Bài giảng Kinh tế quốc tế: Chương 2 - Trường Đại học Kinh tế Quốc dân

Trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ hiện nay, thương mại quốc tế đóng vai trò xương sống cho sự phát triển kinh tế của mọi quốc gia, tạo ra sự liên kết sâu rộng giữa các thị trường và nền sản xuất. Việc nắm vững các nguyên tắc và cơ chế vận hành của thương mại quốc tế là điều thiết yếu đối với sinh viên, nhà nghiên cứu và các nhà hoạch định chính sách. Chương này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan toàn diện về lĩnh vực này, bao gồm các khái niệm cơ bản, những lý thuyết nền tảng và các hàm ý chính sách quan trọng. Mục tiêu là làm rõ tầm quan trọng của thương mại quốc tế và cách thức nó định hình nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh thực tiễn của Việt Nam.

Sinh viên các ngành kinh tế, kinh doanh quốc tế, và các chuyên ngành liên quan; nhà nghiên cứu và các nhà hoạch định chính sách kinh tế.

Chương này đi sâu vào khái niệm và nội dung của thương mại quốc tế, bao gồm xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ, gia công quốc tế, chuyển khẩu, tái xuất khẩu và xuất khẩu tại chỗ. Nó phân tích các chức năng và đặc điểm mới của thương mại quốc tế, như tốc độ tăng trưởng so với GDP, cơ cấu mặt hàng, phạm vi cạnh tranh, chu kỳ sống sản phẩm và vai trò của các tổ chức quốc tế như WTO. Phần trọng tâm của chương là trình bày và phân tích các lý thuyết thương mại quốc tế cơ bản. Đầu tiên, lý thuyết lợi thế tuyệt đối của Adam Smith được giới thiệu, bao gồm các giả định, tư tưởng chính và cách nó giải thích cơ sở cùng lợi ích của việc tham gia thương mại quốc tế, với hàm ý chính sách liên quan. Tiếp theo, lý thuyết lợi thế so sánh, một khái niệm phức tạp hơn nhưng mang tính quyết định, được mổ xẻ, làm rõ các giả thiết, tư tưởng trung tâm và khả năng giải thích nguồn gốc lợi ích từ thương mại. Chương cũng đề cập đến lý thuyết Heckscher-Ohlin như một lý thuyết bổ sung quan trọng. Qua việc nghiên cứu các lý thuyết này, người học sẽ hiểu rõ hơn về các động lực thúc đẩy thương mại giữa các quốc gia và cách các quốc gia có thể tối đa hóa lợi ích từ việc chuyên môn hóa. Cuối cùng, nội dung được liên hệ với thực tiễn Việt Nam, nhấn mạnh giá trị ứng dụng của các kiến thức này trong việc định hình chính sách thương mại và phát triển kinh tế.