Bài giảng Chương 4: Các hình thức hạn chế mậu dịch khác

CH

NG

ƯƠ 4

CHƯƠNG IV : CÁC HÌNH THỨC HẠN CHẾ MẬU DỊCH KHÁC

ộ

ươ

N i dung ch

ạ

ậ

ủ ẩ

ộ ấ

ợ ấ

ạ

ấ ị ệ nguy n

ỹ

ạ 3.1.Quota (h n ng ch) 3.1. 1. Khái ni mệ ẩ 3.1.2. Tác đ ng c a Quota nh p kh u 3.2. Tr c p xu t kh u 3.2.1. Khái ni mệ ẩ ủ ộ ợ ấ 3.2.2. Tác đ ng c a tr c p xu t kh u ế ậ ứ ạ 3.3. Các hình th c h n ch m u d ch khác ẩ ự ấ ế 3.3.1. H n ch xu t kh u t 3.3.2. Các carten qu c tố ế 3.3.3. Bán phá giá ậ ủ ụ 3.3.4. Các th t c hành chính k thu t

ạ

3.1. Quota (h n ng ch)

ạ

3.1. Quota (h n ng ch)

2. H¹n ng ¹c h nhËp khÈu (GiÊy phÐp Quo ta) a) Kh¸i niÖm: H¹n ng¹ch NK lµ mét lo¹i g iÊy phÐp kinh doanh XNK ®Æc biÖt, ¸p dông ®èi víi mé t s è lo¹i hµng hãa ngo¹i th¬ng nhÊt ®Þnh, trong ®ã, ChÝnh phñ quy ®Þnh râ s è lîng hµng hãa XNK c ô thÓ cña mét quèc gia trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (thêng lµ mét n¨m)

GPKDXNK

§Æc biÖt

Mäi

(Quo ta)

H2NT

H§MBNT

ChØ ¸p dô ng ®/v mé t s è lo ¹i HH XNK nhÊt ®Þnh Quy ®Þnh râ QXNK = a

(c è ®Þnh tro ng n¨m)

ạ

3.1. Quota (h n ng ch)

Ø Cũng nh thu quan, hình th c ch y u c a

ủ ế ư ứ ủ ế

ạ ạ ậ ẩ ạ ạ h n ng ch là h n ng ch nh p kh u. Tuy

ứ ế ậ ẩ nhiên thu quan nh p kh u là hình th c quan

ổ ế ơ ở ọ ướ tr ng và ph bi n h n các n ế c trên th

ớ ử ụ ạ ạ ẩ gi ậ i, còn h n ng ch nh p kh u ít s d ng và

ươ ươ ệ ạ ớ nó t ng đ ế ng v i bi n pháp “H n ch

ẩ ự ấ ệ xu t kh u t nguy n”.

ạ

3.1. Quota (h n ng ch)

Mục tiêu

ấ

c

ế ướ (h n ch ạ

• B o h s n xu t trong n

ả ượ l

ố ớ

ướ

ả ộ

ệ

ộ ả ậ ng nh p) ể ố ớ ướ ộ ả Đ i v i n c đang phát tri n: b o h ệ ngành công nghi p, đ i v i các n c công ệ nghi p: b o h ngành nông nghi p

ạ

3.1. Quota (h n ng ch) ổ ạ

ứ ạ Các hình th c phân b h n ng ch

ướ ẩ

ả ợ ầ c ậ ế c, d a trên k t qu nh p kh u ườ ng h p này chính

Ø C p phát: C p phát theo nhu c u, ai xin tr ự ướ c… Tr ộ ượ c m t ít ngân sách nào

ủ ấ ấ ướ ượ ấ c c p tr đ ạ theo giai đo n tr ph không thu đ

Ø Đ u giá: Chính ph có đ ậ

ủ ượ ả c 1 kho n thu t ừ

ẩ ấ ấ đ u giá nh p kh u

ệ ở

ệ ả ộ ạ Ø H n ng ch m : Dành cho các doanh nghi p ấ ướ c, hi p h i các nhà s n xu t ạ nhà n

ạ

3.1. Quota (h n ng ch)

ộ

ậ

ế

ạ ộ

ủ ạ Nh ng tác đ ng c a h n ng ch nh p ụ ộ kh u (ch xét đ n tác đ ng c c b ) ậ ế

ẩ ạ

ượ

ẩ

ữ ỉ ẩ ươ ng t T ươ ươ t ng đ ậ ạ ng ch nh p kh u 1 l

ự thu quan nh p kh u ủ ấ ng. Chính ph c p phát h n ng QHN

ạ

3.1. Quota (h n ng ch)

D X

S X

b) T¸c ®é ng c ña h¹n ng ¹c h NK ®Õn nÒn kinh tÕ Cã 2 h×nh thø c ¸p d ô ng h¹n ng ¹c h NK Ø ChÝnh phñ cÊp ph¸t quota

cho c¸c DN NK

A B C

H G F E D

PQuota NK PW Tự do TM

P 3 P 2 P 1

Ø ChÝnh phñ b¸n ®Êu gi¸ giÊy phÐp quota cho c¸c DN NK

Q 2

Q 3

ươ

ế

ng nh thu quan)

(trong trêng hîp nµy, mç i ươ quo ta NK t¸c ®é ng t ư đ Ø §è i v íi QG nhá:

ạ

3.1. Quota (h n ng ch)

ộ ủ

ẩ ộ

ủ ự

ươ ư ng t

ậ

ế

ữ 3.1.2. Nh ng tác đ ng c a quota ậ ể • Đ phân tích tác đ ng c a quota nh p kh u, ể ụ ụ nh ví d chúng ta tìm hi u ví d sau (t ẩ nh p kh u trong phân tích thu quan):

• Cho hàm c u và hàm cung s n ph m X c a 1

ủ ầ ả ẩ

ư ố ạ qu c gia có d ng nh sau:

ẩ ằ

• QDX = 20 PX + 90 ; QSX = 10 PX • QDX, QSX là s l ị ế

ằ

ế ớ ỏ ả ẩ c nh và giá th gi ố ượ ả ộ ướ t đây là m t n

ng s n ph m X tính b ng ơ 1 đ n v . PX là giá s n ph m X tính b ng USD. ả Gi i là thi PX = 1 USD.

ữ

ủ

ộ

3.1.2. Nh ng tác đ ng c a quota P USD

ậ

ẩ

nh p kh u

S

4,5

PE= 3 PT = 2,5 PT = 2

Sf +T

c

b d

a A C

PW = 1

20 25

50 55 65

S D f Q

ữ ủ ộ ậ ẩ 3.1.2. Nh ng tác đ ng c a quota nh p kh u

ờ ạ ậ ế ẩ ằ

qu c gia h n ch nh p kh u b ng 1 ậ

ủ ả

ế

ế ả ẩ ố Bây gi ẩ quota nh p kh u 30X: ẽ ả ộ ị ẩ Lúc này giá c n i đ a c a s n ph m X s ư ố tăng lên đ n PX = 2 USD (cũng gi ng nh đánh thu quan 100% lên s n ph m X).

ữ ủ ộ ẩ ậ 3.1.2. Nh ng tác đ ng c a quota nh p kh u

ớ ố ạ ứ

ả ả ấ

ậ

ậ ớ

ằ ư ậ ả ố ấ ế ư ỉ T i m c giá m i này, tiêu dùng gi m xu ng, ch ướ c còn 50X (GH), trong đó s n xu t trong n ẩ ừ ượ bên c 20X (GJ) và cho phép nh p kh u t đ ngoài b ng 1 quota: 30X (JH) ẩ Nh v y, v i quota nh p kh u 30X thì: tiêu dùng ướ ả gi m 20X, s n xu t trong n c tăng 10X (cũng gi ng nh đánh thu quan 100%).

ữ ủ ộ ậ ẩ 3.1.2. Nh ng tác đ ng c a quota nh p kh u

• Gi

ứ ườ ề ầ s có s gia tăng v c u, t c là đ

ự ế

ẩ ừ

ả ử ị ả ả ả

ư ế

ư ấ ẫ

ế ậ

ẩ ẽ ầ ng c u ạ DX t nh ti n lên phía trên thành DX’. T i đây ế giá c s n ph m X tăng t 2 USD đ n 2,5 ế ấ ướ c tăng lên đ n 25X USD, s n xu t trong n ế ộ ị (G’T’) và tiêu dùng n i đ a cũng tăng lên đ n ả ớ 55X (G’H’). Nh ng v i thu quan thì giá c ả ổ ẫ ẩ ả s n ph m X v n không thay đ i (2 USD), s n ướ c v n là 20X (GJ), nh ng tiêu xu t trong n ộ ị ạ i tăng lên đ n 65X (GK) và nh p dùng n i đ a l kh u s là 45X (JK)

ủ ữ ộ ậ ẩ 3.1.2. Nh ng tác đ ng c a quota nh p kh u

ộ ẩ

ư ủ ộ ng t

ề

ợ

ườ ị ả i tiêu dùng b thi

ề ợ ng l

ườ ưở i h ứ ậ ậ iạ : Tác đ ng c a quota nh p kh u cũng Tóm l ậ ế ủ ự ươ nh tác đ ng c a thu quan nh p t ơ ế ạ ư ẩ kh u, nh ng nó mang tính h n ch nhi u h n, ấ ộ ị ắ ắ ơ i cho nhà s n xu t n i đ a ch c ch n h n, có l ề ệ ạ ư ơ t h i nhi u h n, nh ng ng ấ ơ i nhi u nh t là các nhà h n, và ng ướ ả ẩ nh p kh u ch không ph i là nhà n c.

ạ

3.1. Quota (h n ng ch)

ThuÕ quan

Quo ta NK

ố ớ m iọ

Ø ¸p dô ng m«t s è lo ¹i

hµng hãa NT nhÊt ®Þnh

ố

ế ố ượ

PNK (cid:0) QNK(cid:0)

ố ng c ộ

CF kh ng ch s l ị đ nh (QNK = a) trong m t năm

ụ Áp d ng đ i v i hàng hóa NT Ø ThuÕ NK (cid:0) (cid:0) Nhng CF kh«ng quy ®inh s è lîng g i¶m c ô thÓ

Ø H¹n ng¹ch NK b¶o hé ch¾c ch¾n h¬n thuÕ quan

Ø H¹n ng¹ch cã kh¶ n¨ng biÕn c¸c nhµ ®éc quyÒn tiÒm n¨ng thµnh

thùc tÕ trong khi thuÕ quan th× kh«ng thÓ

ữ ủ ộ ẩ ậ 3.1.2. Nh ng tác đ ng c a quota nh p kh u

ạ

ệ ấ nguy n ế

ố ẩ

ộ ộ ấ

ạ ướ ẩ ẩ ấ

ọ ẽ ụ ế ệ

ự ệ ế ả ẩ ự ế ấ H n ch xu t kh u t ẩ ở ạ ệ Là m t bi n pháp h n ch xu t kh u mà ố ỏ ậ đó, m t qu c gia nh p kh u đòi h i qu c ế ớ ượ ả gia xu t kh u ph i h n ch b t l ng ộ c mình m t cách hàng xu t kh u sang n nguy n” n u không h s áp d ng “t bi n pháp tr đũa kiên quy t.

ợ ấ

ẩ

ấ

3.2. Tr c p xu t kh u

ươ ạ Khái ni m:ệ ợ ấ • Tr c p XK là chính sách ngo i th

ệ

ằ

ộ

ợ ấ ế ề ng trong ằ kích ụ ủ đó chính ph áp d ng bi n pháp nh m tr ợ ẩ b ng cách ấ ườ ng xu t kh u thích tăng c c pấ cho nhà s n xu t hàng XK m t kho n ả ấ ả ti n tr c p (thu XK âm)

ợ ấ

ấ

ẩ

3.2. Tr c p xu t kh u

QDX = -20 PX + 90 ; QSX = 10 PX

S X

PXK

D X A

ự

c tr c p ( TM t

do)

C -

PW tù do

- G

b) T¸c ®é ng c ña c hÝnh s ¸c h trî c Êp XK Ø §è i víi QG nhá: ướ ợ ấ Tr PCB = 3

3. 5

SX = 35; TD = 20 XK = 15 = EF

E 0

PW = v S au trî c Êp:CF trî cÊp cho nhµ 3.5

SX: TRXK=0.5USD/1SFXK PXK sau trî cÊp = 4 USD

SX = 40; TD = 10

(cid:0)

QXK (cid:0) = 30 = BC

Què c g ia nhá

(cid:0)

ợ ấ

ẩ

ấ

3.2. Tr c p xu t kh u

v T¸c ®é ng ®Õn nÒn KT:

*) ChÝnh phñ: ThiÖt = (cid:0)

TRXK =

0.5x30 = 15

TR/S F xQXK =

= S BCDG

*)Ng ê i TD:ThiÖt =T.d TD = SABFH = *) Nhµ S X: Lîi = T.d S X =

(10+20)x0.5/2

FLR=(S BCDG)+(S ABFH)+(+S ACEH) =

- SBGF + CDE

Tæ n thÊt do trî c Êp XK g ©y ra

S ACEH = 0.5x(35+40)/2

ậ

ị

ứ 3.3. Các hình th c m u d ch khác

ạ

ế ấ

ẩ ự

ệ 3.3.1. H n ch xu t kh u t nguy n (Voluntary Export Restraints VERs)

ệ

• Khái ni m:ệ

ở

ỏ

ố

ế ớ ộ

ng hàng X K sang n

ệ

ế

ự ệ

ế

ộ VERs là m t bi n pháp ố ế ạ ộ đó m t qu c gia NK h n ch XK mà ả ạ đòi h i qu c gia X K ph i h n ch b t ướ ượ c mình m t l ẽ nguy n” n u không s áp cách “t ả ụ d ng bi n pháp tr đũa kiên quy t.

VERs có đặc điểm:

ầ ủ ướ ướ

ặ

ằ

ấ

ượ c đ a ra theo yêu c u c a n ậ c XK ch p nh n nh m ch n tr

c c

c n

ị ế ề

ấ

ữ

• VERs có nh ng l

• VERs nói chung đ ướ ượ NK và đ ế ậ ạ ữ nh ng h n ch m u d ch khác. ợ ữ

ầ

ạ

ị i th v chính tr và pháp lý nh t ị đ nh nên trong nh ng năm g n đây nó tr thành công ụ ượ ư c đ

ở c a dùng trong chính sách ngo i th ậ ả

ng. 1981

ủ

ẽ

ươ ỹ ể ừ ế ạ • Vd: Nh t B n h n ch XK ô tô sang M k t ữ ậ ự ỏ • VERs là s th a thu n song ph ph . Khi ngành công nghi p c a n ắ ớ ạ c nh tranh gay g t v i hàng NK t ự ớ ướ này s gây áp l c v i n

ươ ng gi a 2 chính ả ệ ủ ướ c NK đang ph i ự ừ ướ ươ c n t ng t c XK, đòi đàm phán

ạ

ế

ệ

• Trong khi h n ng ch áp d ng chung. H n ch XK t ộ ố ướ

ệ

ế

ạ

ữ ươ

Ý nghĩa: ạ ự ạ ụ ủ ế ế ụ nguy n áp d ng m t s n c XK ch y u. N u áp ưở ả ụ ng đ n d ng bi n pháp này kín đáo thì không nh h ế ị ậ nh ng cam k t trong quá trình gia nh p các đ nh ch th

ự

ng m i. ệ • Khi th c hi n h n ch XK t ạ ế

ế ạ

ạ ư

ươ

ng đ

ạ

ệ ị ườ

ệ

ướ ưỡ

ề

ớ

ễ ứ

ệ nguy n nó cũng có tác ươ ộ ng. Tuy nh 1 h n ng ch XK t đ ng kinh t ườ ủ ộ ạ ng nhiên h n ng ch XK mang tính ch đ ng và th ồ ặ ướ ả c ho c ngu n ng trong n bi n pháp b o v th tr ệ ạ ự ế nguy n c. Còn h n ch XK t tài nguyên trong n ấ ệ ắ ng và g n v i đi u ki n nh t mang tính mi n c ố ố ụ ị đ nh, hình th c này áp d ng cho qu c gia có kh i ượ l

m t s m t hàng nào đó.

ng XK quá l n ộ ố ướ

ệ

ớ ở ộ ố ặ c trên th gi

• Có m t s n

i đã s d ng bi n pháp ấ

ế ớ ề

ử ụ

ử ụ ỹ này, trong đó s d ng nhi u nh t là M .

3.3.2. Các các-ten quốc tế International Cartel): (tổ chức độc quyền ứ

• Khái ni mệ : là t

ứ ổ

ụ ằ ố

ề ủ ch c c a các nhà cung ng v ấ ả ồ ấ ẩ ộ ả m t s n ph m nào đó đ ng ý s n xu t và xu t ổ ậ ợ ẩ i nhu n cho t i đa hóa l kh u nh m m c đích t ch c.ứ

ố ế • Các cácten qu c t ạ ỏ ướ : OPEC T ch c các n ề ổ ứ ấ ộ ầ

c XK ứ D u m S c m nh do tính ch t đ c quy n trong i.ạ sx, xk mang l

ữ ạ ấ ế 3.3.3. Nh ng h n ch mang tính ch t hành

ỹ chính, k thu t ậ (Administrative and Technical

ậ

ố ả

ị ố ả ụ

ướ

c đ a ra nh ng quy đ nh hành chính ư c ngoài, nh

Restrictions) ặ ị ữ • Khái ni mệ : là nh ng quy đ nh ho c t p quán ự ở ự ư do các hàng qu c gia làm c n tr s l u thông t ữ ấ ế hóa, d ch v và các y u t s n xu t gi a các c.ướ n ữ • Nh ng n ằ ậ ữ ư ố ử ệ t đ i x hàng n nh m phân bi ớ ễ ch m tr NK qua biên gi ị ướ ủ ụ ườ i do th t c r m rà.

ế

ư ữ ộ • Khuy n khích hàng n i, bài xích hàng ngoài • C tình đ a ra nh ng th t c hành chính

ủ ụ ả ạ

ở ẩ ỹ ư ữ ậ ố ườ r m rà, nhiêu khê gây c n tr cho b n hàng. ố • C tình đ a ra nh ng tiêu chu n k thu t quá

• Liên quan đ n: ế

ẩ

ệ

ườ

ộ

i lao đ ng

ự ệ ủ ẻ

ề ử ụ ả ả

ạ cao, gây khó khăn cho b n hàng

– An toàn v sinh th c ph m – Đi u ki n làm vi c c a ng ộ – S d ng lao đ ng tr em ườ ệ ng – B o v môi tr ề ệ ả – B o v b n quy n ể ữ • Đây là nh ng đi m y u c a các n

ế ủ ướ c đang

phát tri nể

3.3.4. Bán phá giá

ẩ

ả ơ

ộ ấ • Khái ni mệ Là xu t kh u m t s n ấ ế ớ i, bán th p h n

ị ườ

ớ

ng t’gi

i.

chi m lĩnh th tr ể ng c nh tranh không

ệ đ Bán phá giá: ạ ắ

ph m nào đó ra th gi ộ ị giá n i đ a ế ụ • M c tiêu: ề • Hai Đi u ki n ị ườ “Là th tr ị ả hoàn h o & b chia c t”

Các loại bán phá giá

v Bán phá giá b n v ng

ọ

ụ

ế ớ giá c th gi th gi

ệ

ấ ể ề ạ

ạ ư ề ữ hay còn g i là s phân bi ệ t ả ế ớ i.M c tiêu Pr max thông qua bán sp ra ướ ơ c i cao h n trong n ấ ớ ể nh t ( Bán là t v Bán phá giá ki u ch p nhoáng ạ ồ i tăng giá lên cao th p h n giá thành r i sau đó l ủ ọ ố ằ ế ộ ợ i th đ c quy n nh m lo i m i đ i th đ gianh l ị ườ ỏ ra kh i th tr ng c nh tranh.)

ỉ

ộ

ườ v Bán phá giá không th ấ ướ ầ ả ả ả c mà không c n gi m gi

là th nh tho ng ng xuyên ằ ơ Bán m t sp nào đó th p h n giá thành nh m gi m ả ủ r i ro cho sp trong n ộ ị n i đ a.

ậ ố

ộ ị

ề ạ

ầ

Bài t p s 1 N i đ a có hàm cung và c u v l c nh sau:

ỗ

ẩ ạ

ậ

ả

ẩ

ế ớ i là 10 USD m i túi. ậ ấ ả ng s n xu t, tiêu dùng, và nh p ạ ng m i? ạ 3. N i đ a áp d ng m t h n ng ch nh p kh u l c là 50 ố ượ ng s n xu t, tiêu dùng, ủ vi c bán

ậ ấ

Qd = 350 10P Qs = 50 + 5P ự ạ ươ ng m i, giá th gi do th 1. Khi t ả ố ượ ị 2. Xác đ nh giá c , s l ươ ự ẩ ạ kh u l c khi t do th ộ ạ ụ ộ ị ấ ị túi, hãy xác đ nh giá, s l ủ ừ ệ nh p kh u và doanh thu c a Chính ph t đ u giá gi y phép Quota?

ệ ạ

ự ự ủ ạ

ố ớ ề

ạ

t h i th c s c a h n ng ch đ i v i n n

ấ 4. Hãy tính thi kinh t ?ế

ạ ế

ả ằ

ồ ị 5. Minh ho k t qu b ng đ th ?

ị

ẩ

ậ

ệ

ẩ

ế

ị ỗ

ể ả

ế ớ

ị

ở

ệ

ủ

ngành công nghi p TV c a Mexico là bao

ả ử

ố ớ

ụ

ế

ẽ ả

ề

ậ

ẩ

ị ố ớ ỷ ệ ả

ủ

ệ

ấ

ế

ẩ

ớ

ậ

ẩ

ế ủ ưườ ả i s n xu t máy vô tuy n c a Mexico là bao nhiêu? ậ s r ng cùng v i thu quan nh p kh u máy TV, Mexico ươ ng ng đ i v i nh p kh u ộ ự ự ớ

ố ớ ứ b o h th c s m i.

ả ử ằ

l b o h th c s , gi

ỗ ỷ ệ ả l

s r ng các t

ế thu

ỷ ệ l

ỗ

ậ ố • Bài t p s 2 ử ụ Mexico s d ng 200$ giá tr các linh ki n nh p kh u và 100$ ấ ậ i giá tr g nh p kh u đ s n xu t máy vô tuy n mà giá th gi là 600$. 1. Giá tr tăng thêm nhiêu? 2. Gi s Mexico áp d ng thu quan theo giá tr là 20% đ i v i ị hàng TV nh p kh u. Đi u gì s x y ra đ i v i giá tr gia tăng ộ ự ự ủ b o h th c s c a ngành công nghi p TV c a Mexico? T l cho ng ả ử ằ 3. Gi ế ụ áp d ng thu quan là 8% và 14% t ỷ ệ ả ệ linh ki n và g . Hãy tính t ộ ự ự 4. Hãy tính t ệ ố ớ quan đ i v i các linh ki n và g là 50% và 35%.

ậ ố

ầ

ề ầ

ị i v gi y dép là 25 USD/ đ n v SF. ự túc? ầ

ả ố ượ ả ố ượ

ự

• Bài t p s 16: • Brunei có hàm cung và c u v gi y dép nh sau: • Qd = 600 5P • Qs = 200 + 35P ế ớ ề ầ • Giá th gi ị • Xác đ nh giá c , s l ị • Xác đ nh giá c , s l

ng SX và TD khi t ng SX, TD và XK gi y dép khi t

do TM?

ủ

ộ ợ ấ ị

ị

ấ ẩ • Chính ph Brunei áp d ng m t tr c p xu t kh u 5 ả ố ượ ng s n

ấ

ụ ẩ ấ USD/đ n v xu t kh u, hãy xác đ nh giá, s l ấ xu t, tiêu dùng và xu t kh u? ấ

ợ ấ

ủ

ấ

ẩ