Bài giảng Môi trường và phát triển: Chương 3 - Bảo vệ môi trường và phát triển bền vững

Tài liệu này trình bày tổng quan về các công cụ bảo vệ môi trường và các vấn đề liên quan đến phát triển bền vững, bao gồm các khía cạnh pháp lý, kinh tế, kỹ thuật và giáo dục truyền thông.

Tài liệu này hướng đến sinh viên, nhà nghiên cứu, các nhà hoạch định chính sách và những người quan tâm đến lĩnh vực bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, cung cấp kiến thức nền tảng về các công cụ và vấn đề cốt lõi trong lĩnh vực này.

Tài liệu này tập trung vào Chương 3: Bảo vệ Môi trường và Phát triển Bền vững, phân tích chi tiết hai nội dung chính. Phần đầu tiên trình bày các công cụ bảo vệ môi trường, bao gồm:
1. **Công cụ pháp lý**: Được chia thành công cụ điều chỉnh vĩ mô (như luật pháp, chính sách quốc gia và quốc tế), công cụ hành động (như quy định hành chính, xử phạt, đánh giá tác động môi trường, kiểm toán môi trường, quan trắc môi trường) và công cụ hỗ trợ (như giáo dục truyền thông môi trường). Các ví dụ cụ thể bao gồm đánh giá môi trường chiến lược, giấy phép môi trường, thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường, kiểm soát ô nhiễm và quan trắc môi trường.
2. **Công cụ kinh tế**: Bao gồm thuế và phí môi trường (như thuế môi trường, phí vệ sinh môi trường, phí nước thải, phí chất thải rắn, phí khai thác khoáng sản), giấy phép chất thải có thể mua bán (cota ô nhiễm), ký quỹ bảo vệ môi trường, trợ cấp môi trường, nhãn sinh thái, chi trả dịch vụ hệ sinh thái tự nhiên và thị trường carbon. Tài liệu đi sâu vào các loại thuế như thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế tài nguyên, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế xuất nhập khẩu và thuế bảo vệ môi trường, cùng các loại phí môi trường cụ thể được triển khai dựa trên các Nghị định của Chính phủ.
3. **Công cụ kỹ thuật**: Nhấn mạnh vai trò của khoa học công nghệ trong việc tạo ra nguồn tài nguyên và năng lượng mới (ví dụ: phản ứng tổng hợp hạt nhân, vật liệu chịu đựng cao), cũng như hỗ trợ khai thác tài nguyên truyền thống một cách hiệu quả hơn (ví dụ: sản xuất hydrocacbon lỏng từ đá phiến dầu, khí hóa than đá, công nghệ sinh học trong chế biến thực phẩm).
Phần thứ hai đề cập đến các vấn đề phát triển bền vững, bao gồm Tuyên bố RIO 92 về các nguyên tắc phát triển bền vững, khái niệm và thước đo phát triển kinh tế bền vững, khái niệm và thước đo phát triển xã hội bền vững, cùng với mối quan hệ giữa khai thác, sử dụng tài nguyên, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.