Bài giảng Miễn dịch và tiêm chủng mở rộng - BS. Nguyễn Văn Thịnh

1. Phaân loaïi mieãn dòch

2. Ñaëc ñieåm, tính chaát cuûa khaùng nguyeân,

khaùng theå

3. Ñaëc ñieåm, tính chaát cuûa vaccin, khaùng HT

4. Moâ taû trieäu chöùng, caùch ñieàu trò vaø döï phoøng moät soá beänh trong chöông trình TCMR

 Mieãn dòch: khaû naêng khoâng maéc beänh

 Tieáp xuùc maàm beänh

 Taïo bieän phaùp choáng ñôõ

 Khoâng maéc beänh laàn sau

 Mieãn dòch vôùi beänh cuï theå.

 Ghi nhôù taùc nhaân gaây beänh

MIEÃN DÒCH

TÖÏ NHIEÂN THÍCH ÖÙNG

CHUÛ ÑOÄNG THUÏ ÑOÄNG

Nhaân taïo Töï nhieân Nhaân taïo Töï nhieân

 Mieãn dòch töï nhieân (coøn goïi laø saün coù): sinh

ra coù ngay

 Mieãn dòch caù nhaân

 Mieãn dòch gioáng

 Mieãn dòch loaøi

 Mieãn dòch chuû ñoäng:

 Cô theå töï taïo ra khaùng theå

 Beàn vöõng

 Mieãn dòch thuï ñoäng:

 Khaùng theå ñöôïc ñöa töø ngoaøi vaøo

 Keùm beàn

Tính chaát:

 Tính laï:

 Hoaøn toaøn xa laï vôùi cô theå

 Caøng laï tính sinh mieãn dòch caøng cao

 Ñaëc hieäu:

 Khaùng nguyeân töông öùng vôùi khaùng theå

 Mieãn dòch cuï theå

Phaân loaïi:

 Khaùng nguyeân cuûa vi khuaån:

 Ñoäc toá

 Men

 Caáu truùc cuûa vi khuaån

 Khaùng nguyeân cuûa virus: taát caû caùc thaønh

phaàn cuûa virus

 Khaùng nguyeân nhoùm maùu: ABO, Rhesus

Khaùi nieäm:

 Protein ñaëc hieäu cuûa huyeát thanh.

 Do cô theå toång hôïp

 Keát hôïp ñaëc hieäu vôùi khaùng nguyeân

 Coøn goïi laø globulin mieãn dòch

Phaân loaïi:

 IgG: nhieàu nhaát, qua ñöôïc nhau thai.

 IgM: lôùn nhaát, xuaát hieän sôùm nhaát

 IgA: nieâm maïc ñöôøng hoâ haáp vaø tieâu hoùa

 IgE: lieân quan ñeán dò öùng

 IgD: chöa roõ

Khaùi nieäm:

 Laø loaïi khaùng nguyeân.

 Taïo mieãn dòch nhaân taïo

 Ñöôïc cheá töø:

 Vaccin soáng: giaûm ñoäc löïc

 Vaccin cheát: giöõ nguyeân caáu truùc

 Giaûi ñoäc toá: ngoaïi ñoäc toá

 Vaccin phoái hôïp

Tieâu chuaån:

 An toaøn:

 Khoâng gaây haïi

 Vaccin soáng

 Coâng hieäu:

 Taïo ñöôïc mieãn dòch

 Vaccin cheát

Nguyeân taéc söû duïng:

 Söû duïng roäng raõi

 Ñuùng lòch

 Ñuùng ñoái töôïng

 Ñuùng phöông phaùp

 Baûo quaûn ñuùng yeâu caàu

 “Coäng doàn”

Khaùi nieäm:

 Laø loaïi khaùng theå.

 Cheá töø maùu ñoäng vaät ñaõ gaây mieãn dòch

 Taïo mieãn dòch thuï ñoäng

 Keùm beàn vöõng

Phaân loaïi:

 Khaùng huyeát thanh ngöïa: daïi.

HT khaùng ñoäc toá: baïch haàu, uoán vaùn

HT khaùng vi khuaån: dòch haïch

 Khaùng huyeáât thanh ngöôøi bình phuïc

 Gamma globulin.

Nguyeân taéc söû duïng:

 Ñieàu trò, caáp cöùu

 Lieàu cao töø ñaàu

 Taïm thôøi

Vaccin Sô sinh Thaùng 2 Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 9 Thaùng 18

BCG Muõi 1

VG B Muõi 0 Muõi 1 Muõi 2 Muõi 3

DPT

Muõi 1 Muõi 2 Muõi 3

Muõi 4

OPV

Lieàu 1 Lieàu 2 Lieàu 3

Sôûi

Muõi 1 Muõi 2

Hib

Muõi 1 Muõi 2 Muõi 3

UOÁN VAÙN 1

Khoâng coù taùc duïng baûo veä

4 tuaàn

UOÁN VAÙN 2

Baûo veä töø 1-3 naêm

6 thaùng

UOÁN VAÙN 3

Baûo veä töø 3-5 naêm

1 naêm

UOÁN VAÙN 4

Baûo veä töø 5-10 naêm

1 naêm

BV heát tuoåi sinh ñeû

UOÁN VAÙN 5

Ñaïi cöông:

 Taùc nhaân: Mycobacterium tuberculosis.

 Laây qua ñöôøng hoâ haáp

 Nôi toån thöông: phoåi, da, xöông, naõo …

 Phaùt taùn nhanh

 Nôi ñoâng ñuùc, veä sinh keùm

Ñaïi cöông:

BEÄNH LAO

Bieåu hieän:

Suït caân

Bieåu hieän:

Ho, khaïc ñaøm

Nguyeân taéc ñieàu trò:

 “Ñuùng: phoái hôïp ñuùng thuoác.

 “Ñuû”: duøng ñuû thôøi gian

 “Ñeàu”: duøng thuoác ñeàu ñaën, lieân tuïc

 Uoáng vaøo buoåi saùng, luùc ñoùi

Ñaïi cöông:

 Taùc nhaân: Clostridium tetani.

 Laây qua veát thöông, da nieâm toån thöông

 Toàn taïi daïng nha baøo

 Moâi tröôøng keùm veä sinh, yeám khí

Ñaïi cöông:

Bieåu hieän:

 Co cöùng cô: cöùng haøm, khoù nuoát, khoù noùi,

cöùng coå, cöùng gaùy.

 Nhieãm khuaån: soát cao, maïch nhanh, moâi

khoâ, löôõi dô

 Co giaät: nhaên maët, nhe raêng, öôõn cong

ngöôøi …

Ñieàu trò:

 Laøm saïch veát thöông.

 Raïch roäng veát thöông

 Loaïi boû dò vaät

 Tieâm SAT

 Duøng khaùng sinh

 Traùnh tieáng ñoäng, aùnh saùng

Ñaïi cöông:

 Taùc nhaân: Polio virus.

 Laây qua ñöôøng hoâ haáp, tieâu hoùa

 Aùi tính vôùi teá baøo thaàn kinh

 Beàn vöõng vôùi ngoaïi caûnh

Laâm saøng:

 Uû beänh: 1 ñeán 3 tuaàn

 Khôûi phaùt: soát cao, ñau ñaàu, ñau coät

soáng, tieâu chaûy ...

 Toaøn phaùt: soát giaûm, lieät xuaát hieän

 Chi treân: lieät ôû goác

 Chi döôùi: lieät ôû ngoïn

 Lieät cô hoâ haáp: töû vong

 Hoài phuïc: töø tuaàn thöù 2, lieät vónh vieãn

Ñieàu trò:

 Haï soát

 Giaûm ñau

 Vitamine nhoùm B

 Hoâ haáp hoã trôï

 Vaät lyù trò lieäu