TRƯ Ờ NG ĐẠ I HỌ C PHẠ M VĂN ĐỒ NG
KHOA KỸ THUẬ T CÔNG NGHỆ
----------***----------
BÀI GIẢ NG
ĐỘ NG CƠ ĐỐ T TRONG 1
(Bậ c CĐ ngành Công nghệ kỹ thuậ t cơ khí)
(Đào tạ o tín chỉ : 02 tín chỉ )
Biên soạ n: Nguyễ n Ngọ c Thiệ n
Nguyễ n Văn Trúc
Quả ng Ngãi, 2015
Độ ng cơ đố t trong 1
2
LỜ I NÓI ĐẦ U
Độ ng cơ đố t trong là môn học nêu lên nguyên lý hoạ t độ ng củ a độ ng cơ đố t
trong kiể u piston, đồ ng thời trình bày cấu tạo, công dụng, nguyên lý hoạ t độ ng của
các cơ cấ u và hệ thố ng trong độ ng cơ đố t trong. Là cơ sở để cho các sinh viên
không chuyên ngành có cơ hộ i học tập và nghiên cứu về lĩnh vự c độ ng cơ khi cầ n
thiết.
Phần lý thuyế t đư ợ c viết dựa vào quá trình giảng dạ y môn độ ng cơ trong nhiề u
năm và dự a trên nền tảng của các bậc thầ y đi trư ớ c như Trầ n Văn Tế , Nguyễn Tất
Tiến. Từ đó nhóm biên soạn cũng cố và hoàn thiện bài giảng theo thực tế tạ i trư ờ ng
mình đang dạ y cho nhóm ngành cơ khí không chuyên.
Bài giảng trình bày các phần chủ yếu sau:
Sơ lư ợ c về lịch sử phát triể n độ ng cơ đố t trong, các thông số kỹ thuậ t cơ bả n
mà sinh viên phải hiể u đư ợ c.
Trình bày nguyên lý làm việc củ a độ ng cơ 2 kỳ, 4 kỳ dùng nhiên liệu lỏng. So
sánh ư u như ợ c điể m để sinh viên đánh giá đư ợ c tính ư u việ t của mỗi loạ i độ ng cơ ,
từ đó mà ứ ng dụng vào thực tế sản xuất cho hiệu quả.
Trình bày cấu tạo, nguyên lý làm việc củ a các cơ cấ u, hệ thố ng trong độ ng cơ ,
giúp cho sinh viên nghiên cứu trong quá trình chế tạ o đư ợ c tố i ư u hóa.
Tài liệu tham khảo cho môn học này:
[1] Nguyễn Tất Tiến, Nguyên lý độ ng cơ đố t trong, NXB Giáo dục, 2009.
[2] Lê Viế t Lư ợ ng, Lý thuyế t độ ng cơ Diesel, NXB Giáo dục, 2000.
[3] Nguyễn Tất Tiến, Trầ n Văn Tế ,Kết cấ u và tính toán độ ng cơ đố t trong,
NXB Giáo dục, 1996.
Quá trình biên soạn không tránh những thiếu sót, mong nhậ n đư ợ c sự góp ý
của bạ n đọ c.
Mọi góp ý xin gởi về:
Nguyễn Ngọc Thiện - Khoa kỹ thuật công nghệ- Trư ờ ng ĐH Phạ m Văn Đồ ng
- TP Quảng Ngãi.
E-mail:nnthienpdu@gmail.com.
Độ ng cơ đố t trong 1
3
MỤ C LỤ C
LỜ I NÓI ĐẦ U...........................................................................................................................2
MỤ C LỤ C .................................................................................................................................3
CHƯ Ơ NG 1: KHÁI QUÁT VỀ ĐỘ NG CƠ ĐỐ T TRONG .................................................5
1.1. Lị ch sử phát triể n độ ng cơ ................................................................................................5
1.2. Phân loạ i độ ng cơ đố t trong..............................................................................................5
1.3. Các thuậ t ngữ và đị nh nghĩa cơ bả n................................................................................6
Câu hỏ i ôn tậ p chư ơ ng 1.........................................................................................................9
CHƯ Ơ NG 2: NGUYÊN LÝ LÀM VIỆ C CỦ A ĐỘ NG CƠ ĐỐ T TRONG ........................10
2.1. Nguyên lý làm việ c củ a độ ng cơ xăng 4 kỳ......................................................................10
2.2. Nguyên lý làm việ c củ a độ ng cơ diesel 4 kỳ ....................................................................13
2.3. So sánh độ ng cơ diesel và độ ng cơ xăng ..........................................................................15
2.4. Nguyên lý làm việ c củ a độ ng cơ xăng 2 kỳ......................................................................15
2.5. Nguyên lý làm việ c củ a độ ng cơ diesel 2 kỳ ....................................................................16
2.6. So sánh độ ng cơ 2 kỳ và độ ng cơ 4 kỳ .............................................................................18
2.7. Thứ tự làm việ c củ a độ ng cơ nhiề u xy lanh ....................................................................18
2.8. Nhiên liệ u lỏ ng dùng trong độ ng cơ đố t trong................................................................19
Câu hỏ i ôn tậ p chư ơ ng 2..........................................................................................................21
CHƯ Ơ NG 3: CƠ CẤ U TRỤ C KHUỶ U THANH TRUYỀ N...............................................22
3.1. Các chi tiế t phầ n độ ng.......................................................................................................22
3.2. Các chi tiế t phầ n tĩnh ........................................................................................................32
Câu hỏ i ôn tậ p chư ơ ng 3.........................................................................................................38
CHƯ Ơ NG 4: CƠ CẤ U PHÂN PHỐ I KHÍ ............................................................................40
4.1. Công dụ ng, phân loạ i, yêu cầ u .........................................................................................40
4.2. Sơ đồ cấ u tạ o và nguyên lý làm việ c ................................................................................41
4.3. Các chi tiế t củ a cơ cấ u phân phố i khí..............................................................................44
4.4. Pha phân phố i khí..............................................................................................................50
Câu hỏ i ôn tậ p chư ơ ng 4..........................................................................................................51
CHƯ Ơ NG 5: HỆ THỐ NG LÀM MÁT ..................................................................................53
5.1. Nhiệ m vụ , phân loạ i, yêu cầ u............................................................................................53
5.2. Kế t cấ u hệ thố ng làm mát băng gió .................................................................................54
Độ ng cơ đố t trong 1
4
5.3. Kế t cấ u hệ thố ng làm mát băng nư ớ c..............................................................................55
Câu hỏ i ôn tậ p chư ơ ng 5..........................................................................................................62
CHƯ Ơ NG 6: HỆ THỐ NG BÔI TRƠ N..................................................................................63
6.1. Nhiệ m vụ , phân loạ i, yêu cầ u............................................................................................63
6.2. Các loạ i hệ thố ng bôi trơ n.................................................................................................64
6.3. Kế t cấ u mộ t số bộ phậ n chính ..........................................................................................68
Câu hỏ i ôn tậ p chư ơ ng 6..........................................................................................................75
CHƯ Ơ NG 7: HỆ THỐ NG NHIÊN LIỆ U..............................................................................76
7.1. Hệ thố ng cung cấ p nhiên liệ u độ ng cơ xăng....................................................................76
7.2. Hệ thố ng cung cấ p nhiên liệ u độ ng cơ diesel ..................................................................90
Câu hỏ i ôn tậ p chư ơ ng 7..........................................................................................................105
TÀI LIỆ U THAM KHẢ O ............................................................................................107
Độ ng cơ đố t trong 1
5
CHƯ Ơ NG 1: KHÁI QUÁT VỀ ĐỘ NG CƠ ĐỐ T TRONG
Mụ c tiêu:
Giúp sinh viên có một cái nhìn cơ bả n vềlịch sử phát triể n độ ng cơ đố t trong.
Phân loạ i đư ợ c độ ng cơ đố t trong theo các tiêu chí khác nhau.
Nắ m đư ợ c các thuật ngữ và đị nh nghĩa cơ bả n.
1.1. Lị ch sử phát triể n độ ng cơ
1.1.1. Lị ch sử phát triể n độ ng cơ đố t trong trên thế giớ i
Năm 1860 độ ng cơ đố t trong lầ n đầ u tiên ra đờ i do Lenoir phát minh.
Năm 1877 phát minh củ a Ôttô và Lăngghen về độ ng cơ đố t trong 4 kỳ chạy
bằng khí thiên nhiên.
Năm 1885 Gottlieb Daimler phát minh ra độ ng cơ xăng vớ i xy lanh thẳng
đứ ng. và sử dụng bộ chế hòa khí, đã khai sinh và thúc đẩ y ngành công nghiệp chế
tạo ô tô.
Năm 1892 nhà bác họ c ngư ờ i Đứ c Rudolph Diesel đã nghiên cứu và chế tạo
thành công độ ng cơ phun dầ u và đư ợ c đặ t tên là độ ng cơ Diesel.
Năm 1903 Máy bay do anh em Wright (Mỹ ) chế tạo trang bị độ ng cơ phun
xăng.
1.1.2. Lị ch sử phát triể n độ ng cơ đố t trong ở Việ t Nam
Đố i với Việt Nam chúng ta chỉ tiếp cận công nghệ và sử dụ ng. Đặ c biệt chỉ
xây dự ng các cơ sở bả o dư ỡ ng- sửa chữa.
Sau cách mạng tháng tám số độ ng cơ và xe máy sử dụng ở nư ớ c ta tăng nhanh.
Lầ n đầ u tiên ở nư ớ c ta vào năm 1960 nhà máy cơ khí Trầ n Hư ng Đạ o Hà Nội
bắ t đầ u sản xuấ t độ ng cơ Diesel.
Năm 1988 nư ớ c ta có nhà máy lắp ráp ô tô Mê Kông.
Hiện nay chúng ta có nhiều nhà máy lắ p ráp ô tô như : Ô tô Trư ờ ng Hải, Vĩnh
Phúc…
1.2. Phân loạ i độ ng cơ đố t trong
Độ ng cơ đố t trong có thể phân loại dựa vào:
Số lư ợ ng xy lanh:
Độ ng cơ 1 xy lanh.
Độ ng cơ nhiều xy lanh.