Bài giảng Cơ sở thiết kế đường: Chương 1+2 - PGS. TS. Văn Hồng Tấn

Tài liệu này giới thiệu tổng quan về các cơ sở thiết kế đường ô tô, tập trung vào những khái niệm cơ bản và quy trình tổng quát trong ngành kỹ thuật đường bộ.

Tài liệu này hướng đến sinh viên ngành kỹ thuật xây dựng chuyên ngành đường bộ, kỹ sư giao thông, và các chuyên gia quan tâm đến thiết kế và xây dựng đường ô tô tại Việt Nam, đặc biệt là những người cần tham khảo tiêu chuẩn TCVN 4054.

Tài liệu "Cơ sở thiết kế đường" là một hướng dẫn cơ bản trong ngành kỹ thuật đường bộ, do PGS. TS. Văn Hồng Tấn biên soạn. Tài liệu phác thảo phạm vi của ngành kỹ thuật đường ô tô, bao gồm quy hoạch, thiết kế, xây dựng, khai thác và bảo dưỡng, với nhiệm vụ cốt lõi là xác định các đặc tính của tuyến đường để đảm bảo hoạt động tối ưu theo các tiêu chuẩn đã chọn. Hướng dẫn này tập trung vào thiết kế đường ô tô ngoài đô thị, tuân thủ TCVN 4054-2005. Các chủ đề chính được đề cập bao gồm xác định chi tiết các đặc điểm hình học của tuyến đường (vị trí, hình ảnh), sức chịu tải và khả năng phục vụ của nền đường, cấu tạo các kết cấu mặt đường, và các hệ thống thoát nước (cầu, cống, rãnh). Chương 1 đi sâu vào các khái niệm chung về đường ô tô, trình bày chi tiết các giai đoạn của một dự án đường bộ từ chuẩn bị (lập quy hoạch, khảo sát kỹ thuật, báo cáo đầu tư) đến thực hiện (đấu thầu, thi công, giám sát). Nó cũng thảo luận về các đặc trưng của phương tiện vận chuyển trên đường ô tô như lưu lượng xe thiết kế (lưu lượng bình quân ngày đêm, lưu lượng giờ cao điểm), tốc độ xe chạy, và thành phần xe chạy. Việc phân loại đường ô tô theo chức năng (chuyên dụng, liên quan đến công trình khác, hoặc trong mạng lưới chung) và các tiêu chí xác định cấp thiết kế dựa trên lưu lượng, chức năng và địa hình cũng được trình bày. Sau đó, tài liệu giới thiệu các yếu tố cơ bản của tuyến đường như bình đồ (hình chiếu bằng), mặt cắt dọc (mặt cắt thẳng đứng theo tim tuyến), mặt cắt địa chất (cấu tạo tầng đất), và mặt cắt ngang (mặt cắt thẳng đứng vuông góc với tim đường), giải thích định nghĩa và ứng dụng của chúng trong thiết kế đường. Chương 2 chuyển trọng tâm sang động lực học chuyển động của xe. Chương này giải thích các loại lực cản khác nhau tác động lên xe như lực cản lăn, lực cản leo dốc, lực cản không khí và lực quán tính, cung cấp định nghĩa và công thức liên quan. Hơn nữa, chương trình bày về sức kéo của ô tô, các điều kiện cần và đủ để xe chuyển động, và khái niệm lực kéo có hiệu, minh họa sự tương tác giữa công suất động cơ và độ bám. Cuối cùng, hướng dẫn đưa ra các tính toán về tầm nhìn cần thiết cho an toàn giao thông, bao gồm tầm nhìn hãm phanh, tầm nhìn động (khi có xe ngược chiều) và tầm nhìn vượt xe, tất cả đều quan trọng để đảm bảo điều kiện lái xe an toàn.