọi là “ miệng hổ “. Còn từ dưới nghĩa là nó ở dưới, phía gần biên.:| Tương tự, nếu Trắng đánh ở vị trí 1. Ta gọi là cắt. - Nối đôi Đen 1 được gọi là nối đôi, bởi Đen có 2 nước để nối, nếu Trắng đánh ‘a’, Đen chơi ‘b’ và ngược lại, 4 quân Đen dễ dàng giữ liên lạc được với nhau. Đây là một hình cờ rất mạnh – tốn ít quân nhưng có ảnh hưởng rộng. Ngoài ra còn rất nhiều kiểu nối cũng như cách nối khác nhau mà khi thực chiến, bạn sẽ bắt gặp. Trong một trận đấu, một đám quân mạnh bảo đảm tốt 2 mục đích, bảo vệ chính mình không bị bắt, và dễ dàng tấn công quân của đối thủ hơn. c) Mở rộng – phát triển Tất nhiên, trên cơ sở lý thuyết đã biết, chúng ta cần phải giữ một cái “nền” ở phần biên hoặc góc để bảo đảm cho sự an toàn của quân mình. Việc tạo “nền”, hay là mở cờ, tuân theo quy tắc nào ? Đó là. - Đủ độ rộng cho quân mình dễ dàng phát triển. - Luôn nối được quân nếu đối phương có tấn công. - Có giá trị kể về mặt thế cờ và đất. 10
Những hình thức mở rộng từ một ( hay một đám ) quân thông thường như sau: Các nước mở như trên đều là lý tưởng, tuy nhiên, tùy vào trường hợp trận đấu mà người chơi phát triển theo cách riêng của họ. Ngoài ra, trận đấu sẽ phát triển và chính giữa bàn cờ, khi đó áp dụng nhuẫn nhuyễn nước nhảy là mấu chốt để tranh giành đất giữa. d) Kẹp Để tránh nước mở rộng của Trắng, Đen 1 kẹp là một phương pháp hiệu quả, không cho Trắng không gian ở biên Hình 1: Giáp công cao, thường thì Trắng sẽ nhảy ở ‘a’, phản giáp công ở ‘c’ hoặc áp sát chéo bằng ‘b’ Hình 2: Giáp công thấp, ‘a’ nhảy và ‘c’ điểm tam-tam là phương pháp thông thường nhất. ‘b’ trong trường hợp đặc biệt. e) Bò Một kỹ thuật mà người chơi phải hết sức cẩn thận khi dùng. Trắng 3 và 5 gọi là bò. Đơn giản vì chúng bò sát theo các quân Đen phía trên. Kỹ thuật này có tác dụng củng cố quân mình một cách chắc chắn nhất. Dễ dàng thủ đất nhất và thường là … đem lại hậu quả tệ nhất. Bởi vì trong lúc Trắng bò bằng 3 và 5, Đen 4, 6 tạo thành tường rất lý tưởng cho Đen để phát triển phía ngoài. Vì thế để sử dụng thuần thục kỹ thuật này, bạn phải ở trình độ cao hơn để xét xem, mình có nên tặng cho đối thủ một lợi thế to lớn như vậy không. 11
Lưu ý: Số thứ tự hàng của đám quân bò rất quan trọng, ( thường thì đám quân đó nằm ở hàng 3 ) Nếu Đen cho Trắng bò ở hàng 5 ( hoặc có thể là 4 ) như hình bên thì cái lợi ngoại thế bên ngoài không thể so sánh với số đất là Trắng lấy được phía trong. Nếu Đen bò ở hàng 2, đó là thất bại lớn của quân Đen. Như đã nói ở trên, không phải lý thuyết có thể áp dụng vào bất cứ trường hợp nào. Nhưng những điều tôi trình bày ở trên là căn bản, cần phải nắm vững. f) Bẻ Tiếp tục đến với một kỹ thuật không kém phần quan trọng của cờ vây. Những nước Đen 1 ở các hình trên đều gọi là bẻ. Tiếp tục là một kỹ thuật dễ hiểu – bẻ đầu của quân Trắng bằng nước đi chéo kế quân mình. Có tác dụng ngăn chặn hướng phát triển của quân địch Tại sao tôi nói đây là một kỹ thuật quan trọng. Hãy xem, khi tôi thay đổi quân Đen 1 là quân Trắng, hình cờ của 2 bên trở nên khác hẳn ... Dễ dàng thấy rằng vị thế của các quân Đen đối với quân Trắng yếu đi hẳn so với hình phía trên. Nếu bạn vẫn chưa hiểu tầm quan trọng của nước bẻ thì tôi xin lấy thêm một ví dụ nữa 12
Hình trái, Đen đánh trước, ngược lại, Trắng đánh trước ở hình phải, cả 2 đều dùng nước bẻ ở 1, nước 3 gọi là bẻ đôi – có tầm ảnh hưởng rất lớn. 6 là một nước đi củng cố lại hình cờ, tránh bị tấn công ( ở chính nước này ). Sau khi mở ở 7. Ta có thể thấy sự khác nhau rõ ràng giữa 2 hình cả về ngoại thế lẫn đất. Đó là tác dụng của bẻ. + Ngoặt Đây là một biến thế của kỹ thuật bẻ. Nhưng có một điểm rất khác là Đen có quân bảo vệ điểm cắt – Tấn công có phần thoải mái hơn. + Chặn Đơn giản là chặn quân Trắng sau nước bẻ, giữ đất và tránh Trắng tự tạo chân – hay là nơi mà Trắng dễ dàng tạo sống. Nước chặn là nước thường xuyên dùng để đáp trả nước bẻ. Ngoài ra, Đen còn có thể cắt sau khi Trắng bẻ. g) Nhảy Đen 1 ở các hình trên gọi là nhảy. Hình 1: Khi 2 bên đều có quân Trắng, Đen không thể mở ở biên để lấy nền tảng để phát triển, vì thế, nhảy ở 1 là một kỹ thuật căn bản trong trường hợp này. Phần lớn người ta chỉ nhảy 1 ô, Đen 1 ở Hình 2 là một trường hợp đặc biệt của kỹ thuật nhảy. Hình 3: Để phòng thủ nước Trắng ‘b’ vào phá đất cũng như nước ép ở ‘c’,thay vì phải thụ động chơi ‘a’. Đen chọn phương pháp nhảy ở 1 – nước đi thích hợp nhất cho Đen. Nhảy là một kỹ thuật dùng rất nhiều trong trận đấu thật. Đặc biệt là trong các định thức. Chúng ta sẽ tiếp tục học kỹ càng hơn về sau. 13
h) Đánh chéo Đen 1 đánh chéo ở các hình trên là một cách đánh khá thông dụng. Tuy thoạt nhìn có vẻ hình cờ phát triển khá chậm nhưng lại là một nước mạnh, khó bị tấn công, lại dễ dàng để phát triển ra hai bên vì hình cờ có 1 quân hàng 3 và 1 quân hàng 4 phối hợp với nhau. Đen 1 ở hình cuối là một nước có giá tri thực lợi rất lớn. Thường thì Đen đánh chéo dùng để tự ổn định và để cho Trắng tự do chọn biến thế và đối phó. i) Áp sát + Áp sát thông thường Đen 1 ở 2 hình bên là một nước tiếp cận bằng cách áp sát mà không có một sự hỗ trợ trực tiếp của quân Đen – đây là một cách tiếp nhận thường thường dùng trong giai đoạn trung bàn nhằm hạn chế đất đối phương Tuy nhiên kỹ thuật này là kỹ thuật khó, không đòi hỏi người mới chơi phải biết. + Áp sát chéo Đen tận dụng lợi thế của quân Đen có sẵn để thực hiện nước áp sát, vừa là đánh chéo. Mục đích tự làm mạnh quân mình, vừa tấn công quân đối phương. Thường thì Trắng đáp trả bằng cách dựng một quân ở ‘a’ – gọi là đứng. Cần lưu ý rằng giá trị của quân Trắng ‘a’ rất lớn, nếu Trắng bỏ qua, đen lập tức sẽ chiếm ‘a’, tạo hình đẹp và quân Trắng đó chỉ còn tác dụng aji. Nhưng cần chú ý một điều quan trọng rằng, bên cạnh tự củng cố quân mình, nước áp sát chéo còn tạo cho Trắng hình dựng lên – là một hình đẹp. Tùy trường hợp mà Đen nên sử dụng kỹ thuật này một cách hợp lý. Dưới đây là một ví dụ đơn giản. Sau khi Trắng dựng lên ở 2, lưu ý rằng Đen bắt buộc phải củng cố quân bằng 3, tạo điều kiện cho Trắng mở ở 4 – là một nước mở lý tưởng. Đen tấn công áp sát không tốt. Nhưng ….. 14
Nếu Đen có quân , Đen 1 là một lối chơi đúng đắn cho Đen, vì sau Đen 3, Trắng không thể thỏa mãn với nước mở khá nhỏ bằng 4. Trắng bất lợi. + Nhảy áp sát Đen 1 ở 2 hình trên đều là nước nhảy áp sát. Ở hình trái, tận dụng quân ở điểm sao có sẵn, nhảy áp sát có tác dụng đè quân Trắng tiếp cận, tạo ngoại thế và giữ đất góc. Trắng ở hình phải là không tốt vì nếu chỉ xét riêng cục bộ vùng đó, 2 quân Đen tạo nên một hình tốt, Đen 1 là nước thích hợp nhất cho Đen, Trắng khó xử lí. j) Dựng Đen 1 trong các hình trên gọi là dựng. Dựng là một kỹ thuật có tầm ảnh hưởng rất lớn trong phát triển hình cờ, đều có cùng ý tưởng là phát triển một quân cờ có sẵn lên ( hoặc xuống ), nhưng dựng khác với nhảy, bạn có thấy cái gì khác giữa dựng và nhảy không ? Một ví dụ về nhảy căn bản là như thế này Cái khác giữa dựng và nhảy và gì ? 15
Đó là, khi nhảy quân, ý định của người chơi là muốn một hình cờ phát triển nhanh, không bị gò bó. Do quân cờ có sẵn đó chưa tiếp xúc với bất kì quân Trắng nào. Ta chọn kỹ thuật nhảy Còn ngược lại, dựng chú trọng về tầm ảnh hưởng, do nó được đánh sau một nước áp sát của đối thủ, do đó, tận dụng thế mạnh của hình cờ 2 quân dính nhau là một phương pháp khá dễ dàng để sử dụng. k) Đè Đen 1 ở các hình trên được gọi là đè. Ý nghĩa của nó cũng dễ hiểu, ở Hình 1, đen tận dụng quân có sẵn để đánh 1, vừa có tác dụng đè quân Trắng, vừa liên lạc tốt với quân . Đây là một nước rất lớn. Về sau, Đen đi ‘a’ chiếm được một vùng đất lớn. ( Nếu đến lượt Trắng, đi 1 cũng là nước lớn nhất cho Trắng tại chỗ này ) Hình 2, Hình 3 : Đen 1 ngăn chặn việc Trắng dựng lên cũng tại điểm 1. Ngăn cản cờ Đen phát triển. l) Lót Lót dưới cũng là một kỹ thuật quan trọng Hình 1: Đen 1 và 3 đều gọi là lót dưới. Có tác dụng lập nền móng để dễ dạng tạo sống khi cần. Ngoài ra, Đen 1 có giá trị về đất khá lớn, Đen 3 còn ngăn chặn việc Trắng nhảy xuống, tự ổn định. Hình 2 : Đen 1 cũng có giá trị tương tự như Hình 1, sau khi Trắng đỡ ở 2, Đen tự mở rộng ở 3, ổn định. Hình 3: Có thể coi Đen 1 là một nước nhảy áp sát, nhưng nó cũng có tác dụng như một nước lót. Đen đánh nước này trong trường hợp cần tạo sống liền lúc đó. 16
m) Điểm Đen 1 ở 2 hình bên gọi là điểm, nghĩa là đánh gần với nước cắt trong hình cờ quân Trắng, nếu Trắng không đỡ thì Đen sẽ cắt vào điểm cắt đó. Hình 1: Nếu Trắng không đánh 2, Đen sẽ chiếm 2 và ăn quân Trắng Hình 2: Khi Đen lấy được điểm 2, hình cờ Trắng yếu đi rất nhiều, vì thế, Trắng không thể bỏ qua. Về phương diện cao cấp hơn, điểm còn ảnh hưởng đến sống chết của một đám quân, đây là một kỹ thuật đòi hỏi phải có bề dày kinh nghiệm. Người yếu tay đôi khi lạm dụng điểm quá nhiều. Không tốt. + Một vài ví dụ Sau khi đọc hết những kỹ thuật rắc rối phía trên rồi, tôi xin giới thiệu một vài định thức căn bản mà sử dụng nhiều kỹ thuật được học ở trên. ( Định thức: Những biến thế ở góc mà được nghiên cứu là kết quả thỏa mãn cho cả 2 bên ) 1) Ví dụ 1 Đây là một định thức rất quen thuộc, ( mặc dù kì thủ đẳng cấp thấp được khuyến khích là bớt sử dụng  ). Trắng 1 tiếp cận bằng nước đi thông thường nhất Đen 2 nhảy áp sát, đè Trắng 1 Trắng 3 bẻ, ngăn Trắng phát triển về phía dưới, tự củng cố quân mình Đen 4 dựng, tạo hình cờ đẹp, giữ ngoại thế. Trắng 5 nối dài – có tác dụng gần như là nước dựng. ( Nếu sau Đen 4, Đen có thể đi ở 5 thì đó là một nước chặn rất có lợi về đất ) Đen 6 chặn, giữ đất và ngăn Trắng phát triển đất Trắng 7 mở rộng, tạo khung Đen 8 mở rộng, định thức kết thúc Về sau, quân nào chiếm được điểm ‘a’ rất có lợi. 17
2) Ví dụ 2 Tương tự, một định thức khá phổ biến Đen 2, kẹp, ngăn Trắng mở rộng quân 1 Trắng 3, nhảy Đen 4, vừa tấn công 2 quân Trắng, vừa mở rộng phía biên trên Trắng 5 và 7, lót dưới Đen 6, chặn, giữ góc Về sau, Đen có thể điểm ở 8, Trắng nối bằng 9, Đen áp sát ở 10. Biến thế đến Trắng 15. Đen thí quân Đen 10. giữ ngoại thế phía ngoài. 3) Ví dụ 3 Trắng 1, tiếp cận thông thường Đen 2, kẹp Trắng 3, áp sát chéo Đen 4, dựng, thực ra Đen có thể đánh 5 như kỹ thuật căn bản đã nói ở trên, nhưng sẽ dẫn đến những biến thế rất phức tạp. Dựng ở 4 là đủ Trắng 5, bẻ. Đen 6, chặn Trắng 7, dựng, tự ổn định hình cờ Đen 8, mở rộng. Do đám quân Trắng đã ổn định ( không lo bị chết ) và vì có quân Đen 2. Trắng không tìm được nước mở rộng tốt được. Do đó, Trắng có thể thoát tiên ( đi đánh ở vùng khác trên bàn cờ ) Có thể thấy nước mở rộng đóng vai trò quan trọng trong những định thức trên, đó gọi là ý thức về phòng thủ. -------------------------------- Ngoài những kỹ thuật căn bản tôi đã nói ở trên, trong thực chiến sẽ xảy ra rất nhiều biến thế khác lạ, phải dùng nhiều kỹ năng khác nữa. Nhưng đừng lo, chỉ cần bạn nắm vững những kỹ thuật căn bản này, áp dụng nó tốt một chút, thì việc suy nghĩ để đánh được những cái nằm ngoài căn bản không phải là vấn đề khó khăn. Cũng xin tiện nhắc lại, những kiến thức ở trên chỉ áp dụng cho hình cờ cục bộ, khi bạn đã trở thành một kì thủ giỏi, thì việc suy nghĩ và tính toán quan trọng hơn là phải rập khuôn theo những căn bản này. 18
Vấn Đề 3: Kỹ Thuật Bắt Quân 1) Phương pháp ăn quân trực tiếp a) Yếu lĩnh ăn quân. Phần lớn cuộc chiến trên bàn đấu bắt đầu ở biên. Việc tận dụng biên để tranh chấp là kỹ năng bắt buộc phải có. Trong trận đấu thực, có rất nhiều biến thế khi đánh nhau gần biên. Về căn bản, yếu lĩnh của bắt quân rất dễ, đó là biết sử dụng biên và tường của quân mình. ( Biên có thể coi là tường của cả 2 bên – con dao hai lưỡi  ) + Ví dụ 1: Bắt quân ở hàng 2. Xét hình ở bên, làm sao để ăn được quân ? ‘a’ hay ‘b’ Câu trả lời là, ‘a’. Tận dụng biên, ép quân Trắng này về phía biên, khi đó ta được như hình bên phải Sau Đen 5, 3 quân Trắng đã bị bắt Tiếp tục xem hình này, vẫn là làm sao sao ăn được ? ‘a’ hay ‘b’. Câu trả lời tiếp tục là ‘a’. Đó là lợi dụng biên để ăn quân này. Sau Đen 5, 3 quân Trắng bị bắt. Lý do Đen có thể ăn Trắng ? Vì khi Trắng đứng xuống từ hàng 2, số khí của quân trắng chỉ tăng thêm 1, và như thế, sau khi Đen lấp 1 khí, Trắng không có chỗ tạo thêm khí, cũng như không có đường chạy ra ngoài. + Ví dụ 2a: Bắt quân ở hàng 3 Mẫu 1: Bây giờ đưa hình cờ bắt quân này lên hàng 3 – cao hơn 1 hàng. Tương tự, có 2 cách bắt quân trực tiếp bằng ‘a’ và ‘b’. Chọn cách nào ? Hình 1: Nếu Đen đánh ‘b’, Trắng vui vẻ kéo dài ra biên, chạy thoát. Đen thất bại Hình 2: ‘a’ là nước đi đúng cho Trắng. Trắng kéo dài bằng 2, Đen 3 chặn một đường. Trắng 4 kéo dài. Nhưng, Đen 5 là một lỗi do hấp tấp ham bắt quân. Trong khi Trắng còn 2 khí ‘X’ phía dưới thì hình cờ Đen vẫn còn điểm yếu ở ‘X’ 19
Hình 3: Tiếp tục, Trắng bắt ở 1, Đen nối bằng 2, và Trắng đơn giản bắt ở Trắng 3, quân Đen bị tóm gọn. Trắng chạy thoát. Hình 4: Do đó, sau Trắng 1. Đen ‘a’ là không tốt, đen phải chọn một trong hai nước tự ổn định quân mình. Bằng ‘b’ hoặc ‘c’. Hình 5: Tuy nhiên, Đen chỉ cần đơn giản kéo dài bằng 1,3,5. Trắng bò bằng 2, 4, 6 ở hàng 2. Như đã bàn ở Vấn Đề 2, bò ở hàng 2 là một bất lợi lớn. Đen thỏa mãn. + Ví dụ 2b: Bắt quân ở hàng 3 Mẫu 2: Tương tự ở Mẫu 1, nhưng Đen có quân , hình cờ chắc, mạnh hơn. Hình 1: Nhắc lại, bắt bằng ‘b’ vẫn là sai lầm, khi đó, quân không phát huy hiệu quả của hình mạnh. Trắng dễ dàng chạy thoát Hình 2: Bây giờ, Đen 1, Trắng chạy bằng 2. Để tận dụng quân Đen , Đen nên chơi ‘a’ hay ‘b’ ? 20