BỘ VĂN HÓA, THỂ THAO VÀ DU LỊCH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI
CHƯƠNG TRÌNH MÔN HỌC
PHƯƠNG THỨC THANH TOÁN TRONG DU LỊCH
MÃ MÔN HỌC: DL24B52
NGƯỜI BIÊN SOẠN
TH.S PHẠM HẢI YẾN
HÀ NỘI - 2013
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU
1
NỘI DUNG
3
Chương 1: Đại cương về tiền tệ và thanh toán
3
1.1. Lịch sử ra đời của tiền tệ
3
1.1.1. Hình thái giá trị giản đơn hay ngẫu nhiên
3
1.1.2. Hình thái giá trị mở rộng
3
1.1.3. Hình thái giá trị chung
4
1.1.4. Hình thái tiền tệ
4
1.2. Khái niệm tiền tệ
5
1.2.1. Theo quan điểm của Karl Mark
5
1.2.2. Theo quan điểm hiện đại
5
1.3. Các hình thái phát triển của tiền tệ
5
1.3.1. Hóa tệ
5
1.3.2. Tín tệ
7
1.3.3. Bút tệ
8
1.3.4. Các phương tiện thanh toán khác
8
1.4. Các chức năng cơ bản của tiền
9
1.4.1. Thước đo giá trị
9
1.4.2. Phương tiện lưu thông
9
1.4.3. Phương tiện thanh toán
10
1.4.4. Phương tiện cất trữ
11
1.4.5. Chức năng tiền tệ thế giới
11
1.5.Vai trò của tiền trong nền kinh tế hàng hóa
13
1.5.1. Tiền là phương tiện để mở rộng, phát triển sản xuất và trao đổi hàng hóa
13
1.5.2. Tiền là biểu hiện quan hệ xã hội
13
1.5.3. Tiền là phương tiện phục vụ mục đích của người sử dụng
13
1.6. Đại cương về thanh toán
14
1.6.1. Thanh toán quốc tế
14
1.6.2. Thanh toán nội địa
16
Chương 2: Tỷ giá hối đoái
18
2.1. Tỷ giá hối đoái
18
2.1.1. Khái niệm tỷ giá hối đoái
18
2.1.2. Cơ sở chính để xác định tỷ giá hối đoái
19
2.1.3. Phân loại tỷ giá hối đoái
19
2.1.4. Vai trò của tỷ giá hối đoái
21
2.2. Phương pháp yết tỷ giá(Quotation)
24
2.2.1. Nhận diện tên gọi và ký hiệu của một số đồng tiền theo quy định của tổ chức
quốc tế ISO
24
2.2.2. Phương pháp yết tỷ giá (Quotation)
25
2.3. Xác định tỷ giá theo phương pháp tính chéo
27
2.3.1. Hai đồng tiền ở cùng vị trí yết giá
27
2.3.2. Hai đồng tiền ở cùng vị trí định giá
28
2.3.3. Hai đồng tiền ở vị trí khác nhau
29
2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự biến động của tỷ giá hối đoái
30
2.4.1. Tốc độ lạm phát trên thị trường của hai quốc gia
30
2.4.2. Mối quan hệ cung và cầu về ngoại hối trên thị trường
31
2.4.3. Mức chênh lệch lãi suất giữa các quốc gia
31
2.5. Ảnh hưởng của tỷ giá hối đoái đến du lịch
32
2.6. Vai trò điều tiết vĩ mô của Nhà nước đối với tỷ giá hối đoái
34
2.6.1. Các biện pháp hành chính
34
2.6.2. Chính sách hối đoái
35
2.6.3. Lập quỹ dự trữ bình ổn hối đoái
35
2.6.4. Chính sách chiết khấu
35
2.6.5. Chính sách điều chỉnh giá trị của tiền tệ
36
Chương 3: Các phương thức thanh toán trong du lịch
39
3.1. Thanh toán quốc tế
39
3.1.1. Các phương tiện thanh toán quốc tế trong du lịch
39
3.1.2. Các phương thức thanh toán quốc tế và sự vận dụng trong du lịch
54
3.2 Thanh toán nội địa
68
PHỤ LỤC
71
Tài liệu tham khảo
76
1
LỜI NÓI ĐẦU
Thanh toán là một khâu hết sức quan trọng trong lĩnh vực thương mại nói chung
và kinh doanh du lịch nói riêng. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích kinh tế và có thể gây
ra rủi ro cho các bên đối tác.
Thanh toán trong du lịch bao gồm thanh toán quốc tế và thanh toán nội địa. Trong
đó, thanh toán quốc tế khá phức tạp và chịu ảnh hưởng của các quy định về thanh toán
của các quốc gia.
Trong những năm gần đây ngành du lịch Việt Nam đã có những bước phát triển
vượt bậc đóng góp những thành tựu đáng kể cho nền kinh tế quốc dân. Hoạt động kinh
doanh du lịch quốc tế ngày càng đón nhiều khách và tăng doanh tu bằng ngoại tệ, góp
phần tích cực bình ổn cán cân thanh toán quốc tế của Việt Nam. Trong chiến lược phát
triển kinh tế - xã hội của Việt Nam đến năm 2020, ngành du lịch được xác định là ngành
kinh tế mũi nhọn. Vì vậy, nhiệm vụ quan trọng của ngành là phải phát triển có hiệu quả
cao và hòa nhập với xu hướng phát triển của khu vực và thế giới.
Thực tế đó đòi hỏi sự phát triển liên tục cả về lý luận và thực tiễn những kiến thức
cơ bản về kinh doanh du lịch nói chung cũng như về thanh toán quốc tế trong du lịch
nói riêng.
Để đáp ứng yêu cầu đó, nhằm góp phần đào tạo đội ngũ cán bộ có đủ trình độ đảm
trách những nhiệm vụ quan trọng trong quá trình đẩy mạnh sự phát triển của du lịch Việt
Nam, khoa Văn hóa Du lịch trường Đại học Văn hóa Hà nội đã đưa môn học Phương
thức thanh toán trong du lịch vào giảng dạy trong hệ thống đào tạo tín chỉ hiện nay.
Mục đích yêu cầu của môn học: Môn học Phương thức thanh toán trong du lịch
cung cấp cho sinh viên những kiến thức cơ bản về hoạt động thanh toán nói chung và
thanh toán quốc tế trong du lịch nói riêng, tạo lập cho sinh viên những cơ sở lý luận và
phát triển kỹ năng thực hành, giúp họ nắm bắt được các nghiệp vụ thanh toán quốc tế
trong du lịch nói chung cũng như những nét đặc trưng của hoạt động thanh toán quốc tế
trong du lịch ở Việt Nam.
Đối tượng nghiên cứu của môn học: Môn học Phương thức thanh toán trong du
lịch có đối tượng nghiên cứu là các nghiệp vụ thanh toán quốc tế và nội địa, đi sâu vào
nghiên cứu các phương thức thanh toán quốc tế và sự vận dụng trong kinh doanh du
lịch.
Phương pháp nghiên cứu của môn học: Với cách tiếp cận trên, để nghiên cứu
nội dung của môn học người học cần vận dụng các phương pháp nghiên cứu phù hợp và
khoa học đó là:
- Phương pháp lý luận kết hợp với tìm hiểu thực tiễn của các phương thức thanh
toán quốc tế và thanh toán nội địa
2
- Phương pháp luận cơ bản nghiên cứu môn học là phương pháp duy vật biện
chứng và duy vật lịch sử. Trên cơ sở đó, người học vận dụng các phương pháp nghiên
cứu cụ thể như: Phương pháp nghiên cứu và tổng hợp những vấn đề lý luận về thanh
toán quốc tế, phương pháp phân tích, so sánh các tình huống để rèn luyện kỹ năng xử lý
tốt nhất những vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện các nghiệp vụ thanh toán quốc
tế cũng như nội địa
Với ý nghĩa đó, sau mỗi chương sẽ có một số vấn đề thảo luận, câu hỏi ôn tập hoặc
bài tập tình huống để người học có thể ôn lại kiến thức, trau dỗi kỹ năng làm việc nhóm,
kỹ năng xử lý tình huống trong hoạt động thanh toán quốc tế và nội địa
Tóm tắt nội dung cơ bản của môn học: Môn học Phương thức thanh toán trong
du lịch tập trung nghiên cứu những vấn đề chủ yếu như sau:
- Nghiên cứu những vấn đề cơ bản về tiền tệ và thanh toán
- Nghiên cứu về tỷ giá hối đoái, cơ sở để xác định tỷ giá hối đoái và ảnh hưởng
của tỷ giá hối đoái đến kinh doanh du lịch.
- Nghiên cứu về các phương thức thanh toán và sự vận dụng trong kinh doanh
du lịch.
Cấu trúc môn học: Nội dung của môn học gồm 3 chương:
Chương 1: Đại cương về tiền tệ và thanh toán
Chương 2: Tỷ giá hối đoái
Chương 3: Các phương thức thanh toán trong du lịch
Bài giảng đã được soạn dựa trên kết luận của hội đồng thẩm định của trường Đại
học Văn hóa Hà nội. Trong quá trình hoàn thiện, tác giả đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt
tình của Hội đồng Khoa học của Khoa và Nhà trường. Tác giả cũng xin gửi lời cám ơn
chân thành tới TS. Dương Văn Sáu, TS. Bùi Thanh Thủy – Khoa Văn hóa Du lịch đã
tận tình giúp đỡ và đóng góp ý kiến để tập bài giảng này được hoàn thành.
Mặc dù đã rất cố gắng, nhưng chắc chắn nội dung môn học sẽ không tránh khỏi
những sai sót. Vì vậy, tác giả rất mong nhận được sự phê bình góp ý của đồng nghiệp,
của người học và của tất cả các bạn đọc.