Bài giảng Rối Loạn thăng bằng acid-base

RỐI LOẠN THĂNG BẰNG<br /> ACID - BASE<br /> Sinh viên : Y3<br /> Giảng viên : TS. Nguyễn Thanh Bình<br /> Bộ môn Sinh lý bệnh – Miễn dịch<br /> Thời gian : 2 tiết<br /> <br /> RỐI LOẠN THĂNG BẰNG ACID-BASE<br /> MỤC TIÊU<br /> <br /> 1. Nêu được các cách phân loại nhiễm acid.<br /> 2. Trình bày được nguyên nhân, cơ chế và các xét nghiệm đánh giá<br /> nhiễm acid hơi bệnh lý<br /> 3. Trình bày được nguyên nhân, cơ chế và các xét nghiệm đánh giá<br /> <br /> nhiễm acid cố định bệnh lý<br /> <br /> RỐI LOẠN THĂNG BẰNG ACID-BASE<br /> 1. pH MÁU<br /> - pH là đại lượng đặc trưng cho tính base, trung tính hay acid của dung<br /> dịch. pH = - lg[H+]<br /> - pH trong tế bào: xu hướng giảm do các sản phẩm chuyển hóa<br /> - Tế bào duy trì pH:<br /> <br /> Sử dụng hệ thống đệm nội bào<br /> <br /> Đào thải các sản phẩm acid ra huyết tương<br /> - pH máu (huyết tương): luôn có xu hướng biến động do nhận các sản<br /> phẩm chuyển hóa từ tế bào; nhận sản phẩm acid, base từ ngoại môi.<br /> - Huyết tương duy trì pH:<br /> Sử dụng một loạt các hệ đệm<br /> Đào thải các acid bay hơi (CO2) qua phổi<br /> Đào thải các acid không bay hơi qua thận<br /> <br /> RỐI LOẠN THĂNG BẰNG ACID-BASE<br /> 2. CÁC CƠ CHẾ ĐIỀU HÒA pH CỦA MÁU<br /> 2.1. Vai trò của các hệ thống đệm<br /> * Các hệ thống đệm<br /> - Hệ thống đệm = acid yếu (acid cacbonic – H2CO3) và muối của nó với 1<br /> base mạnh (NaHCO3).<br /> - Dung dịch đệm: khi ta cho vào đó một acid hoặc base mạnh thì pH của<br /> dung dịch không thay đổi hoặc thay đổi rất ít so với pH ban đầu.<br /> - Một số hệ thống đệm<br /> <br /> + Trong huyết tương:<br /> H2CO3/NaHCO3; NaH2PO4/Na2HPO4; H-proteinat/Na-proteinat<br /> <br /> 4<br /> <br /> RỐI LOẠN THĂNG BẰNG ACID-BASE<br /> + Trong tế bào:<br /> K2CO3/KHCO3; KH2PO4/K2HPO4; H-proteinat/K-proteinat<br /> H-Hb/K-Hb; H-HbO2/K-HbO2<br /> * Hoạt động của hệ đệm<br /> Khi nhiễm kiềm  acid (tử số) sẽ tham gia trung hòa. Ngược lại muối kiềm<br /> (mẫu số) sẽ tham gia trung hòa các acid nếu chúng xuất hiện.<br /> Ví dụ khi nhiễm acid:<br /> CH3-CHOH-COOH + NaHCO3  CH3-CHOH-COONa + H2CO3<br /> Như vậy sau phản ứng đệm một acid mạnh (có khả năng phân ly cao)<br /> chuyển thành một acid yếu (ít phân ly)  do đó pH của dung dịch ít hoặc<br /> không thay đổi.<br /> 5<br /> <br />