Tham khảo tài liệu 'bài 8: cách mạng tháng tám 1946 và sự thành lập của nước việt nam dân chủ cộng hòa', khoa học xã hội, lịch sử văn hoá phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài 8: Cách mạng tháng tám 1946 và sự thành lập của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa
- BÀI 8
CÁCH M NG THÁNG TÁM 1945 VÀ S THÀNH L P C A
NƯ C VI T NAM DÂN CH C NG HÒA
1. Cao trào kháng Nh t c u nư c (Kh i nghĩa t ng ph n t tháng 3
n gi a tháng 8/1945)
1.1. Nh t o chính Pháp (9/3/1945) - th i cơ cách m ng n g n
u năm 1945, ch nghĩa phát xít liên t c th t b i n ng n :
+ Châu Âu: c b ánh b t kh i Liên Xô, ng th i liên quân Anh – Mĩ
b vào gi i phóng nư c Pháp, sau ó các nư c Trung và ông Âu cũng ư c gi i
phóng.
+ m t tr n Thái Bình Dương: Phát xít Nh t cũng b liên quân Anh – Mĩ t n
công d n d p.
+ Th c dân Pháp ông Dương ráo ri t chu n b cho vi c h t c ng Nh t khi
quân ng Minh t n công vào ông Dương.
Nh t bi t rõ ý c a Pháp nên ã hành ng trư c: êm 9/3/1945, Nh t n
súng o chính Pháp trên toàn ông Dương => Th c dân Pháp nhanh chóng tan
rã và u hàng.
Sau khi h t c ng Pháp, Nh t tuyên b “trao tr c l p cho các dân t c ông
Dương” và ưa l c lư ng thân Nh t ra l p nên chính ph bù nhìn Vi t Nam do
Tr n Tr ng Kim làm Th tư ng và B o i làm Qu c trư ng.
Nhưng trên th c t , Nh t l i ti n hành nhi u hành ng trái ngư c:
+ ưa ngư i Nh t thay th các v trí c a ngư i Pháp trong b máy chính
quy n th c dân th ng tr và bóc l t dân ta.
+ Ti p t c vơ vét, bóc l t nhân làm cho nhân dân ta ói kh .
+ Ti n hành hàng lo t các ho t ng àn áp l c lư ng cách m ng và nhân
dân.
1.2. Cao trào kháng Nh t c u nư c ti n t i t ng kh i nghĩa tháng
Tám
1.2.1. ng ra ch th “Nh t - Pháp b n nhau và hành ng c a
chúng ta” i u ch nh chi n lư c
Ngày 12/3/1945, Ban Thư ng v Trung ương ng ã h p và ra ch th :
“Nh t – Pháp b n nhau và hành ng c a chúng ta”.
Ch th ã xác nh:
K thù trư c m t và duy nh t c a nhân dân ông Dương là phát xít Nh t.
Thay kh u hi u “ ánh u i phát xít Nh t – Pháp” b ng “ ánh u i phát xít
Nh t”.
ưa ra kh u hi u “Thành l p chính quy n cách m ng” ch ng l i chính
quy n bù nhìn thân Nh t.
Hình th c u tranh: bi u tình th uy, vũ trang du kích và s n sàng chuy n
sang hình th c t ng kh i nghĩa khi có i u ki n.
H i ngh quy t nh phát ng cao trào “Kháng Nh t c u nư c”, chu n b cho
T ng kh i nghĩa.
1.2.2. Kh i nghĩa t ng ph n, chu n b ti n t i t ng kh i nghĩa
căn c Cao - B c - L ng, i Vi t Nam tuyên truy n gi i phóng quân và
C u qu c quân ã lãnh o qu n chúng gi i phóng hàng lo t các xã, châu,
huy n...
Thái Nguyên, Tuyên Quang, Hà Giang...vùng gi i phóng ti p t c ư c m
r ng.
24
- Năm 1945, n n ói ang hoành hành làm 2 tri u ngư i mi n B c ch t, trong
khi các kho thóc c a Nh t thì y p. ng ã k p th i phát ng phong trào ánh
chi m kho thóc c a Nh t c u ói.
Qu ng Ngãi, các ng chí tù chính tr nhà lao Ba Tơ n i d y chi m n
gi c và l p ra i du kích Ba Tơ.
Ngày 15/4/1945, H i ngh quân s B c kỳ h p và quy t nh:
+ Th ng nh t các l c lư ng vũ trang thành Vi t Nam gi i phóng quân.
+ Thành l p y Ban quân s B c kỳ.
Ngày 15/5/1945, Vi t Nam gi i phóng quân ra i.
Ngày 16/4/1945, T ng b Vi t Minh ra ch th thành l p y ban dân t c gi i
phóng Vi t Nam và y ban dân t c gi i phóng các c p.
Ngày 4/6/1945, Khu gi i phóng Vi t B c ư c thành l p, Tân Trào ư c ch n
làm “th ô” c a Khu gi i phóng, ng th i thi hành 10 chính sách l n c a Vi t
Minh.
Như v y, n trư c tháng 8/1945, l c lư ng cách m ng Vi t Nam ã chu n
b chu áo và ang t ng bư c kh i nghĩa, s n sàng cho m t cu c t ng kh i
nghĩa khi th i cơ xu t hi n.
2. T ng kh i nghĩa tháng Tám năm 1945
2.1. Nh t u hàng quân ng Minh - th i cơ cách m ng xu t hi n
Châu Âu, ngày 8/5/1945, c u hàng quân ng Minh không i u ki n.
Ngày 9/8/1945, H ng quân Liên Xô ã tiêu di t o quân Quan ông c a
Nh t t i Trung Qu c. n trưa 15/8/1945, Nh t chính th c u hàng quân ng
Minh không i u ki n. Quân Nh t ông Dương và chính quy n Tr n Tr ng Kim
hoang mang c c . K thù c a dân t c Vi t Nam ã g c ngã, th i cơ giành chính
quy n ã xu t hi n.
Trư c ó, l c lư ng ng Minh ã có s phân công quân i vào ông
Dương gi i giáp quân Nh t. Chính vì v y, th i cơ giành chính quy n b gi i h n
t khi Nh t u hàng n trư c khi quân ng minh vào ông Dương.
2.2. ng ã n m b t th i cơ và phát ng t ng kh i nghĩa
Trư c tình hình phát xít Nh t liên t c b th t b i, ngày 13 tháng 8 năm 1945,
H i ngh toàn qu c c a ng ang h p Tân Trào - Tuyên Quang (t 13/8 n
15/8/1945). Ngay khi nghe tin Nh t u hàng ng minh, H i ngh quy t nh:
+ Phát ng T ng kh i nghĩa trong c nư c, giành l y chính quy n trư c khi
quân ng Minh vào.
+ Thành l p y Ban kháng chi n toàn qu c và ra Quân l nh s 1.
T ngày 16 n 17/8/1945, i h i Qu c dân h p Tân Trào ã quy t nh:
+ Tán thành quy t nh T ng kh i nghĩa c a Trung ương ng.
+ Thông qua 10 chính sách c a Vi t Minh.
+ L p y Ban dân t c gi i phóng Vi t Nam do H Chí Minh làm Ch t ch(Sau
này là Chính ph lâm th i c a Nư c Vi t Nam Dân Ch C ng Hòa).
+L yc sao vàng làm qu c kì, bài hát Ti n quân ca làm qu c ca.
Sau ó, H Chí Minh g i thư kêu g i ng bào c nư c n i d y giành chính
quy n.
Chi u ngày 16/8/1945, theo l nh c a y Ban kh i nghĩa, Võ Nguyên Giáp ch
huy m t i quân ti n v gi i phóng th xã Thái Nguyên, m u cho cu c T ng
kh i nghĩa.
2.3. Giành chính quy n trong c nư c
T ngày 14/8/1945 n ngày 18/8/1945, 4 t nh u tiên giành ư c clp
là: B c Giang, H i Dương, Hà T nh, Qu ng Nam.
T t i 15/8/1945 n ngày 19/8/1945, nhân dân Hà N i ã giành ư c chính
quy n.
Ngày 23/8/1945, Hu ư c gi i phóng. n 30/8/1945, vua B o i thoái v .
25
- Ngày 25/8/1945, Sài Gòn ư c gi i phóng.
n ngày 28/8/1945, cu c T ng kh i nghĩa ã thành công hoàn toàn trong c
nư c (tr m t s th xã: Móng Cái, Hà Giang, Lào Cai, Lai Châu… ang b l c lư ng
c a Tư ng Gi i Th ch chi m óng).
Ngày 02/9/1945, t i Qu ng trư ng Ba ình, Ch t ch H Chí Minh ã thay m t
Chính ph lâm th i c b n Tuyên ngôn c l p, tuyên b s ra i c a nư c Vi t
Nam Dân Ch C ng Hòa.
3. Nguyên nhân th ng l i, ý nghĩa l ch s và bài h c kinh nghi m
3.1. Nguyên nhân th ng l i
* Khách quan: H ng quân Liên Xô và quân ng Minh ánh b i ch nghĩa
phát xít mà tr c ti p là phát xít Nh t ã t o ra m t th i cơ thu n l i nhân dân
ta ng lên giành chính quy n.
* Ch quan: Dân t c Vi t Nam v n có truy n th ng yêu nư c sâu s c. Vì
v y, khi ng ng ra kêu g i và lãnh o kháng chi n ch ng gi c thì m i ngư i
ã hăng hái hư ng ng, t o nên s c m nh to l n chi n th ng k thù.
Do s lãnh o úng n, tài tình c a ng và Bác H :
ng viên, giác ng và t ch c ư c các t ng l p nhân dân oàn k t dư i s
lãnh o th ng nh t c a ng trong m t m t tr n dân t c th ng nh t.
K t h p tài tình gi a u tranh vũ trang v i u tranh chính tr , u tranh du
kích v i kh i nghĩa t ng ph n nông thôn, ti n lên T ng kh i nghĩa.
N m b t th i cơ k p th i, t ó ưa ra ư c nh ng ch o chi n lư c úng
n.
3.2. Ý nghĩa l ch s
* i v i dân t c
Cách m ng tháng Tám là m t s ki n vĩ i trong l ch s dân t c. Nó ã p
tan xi ng xích nô l c a Pháp - Nh t và l t nhào ch phong ki n.
ưa nư c ta t m t nư c thu c a tr thành m t nư c c l p, ưa nhân
dân ta t thân ph n nô l thành ngư i làm ch nư c nhà, ng ta tr thành ng
c m quy n.
M ra m t k nguyên m i trong l ch s dân t c - k nguyên c l p dân t c
g n li n v i ch nghĩa xã h i.
* i v i qu c t
Là th ng l i u tiên trong th i i m i c a dân t c như c ti u trên con
ư ng u tranh t gi i phóng mình kh i ách qu c - th c dân.
C vũ m nh m phong trào gi i phóng dân t c c a các nư c thu c a và n a
thu c a trên th gi i.
3.3. Bài h c kinh nghi m
Cách m ng tháng Tám thành công ã l i nhi u bài h c quý báu:
N m v ng ng n c c l p dân t c và ch nghĩa xã h i, k t h p úng n,
sáng t o nhi m v dân t c và dân ch , trong ó nhi m v dân t c ư c t lên
hàng u.
ánh giá úng v trí c a các giai c p, các t ng l p nhân dân, khơi d y tinh
th n dân t c, t p h p và khai thác tri t s c m nh c a kh i i oàn k t dân
t c, cô l p và phân hoá cao k thù t ng bư c ti n lên ánh b i chúng.
N m v ng và v n d ng sáng t o quan i m cách m ng b o l c và kh i nghĩa
vũ trang, k t h p u tranh chính tr v i u tranh vũ trang, chu n b lâu dài v
l c lư ng và k p th i n m b t th i cơ, ti n hành kh i nghĩa t ng ph n, ti n lên
T ng kh i nghĩa giành th ng l i hoàn toàn.
Câu h i và bài t p:
1. Trình bày n i dung và ý nghĩa c a s chuy n hư ng ch o chi n lư c cách m ng
ng trong cu c v n ng gi i phóng dân t c (1939 - 1945). [ thi TS HSP
Vi t Nam c a
Hà N i 2 - 2000].
26
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
