Bài giảng: Kỹ thuật quay phim

HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG<br /> *****<br /> <br /> BÀI GIẢNG<br /> (Phương pháp đào tạo theo tín chỉ)<br /> <br /> TÊN MÔN HỌC: KỸ THUẬT QUAY PHIM<br /> Mã môn học: CDT1314<br /> <br /> PT<br /> <br /> IT<br /> <br /> (03 tín chỉ)<br /> <br /> Biên soạn<br /> <br /> KHOA THIẾT KẾ VÀ SÁNG TẠO ĐA PHƯƠNG TIỆN<br /> ThS. PHÍ CÔNG HUY<br /> <br /> Hà Nội, 6/2014<br /> <br /> LỜI NÓI ĐẦU<br /> Giáo trình “Kỹ thuật Quay phim” dùng cho sinh viên tham khảo, trong chuyên ngành truyền<br /> thông Đa phương tiện, thuộc lĩnh vực Công nghệ Đa phương tiện, với ba tín chỉ. Nội dung tài<br /> liệu đề cập Tổng quan về Quay phim; Căn bản về máy quay phim - trang thiết bị hỗ trợ;<br /> Nghiệp vụ Quay phim căn bản; và Ánh sáng trong quay phim.<br /> Một số hình vẽ và bảng biểu trong các chương có giá trị minh hoạ. Một số hình vẽ được trích<br /> từ các tài liệu tham khảo, để tiện đối chiếu và có thông tin sâu hơn. Tài liệu này được biên<br /> soạn với mong muốn đem đến cho người đọc những hiểu biết về kỹ thuật quay phim, những<br /> ứng dụng thiết thực cho người yêu thích lĩnh vực quay phim có thể thao tác máy quay thành<br /> thạo và ghi lại được những ý một cách dễ dàng hơn.<br /> <br /> IT<br /> <br /> Do nội dung cần trình bày bao quát nhiều vấn đề về kĩ thuật, liên quan đến phần mềm, phần<br /> cứng các thiết bị, nên một số khái niệm mới chỉ trình bày sơ lược, chưa có những cơ sở lí<br /> thuyết. Theo các đề mục trong giáo trình, người ta có thể đọc thêm các tài liệu lí thuyết để<br /> trang bị cơ sở lí thuyết. Trong các chương có một số thuật ngữ được nhắc lại, để tiện cho việc<br /> theo dõi. Một số thuật ngữ cần chú thích bằng tiếng Anh sẽ được đặt trong cuối trang.<br /> Nội dung về các thiết bị máy móc gắn liền với công nghệ. Một số thông tin liên quan đến kĩ<br /> thuật, thiết bị chỉ có ý nghĩa thời đoạn, mang tính minh họa. Sinh viên có thể sử dụng các thiết<br /> bị và phần mềm tương đương để thực hiện thao tác thực tế.<br /> <br /> PT<br /> <br /> Tác giả xin chân thành cám ơn các cán bộ Viện công nghệ Thông tin và Truyền thông CDIT,<br /> Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông PTIT đã trợ giúp để hoàn thành tài liệu này.<br /> <br /> 2<br /> <br /> MỤC LỤC<br /> 1.<br /> <br /> CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ QUAY PHIM ................................................................. 9<br /> 1.1. Sơ lược về quay phim ...................................................................................................... 9<br /> 1.2. Các thuật ngữ trong quay phim ...................................................................................... 13<br /> 1.3. Mối liên hệ giữa Quay phim và Nhiếp ảnh .................................................................... 18<br /> <br /> 2. CHƯƠNG 2: CĂN BẢN VỀ MÁY QUAY PHIM VÀ CÁC TRANG THIẾT BỊ HỖ<br /> TRỢ .......................................................................................................................................... 20<br /> 2.1. Nguyên lý quang học ..................................................................................................... 20<br /> 2.1.1. Nguyên lý hộp tối .................................................................................................... 20<br /> 2.1.2. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của máy quay ....................................................... 21<br /> 2.1.3. Một số máy quay thông dụng .................................................................................. 23<br /> 2.2. Ống kính ........................................................................................................................ 25<br /> 2.2.1. Tiêu cự ống kính ..................................................................................................... 25<br /> <br /> IT<br /> <br /> 2.2.2. Khẩu độ ống kính .................................................................................................... 27<br /> 2.2.3. Vùng ảnh rõ (DOF - Dept Of Field) ........................................................................ 29<br /> 2.3. Các trang thiết bị phụ trợ ............................................................................................... 31<br /> <br /> PT<br /> <br /> 2.3.1. Đèn .......................................................................................................................... 31<br /> 2.3.2. Chân máy................................................................................................................. 35<br /> 2.3.3. Boom Microphone................................................................................................... 38<br /> 2.3.4. Dolly và Steadicam Rig........................................................................................... 41<br /> 2.3.5. Cản sáng và lọc màu................................................................................................ 43<br /> 2.3.6. Bộ đọc, ghi dữ liệu .................................................................................................. 46<br /> 2.3.7. Các thiết bị ngoại vi ................................................................................................ 48<br /> 3.<br /> <br /> CHƯƠNG 3: NGHIỆP VỤ QUAY PHIM CĂN BẢN .................................................... 50<br /> 3.1. Tạo hình ......................................................................................................................... 50<br /> 3.1.1. Đường nét ................................................................................................................ 50<br /> 3.1.2. Hình dạng ................................................................................................................ 53<br /> 3.1.3. Hình khối ................................................................................................................. 54<br /> 3.1.4. Chuyển động ........................................................................................................... 55<br /> 3.1.5. Ngôn ngữ hình ảnh .................................................................................................. 56<br /> 3.1.6. Cỡ cảnh, góc máy, bố cục ....................................................................................... 59<br /> 3.2. Trục diễn xuất ................................................................................................................ 65<br /> 3<br /> <br /> 3.2.1. Khái niệm ................................................................................................................ 65<br /> 3.2.2. Xác định trục diễn xuất ........................................................................................... 65<br /> 3.2.3. Nguyên tắc xác định trục cơ bản ............................................................................. 68<br /> 3.2.4. Nguyên tắc quay nhiều máy .................................................................................... 78<br /> 3.3. Các thủ pháp quay phim ................................................................................................ 79<br /> 3.3.1. Lia............................................................................................................................ 80<br /> 3.3.2. Bám sát .................................................................................................................... 82<br /> 3.3.3. Quay phối hợp ......................................................................................................... 84<br /> 3.3.4. Định hướng đối tượng trên màn hình ...................................................................... 84<br /> 4.<br /> <br /> CHƯƠNG 4: ÁNH SÁNG TRONG QUAY PHIM ......................................................... 86<br /> 4.1. Giới thiệu chung về ánh sáng......................................................................................... 86<br /> 4.1.1. Những điều cơ bản về ánh sáng .............................................................................. 86<br /> <br /> IT<br /> <br /> 4.1.2. Thuật ngữ ánh sáng ................................................................................................. 91<br /> 4.1.3. Kỹ thuật cơ bản về ánh sáng ................................................................................... 94<br /> 4.1.4. Ánh sáng tự nhiên ................................................................................................... 96<br /> 4.1.5. Ánh sáng nhân tạo ................................................................................................... 96<br /> <br /> PT<br /> <br /> 4.1.6. Các nguyên tắc chiếu sáng cơ bản........................................................................... 97<br /> 4.2. Nguồn sáng .................................................................................................................... 98<br /> 4.2.1. Nguồn sáng ban ngày .............................................................................................. 98<br /> 4.2.2. Nguồn từ đèn Xenon ............................................................................................... 99<br /> 4.2.3. Nguồn sáng liên tục (Tungsten) .............................................................................. 99<br /> 4.2.4. Nguồn sáng nhẹ ..................................................................................................... 100<br /> 4.2.5. Đèn huỳnh quang .................................................................................................. 101<br /> 4.3. Màu sắc ........................................................................................................................ 101<br /> 4.3.1. Màu sắc trong quay phim ...................................................................................... 101<br /> 4.3.2. Vòng tròn màu ....................................................................................................... 104<br /> 4.3.3. Mô hình màu ......................................................................................................... 104<br /> 4.3.4. Kiểm soát màu sắc................................................................................................. 106<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................................... 111<br /> <br /> 4<br /> <br /> DANH SÁCH HÌNH VẼ<br /> Hình 1-1: Máy quay phim kết hợp ........................................................................................ 9<br /> Hình 1-2: Thiết bị ghi hình cồng kềnh ................................................................................ 10<br /> Hình 1-3: Thiết bị đã hỗ trợ máy ghi băng hình di động ..................................................... 11<br /> Hình 2-1: Nguyên lý hộp đen: Ánh sáng trong môi trường đồng nhất đi từ điểm A tới B theo 1<br /> đường thẳng, chủ thể bị xoay ngược trong lớp kính mờ bên trong hộp đen ....................... 20<br /> Hình 2-2: Tạo một chiếc hộp đen ........................................................................................ 21<br /> Hình 2-3: Cấu tạo Camera ................................................................................................... 22<br /> Hình 2-4: SONY - NEX-FS700R Super 35 Camcorder with 18-200mm f/3.5-6.3 PZ OSS<br /> Lens ..................................................................................................................................... 23<br /> Hình 2-5: Panasonic AG-AC8PJ AVCCAM HD Shoulder-Mount Camcorder ................. 24<br /> Hình 2-6: Canon - XF105 HD Professional Camcorder...................................................... 24<br /> <br /> IT<br /> <br /> Hình 2-7: JVC GY-HM850U ProHD Compact Shoulder Mount Camera with Fujinon 20x<br /> Lens ..................................................................................................................................... 25<br /> Hình 2-8: Tiêu cự F ............................................................................................................. 26<br /> Hình 2-9: Canon XL16X Manual Camcorder Lens ............................................................ 27<br /> <br /> PT<br /> <br /> Hình 2-10: ống nikon 50mmf1.4 ......................................................................................... 28<br /> Hình 2-11: Mối liên hệ giữa khẩu độ và sự phản xạ. .......................................................... 29<br /> Hình 2-12: 2 cách tiếp cận của Siêu căn nét ........................................................................ 31<br /> Hình 2-13: Kino Flo BarFly 400D Fixture (100-240V AC) ............................................... 32<br /> Hình 2-14: Đèn Dedolight 650 sử dụng 2 thấu kính để tạo ra ánh sáng tập trung sắc nét .. 32<br /> Hình 2-15: Đèn DigiMole 200 và 400 của Mole-Richardson là loại đèn HMI giá rẻ nhất . 33<br /> Hình 2-16: Đèn LED Bescor cung cấp nhiệt độ ánh sáng ban ngày mềm nhất .................. 33<br /> Hình 2-17: Đèn FloLight LED 500 ..................................................................................... 34<br /> Hình 2-18: Đèn LED gắn trực tiếp trên máy quay đê bù ánh sáng trong ô tô ..................... 34<br /> Hình 2-19: Hệ thống đèn Dino gồm có 361K bóng đèn PAR ............................................. 35<br /> Hình 2-20: Chân Libec ........................................................................................................ 36<br /> Hình 2-21: Chân Sachtler và báng chân .............................................................................. 37<br /> Hình 2-22: Chân Benro ....................................................................................................... 38<br /> Hình 2-23: Boom mic Shotgun ............................................................................................ 39<br /> Hình 2-24: Boom mic Senheiser MKH-416 ........................................................................ 39<br /> 5<br /> <br />