Bài giảng Khoa học trái đất: Chương 1 - TS. Phan Thị Anh Thư

Chương 1 của bài giảng giới thiệu tổng quan về Trái Đất trong vũ trụ, bao gồm các khái niệm cơ bản về sao, thiên hà, hệ Mặt Trời, và các phương pháp khám phá vũ trụ. Mục tiêu là cung cấp cho sinh viên cái nhìn tổng quan về vũ trụ và vị trí của Trái Đất trong đó.

Bài giảng này dành cho sinh viên ngành Khoa học Trái Đất, cung cấp kiến thức nền tảng về vũ trụ, thiên văn học và hệ Mặt Trời.

Bài giảng bao gồm các nội dung chính sau:

1. **Sao:** Định nghĩa, độ sáng (biểu kiến và tuyệt đối), biểu đồ Hertzsprung-Russell (H-R), vòng đời của sao (hình thành, giai đoạn ổn định, và cái chết), và phân loại (sao đôi, chòm sao).

2. **Thiên hà:** Khái niệm, kích thước Ngân Hà, phân loại (elip, xoắn ốc, dị thường), cụm thiên hà, và nguồn gốc hình thành vũ trụ (lý thuyết Vụ Nổ Lớn, sự giãn nở của vũ trụ).

3. **Các phép đo thiên văn:** Đơn vị đo khoảng cách (năm ánh sáng, đơn vị thiên văn AU), phương pháp xác định khoảng cách (thị sai, phổ sai, phương pháp ngọn nến chuẩn, quan sát sự chuyển dịch của bước sóng đỏ), và các hệ tọa độ thiên văn (hệ xích đạo, hệ hoàng đạo).

4. **Hệ thống Mặt Trời - Trái Đất - Mặt Trăng:** Đặc điểm của Mặt Trăng (kích thước, khối lượng, bề mặt, sự hình thành, chuyển động quanh Trái Đất, chu kỳ), các chuyển động của Trái Đất (quay quanh trục, theo quỹ đạo, tiến động, chương động, dịch chuyển của hệ Mặt Trời), và vị trí tương quan của Mặt Trời, Trái Đất, và Mặt Trăng (nhật thực, nguyệt thực).

5. **Hệ Mặt Trời:** Sự hình thành (giả thuyết tinh vân, tiền Mặt Trời), Mặt Trời (cấu trúc), các hành tinh (vòng trong và vòng ngoài, đặc điểm của từng hành tinh), và các thành phần khác (vành đai tiểu hành tinh, sao chổi, vành đai Kuiper, Pluto).

6. **Phương pháp khám phá vũ trụ:** Lịch sử của nền thiên văn học hiện đại (Hy Lạp cổ đại, Copernicus, Brahe, Kepler, Galilei, Newton), bức xạ điện từ, dụng cụ khám phá vũ trụ (kính thiên văn khúc xạ, phản xạ, vô tuyến, không gian), và lịch sử khám phá vũ trụ (vệ tinh nhân tạo, sinh vật sống vào vũ trụ, các dự án thăm dò).