NHẬP MÔN LẬP TRÌNH

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi http://www.trainguyen.net

CÂU LỆNH ĐIỀU KIỆN & CÂU LỆNH RẼ NHÁNH

1

&

VC

Nội dung

BB

Câu lệnh điều kiện if

1

Câu lệnh rẽ nhánh switch

2

Một số kinh nghiệm lập trình

3

Một số ví dụ minh họa

4

2 2

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

&

VC

Câu lệnh if (thiếu)

BB

S

Đ

Trong ( ), cho kết quả (sai = 0, đúng ≠ 0)

if () ;

3 3

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

Câu lệnh đơn hoặc Câu lệnh phức (kẹp giữa { và })

&

VC

Câu lệnh if (thiếu)

BB

void main() {

if (a == 0)

printf(“a bang 0”);

if (a == 0) {

printf(“a bang 0”); a = 2912;

}

4 4

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Câu lệnh if (đủ)

BB

S

if () ;

Đ

else

;

Ý nghĩa:

Nếu (Biểu thức Logic) cho kết quả là đúng thì thực hiện Lệnh 1

Ngược lại (Nếu (Biểu thức Logic) cho kết quả là sai) thì

5 5

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

thực hiện Lệnh 2

&

VC

Câu lệnh if (đủ)

BB

S

Đ

Trong ( ), cho kết quả (sai = 0, đúng ≠ 0)

if () ;

else

;

6 6

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

Câu lệnh đơn hoặc Câu lệnh phức (kẹp giữa { và })

&

VC

Câu lệnh if (đủ)

BB

void main() {

if (a == 0)

printf(“a bang 0”);

else

printf(“a khac 0”);

if (a == 0) {

printf(“a bang 0”); a = 2912;

} else

printf(“a khac 0”);

7 7

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Câu lệnh if - Một số lưu ý

BB

Câu lệnh if và câu lệnh if… else là một câu lệnh

đơn. {

if (a == 0)

printf(“a bang 0”);

} {

if (a == 0) {

printf(“a bang 0”); a = 2912;

} else

printf(“a khac 0”);

8 8

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Câu lệnh if - Một số lưu ý

BB

Câu lệnh if có thể lồng vào nhau và else sẽ

tương ứng với if gần nó nhất. if (a != 0)

if (b > 0)

printf(“a != 0 va b > 0”);

else

printf(“a != 0 va b <= 0”);

if (a !=0) {

if (b > 0)

printf(“a != 0 va b > 0”);

else

printf(“a != 0 va b <= 0”);

9 9

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Câu lệnh if - Một số lưu ý

BB

Nên dùng else để loại trừ trường hợp.

if (delta < 0)

printf(“PT vo nghiem”);

if (delta == 0)

printf(“PT co nghiem kep”);

if (delta > 0)

printf(“PT co 2 nghiem”);

if (delta < 0)

printf(“PT vo nghiem”);

else // delta >= 0

if (delta == 0)

printf(“PT co nghiem kep”);

else

10 10

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

printf(“PT co 2 nghiem”);

&

VC

Câu lệnh if - Một số lưu ý

BB

Không được thêm ; sau điều kiện của if.

void main() {

int a = 0; if (a != 0)

printf(“a khac 0.”);

if (a != 0);

printf(“a khac 0.”);

if (a != 0) { }; printf(“a khac 0.”);

11 11

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Câu lệnh if – Ví dụ 1

BB

 Viết chương trình nhập vào 2 số nguyên. Tìm và in ra số

lớn nhất?

void main() {

int a, b, max ;

printf(“Nhap a= ”); scanf(“%d”,&a); printf(“Nhap b= ”); scanf(“%d”,&b);

if (a >b)

max = a;

else

max = b;

printf(“So lon nhat la:%d”,max);

12 12

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

}

&

VC

Câu lệnh if – Ví dụ 2

BB

 Viết chương trình nhập vào 3 số nguyên. Tìm và in ra số lớn nhất?

void main() {

int a, b, c, max ; printf(“Nhap a = ”); scanf(“%d”,&a); printf(“Nhap b = ”); scanf(“%d”,&b); printf(“Nhap c = ”); scanf(“%d”,&c); if (a > b)

if (a > c)

max = a;

else

max = c;

else

if (b > c)

max = b;

else

max = c;

printf(“So lon nhat la:%d”,max);

13 13

}

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

&

VC

Bài tập if

BB

Viết chương trình: 1. Nhập 3 số nguyên a, b, c. Tìm số có giá trị nhỏ nhất (min). 2. Nhập 4 số nguyên a, b, c và d. Tìm số có giá trị nhỏ nhất (min). 3. Giải phương trình bậc nhất ax + b = 0. 4. Giải phương trình bậc hai ax2 + bx + c = 0. 5. Tính tiền đi taxi từ số km nhập vào. Biết:

a. 1 km đầu giá 15000đ b. Từ km thứ 2 trở đi giá 13500đ c. Nếu trên 100km được giảm 10% tổng tiền.

14 14

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

&

VC

KIỂM TRA QUÁ TRÌNH 1

BB

Viết chương trình: 1. Nhập 3 số nguyên a, b, c. Tìm số có giá trị nhỏ nhất.

2. Tính tiền đi taxi từ số km nhập vào. Biết:

a. 1 km đầu giá 15000đ b. Từ km thứ 2 trở đi giá 13500đ c. Nếu trên 100km được giảm 10% tổng tiền.

15 15

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

&

VC

KIỂM TRA QUÁ TRÌNH 1

BB

1. Viết chương trình nhập vào 3 số nguyên. Tìm và in ra số nhỏ nhất?

void main() {

int a, b, c, min ; printf(“Nhap a = ”); scanf(“%d”,&a); printf(“Nhap b = ”); scanf(“%d”,&b); printf(“Nhap c = ”); scanf(“%d”,&c); min = a; if (b < min)

min = b;

if (c < min)

min = c;

printf(“So nho nhat la:%d”,min);

16 16

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

}

&

VC

KIỂM TRA QUÁ TRÌNH 1

BB

2. Tính tiền taxi

void main() {

float sokm, tien; printf(“Nhap vao so km = ”);

scanf(“%f”,&sokm);

if (sokm >100)

tien = (15000 + (sokm-

1)*13500)*90/100; else

if (sokm > 1)

tien = 15000+(sokm-1)*13500;

else

tien = 15000;

printf(“So tien can thanh toan: %f”,tien);

17 17

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

}

&

VC

Câu lệnh switch…case

BB

 Câu lệnh if  Câu lệnh switch

if (a == 1)

printf(“Mot”);

switch (a) {

if (a == 2)

printf(“Hai”);

if (a == 3)

printf(“Ba”);

case 1: printf(“Mot”); break; case 2: printf(“Hai”); break;

if (a == 4) case 3: printf(“Ba”);

printf(“Bon”);

if (a == 5)

printf(“Nam”);

break; case 4: printf(“Bon”); break; case 5: printf(“Nam”);

 Câu lệnh switch…case dùng để chọn thực hiện 1 lệnh

}

trong n lệnh cho trước

18 18

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

&

VC

Câu lệnh switch (thiếu)

BB

switch () {

Đ

=

S

case :;break; case :;break; …

Đ

=

}  là

S

biến/biểu thức cho giá trị rời rạc.

: đơn hoặc

khối lệnh {}.

19 19

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

&

VC

Câu lệnh switch (thiếu)

BB

void main() {

int a; printf(“Nhap a: ”); scanf(“%d”, &a);

switch (a) {

case 1 : printf(“Mot”); break; case 2 : printf(“Hai”); break; case 3 : printf(“Ba”); break;

}

20 20

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Câu lệnh switch (đủ)

BB

switch () {

Đ

=

S

Đ

=

case :;break; case :;break; … default:

;

S

}

21 21

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

&

VC

Câu lệnh switch (đủ)

BB

void main() {

int a; printf(“Nhap a: ”); scanf(“%d”, &a);

switch (a) {

case 1 : printf(“Mot”); break; case 2 : printf(“Hai”); break; case 3 : printf(“Ba”); break; default : printf(“Ko biet doc”);

}

22 22

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Câu lệnh switch - Một số lưu ý

BB

Câu lệnh switch là một câu lệnh đơn và có thể

lồng nhau. {

switch (a) {

case 1 : printf(“Mot”); break; case 2 : switch (b) {

case 1 : printf(“A”); break; case 2 : printf(“B”); break;

} break;

case 3 : printf(“Ba”); break; default : printf(“Khong biet doc”);

}

23 23

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Câu lệnh switch - Một số lưu ý

BB

Các giá trị trong mỗi trường hợp phải khác

nhau. switch (a) {

case 1 : printf(“Mot”); break; case 1 : printf(“MOT”); break; case 2 : printf(“Hai”); break; case 3 : printf(“Ba”); break; case 1 : printf(“1”); break; case 1 : printf(“mot”); break; default : printf(“Khong biet doc”);

24 24

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Câu lệnh switch - Một số lưu ý

BB

switch sẽ nhảy đến case tương ứng và thực

hiện đến khi nào gặp break hoặc cuối switch sẽ kết thúc.

switch (a) {

case 1 : printf(“Mot”); break; case 2 : printf(“Hai”); break; case 3 : printf(“Ba”); break;

25 25

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Câu lệnh switch - Một số lưu ý

BB

switch nhảy đến case tương ứng và thực hiện đến khi nào gặp break hoặc cuối switch sẽ kết thúc.

switch (a) {

case 1 : printf(“Mot”); break; case 2 : printf(“Hai”); break; case 3 : printf(“Ba”); break;

} switch (a) {

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

26 26

case 1 : printf(“Mot”); break; case 2 : printf(“Hai”); break; case 3 : printf(“Ba”); break;

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

}

&

VC

Câu lệnh switch - Một số lưu ý

BB

Tận dụng tính chất khi bỏ break;

switch (a) {

case 1 : printf(“So le”); break; case 2 : printf(“So chan”); break; case 3 : printf(“So le”); break; case 4 : printf(“So chan”); break;

} switch (a) {

case 1 : case 3 : printf(“So le”); break; case 2 : case 4 : printf(“So chan”); break;

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

27 27

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

}

&

VC

Kinh nghiệm lập trình

BB

 Câu lệnh if

 Câu lệnh switch

if (a == 1)

printf(“Mot”); switch (a) {

if (a == 2)

printf(“Hai”);

if (a == 3)

printf(“Ba”); case 1: printf(“Mot”); break; case 2: printf(“Hai”); break;

if (a == 4) case 3: printf(“Ba”);

printf(“Bon”);

if (a == 5)

printf(“Nam”);

break; case 4: printf(“Bon”); break; case 5: printf(“Nam”);

28 28

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Kinh nghiệm lập trình

BB

 Câu lệnh switch

 Câu lệnh if

if (a == 3.14)

printf(“OK”);

if (a < 10)

printf(“OK”);

if (a == 1)

switch (a) { case 3.14: case <10: case 1: printf(“OK”); break; printf(“OK”);

if (a == 2 || a == 3)

printf(“OK”);

case 2: case 3: printf(“OK”); break;

29 29

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Câu lệnh switch – Ví dụ

BB

1. Nhập vào một tháng và năm, cho biết tháng đó mùa nào? printf(“Nhap vao mot thang: ”); scanf(“%d”,&thang); printf(“Nhap vao mot nam: ”); scanf(“%d”,&nam);

switch (thang) {

case 1:case 2:case 3: printf(“Mua Xuan”);

break;

case 4:case 5:case 6: printf(“Mua Ha”); break; case 7:case 8:case 9: printf(“Mua Thu”); break; case 10:case 11:case 12: printf(“Mua Dong”);

default : printf(“Khong co thang nay!”);

30 30

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Câu lệnh switch – Ví dụ

BB

2. Nhập vào một tháng cho biết tháng đó có bao nhiêu ngày?

printf(“Nhap vao mot thang: ”); scanf(“%d”,&thang); printf(“Nhap vao mot nam: ”); scanf(“%d”,&nam); switch (thang) {

case 1:case3:case 5:case 7:case 8:case 10: case

12:

printf(“Thang nay co 31 ngay!”); break;

case 4: case 6: case 9: case 11: printf(“Thang nay co 30 ngay!”); break;

case 2:

if (nam%400==0 || nam%4==0 && nam%100!= 0)

printf(“Thang nay co 29 ngay!”);

else

printf(“Thang nay co 28 ngay!”); break;

31 31

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

default : printf(“Khong co thang nay!”);

}

&

VC

Bài tập

BB

1. Nhập một số bất kỳ. Hãy đọc giá trị của số

nguyên đó nếu nó có giá trị từ 1 đến 9, ngược lại thông báo không đọc được.

2. Nhập một chữ cái. Nếu là chữ thường thì đổi

sang chữ hoa, ngược lại đổi sang chữ thường.

3. Giải phương trình bậc nhất ax + b = 0. 4. Giải phương trình bậc hai ax2 + bx + c = 0.

32 32

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

&

VC

Bài tập

BB

5. Nhập 4 số nguyên a, b, c và d. Tìm số có giá trị nhỏ nhất

(min).

6. Nhập 4 số nguyên a, b, c và d. Hãy sắp xếp giá trị của 4 số

nguyên này theo thứ tự tăng dần. 7. Tính tiền đi taxi từ số km nhập vào. Biết:

a. 1 km đầu giá 15000đ b. Từ km thứ 2 đến km thứ 5 giá 13500đ c. Từ km thứ 6 trở đi giá 11000đ d. Nếu trên 120km được giảm 10% tổng tiền.

8. Nhập vào một tháng. Cho biết tháng đó có bao nhiêu ngày?

33 33

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

&

VC

Bài tập

BB

8. Nhập vào tháng và năm. Cho biết tháng đó có bao

nhiêu ngày.

9. Nhập độ dài 3 cạnh 1 tam giác. Kiểm tra đó có phải

là tam giác không và là tam giác gì?

34 34

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

&

VC

Bài tập 1 (if)

BB

#include

void main() {

int n; printf(“Nhap mot so nguyen: ”); scanf(“%d”, &n); if (n == 1)

printf(“Mot”);

else

if (n == 2)

printf(“Hai”);

… else

printf(“Khong biet doc”);

35 35

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Bài tập 1 (switch)

BB

#include

void main() {

int n; printf(“Nhap mot so nguyen: ”); scanf(“%d”, &n); switch (n) {

case 1: printf(“Mot”); break; case 2: printf(“Hai”); break; case 3: printf(“Ba”); break; … default: printf(“Ko biet doc”);

}

36 36

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Bài tập 2

BB

#include

void main() {

char ch; printf(“Nhap mot ky tu: ”); scanf(“%c”, &ch);

if (ch >= ‘a’ && ch <= ‘z’)

ch = ch – 32;

else

if (ch >= ‘A’ && ch <= ‘Z’)

ch = ch + 32;

printf(“Ky tu sau khi doi: %c”, ch);

37 37

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Bài tập 3

BB

#include #include

void main() {

int a, b; printf(“Nhap a, b: ”); scanf(“%d%d”, &a, &b); if (a == 0)

if (b == 0)

printf(“Phuong trinh VSN”);

else

printf(“Phuong trinh VN”);

else

printf(“Nghiem = %f”, float(-b)/a);

38 38

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Bài tập 4

BB

#include

void main() {

int a, b, c; printf(“Nhap a, b, c: ”); scanf(“%d%d%d”, &a, &b, &c); if (a == 0) {

// Giai PT Bac 1 o day

} else {

// Giai PT Bac 2 o day

}

39 39

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Bài tập 5

BB

#include

void main() {

int a, b, c, d, min; printf(“Nhap a, b, c, d: ”); scanf(“%d%d%d%d”, &a, &b, &c, &d);

min = a; if (b < min) min = b; if (c < min) min = c; if (d < min) min = d;

printf(“So nho nhat la %d”, min);

40 40

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Bài tập 6

BB

#include

void main() {

int a, b, c, d, tam;

printf(“Nhap a, b, c, d: ”); scanf(“%d%d%d%d”, &a, &b, &b, &d);

if (a > b) { tam = a; a = b; b = tam; } … printf(“Cac so theo thu tu tang dan: ”); printf(“%d %d %d %d”, a, b, c, d);

41 41

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh

}

&

VC

Bài tập 7

BB

Nên khai báo hằng số lưu giá tiền và km

 #define G1 15000  #define G2 13500  #define G3 11000

Cách tính tiền dựa trên số km n

 n = 1  T = G1  2 ≤ n ≤ 5  T = G1 + (n – 1)*G2;  n > 5  T = G1 + 4*G2 + (n – 1 – 4)*G3;

n > 120  T = T*0.9;

42 42

Thạc sĩ Nguyễn Văn Trãi

Câu lệnh điều kiện và rẽ nhánh