Bài 10: Toàn quốc kháng chiến 1946 - 1950

Chia sẻ: LOANKHANG LOANKHANG | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

89
lượt xem 6
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'bài 10: toàn quốc kháng chiến 1946 - 1950', khoa học xã hội, lịch sử văn hoá phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài 10: Toàn quốc kháng chiến 1946 - 1950

BÀI 10 NH NG NĂM U TOÀN QU C KHÁNG CHI N 1946 - 1950 1. Cu c kháng chi n bùng n và ư ng l i kháng chi n c a ta 1.1. Cu c kháng chi n toàn qu c bùng n M c dù ã ký Hi p nh Sơ b (6/3/1946) và T m ư c (14/9/1946), nhưng th c dân Pháp v n y m nh các ho t ng khiêu khích ta: + Tháng 11/1946, chúng gây xung t và khiêu khích ta H i Phòng, L ng Sơn. + u tháng 12/1946, chúng ngang nhiên chi m à N ng, L ng Sơn. + Ngày 17/12/1946, chúng khiêu khích ta Th ô và b n i bác vào ph Hàng Bún, ph Yên Ninh, c u Long Biên…. + Nghiêm tr ng hơn, ngày 18/12/1946, Pháp g i t i h u thư bu c Chính ph Vi t Nam Dân ch C ng hòa ph i gi i tán l c lư ng t v chi n u và giao quy n ki m soát Th ô cho chúng trong vòng 48 gi . N u ti p t c nhân như ng, thu n theo nh ng i u ki n lúc này c a th c dân Pháp thì ng nghĩa v i vi c trao c l p, ch quy n c a ta cho chúng. Nhân dân ta ch còn m t con ư ng duy nh t là c m vũ khí ng lên. Ngày 18,19/12/1946, H i ngh Ban Thư ng v Trung ương ng ã quy t nh phát ng kháng chi n toàn qu c ch ng th c dân Pháp. Vào lúc 20 gi ngày 19/12/1946, cu c kh i nghĩa b t u n ra Hà N i. Và ngay trong êm 19/12/1946, Ch t ch H Chí Minh ã ra l i kêu g i toàn qu c kháng chi n. Sáng ngày 20/12/1946, l i kêu g i toàn qu c kháng chi n ư c phát i kh p c nư c: “Chúng ta mu n hòa bình, chúng ta ph i nhân như ng. Nhưng chúng ta càng nhân như ng thì th c dân Pháp càng l n t i, vì chúng quy t tâm cư p nư c ta m t l n n a. Không! Chúng ta thà hy sinh t t c , ch nh t nh không ch u m t nư c, nh t nh không ch u làm nô l ... … B t kì àn ông, àn bà, b t kì ngư i già, ngư i tr , không chia tôn giáo, ng phái, dân t c. H là ngư i Vi t Nam thì ph i ng lên ánh th c dân Pháp c u t qu c. Ai có súng dùng súng, ai có gươm dùng gươm…” 1.2. ư ng l i kháng chi n Sau l i kêu g i Toàn qu c kháng chi n c a Ch t ch H Chí Minh, ngày 22/12/1946, Trung ương ng ã ra ch th “Toàn dân kháng chi n”, và sau ó, T ng Bí thư Trư ng Chinh ã cho xu t b n cu n “Kháng chi n nh t nh th ng l i”... và ã xác nh ư ng l i kháng chi n: 1. Cu c kháng chi n ch ng th c dân Pháp là s ti p t c c a cu c Cách m ng tháng Tám. 2. Kháng chi n toàn dân: “B t kỳ àn ông, àn bà, b t kỳ ngư i già, ngư i tr , không chia tôn giáo, ng phái, dân t c, h là ngư i Vi t Nam thì ph i ng lên ch ng th c dân Pháp c u t qu c. 3. Kháng chi n toàn di n: Trên các lĩnh v c chính tr , quân s , ngo i giao, kinh t ,văn hoá. 4. T l c cánh sinh: Kháng chi n d a vào s c mình là chính. 5. Kháng chi n trư ng kỳ: Theo 3 giai o n: Phòng ng , c m c và t ng ph n công. 2. Cu c kháng chi n các ô th và chu n b cho kháng chi n lâu dài 31
2.1. Cu c kháng chi n các ô th Sau ngày toàn qu c kháng chi n, quân dân các thành ph và th xã B c vĩ tuy n 16 có quân Pháp chi m óng ã ng lo t n súng: T i th xã H i Dương, quân ta ã nhanh chóng tiêu di t ch trư ng N h c và c u Phú Lương. Nhưng ngay sau ó, Pháp ã ph n kích và giành l i quy n ki m soát. T i H i Phòng, nhân dân ã phá c u, chôn mìn t chư ng ng i v t... ch n ư ng ti p t cho Hà N i c a Pháp. T i B c Giang, B c Ninh, Nam nh, Hu , à N ng...nhân dân ta ã n súng t n công ch kh p nơi, chi m gi ư c nhi u v trí quan tr ng. Nhưng do b ph n công c a Pháp quá m nh nên ta bu c ph i rút lui ra ngo i thành và các vùng nông thôn b o toàn l c lư ng và ti p t c kháng chi n. Trong các cu c u tranh ó, tiêu bi u nh t là cu c chi n 60 ngày êm Th ô Hà N i. V i tinh th n quy t t cho T qu c quy t sinh, quân và dân Th ôã chi n u dũng c m, quy t li t giam chân và tiêu hao sinh l c ch. Nhưng do l c lư ng c a Pháp quá m nh, nên Trung ương ng ã cho Trung oàn Th ô rút kh i Hà N i tr v h u phương kháng chi n lâu dài. 2.2. Tích c c chu n b cho kháng chi n lâu dài Song song v i cu c chi n u các ô th , ng và Chính ph cũng ã th c hi n th ng l i cu c t ng di chuy n ra các vùng căn c kháng chi n. n tháng 3/1947, Ch t ch H Chí Minh và các cơ quan Trung ương ã chuy n lên căn c Vi t B c an toàn. Di chuy n ư c hàng v n t n máy móc, nguyên li u, lương th c - th c ph m ra vùng căn c ph c v cho cu c kháng chi n. Cùng v i vi c di chuy n, ta th c hi n ch trương phá ho i kháng chi n lâu dài. Bên c nh ó, Chính ph còn ch trương b ng m i cách ph i duy trì s n xu t mbo i s ng nhân dân và áp ng nhu c u ngày càng tăng c a cu c kháng chi n. Như v y, sau 3 tháng chi n tranh, th c dân Pháp ch chi m ư c nh ng vùng ô th nát do chi n tranh phá ho i và chính sách “Tiêu th kháng chi n” c a ta. Cơ quan u não kháng chi n v n t n t i cùng v i m t phong trào kháng chi n m nh m các vùng nông thôn và mi n núi, làm cho k ho ch ánh nhanh th ng nhanh c a th c dân Pháp không thành công. 3. Chi n d ch Vi t B c thu – ông 1947 3.1. B i c nh Sau khi chi m ư c các ô th và m t s tuy n ư ng giao thông quan tr ng, th c dân Pháp b t u g p khó khăn do chi n tranh kéo dài và thi u quân. Tháng 03/1947, Chính ph Pháp tri u h i c-giăng-li-ơ và c Bô-léc sang ông Dương. Bô - léc ã ưa ra k ho ch như sau: làm Cao y Pháp - Xúc ti n vi c thành l p chính quy n bù nhìn B o i. - Chu n b t n công vào căn c Vi t B c : + Tiêu di t cơ quan u não kháng chi n c a ta. + Tiêu di t ph n l n ch l c c a ta. + Khoá ch t biên gi i Vi t – Trung. - Sau khi giành th ng l i, Pháp s y m nh thành l p chính quy n bù nhìn trên toàn qu c và k t thúc chi n tranh 3.2. Di n bi n Ngày 7/10/1947, Pháp huy ng 12.000 quân và h u h t máy bay hi n có ông Dương t n công lên Vi t B c: + M t b ph n nh y dù xu ng B c C n, Ch M i. 32
+ M t binh oàn b binh t n công t L ng Sơn lên Cao B ng, sau ó chia m t b ph n theo ư ng s 3 xu ng B c C n. Ngày 9/10/1947, binh oàn h n h p b binh và lính th y ánh b t Hà N i ngư c sông H ng, sông Lô lên Tuyên Quang, bao vây Vi t B c t phía Tây. Pháp d nh s khép hai g ng kìm này l i t i ài Th . Ngày 15/10/1947, Ban Thư ng v Trung ương ng ra ch th “Ph i phá tan cu c t n công mùa ông c a gi c Pháp”: + B c C n, ta bao vây t p kích quân nh y dù c a Pháp. + sông Lô, ta ph c kích ch oan Hùng, Khe Lau, Khoan B , b n chìm nhi u tàu chi n và canô c a chúng. + Trên ư ng s 4, ta t p kích m nh quân pháp và giành th ng l i l n èo Bông Lau, c t ôi ư ng s 4. ng th i v i cu c ph n công Vi t B c, quân dân c nư c ã u tranh chính tr , vũ trang hư ng ng, bu c Pháp ph i phân tán l c lư ng i phó. Sau hơn 2 tháng chi n u, ngày 19/12/1947, i b ph n quân Pháp ã rút kh i Vi t B c. 3.3. K t qu và ý nghĩa Ta ã ánh b i cu c t n công căn c Vi t B c c a th c dân Pháp, lo i kh i vòng chi n 6.000 tên ch, b n h 16 máy bay, 11 tàu chi n và ca nô... Căn c a Vi t B c ư c gi v ng, cơ quan u não c a ta ư c b o v an toàn. Chi n th ng Vi t B c ã ánh b i hoàn toàn k ho ch “ ánh nhanh th ng nhanh” c a Pháp, bu c chúng ph i chuy n sang ánh lâu dài v i ta. Th c dân Pháp tuy v n ki m soát ư c tuy n biên gi i L ng Sơn – Cao B ng - B c C n nhưng ã không t ư c m c tiêu chi n lư c ra. 4. y m nh kháng chi n toàn dân, toàn di n ch ng âm mưu m i c a Pháp t sau chi n d ch Vi t B c 1947 n trư c chi n d ch Biên gi i 1950 4.1. Âm mưu và th o n c a th c dân Pháp sau chi n d ch Vi t B c 1947 Không giành ư c th ng l i trong chi n d ch Vi t B c thu – ông 1947, th c dân Pháp tăng cư ng th c hi n chính sách “dùng ngư i Vi t ánh ngư i Vi t và l y chi n tranh nuôi chi n tranh” ánh lâu dài v i ta: + Xây d ng và phát tri n l c lư ng Vi t gian. + Tăng cư ng m r ng các vùng t do và bình nh các vùng t m chi m. + Th c hi n các chính sách “ t s ch, phá s ch, cư p s ch” và chi n d ch “phá lúa” vơ vét c a c i gây khó khăn cho ta. Trong n a u năm 1948, th c dân Pháp ã giành ư c nhi u k t qu làm cho phong trào u tranh c a nhân dân ta b t n th t l n. 4.2. Ch trương i phó c a ta i phó v i nh ng âm mưu c a th c dân Pháp, ng và Chính ph ch trương: M t m t, phát ng chi n tranh du kích các vùng b t m chi m nh m tiêu hao sinh l c ch; m t khác, y m nh c ng c chính quy n, xây d ng và phát tri n kinh t , văn hoá, giáo d c, y t ... các vùng t do t o s c m nh ph c v cho kháng chi n. 4.2.1. y m nh chi n tranh du kích ng ã ch trương phân tán 1/3 b i ch l c, ưa v các vùng b ch chi m óng h tr và lãnh o nhân dân th c hi n chi n tranh du kích. Nh ch trương này, phong trào cách m ng ã ư c ph c h i và phát tri n nhanh chóng: Các phong trào ch ng thu thóc, ch ng n p thu , các ho t ng tr gian di t ác, ch ng càng, b o v làng m c...di n ra kh p nơi và r t m nh m . 33
n năm 1948, b i ch l c b t u t p ánh v n ng chi n, tiêu bi u như: Chi n d ch Nghĩa L , chi n d ch Lao – Hà, chi n d ch ông B c... ng th i, ng còn lãnh o qu n chúng u tranh chính tr kh p các thành ph l n như: Hà N i, H i Phòng, Sài Gòn - Ch L n.... Tiêu bi u là cu c bi u tình c a 2.000 sinh viên, h c sinh Sài Gòn vào ngày 9/01/1950 và cu c bi u tình c a 300.000 ng bào Sài Gòn vào ngày 19/3/1950. 4.2.2. C ng c chính quy n, xây d ng kinh t , văn hoá, giáo d c ng và Chính ph ã tăng cư ng c ng c chính quy n t Trung ương xu ng a phương; Th ng nh t M t tr n Vi t Minh và Liên Vi t thành H i Liên Vi t. Ch ng phá ho i kinh t c a ch: Ch ng chi n d ch “phá lúa”, ch ng ch trương “ t s ch, phá s ch, cư p s ch” c a ch. Xây d ng và phát tri n kinh t như: Phát ng phong trào thi ua ái qu c, y m nh s n xu t. Th c hi n gi m tô 25%, chia ru ng cho nông dân. Gi m t c, xoá n , hoãn n cho nông dân. Xây d ng các cơ s công nghi p qu c phòng. => Kinh t các vùng t do phát tri n nhanh chóng, t o ti m l c cho chính quy n cách m ng. Phát tri n văn hoá, giáo d c, y t : ng ch trương xây d ng n n văn hoá m i, thúc y xây d ng n p s ng m i vui tươi lành m nh, y lùi các t n n xã h i. Phong trào ch ng mù ch ư c y m nh, n n giáo d c ph thông ư c m r ng, h th ng giáo d c Chuyên nghi p và i h c bư c u hình thành. H th ng y t ư c xây d ng và phát tri n chăm sóc s c kho cho nhân dân. * K t lu n: Nh ng thành công c a chi n tranh du kích và thành t u xây d ng kinh t , văn hoá, giáo d c, y t trong giai o n này ã ti p t c làm th t b i âm mưu m r ng xâm lư c c a th c dân Pháp. ng th i t o thêm s c m nh cho cách m ng Vi t Nam ti p t c ti n lên giành nh ng th ng l i m i. 5. Chi n d ch Biên Gi i thu – ông 1950 5.1. B i c nh l ch s Ti p theo nh ng th ng l i trong giai o n sau năm 1947 n trư c năm 1950, l c lư ng cách m ng Vi t Nam ti p t c g p nh ng i u ki n thu n l i m i: Ngày 01/10/1949, cách m ng Trung Qu c th ng l i, nư c C ng hòa Nhân dân Trung Hoa ra i, sau ó thi t l p quan h ngo i giao v i Vi t Nam Dân ch C ng hòa. T tháng 01/1950, các nư c xã h i ch nghĩa l n lư t t quan h ngo i giao v i Vi t Nam Dân Cch C ng hòa. Tháng 6/1950, y Ban dân t c gi i phóng Campuchia thành l p và tháng 8/1950 Chính ph kháng chi n Lào cũng ra i ã gây khó khăn cho th c dân Pháp trên toàn cõi ông Dương. Trư c tình hình ó, Mĩ ã giúp Pháp y m nh chi n tranh. Th c dân Pháp ã thông qua K ho ch Rơ – ve v i 3 ho t ng cơ b n như sau: Tăng cư ng h th ng phòng ng trên ư ng s 4 khoá ch t biên gi i Vi t – Trung. Thi t l p m t “hành lang ông – Tây” (H i Phòng – Hà N i – Hòa Bình – Sơn La) cô l p căn c Vi t B c. Chu n b t n công lên căn c Vi t B c l n th hai tiêu di t cơ quan u não Vi t Minh và nhanh chóng k t thúc chi n tranh. 5.2. Di n bi n tranh th nh ng i u ki n thu n l i m i, ng th i xóa b tình tr ng b bao vây, cô l p, tháng 6/1950, ng và Chính ph quy t nh m chi n d ch Biên gi i nh m: + Tiêu di t m t b ph n quan tr ng sinh l c ch. 34
+ Khai thông biên gi i Vi t – Trung. + C ng c và m r ng căn c a Vi t B c. Chu n b cho chi n d ch, ta huy ng hơn 120.000 dân công, v n chuy n n chi n trư ng 4.000 t n lương th c, súng n... Sáng 16/9/1950, quân ta n súng t n công ông Khê, n ngày 18/9/1950 ta tiêu di t hoàn toàn ông Khê làm cho Cao B ng b cô l p và Th t Khê b uy hi p. Th c dân Pháp ã lên k ho ch rút kh i Cao B ng b i m t “cu c hành quân kép”: ưa quân ánh Thái Nguyên bu c ta ph i i phó, ng th i ưa l c lư ng t Th t Khê ánh lên ông Khê và rút quân Cao B ng theo ư ng s 4 ti p ánh ông Khê. oán bi t ý c a Pháp, ta cho quân mai ph c và ánh b i cánh quân ti p vi n t Th t Khê lên và c cánh quân t Cao B ng rút v . ng th i, ta p tan cu c hành quân t n công lên Thái Nguyên c a ch. Trong khi chi n d ch di n ra, quân và dân c nư c ã ph i h p t n công, bu c Pháp ph i phân tán l c lư ng i phó, không th chi vi n cho chi n trư ng Biên gi i. 5.3. K t qu và ý nghĩa Chi n d ch Biên gi i k t thúc th ng l i, quân ta ã lo i kh i vòng chi n hơn 8.300 tên ch, thu 3.000 t n vũ khí và phương ti n chi n tranh. Gi i phóng biên gi i Vi t – Trung, ch c th ng hành lang ông – Tây ( Hòa Bình), làm cho k ho ch Rơ – ve b phá s n. Sau chi n th ng Biên gi i 1950, căn c a Vi t B c ư c m r ng và không còn b bao vây cô l p. Cách m ng Vi t Nam ã n i ư c quan h v i cách m ng th gi i. Ta ã n m ư c quy n ch ng chi n lư c trên chi n trư ng chính (B c b ), y th c dân Pháp vào th b ng chi n lư c. Câu h i và bài t p: 1. Vì sao Ch t ch H Chí Minh ã phát ng cu c kháng chi n ch ng th c dân Pháp trong c nư c? N i dung cơ b n c a l i kêu g i toàn qu c kháng chi n c a Ch t ch H Chí Minh. [ thi TS i h c Lu t Tp. H Chí Minh, 1996] 2. ư ng l i kháng chi n c a ng ư c v ch ra trong nh ng ngày u c a cu c kháng chi n toàn qu c. [ thi TS i h c Lu t Tp. H Chí Minh, 1998] 3. Cu c kháng chi n toàn dân, toàn di n c a ta ư c y m nh như th nào sau chi n th ng Vi t B c thu ông 1947? 4. Hãy trình bày tóm t t chi n d ch Vi t B c thu ông 1947, chi n d ch biên gi i 1950. 35