» Kinh Tế - Quản Lý

» Quy hoạch - Đô thị

Bài giảng Quy hoạch đô thị và điểm dân cư: Chương 4 - ThS. KTS Nguyễn Ngọc Uyên, ThS. KTS. Nguyễn Quang Vinh

Chia sẻ: Gió Biển | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:62

Báo xấu

129
lượt xem 32
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng "Quy hoạch đô thị và điểm dân cư - Chương 4: Lý luận quy hoạch xây dựng đô thị hiện đại và xu hướng phát triển của quy hoạch đô thị" cung cấp cho người đọc bối cảnh ra đời của những xu thế và quan điểm về quy hoạch phát triển đô thị hiện đại, lý luận của các nhà xã hội học không tưởng,... Mời các bạn cùng tham khảo.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Quy hoạch đô thị và điểm dân cư: Chương 4 - ThS. KTS Nguyễn Ngọc Uyên, ThS. KTS. Nguyễn Quang Vinh

CHƯƠNG 4 LÝ LUẬN QUY HOẠCH XÂY DỰNG ĐÔ THỊ HIỆN ĐẠI & XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA QUY HOẠCH ĐÔ THỊ
4.1. BỐI CẢNH RA ĐỜI CỦA NHỮNG XU THẾ VÀ QUAN ĐIỂM VỀ QUY HOẠCH PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ HIỆN ĐẠI 1. Cuộc cách mạng công nghiệp giữa thế kỷ XVIII đã mở ra một thời kỳ mới của lịch sử phát triển đô thị. 2. Đô thị trong thời kỳ đầu của quá trình đô thị hóa phải đối mặt với hàng loạt áp lực về nơi ăn chốn ở, chỗ sinh hoạt và làm việc gia tăng đột biến. 3. Việc xây dựng hạ tầng kỹ thuật và xã hội của đô thị không thể đáp ứng kịp với sự gia tăng dân số đô thị. Đây là nguyên nhân cơ bản dẫn đến hiện tượng xuống cấp trầm trọng môi trường đô thị. 4. Việc đi tìm những giải pháp cấu trúc đô thị trở nên cấp thiết. Vì vậy, vào cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX, hàng loạt các lý luận về đô thị ra đời. Đi tiên phong nhất phải kể đến các nhà xã hội học.
4.2. LÝ LUẬN CỦA CÁC NHÀ XÃ HỘI HỌC KHÔNG TƯỞNG • 4.2.1. Tác giả Robert Owen (1771-1858) 1. Các “đơn vị đô thị” của ông gồm khoảng 2000 người, có dạng một hình vuông, đặt giữa các vùng đất nông nghiệp. 2. Khu đất này rộng khoảng 1000-1500 mẫu Anh (1 mẫu khoảng 0,4074ha). 3. Bên trong cái “đơn vị đô thị” hình vuông của Owen là những công trình công cộng hình chữ nhật. Tòa nhà chính trung tâm là bếp nấu và các nhà tập thể. Phía bên phải là tòa nhà dùng làm nhà trẻ, nhà văn hóa, giảng đường và bái đường, phía bên trái có tòa nhà thư viện, phòng nghị luận, trường học cho người có tuổi.. 4. Nhà gắn liền với vườn, tiếp đến là các xưởng sản xuất cơ khí, phòng giặt quần áo, phòng trang thiết bị nông nghiệp và xa xa là các trang trại xen kẽ với nhà máy… 5. Ở đây ta thấy lý thuyết và thực nghiệm đô thị của Owen có điểm tiến bộ nhất định như không khoanh vùng khái niệm đô thị chỉ trong linh vực nghệ thuật tạo hình mà nhìn nhận đô thị như một phạm trù kinh tế xã hội, một phương thức sinh hoạt sản xuất mới 6. Xã hội mà ông đề xuất được cải tạo thông qua việc điều tiết thăng bằng sản xuất và tiêu thụ.
4.2. LÝ LUẬN CỦA CÁC NHÀ XÃ HỘI HỌC KHÔNG TƯỞNG • 4.2.2. Tác giả Francois Marie Charles Fourier (pháp, 1772-1837) 1. Yù tưởng xây dựng một xã hội được tạo thành bởi nhiều công xã, trong đó sản xuất và tiêu thụ kết hợp hài hòa, không phải là một nền tiểu sản xuất gia đình mà là một nền đại sản xuất xã hội thống trị xã hội. 2. Phác họa ra một thời kỳ cao đẹp của con người mà ở đó các thành viên trong xã hội hoàn toàn đoàn kết với nhau, cần phải có sự liên hợp và cộng đồng 3. Oâng nhân danh “tư tưởng tự do hiện đại” Phủ nhận hệ thống đô thị kiểu bàn cờ 4. Một đô thị lớn theo khái quát của Charles Fourier bao gồm ba khu vực tuần tự từ trong ra ngoài: hành chính, công nghiệp và nông nghiệp. 5. Fourier muốn kết hợp 2 thành phần ở và sản xuất chặt chẽ đến mức trộn lẫn hai thành phần độc lập này
4.2. LÝ LUẬN CỦA CÁC NHÀ XÃ HỘI HỌC KHÔNG TƯỞNG • 4.2.3. Tác giả William Morris (1834-1896) 1. Theo William Morris, đất đai phải được hoàn toàn phi đô thị hóa, tất cả các sự tập trung dân cư phải được ngăn chặn, phải làm cho các thành phố lớn biến mất và xây dựng nhiều thành phố nhỏ. 2. Ngoài các làng xóm ra thì nhà cửa phải được xây dựng phân tán, đặt cách xa nhau. Như vậy quy mô nhà sẽ lớn hơn, sự tiếp cận với thiên nhiên sẽ tốt hơn. 3. Quan niệm của William Morris có những điểm tương đồng với học thuyết thành phố vườn của Howard và thành phố thôn dã của France Lois Wright sau này.
4.3. LÝ LUẬN VỀ THÀNH PHỐ VƯỜN CỦA EBENEZER HOWARD (1896) VÀ THÀNH PHỐ VỆ TINH CỦA RAYMOND UNVINN (1922) • 4.3.1. Thành phố vườn của Ebenzer Howard Howard (anh, 1896): 1. chủ trương hạn chế sự phát triển tự phát và bành trướng của đô thị, cải cách sự mất can bằng của đô thị do tách rời thiên nhiên. 2. thống nhất trao quyền quản lý đất đai cho một cơ quan quản lý để tránh nạn đầu cơ đất, tiến đến tiêu diệt các khu nhà ổ chuột. Và diều Hòa sinh hoạt. 3. thành phố vườn ra đời sẽ là đối tượng dung hòa được những mâu thuẫn giữa đô thị và nông thôn, bảo đảm cho con người sống một cuộc sống hài hòa.
4.3. LÝ LUẬN VỀ THÀNH PHỐ VƯỜN CỦA EBENEZER HOWARD (1896) VÀ THÀNH PHỐ VỆ TINH CỦA RAYMOND UNVINN (1922) Những vấn đề chính của cuốn sách: Tổng quan: tạo một thành phố thành nơi mà mọi người có thể tận hưởng được cuộc sống và là nơi không có nhà ổ chuột Câu hỏi đặt ra: con người sẽ chọn lựa đi về đâu: ‘thành thị’, ‘nông thôn’ hay giữa ‘nông thôn-thành thị’ Lực hút của 3 thỏi nam châm (Howard, 1989)
4.3. LÝ LUẬN VỀ THÀNH PHỐ VƯỜN CỦA EBENEZER HOWARD (1896) VÀ THÀNH PHỐ VỆ TINH CỦA RAYMOND UNVINN (1922) Con ngöôøi seõ ñi veà ñaâu? Lực hút Thành thị Nông thôn Thành thị-Nông thôn Ưu điểm - Cơ hội tìm việc làm nhiều - Cảnh đẹp tự nhiên Kết hợp được ưu điểm của hơn - Không khí trong lành cả thành thị và nông thôn - Vui chơi giải trí - Các nguồn tài nguyên đều sẵn có Khuyết điểm - Vệ sinh kém - Không chịu áp lực về KHÔNG CÓ KHUYẾT ĐiỂM - Quá đông đúc kinh tế - Chịu đựng sự ô nhiễm - Thiếu thốn về cơ sở vật - Thời gian làm việc nặng chất nề - Nhà ở có chất lượng kém
4.3. LÝ LUẬN VỀ THÀNH PHỐ VƯỜN CỦA EBENEZER HOWARD (1896) VÀ THÀNH PHỐ VỆ TINH CỦA RAYMOND UNVINN (1922) Khái niệm của Thành phố vườn (1) Thành phố Thành phố vườn có thể kết hợp được tất cả vườn những ưu điểm của thành thị bằng cách tác động vào những yếu tố dễ bị ảnh hưởng của đô thị và đưa môi trường tự nhiên của nông thôn vào đó. Thích hợp cho những quy hoạch nơi có số lượng công nhân đông đúc Sự phát triển được kiểm soát và sự phát triển vượt trội nên được điều chỉnh ỡ những thành phố khác Central City Khái niệm đầy đủ về Thành phố vườn Open Space (Howard, 1989)
4.3. LÝ LUẬN VỀ THÀNH PHỐ VƯỜN CỦA EBENEZER HOWARD (1896) VÀ THÀNH PHỐ VỆ TINH CỦA RAYMOND UNVINN (1922) Khaùi nieäm Thaønh phoá vöôøn (2) Thành phố vùng vành đai, nhưng không thể tồn tại ở những nơi đông đúc Một thành phố vườn lý tưởng rộng khoảng 6000 acres và có khoảng 30,000 người sống trong đó Bao bọc xung quanh bằng dãy cây xanh rộng Công nghiệp đặt ở vùng vành đai và ở những vùng được quy hoạch nghiêm ngặt, thành phố vườn sẽ có nhiều phương tiện và tài nguyên đủ để cung cấp cho các hoạt động khác, Thành phố vườn (Howard, 1989)
4.3. LÝ LUẬN VỀ THÀNH PHỐ VƯỜN CỦA EBENEZER HOWARD (1896) VÀ THÀNH PHỐ VỆ TINH CỦA RAYMOND UNVINN (1922) Khaùi nieäm veà Thaønh phoá vöôøn (3) Tạo điều kiện thuận lợi để mọi người có thể đi lại nhanh chóng sở hữu tư nhân về đất đai là nhân tố cản trở việc hình thành một đô thị tốt vì họ luôn nghĩ đến việc làm nổi bật khu đất của mình mà không cân nhắc các tác động tới những khu vực xung quanh . Thành phố vườn đề xuất sở hữu đất đai chung với nguồn lợi thuộc về chính quyền. Schematic illustration of the system of garden cities (Howard, 1989)
4.3. LÝ LUẬN VỀ THÀNH PHỐ VƯỜN CỦA EBENEZER HOWARD (1896) VÀ THÀNH PHỐ VỆ TINH CỦA RAYMOND UNVINN (1922) Đưa vào áp dụng thực tế:thành phố vườn Letchworth Thaønh phoá vöôøn ñaàu tieân treân theá giôùi, ñöôïc xaây döïng döôùi söï chæ ñaïo tröïc tieáp cuûa Thoáng ñoác Howard vaøo 1903 Ñöôïc bao quanh bôûi nhöõng vaønh ñai xanh raát lôùn; Caùch London 24 daëm TRƯỜNG ĐH KIẾN TRÚC TP. HỒ CHÍ MINH GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ – LÝ THUYẾT QUY HOẠCH ĐÔ THỊ KHOA QUY HOẠCH
4.3. LÝ LUẬN VỀ THÀNH PHỐ VƯỜN CỦA EBENEZER HOWARD (1896) VÀ THÀNH PHỐ VỆ TINH CỦA RAYMOND UNVINN (1922) • 4.3.2. Thành phố vệ tinh của Raymond Unvinn • Thiết lập một mạng lưới các thành phố nhỏ bao quanh một thành phố lớn, người ta có thể phân tán bớt dân các đô thị lớn và bảo đảm cho trung tâm đô thị phát triển tương đối độc lập, nhằm tạo điều kiện sống có lợi hơn cho nhân dân đô thị. • Tuy không cách tân nhiều so với thành phố vườn nhưng có thể áp dụng ở nhiều nơi bằng cách thêm các thành phần chức năng đô thị cho nó.
4.4. LÝ LUẬN VỀ THÀNH PHỐ TUYẾN • Tác giả Aturo Soria Y Mata (1889): Xuất hiện trong bối cảnh đang phát triển đường sắt, xe điện và điện ngầm gắn kết các vùng của đô thị. Soria Y Mata cho thành phố kiểu hạt nhân đã lỗi thời, thành phố phải gắn liền với thiên nhiên, có trình độ văn minh cao và tránh sự tập trung dân quá lớn. Thành phố tuyến theo Soria Y Mata là một hình thức phân bố dân cư theo một dãi hẹp (chỉ 500 mét rộng) và kéo dài Các ưu điểm là khắc phục sự nguy hiểm đụng độ xã hội, ngăn cản việc nhân dân nông thôn đổ xô về thành phố,đồng thời giải quyết công bằng việc phân bố đất đai và giải quyết một cách ổn thỏa hiện tượng chiếm hữu đất đai
4.4. LÝ LUẬN VỀ THÀNH PHỐ TUYẾN • Tác giả Aturo Soria Y Mata (1889): 1. Là phương cách hữu hiệu để nối liền các thành phố điểm, xuất hiện trên quan điểm “từ những vấn đề giao thông giải quyết vấn đề xây dựng đô thị” 2. Khu đô thị phát triển theo dạng hành lang sẽ vừa được hưởng “tiện nghi đô thị” hiện đại lại gần gũi với môi trường thiên nhiên tự nhiên quý giá của nông thôn
16
4.5. TRƯỜNG PHÁI “ĐÔ THỊ ĐỘNG” CỦA CÁC NHÀ ĐÔ THỊ HỌC XÔ VIẾT • 4.5.1. Bối cảnh và quan điểm • a. Bối cảnh 1. Xu thế phát triển các đô thị lớn trong những thập niên sau thế chiến thứ II gia tăng mạnh về quy mô lãnh thổ. 2. Sự phát triển gia tăng nhanh lãnh thổ và quy mô đô thị kéo theo sự xáo trộn và phá vỡ mọi hoạt động của đô thị hiện hữu. Trung tâm cũ không còn đáp ứng được cho quy mô phát triển nhanh của đô thị, buộc trung tâm cũng phát triển theo dẫn đến các đô thị phát triển luôn phải cải tại, chỉnh trang. 3. Việc cải tạo đô thị liên tục sẽ gây tốn kém và ảnh hưởng đến mọi hoạt động của đô thị. • b. Quan điểm 1. Các nhà đô thị học Xô viết hướng tới các cấu trúc đô thị thích nghi được với quá trình luôn biến động của đô thị. 2. Cấu trúc đô thị động dựa trên nguyên tắc: khi đô thị phát triển thì phần phát triển không gây ảnh hưởng đến phần hiện hữu của đô thị. • Tiêu biểu nhất là 2 lý luận: Lý luận về thành phố “Tên lửa”- L.Ladopski và Lý luận về thành phố dải – Miliutin.
4.5. TRƯỜNG PHÁI “ĐÔ THỊ ĐỘNG” CỦA CÁC NHÀ ĐÔ THỊ HỌC XÔ VIẾT • 4.5.2. Lý luận về thành phố “Tên lửa” L.Ladopski • Phương án cải tạo thành phố Moscow của L. Ladopski được mang tên “thành phố tên lửa” (1932). Đô thị phát triển về một phía kéo theo sự phát triển của trung tâm và khu sản xuất đô thị với quy mô lãnh thổ nở dần ra. • Cấu trúc phát triển có hình dạng tên lửa vừa đúng nghĩa đen và nghĩa bóng này là một trong những đóng góp cho giải pháp đô thị phát triển cân bằng và ổn định.
4.5. TRƯỜNG PHÁI “ĐÔ THỊ ĐỘNG” CỦA CÁC NHÀ ĐÔ THỊ HỌC XÔ VIẾT • 4.5.3. Lý luận về thành phố dải Miliutin • Miliutin quy hoạch thành phố Stalingrad (1929-1930) theo từng dải chức năng dọc theo sông Volga dài 70 km với chiều rộng khoảng 5km; gồm các khu chức năng: • Ý nghĩa của lý luận: đề xuất một cấu trúc đô thị phát triển theo phương kéo dài về 2 phía mà không làm thay đổi khu vực đô thị cũ cũng như các khu vực đô thị mới kéo dài đều có đầy đủ các khu chức năng của một đô thị công nghiệp. Hình: thành phố dải – N. Miliutin 1. Sông Volga 2. Cây xanh công viên 3. Nhà ở 4. Trục giao thông chính 5. Cây xanh cách ly 6. Công nghiệp 7. Đường sắt 8. Cảng
4.6. LÝ LUẬN VỀ THÀNH PHỐ CÔNG NGHIỆP • Thành phố công nghiệp của Tony Garnie (1901): Thành phố dự kiến cho 35.000, Tony Garnie đã muốn xây dựng một thành phố thỏa mãn được nhu cầu của con người trong thời đại công nghiệp hóa, chú ý đến cấu trúc cân đối mới thành phố trên quan điểm kỹ thuật tiến bộ, chú ý đến cái đẹp quần thể, chú ý đến ảnh hưởng của các phương tiện giao thông hiện đại. Thành phố được bố cục từ tổng thể đến chi tiết, Tổ chức phân vùng chức năng tỉ mĩ, Loại bỏ cách bố cục đối xứng trong tổ hợp thành phố. Hợp nhóm các xí nghiệp công nghiệp thành một quần thể. Chú ý vị trí các nhà máy. Giả thiết đô thị xuất hiện trong một bối cảnh xã hội hoàn toàn mới (không có nhà thờ, nhà tù, cảnh sát v.v..) chủ trương bình đẳng xã hội.

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2009-2019 TaiLieu.VN. All rights reserved.