HÌNH ẢNH CỘNG HƯỞNG TỪ CỦA XOẮN BUỒNG TRỨNG
Mai Thị Tú Uyên BV Từ Dũ Email: maitt.uyen@gmail.com
MỤC TIÊU
• Cần thiết chụp CHT trong xoắn BT? Khi nào?
• Các đặc điểm xoắn BT trên CHT?
• Giá trị của CHT trong xoắn BT?
GIỚI THIỆU
• Đứng thứ năm cấp cứu phụ khoa
• Triệu chứng lâm sàng không đặc hiệu
• Đòi hỏi can thiệp nhanh để cứu kịp thời buồng trứng
• SA: PPV 87.5%, Spe 93.3%
GIẢI PHẪU
Dây chằng treo BT (suspensory ligament): treo BT vào vách chậu Dây chằng TC-BT (ovarian ligament): treo BT vào TC
BT là một cấu trúc hình hạt đậu với kích thước trung bình 1x2x3 cm. Có 2 nguồn cấp máu từ ĐM buồng trứng và một nhánh xuất phát từ ĐM tử cung
BT THAY ĐỔI THEO CHU KÌ
• BT thay đổi kích thước, hình dạng và lưu lượng máu theo chu kì kinh • Pha noãn: ngày đầu tiên đến ngày rụng trứng (14 ngày đầu của chu kì)
• Pha hoàng thể: kéo dài từ lúc rụng trứng đến hết chu kì (14 ngày sau của chu kì)
XOẮN BUỒNG TRỨNG HAY XOẮN PHẦN PHỤ
• Là khi buồng trứng và mạch máu quay quanh trục của nó • Đường kính:
• > 4cm hoặc thể tích > 20cm3 ở độ tuổi sinh sản • > 10cm3 ở tuổi mãn kinh
• Có thể xoắn hoàn toàn hoặc bán phần • Thường là 1 bên, (P) > (T)
• Đại tràng sigma nằm bên trái • Tính di động của đoạn hồi manh tràng
• Thường gặp ở lứa tuổi
Khối choán chỗ
tăng tính di động
NGUYÊN NHÂN
sinh sản do:
• Tăng tần suất khối
choán chỗ
Nang chức năng lớn
Co thắt ống dẫn trứng
• Hỗ trợ sinh sản • Thai kỳ
Nang cạnh buồng trứng
các dây chằng vùng chậu dài
• Ít gặp ở:
• Bệnh lý viêm vùng
U buồng trứng
ống dẫn trứng dài
chậu
hoạt động mạnh
• Lạc nội mạc • Khối u ác tính
thay đổi áp suất đột ngột trong ổ bụng
SINH BỆNH HỌC XOẮN BUỒNG TRỨNG
Buồng trứng phù nề, kích thước lớn
Tắc dòng chảy tĩnh mạch và mạch lympho
Tắc dòng chảy động mạch
Thiếu máu – nhồi máu – xuất huyết
Viêm phúc mạc, vô sinh
Biến chứng xoắn
Hình ảnh xoắn trên siêu âm và MRI
SIÊU ÂM
Buồng trứng có kích thước lớn
Thường gặp
Buồng trứng bị đẩy vào đường giữa/phía trên ổ bụng
MRI Buồng trứng có kích thước lớn Phù nề mô đệm Nang noãn tập trung ở ngoại vi Xuất huyết dọc thành u Buồng trứng nằm ở vị trí bất thường Buồng trứng bắt thuốc kém Nang/u buồng trứng Whirlpool sign Dày thành ống dẫn trứng Tử cung bị kéo về bên xoắn Dịch tự do Dày đồng tâm thành u/nang
Có nốt trên thành khối xoắn
Ít gặp
ứ máu tai vòi
Nang noãn nằm ở ngoại vi Phù nề mô đệm echo dày Khối u phần phụ Dịch tự do Đau khi ấn đầu dò Whirlpool sign Mất tín hiệu mạch máu
Xuất huyết trong ổ bụng
XOẮN BUỒNG TRỨNG: SIÊU ÂM ĐÃ ĐỦ ????
Vì sao whirlpool sign không đáng tin trên siêu âm ? • Siêu âm qua đường bụng • Thai kì • Cuống xoắn nhỏ • U lớn • Cuống xoắn nằm sâu • Phân biệt lành ác MRI có trường khảo sát lớn và toàn diện, nhiều mặt phẳng.
CHT có độ chính xác 80.6% và 85.1% trong chẩn đoán xoắn buồng trứng cấp tính và bán cấp
Ca minh họa
Ca 1
BN nữ 78 tuổi Đến khám vì thấy bụng to. Siêu âm: 2 BT không quan sát thấy, một khối u kt # 18x18x6 cm. Đau bụng âm ỉ
• U Buồng trứng • Xuất huyết dọc
• Whirlpool sign • Không bắt thuốc
thành u
• Cuống xoắn nằm sâu • U KT lớn khó phát hiện xoắn trên siêu âm
tương phản
TTPT VÀ GPB
- BT phải có u xoắn, hoại tử, bên trong chứa máu cục - Cắt tử cung hoàn toàn + 2 phần phụ - Serous cystadenoma
Ca 2
xoắn hay không?
• BN nữ • 33 tuổi • Thai 32 tuần • Đau bụng bên phải • Không sốt. • SA: một tổn thương dạng nang lớn vùng hông phải
TTPT và GPB
• Xoắn 2 vòng
• Tháo xoắn, bóc nang BT (P)
Ca 3
• BN nữ • 50 tuổi • Đau bụng 3 ngày • Ấn đâu hố chậu phải
TTPT và GPB
• Nang cạnh tai vòi phải xoắn, xuất huyết bên trong
• Tiến hành cắt u cạnh
• Nang lành xuất huyết
Ca 4
• Nữ, 30 tuổi • Phát hiện khối u ở
bụng • Đau âm ỉ
TTPT và GPB
- U buồng trứng 1 thùy, phần đặc chiếm 90%
- Cắt hoàn toàn tử cung + 2 phần phụ
- U nghịch mầm (dysgerminoma)
Ca 5
• BN nữ • 17 tuổi • Đau bụng âm ỉ vùng hạ vị trong suốt 1 tuần
Dấu hiệu luôn có trên siêu âm của xoắn BT là BT có kích thước lớn
• BT có kích thước
lớn
• Phù nề mô đệm • Các nang noãn tập trung ở ngoại vi • Nằm ở vị trí bất
thường
• Whirlpool sign • Bắt thuốc tương
phản kém
TTPT và GPB
•Tháo xoắn buồng trứng phải •Bóc nang cạnh tai vòi phải
