Bài giảng Nguyên tắc sử dụng thuốc nhóm glucocorticoid

Tài liệu này trình bày các nguyên tắc cơ bản trong việc sử dụng thuốc nhóm glucocorticoid (GC), tập trung vào các yếu tố ảnh hưởng đến tác dụng không mong muốn, cách lựa chọn GC phù hợp và các biện pháp giảm thiểu rủi ro trong thực hành lâm sàng.

Tài liệu này hướng đến đối tượng là sinh viên, dược sĩ lâm sàng, và các chuyên gia y tế đang tìm hiểu hoặc thực hành về việc sử dụng thuốc nhóm glucocorticoid một cách an toàn và hiệu quả.

Tài liệu cung cấp hướng dẫn chi tiết về nguyên tắc sử dụng glucocorticoid (GC) trong thực hành lâm sàng, bao gồm ba mục tiêu chính: nhận diện các yếu tố làm tăng tác dụng không mong muốn, áp dụng biện pháp giảm thiểu tác dụng phụ, và lựa chọn GC hợp lý trong từng tình huống cụ thể. Nội dung tài liệu bắt đầu bằng việc hệ thống hóa các đặc tính của GC, so sánh hoạt lực, liều dùng tương đương của các dạng bào chế khác nhau (uống, hít, bôi ngoài da) cho cả người lớn và trẻ em. Tiếp theo, tài liệu đi sâu vào chỉ định và lựa chọn GC trong các tình huống lâm sàng đa dạng như điều trị thay thế thiếu hụt hormon (suy tuyến thượng thận cấp và mạn), viêm khớp dạng thấp (liệu pháp cầu nối và xử trí đợt cấp), bệnh lý cầu thận, hen suyễn (bao gồm cả liều tương đương ICS), lao màng não, và nguyên tắc sử dụng GC bôi ngoài da (lựa chọn, thời gian điều trị, lưu ý ở trẻ em). Phần quan trọng khác là phân tích chi tiết các tác dụng không mong muốn của GC trên nhiều hệ cơ quan: tác dụng chống viêm và ức chế miễn dịch (tăng nguy cơ nhiễm trùng), chuyển hóa (rối loạn đường máu, lipid, hội chứng Cushing), tim mạch, cơ xương (loãng xương, gãy xương, hoại tử xương, bệnh về cơ, ảnh hưởng tăng trưởng ở trẻ em), tiêu hóa, nội tiết (ức chế trục HPA), mắt (đục thủy tinh thể, tăng nhãn áp), tâm thần và da. Tài liệu cũng đề cập cụ thể các tác dụng không mong muốn của GC dạng hít. Cuối cùng, tài liệu trình bày các biện pháp toàn diện nhằm giảm thiểu tác dụng không mong muốn của GC, bao gồm nguyên tắc chung (cân nhắc lợi ích-nguy cơ, chọn liều thấp nhất, đường dùng tại chỗ, giám sát bệnh nhân), cách khắc phục hiện tượng ức chế trục HPA (lựa chọn thuốc, thời điểm dùng, giảm liều từ từ) và phòng ngừa, điều trị loãng xương do GC (bổ sung calci/vitamin D, đánh giá nguy cơ gãy xương, lựa chọn phác đồ điều trị và giám sát).