Bài giảng Phát triển hệ thống thông tin kinh tế - ĐH Thương Mại

Bộ môn CNTT ‐ Khoa HTTT Kinh tế và TMĐT<br /> <br /> 8/9/2017<br /> <br /> 1. Mục đích và yêu cầu<br /> Trường Đại học Thương mại<br /> <br /> Mục đích của học phần<br /> <br /> Khoa HTTT Kinh tế và THMĐT<br /> <br /> – Cung cấp các khái niệm cơ bản về phát triển<br /> một hệ thống thông tin kinh tế. Cung cấp<br /> những kiến thức cơ bản về các nguyên tắc,<br /> mô hình, công cụ trong phát triển hệ thống<br /> ể<br /> ố<br /> thông tin kinh tế cho doanh nghiệp<br /> – Cung cấp quy trình, phương pháp trong quản<br /> lý quá trinh phát triển một hệ thống thông tin<br /> kinh tế cho doanh nghiệp<br /> <br /> Bộ môn Công nghệ thông tin<br /> Bài giảng học phần:<br /> Phát triển HTTT kinh tế<br /> <br /> D<br /> <br /> Bộ môn CNTT ‐ Khoa HTTT Kinh tế và TMĐT<br /> <br /> 1<br /> <br /> H<br /> <br /> TM<br /> <br /> 1. Mục đích và yêu cầu (t)<br /> Yêu cầu cần đạt được<br /> <br /> Bộ môn CNTT ‐ Khoa HTTT Kinh tế và <br /> TMĐT<br /> <br /> 3<br /> <br /> – Nội dung lý thuyết và thảo luận 45 tiết (15 tuần)<br /> – Thời gian:<br /> 10 tuần lý thuyết,<br /> 2 tuần bài tập và kiểm tra<br /> 3 tuần thảo luận<br /> <br /> Bộ môn CNTT ‐ Khoa HTTT Kinh tế và <br /> TMĐT<br /> <br /> 4<br /> <br /> 5<br /> <br /> U<br /> <br /> Tài liệu<br /> <br />  Chương 1. Tổng quan về phát triển hệ thống<br /> thông tin kinh tế<br />  Chương 2. Hình thành dự án phát triển hệ thống<br /> thông tin kinh tế<br />  Chương 3. Mô hình phát triển hệ thống thông tin<br /> kinh tế<br />  Chương 4. Triển khai hệ thống thông tin kinh tế<br /> <br /> Bài giảng Phát triển HTTT kinh tế<br /> <br /> Học phần gồm 3 tín chỉ (45 tiết) phân phối như<br /> sau:<br /> <br /> M<br /> <br /> 3. Nội dung học phần<br /> <br /> Bộ môn CNTT ‐ Khoa HTTT Kinh tế và <br /> TMĐT<br /> <br /> 2<br /> <br /> 2. Cấu trúc học phần<br /> <br /> _T<br /> <br /> – Nắm vững các kiến thức cơ bản về phát triển<br /> HTTT Kinh tế<br /> – Có kiến thức về các hoạt động phát triển<br /> HTTT kinh tế<br /> – Sử dụng và thực hiện được việc phát triển<br /> HTTT kinh tế<br /> <br /> Bộ môn CNTT ‐ Khoa HTTT Kinh tế và <br /> TMĐT<br /> <br />  Tài liệu chính:<br /> – Bài giảng và bài tập tình huống được biên soạn<br /> thống nhất trong bộ môn.<br />  Tài liệu tham khảo:<br /> – Avison, D.E. & Fitzgerald, G. “Information<br /> Systems<br /> Development:<br /> Methodologies,<br /> Techniques and Tools”, 4thEdition, McGraw-Hill,<br /> London, 2006<br /> – Nancy Russo, Brian Fitzgerald, Eric Stolterman<br /> “Information Systems Development: Methods-inAction”, McGraw-Hill, 2002.<br /> 6<br /> <br /> 1<br /> <br /> Bộ môn CNTT ‐ Khoa HTTT Kinh tế và TMĐT<br /> <br /> 8/9/2017<br /> <br /> Nội dung chương 1<br /> <br /> 1.1. Khái niệm cơ bản về HTTT kinh tế<br /> <br />  1.1. Khái niệm cơ bản về hệ thống thông tin kinh tế<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 1.1.1. Khái niệm về hệ thống thông tin kinh tế<br /> 1.1.2. Các thành phần của hệ thống thông tin kinh tế<br /> 1.1.3. Vai trò của hệ thống thông tin kinh tế trong tổ chức<br /> 1.1.4. Sự cần thiết của phát triển HTTT kinh tế<br /> 1.1.5. Vòng đời phát triển HTTT kinh tế<br /> <br />  1.2. Quy trình chung phát triển hệ thống thông tin kinh tế<br /> <br /> 1.1.1. Khái niệm hệ thống thông tin kinh tế<br /> 1.1.2. Các thành phần của hệ thống thông tin kinh tế<br /> 1.1.3. Vai trò của hệ thống thông tin kinh tế trong tổ chức<br /> 1.1.4. Sự cần thiết của phát triển HTTT kinh tế<br /> 1.1.5. Vòng đời phát triển HTTT kinh tế<br /> <br /> 1.2.1. Hình thành ê ầ ủ<br /> 1 2 1 Hì h thà h yêu cầu của tổ chức<br /> hứ<br /> 1.2.2. Xác định và đánh giá các giải pháp<br /> 1.2.3. Lựa chọn mô hình và công cụ<br /> <br />  1.3. Một số phương pháp phát triển HTTT kinh tế<br />  1.4. Một số công cụ hỗ trợ phát triển HTTT kinh tế<br /> 1.4.1. Công cụ hỗ trợ phát triển<br /> 1.4.2. Công cụ hỗ trợ quản lý và khai thác<br /> 1.4.3. Giới thiệu MS Project<br /> <br /> D<br /> <br /> 7<br /> <br /> 8<br /> <br /> H<br /> <br /> Hệ thống thông tin kinh tế<br /> <br />  Hệ thống là một tập hợp có tổ chức gồm nhiều<br /> phần tử có các mối quan hệ ràng buộc lẫn nhau<br /> và cùng hoạt động hướng tới một mục tiêu<br /> chung.<br />  Ví dụ: Hệ thống giao thông, hệ thống truyền<br /> thông,<br /> thông hệ thống các trường đại học<br /> học…<br />  Phần tử có thể là vật chất hoặc phi vật chất: Con<br /> người, máy móc, thông tin, dữ liệu, phương<br /> pháp xử lý, qui tắc, quy trình xử lý.<br /> <br />  Hệ thống thông tin, là tập hợp người, thủ tục và<br /> các nguồn lực để thu thập, xử lý, truyền và phát<br /> thông tin kinh tế trong một tổ chức.<br /> <br /> TM<br /> <br /> Khái niệm hệ thống<br /> <br />  Hệ thống thông tin có thể là thủ công nếu dựa<br /> vào các công cụ như giấy bút<br /> giấy, bút.<br /> <br /> _T<br /> <br />  Hệ thống thông tin hiện đại là hệ thống tự động<br /> hóa dựa vào máy tính (phần cứng, phần mềm)<br /> và các công nghệ thông tin khác.<br /> <br /> 9<br /> <br /> 10<br /> <br /> M<br /> <br /> 1.1.2. Các thành phần của HTTT kinh tế<br /> <br /> U<br /> <br /> 1.1.2. Các thành phần của HTTT kinh tế<br /> <br />  HTTT bao gồm các nguồn lực (thành phần)<br /> chính:<br /> – Con người<br /> – Phần cứng<br /> – Phần mềm<br /> – Dữ liệu<br /> – Mạng viễn thông<br /> Quy trình xử lý thông tin là trung tâm của HTTT.<br /> – Nhập<br /> – Xử lý<br /> – Xuất<br /> – Lưu trữ<br /> – Kiểm soát<br /> 11<br /> <br /> Bài giảng Phát triển HTTT kinh tế<br /> <br /> 12<br /> <br /> 2<br /> <br /> Bộ môn CNTT ‐ Khoa HTTT Kinh tế và TMĐT<br /> <br /> 8/9/2017<br /> <br /> 1.1.3. Vai trò của HTTT kinh tế trong tổ chức<br /> <br /> 1.1.3. Vai trò của HTTT kinh tế trong tổ chức<br /> <br /> •<br /> •<br /> <br /> Hỗ trợ <br /> các chiến lược <br /> lợi thế cạnh tranh<br /> <br /> •<br /> <br /> •<br /> <br /> Hỗ trợ<br /> việc ra quyết định kinh doanh<br /> <br /> Cải thiện hiệu quả, hiệu suất<br /> Hỗ trợ tối đa cho công tác ra quyết định và điều<br /> hành công việc<br /> Quản lý thông tin đầy đủ và khoa học<br /> Mở rộng và tă<br /> ộ<br /> à tăng cường quan hệ h<br /> ờ<br /> hợp tá<br /> tác,<br /> kết nối và quảng bá<br /> <br /> Hỗ trợ các quy trình <br /> nghiệp vụ và các hoạt động kinh doanh<br /> <br /> D<br /> <br /> 13<br /> <br /> H<br /> <br /> TM<br /> <br /> 1.1.4. Sự cần thiết phát triển HTTT kinh tế<br /> <br /> 14<br /> <br /> 1.1.5. Vòng đời phát triển HTTT kinh tế<br />  Quá trình phát triển hệ thống thông tin là vòng<br /> đời phát triển hệ thống - Systems Development<br /> Life Cycle (SDLC).<br />  Một SDLC:<br /> Lên ý tưởng về hệ thống và mục đích<br /> Nghiên cứu công việc hệ thống thực đang xử lý,<br /> Thiết kế hệ thống mới,<br /> Xây dựng hoặc mua hệ thống mới,<br /> Cài đặt hệ thống<br /> Đào tạo người dùng.<br /> <br /> _T<br /> <br /> –<br /> –<br /> –<br /> –<br /> –<br /> –<br /> <br /> 15<br /> <br /> –<br /> –<br /> –<br /> –<br /> –<br /> –<br /> <br /> Nghiên cứu khả thi (feasibility study)<br /> Điều tra về hệ thống (system investigation)<br /> Phân tích<br /> Phâ tí h hệ thố ( t<br /> thống (systems analysis)<br /> l i )<br /> Thiết kế hệ thống (systems design)<br /> Thực hiện (implementation)<br /> Xem xét và bảo trì (review and maintenance)<br /> <br /> 17<br /> <br /> Bài giảng Phát triển HTTT kinh tế<br /> <br /> Con người trong phát triển HTTT<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> U<br /> <br /> Mặc dù có rất nhiều phiên bản, gồm các<br /> hoạt động sau:<br /> <br /> M<br /> <br /> 1.1.5. Vòng đời phát triển HTTT kinh tế<br /> <br /> 16<br /> <br /> Lập trình viên (Programmers)<br /> Chuyên viên phân tích hệ thống (Systems analysts)<br /> Chuyên viên phân tích nghiệp vụ (Business analysts)<br /> Nhà quản lý dự án (Project managers)<br /> Nhà quản lý CNTT cao cấp (Senior IT management)<br /> Giám đốc thông tin (Chief information officer - CIO)<br /> ố<br /> <br /> 18<br /> <br /> 3<br /> <br /> Bộ môn CNTT ‐ Khoa HTTT Kinh tế và TMĐT<br /> <br /> 8/9/2017<br /> <br /> 1.2. Quy trình chung phát triển HTTT kinh tế<br /> 1.2.1. Hình thành yêu cầu của tổ chức<br /> 1.2.2. Xác định và đánh giá các giải pháp<br /> 1.2.3. Lựa chọn mô hình và công cụ<br /> 1.2.4.<br /> 1 2 4 Phát triển và quản lý khai thác<br /> <br /> Quy trình phát triển tuyến tính<br /> <br /> H<br /> <br /> D<br /> <br /> 19<br /> <br /> TM<br /> <br /> Quy trình phát triển tuyến tính<br /> <br /> 20<br /> <br /> Quy trình phát triển mẫu thử lặp<br /> <br /> 1. Khảo sát hệ thống<br /> 2. Phân tích hệ thống<br /> 3. Thiết kế tổng thể<br /> 4. Thiết kế chi tiết, bao gồm thiết kế về<br /> các thủ tục<br />  5. Lập trình và cài đặt<br />  6. Khai thác và bảo trì.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> _T<br /> 21<br /> <br /> 22<br /> <br /> M<br /> <br /> 1.2. Quy trình phát triển HTTT<br /> <br /> U<br /> <br /> 1.2.1. Hình thành yêu cầu của tổ chức<br />  Là công việc bắt buộc để có thể tiến hành<br /> những bước tiếp theo của quá trình phát triển<br />  Xác định rõ yêu cầu của tổ chức: xây dựng hệ<br /> thống mới hay nâng cấp hệ thống cũ?<br /> <br /> 23<br /> <br /> Bài giảng Phát triển HTTT kinh tế<br /> <br /> 24<br /> <br /> 4<br /> <br /> Bộ môn CNTT ‐ Khoa HTTT Kinh tế và TMĐT<br /> <br /> 8/9/2017<br /> <br /> 1.2.2. Xác định và đánh giá các giải pháp<br />  Nhà quản lý cấp cao, đội ngũ kinh doanh, nhà<br /> quản lý hệ thống sẽ xác định và đánh giá tất cả<br /> dự án phát triển hệ thống có thể thực hiện được.<br />  Những dự án có khả năng mang lại nhiều lợi<br /> ích cho tổ chức dựa trên các nguồn lực sẵn có<br /> sẽ được lựa chọn<br />  Lựa chọn phương án phát triển là xem xét khả<br /> năng các dự án trong ngắn hạn và dài hạn có<br /> thể đạt được các mục tiêu đã đề ra.<br />  Việc xác định và lựa chọn dự án là một hoạt<br /> động quan trọng và liên tục.<br /> <br /> 1.2.3. Lựa chọn mô hình và công cụ<br />  Lựa chọn thủ tục, kỹ thuật, công cụ và tài liệu<br /> hướng dẫn hỗ trợ để giúp các nhà phát triển hệ<br /> thống trong nỗ lực của họ để thực hiện một<br /> HTTT mới.<br />  Lựa chọn phương pháp luận gồm nhiều giai<br /> đoạn, chuyên viên phát triển hệ thống sẽ lựa<br /> chọn kỹ thuật thích hợp cho từng giai đoạn của<br /> dự án nhằm giúp họ lập kế hoạch, quản lý, kiểm<br /> soát và đánh giá dự án HTTT.<br /> <br /> H<br /> <br /> D<br /> <br /> 25<br /> <br /> TM<br /> <br /> 1.2.3. Lựa chọn mô hình và công cụ<br /> <br /> 1.3. Một số phương pháp phát triển HTTT kinh tế<br /> Một số hình thức <br /> tạo lập HT<br /> <br /> _T<br /> <br />  Cung cấp một HTTT trong một thời hạn phù<br /> hợp với chi phí chấp nhận được.<br />  Tạo ra một hệ thống được lập tài liệu tốt và<br /> dễ dàng để bảo trì.<br />  Cung cấp một dấu hiệu cho bất kỳ thay đổi<br /> nào cần phải được thực hiện càng sớm càng<br /> tốt trong quá trình phát triển.<br />  Cung cấp một hệ thống được yêu thích bởi<br /> những người bị ảnh hưởng bởi hệ thống đó.<br /> <br /> 26<br /> <br /> 27<br /> <br /> – Xây dựng nội bộ: Được xây dựng bởi các chuyên gia<br /> của DN, làm việc cho DN<br /> – Gia công bên ngoài: Được xây dựng bởi các chuyên<br /> gia IT bên ngoài<br /> <br /> 1.4. Một số công cụ hỗ trợ phát triển HTTT kinh tế<br /> <br /> U<br /> <br /> 1. Xây dựng mới<br /> <br /> M<br /> <br /> 1.3. Một số phương pháp phát triển HTTT kinh tế<br /> <br /> 28<br /> <br />  1.4.1. Công cụ hỗ trợ phát triển<br />  1.4.2. Công cụ hỗ trợ quản lý và khai thác<br /> <br /> 2. Mua hệ phần mềm có sẵn<br /> – Tuỳ biến: có thể thay đổi mã nguồn<br /> – Tiêu chuẩn: có thể cấu hình<br /> <br /> 3. Người dùng tự phát triển<br /> – Do các nhân viên xây dựng<br /> – Thường sử dụng cho cá nhân hoặc phòng ban<br /> – Thiên về xử lý dữ liệu hoặc lập báo cáo<br /> 29<br /> <br /> Bài giảng Phát triển HTTT kinh tế<br /> <br /> 30<br /> <br /> 5<br /> <br />