Giới thiệu tài liệu
Chương 3 của môn học Địa Tin Học CI1069, thuộc Khoa Học Trái Đất, do TS. Phan Thị Anh Thư biên soạn, tập trung vào các quá trình bên trong Trái Đất, cấu tạo cơ bản trong lòng đất, hoạt động kiến tạo mảng, động đất và núi lửa. Mục tiêu là cung cấp cho sinh viên kiến thức nền tảng về các hiện tượng địa chất quan trọng này.
Đối tượng sử dụng
Sinh viên ngành Địa Tin Học
Nội dung tóm tắt
Tài liệu này trình bày chi tiết về cấu trúc bên trong Trái Đất, bao gồm cấu tạo hóa học (vỏ, manti, lõi) và cấu tạo vật lý (thạch quyển, quyển mềm, manti dưới, lõi ngoài, lõi trong).
Học thuyết kiến tạo mảng được trình bày, bắt đầu từ thuyết trôi dạt lục địa của Wegener, bằng chứng của thuyết này (ghép hình lục địa, tương đồng hóa thạch, cấu trúc địa chất, khí hậu cổ đại), và các loại ranh giới mảng (hội tụ, phân kỳ, chuyển dạng). Các bằng chứng khác ủng hộ thuyết kiến tạo mảng, như vằn từ, phân bố động đất, dữ liệu khoan đáy biển và các điểm nóng, cũng được thảo luận.
Phần về động đất bao gồm nguyên nhân, các loại sóng địa chấn (sóng P, sóng S, sóng bề mặt), phương pháp xác định vị trí tâm chấn, và các thang đo độ lớn (Richter, Moment) và cường độ (Mercalli). Tác hại của động đất (hư hại công trình, hóa lỏng đất, sóng thần) và các phương pháp dự báo động đất cũng được đề cập.
Cuối cùng, phần về núi lửa tập trung vào các yếu tố ảnh hưởng đến sự phun trào (thành phần magma, nhiệt độ, khí hòa tan, độ nhớt), các sản phẩm phun trào (dung nham, khí, vật liệu pyroclastic), các loại núi lửa (núi lửa hình khiên, núi lửa hình nón, núi lửa dạng tầng), và mối liên hệ giữa kiến tạo mảng và hoạt động núi lửa tại các ranh giới khác nhau (hội tụ, phân kỳ, điểm nóng).
