Bài giảng Môi trường và phát triển: Chương 2 - Môi trường và phát triển

Chương 2 của tài liệu này tập trung vào mối quan hệ phức tạp giữa môi trường và phát triển. Chương trình bày các khía cạnh quan trọng như tác động của dân số, nghèo đói, nông nghiệp, công nghiệp, toàn cầu hóa và quốc phòng an ninh đến môi trường.

Tài liệu này hướng đến các nhà nghiên cứu, sinh viên, nhà hoạch định chính sách và những người quan tâm đến mối quan hệ giữa nông nghiệp và môi trường, đặc biệt là trong bối cảnh phát triển và các thách thức môi trường tại Việt Nam.

Tài liệu này đi sâu vào mối quan hệ giữa nông nghiệp và môi trường, bắt đầu từ lịch sử phát triển nông nghiệp. Nó phác thảo các giai đoạn từ nông nghiệp du canh du cư bền vững nhất trong lịch sử, qua sự hình thành nông nghiệp định canh định cư với những cải tiến công cụ lao động và tăng năng suất, đến Cách mạng Xanh lần thứ nhất vào cuối những năm 1960. Cách mạng Xanh đã giúp tăng năng suất cây trồng, khắc phục nạn đói nhưng cũng dẫn đến những hậu quả môi trường và sức khỏe con người đáng kể do sự công nghiệp hóa nông nghiệp và gia tăng sử dụng năng lượng hóa thạch. Giai đoạn nông nghiệp công nghiệp hóa tiếp tục đẩy mạnh năng suất nhưng cũng làm tăng nhanh dân số và phát triển công nghiệp hóa chất. Đối với Việt Nam, tài liệu nhấn mạnh vai trò của Cách mạng Xanh trong an ninh lương thực và xuất khẩu gạo, đồng thời chỉ ra các vấn đề môi trường nghiêm trọng tại các vùng đồng bằng lớn. Phần tiếp theo của tài liệu tập trung vào các hậu quả cụ thể của Cách mạng Xanh, đặc biệt là vấn đề kháng sinh trong nông sản. Các số liệu cho thấy kháng sinh là nguyên nhân hàng đầu khiến sản phẩm giáp xác và nông sản Việt Nam bị từ chối tại thị trường EU, Hoa Kỳ và Nhật Bản. Nghiên cứu chỉ ra tỷ lệ cao vi khuẩn E. coli và Salmonella spp. kháng kháng sinh trong chăn nuôi lợn và ở trẻ em nông thôn. Tài liệu cũng trình bày các biểu đồ về tỷ lệ sử dụng phân bón trên lúa ở một số nước châu Á và phân tích phát thải khí nhà kính từ nông nghiệp ở Việt Nam, với canh tác lúa, phân bón tổng hợp và chăn nuôi là những nguồn phát thải chính.