ƯỜ Ệ ƯỜ Ệ I B NH I B NH
CHĂM SÓC BÀN CHÂN CHĂM SÓC BÀN CHÂN ĐÁI THÁO Đ ĐÁI THÁO Đ Ở Ở NG NG NGƯỜ NGƯỜ
ị
t & ĐTĐ BV B ch Mai
ế Tri u Th Ánh Tuy t ạ ệ ộ ế Khoa N i ti
Ộ
ỘN I DUNG N I DUNG
ủ
ế
ơ
ứ 1. Nguyên nhân c a bi n ch ng bàn chân và nguy c loét
cao
ươ
ườ
ặ
ộ ố ổ 2. M t s t n th
ng th
ng g p
3. Cách thăm khám bàn chân
ử
ế
ậ
ỹ
ươ
4. K thu t chăm sóc và x trí v t th
ng bàn chân
ứ
ế
5. Cách phòng các bi n ch ng bàn chân
ậ
ế 6. K t lu n.
Ế Ế BI N CH NG BÀN CHÂN DO ĐÁI BI N CH NG BÀN CHÂN DO ĐÁI
Ứ Ứ THÁO Đ THÁO Đ NGƯỜ NGƯỜ
ế ứ T l
ế ế ả
ỷ ệ ắ m c bi n ch ng bàn chân do đái ườ ng 4 đ n 10%, kho ng 15 đ n ệ ờ ắ ố tháo đ ẽ ị 20% b nh nhân s b loét bàn chân trong ệ su t th i gian m c b nh.
ắ ụ ế ệ ệ
ị 85% loét bàn chân là nguyên nhân chính ậ khi n b nh nhân nh p vi n, c t c t chi, tăng chi phí đi u trề
Ế Ế BI N CH NG BÀN CHÂN DO ĐÁI BI N CH NG BÀN CHÂN DO ĐÁI
Ứ Ứ THÁO Đ THÁO Đ NGƯỜ NGƯỜ
ế i b nh ĐTĐ ng
:
Bi n ch ng bàn chân ở ứ ề ế ợ ứ ườ ệ ế ố ủ là do k t h p c a nhi u y u t ả ầ ấ + Bi n ch ng th n kinh làm gi m và m t
ế ả ộ ậ ự ứ
ướ ế ả i máu
ươ ề ậ và ch m li n v t th ng
c m giác, v n đ ng, tăng áp l c quá m c vùng bàn chân ạ ứ + Bi n ch ng m ch máu làm gi m t ế ễ ứ ế + Bi n ch ng nhi m trùng…
NGUYÊN NHÂN NGUYÊN NHÂN
Ế Ứ CÁC BI N CH NG BÀN CHÂN
Ộ Ố Ộ Ố
Ả Ả
Ệ Ệ
M T S HÌNH NH B NH LÝ BÀN CHÂN M T S HÌNH NH B NH LÝ BÀN CHÂN
ơ ơ
ớ ớ
BN v i nguy c loét cao BN v i nguy c loét cao
ệ
ắ
JAMA 2005;293:217-28
H i ỏ b nhệ : • TS loét • TS c t c t ắ ụ • ĐTĐ lâu ngày (> 10 năm) • KS ĐM kém (HbA1C > 9%) • Nhìn kém (già, b nh lý m t ĐTĐ)
ớ ớ
ơ ơ
BN v i nguy c loét cao BN v i nguy c loét cao
ạ
ể
ệ
ấ
ệ Bi u hi n b nh ĐM ngo i biên • Đau cách h iồ • M t m ch chi ạ • Bàn chân nh t nh t ạ ợ
Khám:
ơ ơ
ớ ớ
BN v i nguy c cao BN v i nguy c cao
ự
ả ấ ả
ề
• BN đi giày có v a?ừ • C m giác, áp l c BC • M t c m giác • BD bàn chân • BL da ti n loét
Khám:
ỏ
ỏ
ả
ướ
i da
ễ
ấ
t k ngón, nhi m n m
Ẩ ướ ẽ ủ
• Đ da kéo dài sau khi b giày • Chai chân • Chai chân kèm theo ch y máu d • V t dòế • m • B nh lý c a móng ệ
ệ ệ ề ề ệ ệ Phát hi n các b nh lý da ti n loét Phát hi n các b nh lý da ti n loét
ỏ
ỏ
Đ da bàn chân sau khi đã b giày
Areas of erythema that persist after removal of the shoe are an indication of excessive pressure from inappropriately fitted shoe gear. Over time, these areas of erythema are sites for callus and ulcer formation. Also note the excessively dry skin.
These nails are grossly hypertrophied from fungal infection in this patient with no prior access to podiatric care. Due to the increased pressure transmitted to underlying tissues, these nails can damage the nail bed which may then become secondarily infected and ulcerate.
Chai chân
ớ ế
ể
Bàn chân Charcot v i v t loét đi n hình
ấ ấ
ẽ ẽ N m k chân N m k chân
Thăm khám bàn chân Thăm khám bàn chân
1. Khám v daề ạ 2. M ch máu ầ 3. Th n kinh ơ ươ ng 4. C x 5. Dày dép có phù h p?ợ
ắ
ổ
Thay đ i màu s c da
ắ
ạ B t m ch chi d
ướ i
ả Khám c m giác
Monofilament Monofilament
ặ
ẳ
Ấ
ặ ữ n cong hình ch C trong 1 giây
ỗ ị
ẹ
• Đ t th ng góc m t da • • Tránh ch b chai, s o, loét
ả ạ Khám ph n x gân gót
Thăm khám bàn chân Thăm khám bàn chân
ọ ỏ ề
ạ
ệ H i v thói quen ch n giày dép A. Lo i giày đi hàng ngày ể ụ B. Giày đi th d c ỉ C. Giày ch nh hình ặ ạ D. Các lo i giày đ c bi t
ắ ử ắ ử Nguyên t c x trí v t Nguyên t c x trí v t
ươ ươ
ế ế ng bàn chân ng bàn chân
th th
ả i
ẫ ư ế ạ
ươ ế ả 1 Gi m t ủ ắ ọ 2 C t l c s ch, d n l u h t m , d chị 3 Băng v t th ng
ố ố
Cách phòng ch ng loét bàn Cách phòng ch ng loét bàn chân cho BN ĐTĐ chân cho BN ĐTĐ
ướ ướ
ẫ ẫ
H ng d n chăm sóc bàn chân H ng d n chăm sóc bàn chân hàng ngày cho BN hàng ngày cho BN
cướ
ể
c
ử
• Không ngâm chân vào n • Ki m tra nhi ệ ộ ướ t đ n • R a và lau khô các k chân ẽ • Không nên dùng th o d ả ượ
c và
ỡ
thu c mố ể
ề
ở ỗ
• Ki m tra chân
ch nhi u ươ
ánh sáng, dùng g
ỗ ng khám ch
khu tấ
Phát hi n:ệ Phát hi n:ệ
ế • Các v t thâm tím
• Các v t n t ế ứ
ỗ ồ ữ • Nh ng ch ph ng
r p daộ
Phát hi n:ệ Phát hi n:ệ
ót chân n t nứ ẻ GGót chân n t nứ ẻ
ai chân ChChai chân
Phát hi n:ệ Phát hi n:ệ
ón chân co qu pắ NgNgón chân co qu pắ
Phát hi n:ệ Phát hi n:ệ
ẹ ẹ ệ ệ Chân l ch v o Chân Charcot Chân l ch v o Chân Charcot
ễ
Phát hi n:ệ Phát hi n:ệ ễNhi m trùng bàn chân Nhi m trùng bàn chân
ướ ướ
ẫ ẫ
H ng d n BN c H ng d n BN c
hăm sóc hăm sóc
da da
ố
ạ
ấ
• Kem bôi t
t nh t là chai d ng
b mơ
ươ
ở
• Bôi kem lên bàn chân – không bôi ẽ ặ ng m ho c các k
ế vào v t th chân
ướ
• Không dùng n
c hoa
ăm sóc móng chân ChChăm sóc móng chân
ể
ọ
• Không đ móng chân m c quá
dài
ắ
ẳ
• C t th ng d c móng chân ọ
ạ
• Giũa các c nh s c ắ
ờ ạ
ặ
ườ
• Nh b n bè ho c ng
i thân
ị ấ ị ấ
ề ề
Đi u tr n m k chân Đi u tr n m k chân
ư ế ư ế th nhnh th
ẽ ẽ nàonào
ấ
ố
ố
ị
• Bôi dung d ch thu c ch ng n m
ẽ
vào các k chân
ố
ươ
ề
ị
• Bôi kem ch ng n m lên bàn chân ấ • Đi u tr vùng b t n th ị ổ
ng da
xung quanh
ề ề
ị ấ ị ấ Đi u tr n m móng Đi u tr n m móng
ữ • Khó đi u trề ị • Giũa nh ng móng chân dày
ướ ướ
ọ ọ
ẫ ẫ
H ng d n BN ch n H ng d n BN ch n giày dép giày dép
ướ ướ
ọ ọ
ẫ ẫ
H ng d n BN ch n H ng d n BN ch n giày dép giày dép
ừ
ề
• Giày m m, v a sát chân
ộ
ở
ầ
• R ng và sâu
ph n mũi
ế
• Đ cao su dày
• Gót không cao
ệ
ắ
• Đ m gót ch c ch n ắ
ặ
ộ
• Bu c dây ho c băng dán
• Lót trong nh nẵ
ướ ướ
H ng d n khi H ng d n khi
m mua gi
ua giàyày
ẫ ẫ
ề ổ
ả
Mua vào bu i chi u Đo c hai chân ử ứ Đ ng th giày từ ừ Đi giày t Không bao gi điờ
ớ ả giày m i c ngày
ầ
ể
ướ
c khi đi gi y, ki m tra các
ậ
ạ
i trong
Tr ế ồ v t g , các v t còn sót l gi yầ
ạ ấ ạ ấ
Nên dùng lo i t Nên dùng lo i t
t nào? t nào?
ặ
ấ
ấ
• B ng len ho c bông ằ • T t có đ n (bông) ộ ấ • Mũi t ậ t không ch t • Đ ng may n i ổ ườ không thô, ráp • T t cao đ n đ u g i ố ầ ế không nên dùng
Ậ Ậ
Ế Ế
K T LU N K T LU N
ể Đa s các v n đ v bàn chân có th phòng
ượ ấ ằ ề ề ệ ườ ủ ệ i
c b ng vi c phát hi n c a ng ờ ủ ề
ị ệ ố ừ ng a đ ị ệ b nh và đi u tr k p th i c a các nhân viên y ế có kinh nghi m t
ể Ki m soát t ố ườ t đ ng máu và các y u t
ế ấ ế ố ệ
ơ ủ ế ể ự ậ nguy c giúp làm ch m s xu t hi n và ti n ứ tri n c a các bi n ch ng.
ả ơ ọ Xin trân tr ng c m n
