1
Môc lôc
Ch¬ng 1: §iÖn, §iÖn tö c¬ b¶n trªn «t«................................................................. 6
1.1. VËt liÖu ®iÖn-®iÖn tö........................................................................................ 6
1.1.1. VËt liÖu dÉn ®iÖn........................................................................................... 6
1.1.2. VËt liÖu c¸ch ®iÖn......................................................................................... 6
1.1.3. VËt liÖu b¸n dÉn........................................................................................... 6
1.1.4. VËt liÖu tõnh.............................................................................................. 6
1.2. C¸c linh kiÖn ®iÖn vµ ®iÖn tö c¬ b¶n. .............................................................. 6
1.2.1. §iÖn trë. .......................................................................................................6
1.2.2. Tô ®iÖn. ..................................................................................................... 12
1.1.3. §ièt thêng................................................................................................ 15
1.2.4. §ièt æn ¸p................................................................................................... 18
1.2.5. §t ®iÒu khiÓn. .........................................................................................19
1.2.6. Tranzistor ...................................................................................................21
1.2. c¾t nèi dßng ®iÖn b»ng Tranzistor.................................................................. 25
1.2.1. M¹ch c¾t nèi dßng ®iÖn b»ng Tranzistor cã tiÕp ®iÓm ................................. 26
1.2.1. M¹ch c¾t nèi dßng ®iÖn b»ng tranzisto kh«ng cã tiÕp ®iÓm......................... 27
1.3. C¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o cho tranzistor ®ãng tÝch cùc..................................... 28
1.3.1. NhËn xÐt:.................................................................................................... 28
1.3..2. b»ng ®iÖn trëi tiÕp rht.......................................................................... 28
1.3.3. b»ng ®ièt håi tiÕp.......................................................................................29
1.3.4. M¹ch dïng biÕn ¸p xung.............................................................................31
1.4. b¶o vÖ tranzistor........................................................................................... 31
1.4.1. NhËn xÐt..................................................................................................... 31
1.4.2 M¹ch b¶o vÖ dïng ®ièt b¶o vÖ .....................................................................32
1.4.3. M¹ch b¶o vÖ dông ®ièt æn ¸p..................................................................33
1.5. Mét sè ký hiÖu trong s¬ ®å m¹ch ®iÖn ........................................................... 35
1.5.1. C¸c quy íc vµ ký hiÖu vÒ m¹ng ®iÖn trªn « t«. .........................................35
1.5.2. Mét ký hiÖu trong s¬ ®å m¹ch ®iÖn cña §øc .......................................... 37
1.5.3. Mét sè ký hiÖu trong s¬ ®å m¹ch cña Mü. (H·ng xe FORD - LASER).......40
Ch¬ng 2. ¾c quy................................................................................................ 41
2.1. Kh¸i niÖm chung ........................................................................................... 41
2.1.1. C«ng dông cña ¾c quy.................................................................................41
2.1.2. Ph©n lo¹i.....................................................................................................41
2.1.3. Yªu cÇu cña ¾c quy:.................................................................................... 41
2.2. KÕt cÊu cña ¾c quy axit.................................................................................. 42
2.2.1. Vá b×nh: ..................................................................................................... 43
2.2.2. B¶n cùc:...................................................................................................... 44
2.2.3.TÊm c¸ch:.................................................................................................... 44
2.2.4. N¾p b×nh:....................................................................................................45
2.2.5. Dung dÞch ®iÖn ph©n...................................................................................45
2
2.3. Nguyªn lý lµm viÖc cña ¾c quy axit. .............................................................. 47
2.3.1. Qu¸ tnh n¹p ®iÖn:..................................................................................... 47
2.3.2. Qu¸ tnh phãng ®iÖn:................................................................................. 48
2.4. Ký hiÖu®Æc tÝnh phãng n¹p cña ¾c quy.....................................................48
2.4.1. KÝ hiÖu........................................................................................................ 48
2.4.2. §Æc tÝnh phãng, n¹p cña ¾c quy. ................................................................. 48
Ch¬ng 3. M¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu.................................................................. 51
3.1. Kh¸i niÖm chung ........................................................................................... 51
3.1.1. C«ng dông cña m¸y ph¸t ®iÖn.....................................................................51
3.1.2. Ph©n lo¹i m¸y ph¸t ®iÖn..............................................................................51
3.1.3. Yªu cÇu ...................................................................................................... 51
3.2. CÊu t¹o cña m¸y ph¸t ®iªn xoay chiÒu........................................................... 52
3.2.1. R«to <phÇn quay> ...................................................................................... 53
3.2.2. Stato <phÇn øng>........................................................................................ 53
3.2.3. Chæi than....................................................................................................54
3.2.4. N¾p m¸y:...................................................................................................54
3.2.5. Bé chØnh lu. .............................................................................................. 55
3.3. Nguyªn lý sinh ®iÖn cña m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu........................................ 58
3.4. Nguyªn lý ho¹t ®éng cña m¸y ph¸t xoay chiÒu............................................. 59
3.5. NhËn diÖn c¸c kiÓu m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu. ..............................................60
Ch¬ng 4. bé ®iÒu chØnh ®iÖn..............................................................................64
4.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i cã bé ®iÒu chØnh ®iÖn.......................................................... 64
4.2. Nguyªn lý chung ®Ó ®iÒu chØnh tù ®éng ®iÖn ¸p. .......................................... 64
4.3 c¸c bé ®iÒu chØnh ®iÖn thêng gÆp................................................................. 65
4.3.1. Bé ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p hai r¬le hiÖu FORD..................................................65
4.3.2. Bé ®iÒu chØnh ®iÖn b¸n dÉn cã tiÕp ®iÓm PP 362......................................... 66
4.3.3. Bé ®iÒu chØnh ®iÖn b¸n dÉn kh«ng tiÕp ®iÓm PP 350.................................. 69
4.3.4. Bé ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p b¸nn kiÓu lucar 14TR......................................... 70
4.3.5. Bé ®iÒu chØnh ®iÖn trªn xe TOYOTA.......................................................... 72
b. CÊu t¹o. ...........................................................................................................72
4.3.6. Bé ®iÒu chØnh ®iÖn trªn xe mekong car. ...................................................... 73
Ch¬ng 5. m¸y khëi ®éng....................................................................................75
5.1. VÊn ®Ò khëi ®éng ®éng c¬ ®èt trong.............................................................. 75
5.2. c¸c ph¬ng ¸n khëi ®éng ®éng c¬.................................................................. 75
5.2.1. Khëi ®éng b»ng m¸y khëi ®éng:................................................................. 75
5.2.2. Khëi ®éng b»ng m¸y nÐn khÝ ..................................................................... 76
5.2.3. Khëi ®éng b»ng m¸y lai:............................................................................. 76
5.2.4. Khëi ®éng b»ng søc ngêi: ......................................................................... 76
5.3. m¸y khëi ®éng ®iÖn....................................................................................... 77
5.3.1. Kh¸i niÖm chung ........................................................................................77
5.3.2. CÊu t¹o cña m¸y khëi ®éng........................................................................ 78
5.3.3. HÖ thèng khëi ®éng trùc tiÕp. .....................................................................86
5.3.4. HÖ thèng khëi ®éng gi¸n tiÕp cã cùc tõ lµ nam ch©m ®iÖn .......................... 88
5.3.5. HÖ thèng khëi ®éng gi¸n tiÕp cã cùc tõ lµ nam ch©m vÜnh cöu.................... 89
5.3.6. HÖ thèng khëi ®éng dïng r¬ le................................................................... 91
3
5.3.7. HÖ thèng khëi ®éng cã r¬ le b¶o vÖ............................................................. 94
5.4. HÖ thèng sÊy nãng cho ®éng c¬ §iªzel.......................................................... 95
5.4.1. Môc ®Ých vµ ph©n lo¹i.................................................................................95
5.4.2. KÕt cÊu c¸c chi tt chÝnh cña hÖ thèng....................................................... 96
5.4.3. M¹ch ®iÖn sÊy nèi tiÕp................................................................................ 98
5.4.4. M¹ch ®iÖn sÊy song song:........................................................................... 99
Ch¬ng 6 HÖ thèng ®¸nh löa. ........................................................................... 101
6.1. Kh¸i niÖm chung. ........................................................................................ 101
6.1.1. C«ng dông:.............................................................................................. 101
6.1.2. Yªu cÇu: .................................................................................................. 101
6.1.3. Ph©n lo¹i :................................................................................................ 101
6.2. S¬ ®å khèi cña hÖ thèng ®¸nh löa ............................................................... 102
6.2.1. HÖ thèng ®¸nh löa thêng........................................................................ 102
6.2.2. HÖ thèng ®¸nh löa ®iÖn tö:........................................................................ 103
6.2.3. HÖ thèng ®¸nh löa theo ch¬ng tr×nh kh«ng cã bé chia ®iÖn:................... 103
6.2.3. S¬ ®å khèi hÖ thèng ®¸nh löa theo ch¬ng tr×nh....................................... 104
`6.3. HÖ thèng ®¸nh löa thêng. ....................................................................... 105
6.3.1. S¬ ®å nguyªn lý:...................................................................................... 105
6.3.2. Nguyªn lý lµm viÖc................................................................................... 106
6.3.3. C¸c bé phËn chÝnh trong hÖ thèng ®¸nh löa: ............................................. 107
634. Bugi.......................................................................................................... 113
6.3.5. Tô ®iÖn. .................................................................................................... 116
6.3.6. §iÖn trë s¬ cÊp ( §n trë phô).................................................................. 117
6.3.7. D©y cao ¸p................................................................................................ 117
6.3.8. Kho¸ ®iÖn:................................................................................................ 118
6.4. HÖ thèng ®¸nh löa b»ng Manhªt« ................................................................ 119
6.5. HÖ thèng ®¸nh löa ®iÖn dung ...................................................................... 120
6.6. HÖ thèng ®¸nh löa b¸n dÉn. ......................................................................... 122
6.6.1. HÖ thèng ®¸nh löa b¸n dÉn cã tiÕp ®iÓm ®iÒu khiÓn.................................. 122
6.6.2. HÖ thèng ®¸nh löa b¸n dÉn kh«ng tiÕp ®iÓm ®iÒu khiÓn. 2.4.2.1. .............. 124
6.7. HÖ thèng ®¸nh löa ®iÖn tö ........................................................................... 125
6.7.1. C¸c lo¹i c¶m biÕn dïng trong ®¸nh löa ®iÖn tö ......................................... 125
6.7.2. HÖ thèng ®¸nh löa víi c¶m biÕn ®iÖn tõ.................................................... 129
6.7.3. HÖ thèng ®¸nh löa ®iÖn tö víi c¶m biÕn Hall. ........................................... 131
6.7.4. HÖ thèng ®¸nh löa ®iÖn tö kh«ng cã bé chia ®iÖn..................................... 134
6.7.5. HÖ thèng ®¸nh löa ®iÖn tö kh«ng cã bé chia ®iÖn sö dông mét biÕn ¸p ®¸nh
löa cho hai bugi : ........................................................................................ 135
Ch¬ng 7 hÖ thènh chiÕu s¸ng - tÝn hiÖu.......................................................... 137
a. hÖ thènh chiÕu s¸ng ........................................................................................ 137
7.1.Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ chiÕu s¸ng trªn «t« -m¸y kÐo.................................. 137
7.2. §Ìn pha ....................................................................................................... 139
7.2.1. HÖ thèng quang häc cña ®Ìn pha .............................................................. 139
7.2.2. CÊu t¹o cña ®Ìn pha vµng ®Ìn.............................................................. 140
7.2.3.C¸c lo¹i ®Ìn pha ........................................................................................ 144
7.3. M¹ch ®Ìn pha cèt cã R¬le .......................................................................... 148
4
7.4. M¹ch ®Ìn pha cèt kh«ng cã R¬le................................................................. 150
7.5. M¹ch ®Ìn s¬ng .................................................................................... 151
7.6. M¹ch ®Ìn b¸o dõng (kÝch thíc)................................................................. 152
7.6.1. KÕt cÊu vµ nguyªn lý lµm viÖcch ®Ìn dõng.......................................... 153
7.7. M¹ch ®Ìn pha kÐp........................................................................................ 155
7.7.1. M¹ch ®Ìn pha kÐp cã sö dông §ièt........................................................... 155
a. S¬ ®å nguyªn .............................................................................................. 155
b. KÕt cÊu m¹ch ®iÖn.......................................................................................... 155
c. Nguyªn lý lµm viÖc......................................................................................... 156
7.7.2. M¹ch ®Ìn pha kÐp cã sö dông ®Ìn pha phô halogen................................. 156
7.8. Mét sè m¹ch ®iÖn xe ford laser.................................................................... 157
7.8.1. M¹ch ®Ìn pha cèt...................................................................................... 157
7.8.2. M¹ch ®Ìn s¬ng mï.................................................................................. 158
7.8.3. M¹ch ®Ìn soi biÓn sè, ®Ìn hËu, ®Ìn dõng.................................................. 159
7.8.4. M¹ch ®Ìn lïi............................................................................................. 161
B hÖ thèng tÝn hiÖu ........................................................................................... 162
7.9. C«ng dông- yªu cÇu- ph©n lo¹i .................................................................... 162
7.9.1. C«ng dông:............................................................................................... 162
7.9.2. Ph©n lo¹i:.................................................................................................. 162
7.9.3. R¬le ®Ìn b¸o rÏ......................................................................................... 162
7.9.4. M¹ch ®Ìn b¸o rÏ ....................................................................................... 164
7.9.5. S¬ ®å m¹ch ®Ìn b¸o rÏ m¾c nèi tiÕp.......................................................... 167
7.9.6. M¹ch ®Ìn xin vît.................................................................................... 168
7.9.7. M¹ch ®Ìn b¸o ®ç ...................................................................................... 169
7.9.8. M¹ch ®Ìn giíi h¹n kÝch thíc................................................................... 170
7.9.9. M¹ch ®Ìn phanh ....................................................................................... 171
7.9.10. M¹ch ®Ìn dõng nh¸y............................................................................... 173
7.10. Cßi ®iÖn:................................................................................................... 174
7.10.1. CÊu t¹o ................................................................................................... 174
7.10.2. Nguyªn lý lµm viÖc:............................................................................... 175
7.10.4 Mét sè m¹ch cßi ...................................................................................... 177
Ch¬ng 8 HÖ thèng kiÓm tra theo dâi ................................................................ 179
8.1. HÖ thèng kiÓm tra – theo dâi...................................................................... 179
8.1.1. C¸c li ®ång hå trªn xe. .......................................................................... 179
8.2.1. AMPE ................................................................................................. 179
8.2.2. §ång hå nhiÖt ®é (nhiÖt kÕ) ...................................................................... 181
8.2.3. §ång hå ®o nhiÖt ®o lo¹i tõ ®iÖn............................................................... 182
8.2.4. §ång hå dÇu (®o ¸p suÊt dÇu b«i tr¬n)...................................................... 183
8.2.5. §ång hå ®o ¸p suÊt d©u trong thèng b«i tr¬n lo¹i tõ ®iÖn (cã).............. 185
8.2.6. §ång hå x¨ng: .......................................................................................... 185
8.2.7. Tèc ®é kÕ vµ ®ång hå ®Õm vßng. .............................................................. 187
8.3. C¸c lo¹i ®Ìn trªn xe:.................................................................................... 188
8.3.1. §Ìn b¸o rÏ lo¹i nhÊp nh¸y: ....................................................................... 188
8.3.2. §Ìn b¸o dÇu............................................................................................. 189
8.3.3. M¹ch b¸o møc nhiªn liÖu kiÓu ®iÖn tö ...................................................... 190
5
8.3.4. §Ìn b¸o n¹p.............................................................................................. 191
8.3.5. M¹ch ®Ìn xin vît.................................................................................... 192
8.3.5. M¹ch ®iÖn ®Ìn pha cèt (kh«ng cã R¥LE)................................................ 193