Bài giảng Bản chất xã hội nông thôn

Nông thôn là gì??

V.Staroverov – nhà xã hội học người Nga đã đưa ra một định nghĩa khá bao quát về nông thôn, khi ông cho rằng: nông thôn với tư cách là khách thể nghiên cứu Xã hội học về một phân hệ xã hội có lãnh thổ xác định đã định hỡnh từ lâu trong lịch sử. đặc trưng của phân hệ xã hội này là sự thống nhất đặc biệt của môi trường nhân tạo với các điều kiện địa lý - tự nhiên ưu trội, với kiểu loại tổ chức xã hội phân tán về mặt không gian.

Nông thôn là gì??

• nông thôn phân biệt với đô thị bởi trỡnh độ

phát triển kinh tế – xã hội thấp kém hơn, bởi thua kém hơn về mức độ phúc lợi xã hội, sinh hoạt.

• ở nông thôn loại hỡnh hoạt động lao động kém đa dạng (so với đô thị), tính thuần nhất về xã hội và về nghề nghiệp cao hơn.

Nông thôn là gì??

• Nông thôn là hệ thống độc lập tương đối ổn

định, là một tiểu hệ thống không gian – xã hội .

• Các thành phần cơ bản của nó đồng nhất với đô thị, song mặt khác lại tách biệt với đô thị. Nông thôn và đô thị hợp lại thành chỉnh thể xã hội và lãnh thổ (không gian) của cơ cấu xã hội”

Những nét đặc trưng nổi bật của XHNT

• Thứ nhất, nông thôn phải gắn chặt với nghề

lao động xã hội truyền thống, đặc trưng và nổi trội là hoạt động sản xuất nông nghiệp.

• Thứ hai, Tụ điểm quần cư thường có quy mô

nhỏ về mặt số lượng. • Thứ ba, mật độ dân thấp • Thứ tư, ở nông thôn có môi trường tự nhiên ưu

trội,

Những nét đặc trưng nổi bật của XHNT • Thứ năm, nông thôn có một lối sống đặc thù

của mình - lối sống nông thôn, lối sống của các cộng đồng xã hội

• Thứ sáu, tính cố kết cộng đồng. • Thứ bảy, cung cách ứng xử xã hội nặng về luật

tục, về lễ nghi hơn là tính pháp lý.

• Thứ tám, văn hoá nông thôn một loại hỡnh văn hoá đặc thù mang đậm nét dân gian, nét truyền thống dân tộc.

phân biệt khu vực nông thôn và khu vực đô thị

• Các nhà xã hội đã đưa ra nhiều tiêu chí để

trong đó có các tiêu chí nổi trội:

• Sự khác nhau về nghề nghiệp; • 2. Sự khác nhau về môi trường; • 3. Sự khác nhau về kích cỡ cộng đồng; • 4. Sự khác nhau về mật độ dân số;

phân biệt khu vực nông thôn và khu vực đô thị

• 5. Sự khác nhau về tính thuần nhất của dân cư; • 6. Sự khác nhau về khả năng di động xã hội ; • 7. Sự khác nhau về hướng di cư; • 8. Sự khác nhau về sự khác biệt xã hội và phân

tầng xã hội ;

• 9. Sự khác nhau về hệ thống các quan hệ xã hội và sự tác động qua lại giữa nông thôn và đô thị.

Khu vùc n«ng th«n

Khu vùc ®« thÞ

chÕ

nghÒ

VÒ nghÒ nghiÖp

Đa số ngêi ë n«ng th«n lµm nghÒ trång trät. Trong céng ®ång th- êng cã mét sè ngêi lµm nghÒ phi n«ng nghiÖp. M«i trêng M«i trêng tù nhiªn u trêng

tréi h¬n m«i nh©n t¹o. C on ngêi cã mèi liªn hÖ trùc tiÕp víi tù nhiªn

PhÇn lín mäi ngêi g¾n víi nh÷ng t¹o, nh÷ng c«ng viÖc c¬ khÝ, th¬ng, th¬ng m¹i ngo¹i nghÒ tù do, quản trÞ vµ c¸c nghÒ phi n«ng nghiÖp kh¸c. Sù t¸ch biÖt víi tù nhiªn lín h¬n. Sù u tréi cña m«i trêng nh©n t¹o lín h¬n m«i tr- êng tù nhiªn. Ýt dùa vµo tù nhiªn. Bª t«ng vµ s¾t thÐp.

KÝch cì céng ®ång

Những n«ng tr¹i më những hay réng céng ®ång nhá, n«ng văn minh nghiÖp t¬ng phản víi kÝch cì céng ®ång. Gia ®ình thêng lµ gia ®ình më réng. gia ®ình phô thuéc vµo c¸c céng ®ång x· héi.

kÝch cì céng ®ång ®« thÞ thêng lín h¬n so víi céng ®ång n«ng th«n. Nãi c¸ch kh¸c kÝch cì céng ®ång t¬ng øng víi văn minh c«ng nghiÖp. Gia ®ình thêng lµ gia ®ình h¹t nh©n. TÝnh ®éc lËp cña c¸c gia ®ình ®« thÞ cao trong mèi quan hÖ víi c¸c céng ®ång ®« thÞ.

MËt ®é d©n sè

MËt ®é ®«ng h¬n so víi céng ®ång n«ng th«n. MËt ®é d©n c ®« thÞ vµ tÝnh ®« thÞ lµ hai kh¸i niÖm t¬ng øng víi nhau.

MËt ®é thÊp h¬n mËt ®é cña céng ®ång ®« thÞ. MËt ®é d©n c vµ tÝnh n«ng th«n lµ hai niÖm t¬ng kh¸i ph¶n nhau. So víi céng ®ång ®« thÞ, d©n c ë n«ng th«n mang thuÇn nhÊt tÝnh cao h¬n vÒ c¸c ®Æc ®iÓm chñng téc vµ t©m lý.

Cã sù ph©n tÇng x· héi vÒ mÆt kinh tÕ nhng kh«ng râ rÖt. ph©n tÇng x· héi mang tÝnh ®¼ng cÊp nhiÒu h¬n. Thu nhËp b×nh qu©n kh«ng cao,

Khoảng c¸ch x· héi lín, mang nÐt ®Æc trng cña x· héi hiÖn ®¹i. Ph©n tÇng x· héi râ rÖt. VÒ mÆt kinh tÕ cã sù ph©n tÇng giµu-nghÌo thu nhËp, møc (vèn, sèng.v.v.). đÆc ®iÓm kh¸c cña sù ph©n tÇng x· héi lµ vÞ thÕ x· héi vÒ mÆt giai cÊp. Cã sù ph©n ho¸ x· héi cao.

Di ®éng x· héi Di ®éng x· héi theo nghÒ

lµ kh«ng lín, khã diÔn ra. VÒ di c thêng di c cña c¸c c¸ nh©n tõ n«ng th«n ra ®« lín h¬n tõ ®« thÞ vÒ thÞ n«ng th«n . Di ®éng nghÒ thÊp; TÝnh chÊt cña nghÒ lµ truyÒn nghÒ. Häc vµ lµm nghÒ truyÒn thèng. Tån t¹i sù ph©n biÖt nghÒ chÝnh vµ nghÒ phô.

Di ®éng x· héi dÔ dµng h¬n, m¹nh h¬n. Th«ng thêng cã søc thu hót d©n c tõ n«ng th«n ra ®« thÞ. Di c tõ ®« thÞ vÒ n«ng th«n lín h¬n tõ n«ng th«n ®Õn ®« thÞ. Di ®éng nghÒ nghiÖp cao, dÔ chuyÓn nghÒ. NghÒ cã ®îc lµ do ®µo t¹o. Trình ®é nghÒ thêng cao, Kh«ng ph©n biÖt nghÒ chÝnh, phô mét c¸ch râ rµng nh trong quan niÖm ë n«ng th«n. DÔ thay ®æi vÞ thÕ x· héi.

TÝnh chÊt cña ho¹t ®éng kinh tÕ

Tù cung tù cÊp, tù sản tù tiªu, nÒn kinh tÕ khÐp kÝn, năng lùc d thõa, khã trêng thÞ ph¸t triÓn.

Môc ®Ých lµ t¹o lîi nhuËn. Sù ph¸t triÓn ®« thÞ t¹o ra quan hÖ sản xuÊt t bán. Lµm giµu b»ng thÞ trêng.