NG NG

TH.S NGUY N VĂN H Ễ TH.S NGUY N VĂN H Ễ

ƯỚ ƯỚ

B Môn Th n kinh – Đ i h c Y Hà N i ộ B Môn Th n kinh – Đ i h c Y Hà N i ộ

ạ ọ ạ ọ

ộ ộ

ầ ầ

ươ ươ

ng ng

 Là h i ch ng th  Gi m ho c m t v n đ ng t

ộ

ch hai ch

ạ ạ ườ ấ ậ

Đ i c Đ i c ng g p ặ ộ

(bó tháp

ươ

ố

ở ủ

ng ừ

t y s ng) c tu , r và ỷ ễ

ướ

 Tr c ti p v

ùng v n đ ng v n

ùy

ộ

ỏ ão (ti u thể

ậ

âm)

ứ ặ ủ ự ân do t n ổ

ả ngươ : th  Th n kinh trung ầ  Th n kinh ngo i vi (s ng tr ạ ầ dây th n kinh) ầ ế ự c nh trung t ạ

H i b nh ỏ ệ H i b nh ỏ ệ

ộ ễ t ừ ừ

Cách kh i đ u : Nhanh, đ t ng t hay di n ra t Các tri u ch ng s m: S t, đau l ng, đau chân, tê rát b ng, hai chân, đau tăng khi

ố ệ ộ ư ỏ

ả ả ở

ứ

ở ầ ứ ớ kim châm, ki n bò, gi m c m giác ế g ng s c, khi v n đ ng... ắ Tri u ch ng xu t hi n trong nh ng ngày sau: R i lo n ở ữ ậ ấ ứ ệ ạ ố

ệ ạ

ng c t s ng, nhi m trùng m trên c ơ ộ ố ủ

ấ th , lao ph i, u ph i, u vú... ộ ệ v n đ ng, bí đ i, ti u ti n, loét, teo c ... ơ ể ậ ưươ ễ ổ ộ Ti n s : Ch n th ề ử ể ổ

Khám Th n kinh Khám Th n kinh

ầ ầ

V n đ ng: Gi m hay li ả ộ hai bên; tr

t hoàn toàn hai chân, đ u hay không

ng l c c tăng hay gi m k t h p v i ươ

ớ ả t co t c ng hay m m, n u li ệ ề đ ng t y, ph n x b nh lý khi ả ệ ứ ủ ệ ự ộ ề ế ợ ế ạ ệ

C m giác : Nông, sâu so sánh ng n chi và g c chi, ph i đ nh

ng ề

ậ ệ đ u ự ơ ề ở khám ph n x đ đánh giá li ạ ể ả c ng ph i tìm d u hi u t ấ ứ ả li t m m trung ươ ệ ả ố

ng d a vào ranh gi ớ ố ả ị i r i lo n ạ

ươ ng trung ổ ươ

ưỡ ể ệ ạ ọ ự ươ ứ ộ ố

pháp săn sóc ti p theo khu chính xác v trí t n th ị c m giác n u t n th ng ế ổ ả Dinh d ng, c tròn: иnh giá m c đ r i lo n đ có bi n ơ ế

Khám toàn thân Khám toàn thân

ộ

ự ơ

ỏ ệ ứ

li ệ ự ộ t hoàn toàn hai chõn, đ u hay ng l c c tăng hay gi m k t ế ề ả ề ả t c ng hay m m, đ ng t y, ph n x ạ ủ

t m m trung ệ ươ ạ ể ỏ ả ìm d u hi u t ấ ươ ề

ố

V n đ ng: Gi m hay li ả ậ hai b n; tr kh ng đ u ờ ề ở ụ h p v i kh m ph n x đ đ nh gi ả ỏ ớ ợ t co c ng ph i t n u li ứ ệ ế b nh lý khi li ệ ệ C m gi ả í t n th đ nh khu ch ổ ị lo n c m gi c n u t n th ươ ạ ả Dinh d

ính xác v trị ỏ ế ổ ự ươ

ng ác : Nông, sâu so sánh ng n chi và g c chi, ph i ả ọ ng d a vào ranh gi i r i ớ ố ươ ng ứ ộ ố ưỡ ạ ể ó bi n ệ

pháp săn sóc ti p theo ng trung ơ òn: Đánh giá m c đ r i lo n đ c ng, c tr ế

C n lâm sàng

ậ

c vùng c t s ng ộ ố

ề

Ch p X-quang qui ướ ụ Ch c dò d ch não t y ọ ủ ị Đi n c đ và đo t c đ d n truy n TKNV ố ộ ẫ ệ ơ ồ Ch p tu s ng có c n quang ả ỷ ố ụ Ch p c ng h ừ ỷ ố ưở ụ ộ

tu s ng ng t

Hai Th lâm sàng

ể

t m m nh ng có th là c ng ngay t

Li Li

t c ng t c ng có th là sau li

ệ

ư

ứ

ề

ể

ừ

ệ ứ ệ ứ

ể

t (clonus)

ng l c c ki u tháp ự ơ ể ậ

ng

ả ố

ưỡ ng

ng l c và c l c

hai chân

ự

ệ

ng ho c ngo i vi

đ uầ Tăng tr ươ Tăng PXGX; Rung gi Ph n x b nh lý bó tháp (Babinski) ạ ệ R i lo n c tròn và dinh d ạ ơ  TT th n kinh trung ươ ầ Li t m m ề ệ Gi m tr ươ ả Gi m, m t PXGX (t ấ ả ứ ầ Không có PX b nh lý; không r i lo n c tròn  TT th n kinh trung ầ

ơ ự ở đ u đùi, gân gót); ạ ơ ố ạ ặ

ươ

Ủ Ủ

Ệ Ệ

Ủ Ủ PHÂN Bi T ÉP T Y không ép T Y PHÂN Bi T ÉP T Y không ép T Y

ậ

ễ

ệ

ứ

ể

ả ng

ạ i n i t n th

ép tuỷ Ti n tri n ch m v i tri u ch ng ép r ớ ế Ranh gi ạ ả đau t

ạ

ướ ơ ổ

ươ

ấ ả bào

ẩ

i ch , gi m và m t c m giác d ế ỷ ả

ụ

ễ

ộ ồ ầ

t m m r i d n d n chuy n sang li ể ầ bào ho c bình th ặ

ề ẹ

ế ộ ố

ng

ể i r i lo n c m giác ki u khoanh đo n: Tăng c m giác ớ ố ả ỗ DNT: Phân ly đ m - t ạ Ch n đoán : Ch p tu c n quang (myelography); ch p MRI ụ không do ép tuỷ Di n bi n nhanh, h i ch ng nhi m trùng (viêm t y) ủ ứ ế ễ Có th li t c ng ệ ứ ể ệ DNT: Tăng nh protein, t ng ườ Hình nh h c: X-quang c t s ng, ch p t y c n quang (-); IRM có ụ ủ ả ọ ấ

ả th th y b t th ể ấ

ườ

ệ ệ

Nguyên nhân li t hai chân Nguyên nhân li t hai chân

ng ươ ươ

ứ ầ

ng ngo i vi ạ ng trung ể ỷ ế

T n th ổ T n th ươ ổ R i lo n chuy n hoá và th n kinh ch c năng ố ạ Các b nh tu hi m g p ặ ệ Nguyên nhân

nãoở

t)

T n thương ngoại vi ừ

ỷ ấ (b nh b i li ệ ạ ệ

c tu c p ướ ầ

(h i ch ng

ổ Viêm s ng tr B nh đa dây th n kinh B nh đa r và dây th n kinh c p tính ầ ễ

H i ch ng đuôi ng a

ệ ệ ấ ộ ứ

Guillain Barré) ứ ộ ự

T n th

ng trung

ng

ươ

ươ

ổ Viªm tuû

Do virus h­íng thÇn kinh

 Viªm tuû c¾t ngang  Viªm n·o tuû  Viªm tuû thÞ thÇn kinh  Viªm tuû cÊp r¶i r¸c Viªm tuû do giang m ai Viªm tuû do nhiÔm khuÈn kh¸c (tụ cầu, liªn cÇu, lao…) Viªm tuû do biÕn chø ng (cóm, thñy ®Ëu,tiªm phßng…)

T n th

ng trung

ng

ổ

ươ

ươ

ti n tri n r t ch m, tri u ch ng đau do ép r r i ép tu đi n hình

ép t yủ U ngoài tuỷ ế

ể ấ

ỷ ể

ễ ồ

ứ

ệ

ậ

U n i tuộ

ỷ

vùng

H i ch ng tháp xu t hi n mu n, r i lo n c tròn s m n u u ộ

ạ ơ

ứ

ệ

ế

ấ

ố

ớ

ở

ộ th pấ

Phân ly c m giác ki u r ng tu (m t c m giác nhi

t, đau, còn c m

ả

ệ

ả

giác s ) có th xác đ nh v trí t n th

ể

ờ

ị

ng n i t y ộ ủ

ỷ ổ

ấ ả ươ

ể ỗ ị ộ ố

ỷ

ộ ố

U di căn vào tu và c t s ng Lao c t s ng áp xe ngoài màng c ngứ Thoát v đĩa đ m c t s ng ộ ố

ệ

ị

ng

ươ

ổ

T n th ng trung ươ Viêm màng nh n tuệ ỷ Ti n tri n t

, r i lo n v n đ ng c m giác không đ u ế t ể ừ ừ ố ả

ề ng TW và ngo i vi ạ

ng c t s ng - tu s ng ộ nhau; có th ph i h p v a t n th ươ ộ ố ỷ ố

ạ ậ ể ố ợ ừ ổ Ch n th ng và v t th ươ ế ươ ấ B nh lý m ch máu tu ỷ ạ ệ Nhũn tuỷ Ch y máu tu ỷ ả T máu ngoài màng c ng tu ứ ụ ỷ

Nguyên nhân

ệ ầ

R i lo n chuy n hoá và b nh th n kinh ch c năng ứ Li (b nh ệ t chu kỳ do r i lo n chuy n hóa kali máu

R i lo n phân ly

ể ố ạ ố ạ ệ ể

(hysteria) th li t hai chân Westphal) ố ạ ể ệ

Nguyên nhân

m i chi

ợ ố

ả

ậ

ộ

ở ỗ

ặ

Các b nh tu hi m g p ỷ ế ệ X c ng r i rác ả ơ ứ G p ặ ở ổ ẻ Bi u hi n t ng đ t r i lo n v n đ ng, c m giác ể ho c ặ ở

ố ớ

tu i tr 20 - 40 tu i ổ ạ ệ ừ hai chân ĐiÒu tr áp ng t ứ ị ộ

t v i corticoid ệ

i,..

. X c ng c t bên teo c ơ (b nh Charcot) t c , gi ơ

ơ ứ ệ ứ

ậ ơ

t l ậ ưỡ

Li t c ng hai chân, teo c tay, rung gi Không có r i lo n c m giác và c tròn ạ ả

ơ

ố

Nguyên nhân nãoở

Nguyên nhân Hi m g p ặ ế Có th do u li m não, ch n th ề

ng vùng đ nh, u c nh xoang ấ ươ ạ ỉ

tĩnh m ch d c trên

ng t s nóo (+) ể ọ ạ Ch p c ng h ụ ộ ưở ừ ọ

Ch n đoán

ẩ

ng th n kinh hay không? ng, kh p nh t là kh p háng hai bên gây ớ ầ ớ

t)

Li t do t n th ổ ệ ươ M t s b nh x ươ ộ ố ệ tr ng i v n đ ng (nh m là li ộ ở ạ ậ

ầ ấ ệ

Li Li

ứ

t th c th hay ch c năng? t do r i lo n phân ly (hysteria) không có tri u ch ng ệ ệ ự ố

ứ ạ

ng sau m t sang ch n tâm lý và đi u tr kh i hoàn toàn ế ề ổ ị ấ ệ ả ỏ

khách quan v th n kinh (Babinski, bi n đ i ph n x …), th ườ b ng tâm lý li u pháp ằ ể ạ ề ầ ộ ệ

Ch n đoán

ẩ

ng

ng hay ngo i vi? ạ ng th n kinh trung ươ

ầ

ươ

ng

ươ

 do t n th  do t n th

ể ng th n kinh trung ầ ng ngo i vi

Li t trung ươ ệ Li t c ng do t n th ổ ệ ứ Li t m m: có th ề ệ ổ ổ

ươ ươ

ạ

ng?

ị

ổ

V trí t n th  Ch y u

ươ tu s ng l ng và th t l ng ủ ế ở ỷ ố

ắ ư

ư

Đi u tr ề ị

ứ

Tri u ch ng ệ Ph c h i ch c năng (+++) ứ ụ ồ

Nguyên nhân N i khoa ộ Ph u thu t ậ ẫ