Bài giảng An toàn điện trong công nghiệp: Module 2 - Bài 1

ệ

ệ

ệ

ạ

An toàn đi n trong công nghi p II. Phòng tránh các tai n n đi n

ệ

ạ

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi n

Ả

ưở

ủ

2. Bài 1:  nh h

ệ ng c a dòng đi n lên c  th  ng

ơ ể ườ i

ờ ế Th i gian: 2h lý thuy t

1)Thi ế ị ậ ư t b /V t t

ế ­ Máy chi u, máy tính, Loa

ụ 1)M c tiêu chính

ườ ọ ượ ơ ể ườ ạ ủ ệ ­ Ng i h c nêu đ c tác h i c a dòng đi n lên c  th  ng i

ườ ọ ế ượ ố ả ưở ế ấ ươ ­Ng i h c bi t rõ đ c các nhân t nh h ng đ n ch n th ng

2

ệ ầ ạ ban đ u do tai n n đi n.

ệ

ạ

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi n

3) Đánh giá:

ừ ườ ể ề ị ­ T ng cá nhân  ng i  h c ọ  s  đ ẽ ượ ki m tra c v  ý nghĩa và đ nh

ượ ự ể ể nghĩa c aủ  an toàn đi n ệ  trên l p ớ cũng như đ c ki m tra s  hi u

3

ề ệ ị bi t ế các quy đ nh an toàn v  đi n.

ệ

ạ

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi n

ủ

ệ ố ớ ơ ể ườ

i:

ầ ử

1. Tác d ng c a dòng đi n đ i c i c  th  ng 1.1 Tác d ng kích thích:  ­Khi ng

ệ  mang  đi n, s  có dòng  ơ ể ị ổ

ế

­Ph n  l n các tr

ệ i vì đi n gi

ng.   t là do

ụ ụ ẽ ớ ườ ế i ti p xúc v i ph n t ươ ườ ạ ệ i làm cho c  th  b  t n th đi n ch y qua ng ậ ườ ợ ườ ầ ớ ng h p ch t ng tác

ườ ế

ệ

ấ

ớ

ụ d ng kích thích, do ng

i ti p xúc v i đi n áp th p.

ụ

ệ

ặ

­Khi tác d ng kích thích, đi n áp đ t vào ng

ỏ i nh  nên

ườ

ườ (cid:0) 100)mA,  th i  gian  dòng  ờ

ệ dòng  đi n  qua  ng

ỏ i  nh   (25

4

ệ

ắ

ấ

ố

đi n qua ng

ườ ươ i t

ng đ i ng n (vài giây), không th y

rõ ch  ỗ

ệ

ườ

ườ ị ạ

ươ

dòng  đi n  vào  ng

i  và  ng

i  b   n n  không  có  th

ng

tích.

ệ

ạ

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi n

ườ ở ủ ệ ạ ớ ườ ớ ­ Khi ng ệ i m i ch m vào đi n, vì đi n tr  c a ng i còn l n,

ườ ụ ủ ắ ỏ ỉ ị ệ dòng đi n qua ng i nh , tác d ng c a nó ch  làm cho b p th t,

ắ ạ ỏ ậ ệ ế ạ ơ c  co qu p l ờ i. N u n n nhân không r i kh i v t mang đi n, thì

ở ủ ệ ườ ầ ệ ầ ả ố đi n tr  c a ng i d n d n gi m xu ng làm dòng đi n tăng lên,

ệ ượ ắ hi n t ng co qu p càng tăng lên.

ớ ậ ể ế ệ ờ ­ Th i gian ti p xúc v i v t mang đi n càng lâu càng nguy hi m

ườ ỏ ậ ư ệ ả vì  ng ờ i  không  còn  kh   năng  tách  r i  kh i  v t  mang  đi n  đ a

5

ế ệ ầ đ n tê li ấ   t tu n hoàn và hô h p.

ệ

ạ

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi n

ạ ụ ủ

6

ề Xem đo n video clip 2.1_1: v  tác d ng kích thích c a dòng  đi n ệ lên c  th  ng ơ ể ườ i

ệ

ạ

ườ ươ ụ ườ ế ớ

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi n   ụ      1.2:  Tác d ng gây ch n th ấ ­Tác d ng gây ch n th

ấ ng th

i ti p xúc v i

ườ ế ệ ầ

ươ ng:  ả ng x y ra do ng ệ (cid:0) ậ i đ n g n v t mang đi n (

đi n áp cao. Khi ng 6kV) tuy ch a ư

ư ệ ệ ệ ế ồ ti p xúc nh ng vì đi n  áp cao sinh ra h  quang  đi n, dòng  đi n

ạ ồ qua h  quang ch y qua ng ườ ươ i t ố ớ ng đ i l n.

ạ ự ủ ườ ấ ườ nhiên  c a  ng i  r t  nhanh,  ng i  có  khuynh ả ­  Do  ph n  x   t

ướ ệ ể ệ ậ ậ ồ h ng tránh xa v t mang đi n làm h  quang đi n chuy n qua v t

ố ấ ầ ệ ậ ấ ườ ờ có n i đ t g n đ y, vì v y dòng đi n qua ng i trong th i gian

ư ụ ắ ườ ị ạ ấ r t  ng n,  tác  d ng  kích  thích  ít  nh ng  ng ể ị i  b   n n  có  th   b

7

ươ ế ồ ố ị ấ ch n th ng hay ch t do h  quang đ t cháy da th t.

ệ

ạ

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi n

8

ươ ụ ố ị ộ ố ấ M t s  ch n th ng do b  tác d ng kích thích và đ t cháy

ệ

ạ

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi n

9

ườ ạ ử ợ ệ Các tr ng h p ho i t do đi n

ệ

ạ

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi n

ấ

ế

ư

ưở

ươ

ng ban

ng đ n ch n th

ầ

ố ả   nh h ệ

ủ ụ

ề ề ệ ệ ệ ố ớ ơ ể ườ i ệ Dòng đi n 1 chi u

2. Nh ng nhân t ạ đ u do tai n n đi n:  ệ ạ      2.1. Lo i dòng đi n:  ủ ơ ể ố ớ ứ ộ ả ứ M c đ  ph n  ng c a c  th  đ i v i dòng đi n xc và 1  ườ C ng  Tác d ng c a dòng đi n đ i v i c  th  ng chi uề đ  ộ Dòng đi n xoay chi u dòng đi n ệ   (50­60Hz)     (mA)

ắ ầ ả 0,6÷1,5 Không có c m giác

10

ạ ả

ấ ạ ắ ư 2÷3 5÷7 ả B t đ u có c m giác, ngón  tay run nhẹ ị Ngón tay b  tê r t m nh ị B t th t tay co l i và rung Không có c m giác Đau nh  kim châm,

ấ th y nóng

ệ

ạ

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi n

ườ ủ ụ Tác d ng c a dòng đi n đ i v i c  th  ng ệ ố ớ ơ ể ườ i

ệ ề ề ệ Dòng đi n 1 chi u

ộ C ng đ   dòng đi n ệ     (mA) Dòng đi n xoay chi u   (50­60Hz)

ể ờ ậ 20÷25

ệ ượ

Tay không th  r i v t  mang đi n, đau tăng lên,  ở ấ r t khó th .

ị ệ ậ Nóng  tăng  lên  và  b t ắ ệ ầ đ u  có  hi n  t ng  co  qu p.ắ ấ ắ ị 50÷80 t, tim đ p

ắ ở

ấ Hô h p b  tê li m nhạ ấ ấ ị 90÷100 t,  kéo  dài R t  nóng,  các  b p  th t  co qu p, khó th ệ t Hô h p b  tê li

ệ t và

11

ừ ệ ị Hô  h p  b   tê  li ị 3 giây thì tim b  tê li ặ ng ng đ p

ệ

ạ

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi n

ấ ủ ị ớ ể ệ ậ ­Nh n xét: Giá tr  l n nh t c a dòng đi n không nguy hi m

ố ớ ườ đ i v i ng i là

ề ầ ố ớ ố ệ +  Ing  <=  10mA  đ i  v i  dòng  đi n  xoay  chi u  t n  s   công

nghi p ệ

12

ố ớ ệ ề + Ing<=50mA đ i v i dòng đi n 1 chi u

ệ

ạ

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi n

ạ

ử

ệ

ườ

i

Xem đo n video clip 2.1_2 : Th  dòng đi n qua ng

13

ạ

ện

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi

ầ ố

ệ

2.2. T n s  dòng đi n:

ể ơ ệ ề ệ ề ­  Dòng  đi n  xoay  chi u  nguy  hi m  h n  dòng  đi n  1  chi u.

ứ ộ ầ ố ủ ệ

ầ ố ưở ệ ộ M c đ  nguy hi m ph  thu c vào t n s  c a dòng đi n. ng t n s  dòng đi n: ụ ể ứ ả Nghiên c u  nh h

ầ ố ế ấ STT Đi n ápệ Xác su t ch t (%)

T n s  dòng  đi nệ

1 50 117­120 100

2 100 117­120 45

3 125 100­121 20

14

4 150 120­125 0

ạ

ện

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi

* Nguyên nhân:

ơ ể ề ệ ế ­ Khi dòng đi n 1 chi u đi vào c  th  các Ion trong t bào phân

ủ ế ề ạ ấ ị ạ ự ạ c c  t o  thành  các  Ion  t o  d u  b   hút  v   2  phía  c a  t bào  t o

ứ ự ụ ể ẫ ỏ ộ thành ng u c c nên tác d ng kích thích nh , m c đ  nguy hi m

15

nh . ỏ

ạ

ện

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi

ơ ể ề ệ ề ạ ­Khi dòng đi n xoay chi u đi vào c  th  các Ion ch y v  2 phía

ệ ề ổ ướ ủ ể ủ ế c a t bào, khi dòng đi n đ i chi u h ộ ng chuy n đ ng c a các

ể ề ổ ộ ụ Ion cũng đ i chi u, chuy n đ ng ng ượ ạ c l i. Do đó tác d ng kích

ứ ể ạ ầ ộ ố ỏ thích  m nh,  m c  đ   nguy  hi m  tăng.  Khi  t n  s   nh   các  Ion  di

ố ấ ụ ề ể ệ ầ ổ chuy n ít và khi t n s  r t cao dòng đi n đ i chi u liên t c các

ể ượ ứ ể ể ộ ỏ Ion  di chuy n  đ c  ít  nên  m c  đ   nguy hi m nh .    Nguy hi m

16

ạ ượ ấ ỳ ủ ế ầ nh t là trong 1 chu k  ion ch y đ ề ộ c 2 l n b  r ng c a t bào.

ạ

ện

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi

ờ

ộ

ệ

2.3. Th i gian dòng đi n tác đ ng:

ấ ấ ộ ờ ươ ắ ­Th i gian tác đ ng càng ng n thì xác su t gây ch n th ng càng

ớ ế ệ ệ ớ ở ỏ ố nh . Khi m i ti p xúc v i đi n, đi n tr  ng ườ ươ i t ng đ i cao khi

ệ ượ ở ả ủ có  hi n  t ệ ng  xuyên  th ng  da  làm  đi n  tr   gi m  làm  cho  dòng

ệ ườ ồ ờ ơ ể ỏ ủ đi n  qua  ng i  tăng,  đ ng  th i  nhi ệ ượ t  l ng  c a  c   th   t a  ra

ệ ế ả ớ ở ườ ệ ả cũng l n lên. K t qu  là đi n tr  ng i càng gi m thì dòng đi n

17

ườ qua ng i càng tăng.

ạ

ện

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi

18

ụ ạ ệ ủ ệ Xem đo n video clip 2.1_3: Tác d ng nhi t c a dòng đi n

ạ

ện

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi

ở ơ ể ườ

ệ

2.4. Đi n tr  c  th  ng

i:

19

ệ ạ Xem đo n video clip 2.1_4: Đi n tr  ng ở ườ i

ạ

ện

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi

Ing

ề ệ ở ườ ệ * Khái ni m v  đi n tr  ng i.

C1

R1

ở ơ ể ể ơ ả ườ ệ Đ  đ n gi n đi n tr  c  th  ng i

R2

Ing

ể ầ có th  phân thành 2 ph n

Ung

ở ủ ớ ệ ậ ộ ọ + Đi n tr  c a l p da: b  ph n quan tr ng

R3

C3

ơ ể ố ớ ở ủ ệ ườ đ i  v i  đi n  tr   c a  c   th   ng ệ i,  đi n

ộ ụ ườ ệ ở tr  ng

Ing

ả ở da  dày  kho ng  (0,05 ừ s ng

ừ ụ ấ ở ủ ớ i ph  thu c vào đi n tr  c a l p  (cid:0) 0,2)mm,  vì  ư ớ l p  s ng  da  r t  khô  và  có  tác  d ng  nh

ệ ấ ch t cách đi n.

20

ơ ồ Hình 1­1: S  đ   ở ủ ơ ể ệ đi n tr  c a c  th   i.ườ ng

ạ

ện

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi

ệ ở ủ ơ ể ậ ộ ị

ả .

ệ ậ ổ ộ +  Đi n  tr   c a  các  b   ph n  bên  trong  c   th :  có  giá  tr   không    (cid:0) 1000)(cid:0) ể đáng k  có giá tr  kho ng (570 * Đi n tr  ng ị ở ườ i thay đ i không theo quy lu t và trong m t

ạ ộ ph m vi khá r ng:

ơ ể ế ầ ử ớ ị ệ + V  trí c  th  ti p xúc v i ph n t mang đi n

ế ệ + Di n tích ti p xúc

ự ế + Áp l c ti p xúc

ề ườ ệ + Đi u ki n môi tr ng

21

+ Đ   mộ ẩ

+ Nhi t đệ ộ

ạ

ện

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi

ườ

ủ

ệ

ườ

2.5. Đ ng đi c a dòng đi n qua ng

i:

ệ ầ ệ ế ậ ặ ị ­N u dòng đi n đi qua tim hay có h  th n kinh t p chung ho c v

ố ở ớ ứ ộ ể trí các kh p n i tay…thì m c đ  nguy hi m càng cao.

ữ ể ặ ầ ị ệ ­Nh ng v  trí nguy hi m là: vùng đ u ( đ c bi t là vùng: óc, gáy,

ươ ụ ự ổ ổ c ,  thái  d ố ng  ),  vùng  ng c,  vùng  cu ng  ph i,  vùng  b ng…và

ườ ư ầ ữ ậ ầ thông  th ng  là  nh ng  vùng  t p  trung  dây  th n  kinh  nh   đ u

22

ngón tay, chân…

ạ

ện

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi

ả ượ B ng phân l ệ ng dòng đi n qua tim

ệ ượ ệ ng dòng đi n qua tim

Phân l (%)

ườ Đ ng đi dòng đi n qua  i ườ ng ừ T  chân qua chân 0,4

ừ T  tay qua tay 3,3

ừ T  tay trái qua chân 3,7

23

ừ ả T  tay ph i qua chân 6,7

ạ

ện

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi

ệ ừ ể ấ ­ Dòng đi n đi t chân qua chân là ít nguy hi m nh t.  Dòng

ệ ừ ấ ớ ể ả ượ đi n đi t tay ph i qua chân là nguy hi m nh t v i phân l ng

ầ ớ ệ ệ ở dòng đi n qua tim là 6,7%. B i vì, ph n l n dòng đi n đi qua tim

ụ ọ ụ ằ ằ ườ ừ ả ế theo tr c d c mà tr c này n m n m trên đ ng t tay ph i đ n

24

chân.

ạ

ện

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi

ạ ườ ủ ệ

25

Xem đo n video clip 2.1_5: Đ ng đi c a dòng đi n qua  ng i ườ

ạ

ện

Module 2: Phòng tránh các tai n n đi

ỏ ủ

ạ

ườ

ứ  2.6. Tr ng thái s c kh e c a con ng

i:

ị ệ ậ ơ ể ế ườ ị ệ ỏ ­ Khi b  đi n gi t, n u c  th  ng i b  m t m i  hay đang trong

ượ ấ ễ ả ệ ượ ệ ạ tình tr ng say r u thì r t r  x y ra hi n t ng choáng vì đi n

ệ ượ ệ ọ ụ ữ ả ạ ớ ố ( còn g i là s c đi n). Hi n t ng này nh y c m v i ph  n  và

ẻ ơ ớ ườ ị ặ ơ ể tr  em h n là nam gi ớ i. V i ng ị i b  đau tim ho c c  th  đang b

26

ượ ấ ạ ả ệ ạ suy nh ơ ể c r t nh y c m khi có dòng đi n ch y qua c  th .