Tập bài giảng Thực hành Đo lường điện
Dương Thị Loan
ĐH THÁI BÌNH
1
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU ............................................................................................................... 3
BÀI 1. HƯỚNG DẪN MỞ ĐẦU .................................................................................. 4
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC ........................................................................................... 4
II. LÝ THUYẾT LIÊN QUAN ................................................................................. 4
1.Tìm hiểu về các bộ nguồn xoay chiều, một chiều .................................................... 4
2.Giới thiệu các dụng cụ đo ......................................................................................... 4
III. THỰC HÀNH ................................................................................................... 18
IV. BÀI TẬP ............................................................................................................ 18
Bài 2: ĐO ĐIỆN TRỞ BẰNG ĐỒNG HỒ VẠN NĂNG CHỈ THỊ KIM ............... 20
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC ......................................................................................... 20
II. LÝ THUYẾT LIÊN QUAN ............................................................................... 20
1. Điện trở: ................................................................ Error! Bookmark not defined.
2 Cách thực hiện: ....................................................................................................... 21
III. THỰC HÀNH ................................................................................................... 22
1. Bảng 2.1. Trình tự các bước sử dụng đồng hồ vạn năng chỉ thị kim đo điện trở .. 22
2. Đo, đọc giá trị điện trở kết quả ghi nhận vào bảng .............................................. 22
BÀI 3: ĐO ĐIỆN ÁP MỘT CHIỀU, ĐIỆN ÁP XOAY CHIỀU BẰNG ĐỒNG HỒ
VẠN NĂNG CHỈ THỊ KIM ............................................................................. 24
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC ......................................................................................... 24
II. LÝ THUYẾT LIÊN QUAN ............................................................................... 24
1. Đo điện áp .............................................................................................................. 24
III. THỰC HÀNH ................................................................................................... 24
1. Đo điện áp một chiều sử dụng đồng hồ vạn năng (VOM) ..................................... 24
2. Đo điện áp xoay chiều sử dụng đồng hồ vạn năng chỉ thị kim ............................. 25
IV. BÀI TẬP ............................................................................................................ 27
1- Đo và đọc giá trị điện áp DC kết quả báo cáo ghi vào bảng sau: (E=3V) ............ 27
2- Đo và đọc giá trị điện áp DC kết quả báo cáo ghi vào bảng sau: (E= 9V) ........... 27
3- Đo và đọc giá trị điện áp AC kết quả báo cáo ghi vào bảng sau: (U = 220) ......... 27
BÀI 4: ĐO ĐIỆN ÁP, DÒNG ĐIỆN, ĐIỆN TRỞ BẰNG AMPEKIM .................. 27
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC ......................................................................................... 28
II. LÝ THUYẾT LIÊN QUAN ................................... Error! Bookmark not defined.
1. Giới thiệu về Ampe kìm 2009 ............................... Error! Bookmark not defined.
2. Giới thiệu về Đồng hồ Ampe kìm Kyoritsu Kewsnap Model 2017 ............... Error!
Bookmark not defined.
IV.BÀI TẬP .................................................................. Error! Bookmark not defined.
BÀI 5: ĐO DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU BẰNG AMPEMET ............................... 30
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC ......................................................................................... 30
II. LÝ THUYẾT LIÊN QUAN ............................................................................... 30
1.Đo dòng điện xoay chiều trực tiếp Ipt < IA (Khoảng đo của ampe) ........................ 30
2. Đo dòng điện xoay chiều gián tiếp: IA < Ipt .......................................................... 31
II. THỰC HÀNH ..................................................................................................... 32
IV. BÀI TẬP ............................................................................................................ 33
BÀI 6: ĐO ĐIỆN ÁP XOAY CHIỀU BẰNG VÔNMET ........................................ 35
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC ......................................................................................... 35
II. LÝ THUYẾT LIÊN QUAN ................................... Error! Bookmark not defined.
Tập bài giảng Thực hành Đo lường điện
Dương Thị Loan
ĐH THÁI BÌNH
2
III. THỰC HÀNH ................................................................................................... 35
1.Thí nghiệm 1: .......................................................................................................... 35
3. Thí nghiệm 3: ......................................................................................................... 35
4.Thí nghiệm 4: .......................................................................................................... 36
5.Thí nghiệm 5: .......................................................................................................... 36
6. Trình tự thực hiện .................................................................................................. 36
IV.BÀI TẬP ............................................................................................................. 37
BÀI 7: ĐO TẦN SỐ .................................................................................................... 38
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC ......................................................................................... 38
II. LÝ THUYẾT LIÊN QUAN ................................... Error! Bookmark not defined.
III. THỰC HÀNH ................................................................................................... 38
1. Các bước thực hiện ................................................................................................ 38
2- Sơ đồ ...................................................................................................................... 38
IV.BÀI TẬP: ............................................................................................................ 39
BÀI 8: ĐO ĐIỆN NĂNG TIÊU THỤ ........................................................................ 40
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC ......................................................................................... 40
II. LÝ THUYẾT LIÊN QUAN ............................................................................... 40
1. Đọc chỉ số công tơ ba pha trực tiếp ....................................................................... 40
2 Đọc chỉ số công tơ ba pha gián tiếp ........................................................................ 41
3. Đọc chỉ số công tơ ba pha điện tử ......................................................................... 42
III. THỰC HÀNH ................................................................................................... 42
1.Đo điện năng một pha ............................................................................................. 42
2. Đo điện năng mạch ba pha ..................................................................................... 43
IV.BÀI TẬP: ............................................................................................................ 47
BÀI 9: ĐO GÓC LỆCH PHA .................................................................................... 48
I.MỤC TIÊU BÀI HỌC .......................................................................................... 49
II.LÝ THUYẾT LIÊN QUAN ................................................................................ 49
1. Ký hiệu: ................................................................................................................. 49
2. Sơ đồ đấu dây: ....................................................................................................... 49
III. THỰC HÀNH ................................................................................................... 50
IV. BÀI TẬP ............................................................................................................ 51
BÀI 10: ĐO ĐIỆN TRỞ CÁCH ĐIỆN ...................................................................... 54
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC ......................................................................................... 54
II. LÝ THUYẾT LIÊN QUAN ............................................................................... 54
BÀI 11: KHẢO SÁT DẠNG TÍN HIỆU BĂNG DAO ĐỘNG KÝ Error! Bookmark
not defined.
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC ............................................. Error! Bookmark not defined.
II. LÝ THUYẾT LIÊN QUAN ................................... Error! Bookmark not defined.
III. THỰC HÀNH ....................................................... Error! Bookmark not defined.
1.Sử dụng máy hiện sóng ........................................... Error! Bookmark not defined.
2. Đo góc lệch pha bằng máy hiện sóng .................... Error! Bookmark not defined.
3. Đo điện áp một chiều sử dụng máy hiện sóng ....... Error! Bookmark not defined.
4. Đo điện áp xoay chiều sử dụng máy hiện sóng ..... Error! Bookmark not defined.
5. Đo tần số bằng máy hiện sóng ............................... Error! Bookmark not defined.
6.Đo góc lệch pha bằng máy hiện sóng ..................... Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................... 56
Tập bài giảng Thực hành Đo lường điện
Dương Thị Loan
ĐH THÁI BÌNH
3
LỜI NÓI ĐẦU
Cùng với phát triển nhanh chóng của kỹ thuật đo, các thiết bị và dụng cụ
đo ngày càng tăng về số lượng, đa dạng về chủng loại. Đứng trước thực tế đó,
tác giả đã biên soạn tập bài giảng “Thực hành đo lường điện” làm tài liệu giúp
sinh viên dễ dàng tiếp cận với các thiết bị và dụng cụ đo, luyện tập các kỹ năng
đo, kiểm tra các mạch điện, điện tử, tạo nền tảng giúp họ làm chủ các kỹ năng
thuộc chuyên ngành của mình. Tập bài giảng tập trung vào hai phần chính:
Phần thứ nhất giới thiệu về dụng cụ thiết bị để đo các đại lượng trong mạch
điện, điện tử như: Dòng điện, điện áp, công suất, tần số, góc pha, điện năng…
Phần thứ hai hướng tới kỹ năng đo, kiểm tra các mạch điện, điện tử. Tập bài
giảng là tài liệu để giảng dạy thực hành đo lường điện cho sinh viên Cao đẳng,
Đại học thuộc chuyên ngành Công nghệ Kỹ thuật điện; Công nghệ Kỹ thuật
điện, điện tử; Công nghệ Tự động đồng thời là tài liệu tham khảo cho những
sinh viên quan tâm tới thực hành đo lường điện.
Chúng tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới các Thầy giáo, Cô giáo thuộc
Khoa Điện - Điện tử Trường Đại Học Thái Bình đã đóng góp ý kiến giúp hoàn
thiện tập bài giảng.
Trong quá trình biên soạn tác giả đã cố gắng rất nhiều nhưng sẽ không thể
tránh khỏi những thiết sót, rất mong nhận được sự góp ý của Các Thầy giáo, Cô
giáo để giáo trình ngày càng hoàn thiện hơn.
Tác giả
Tập bài giảng Thực hành Đo lường điện
Dương Thị Loan
ĐH THÁI BÌNH
4
BÀI 1. HƯỚNG DẪN MỞ ĐẦU
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Sau khi học xong sinh viên có khả năng:
1.
Kiến thức
-
Đọc các ký hiệu trên dụng cụ đo.
-
Hiểu chức năng của các núm nút trên mặt thiết bị, dụng cụ đo.
2.
Kỹ năng
Vận hành các thiết bị, dụng cụ đo thông dụng như đồng hồ vạn năng, máy phát
sóng, máy hiện sóng...
3.
Thái độ
Đảm bảo an toàn cho người và thiết bị khi sử dụng, tích cực luyện tập, thảo luận và
hoạt động nhóm.
II. LÝ THUYẾT LIÊN QUAN
1.Tìm hiểu về các bộ nguồn xoay chiều, một chiều
a. Nguồn xoay chiều (AC - Alternating current)
Chủ yếu là nguồn xoay chiều hình sin (50Hz, 60 Hz), thường được sử dụng để cung
cấp năng lượng cho các mạch đo các đại lượng điện xoay chiều. Khi sử dụng chúng ta
cần quan tâm tới các thông số kỹ thuật: Pđm - công suất định mức; Iđm - dòng điện định
mức; Uđm - điện áp định mức; tần số: f; số pha:1 pha, 3pha.
b. Nguồn một chiều (DC-Direct current)
Nguồn một chiều thường dùng để cung cấp năng lượng cho các mạch đo các đại
lượng điện một chiều khi sử dụng chúng ta cũng cần quan tâm tới các thông số như:
Pđm - công suất định mức; Iđm - dòng điện định mức; Uđm - điện áp định mức
2.Giới thiệu các dụng cụ đo
a.Đồng hồ vạn năng
• Chức năng cơ bản Ampemet, Vônmet và Ôhmmet (đo giá trị : điện áp một
chiều, xoay chiều; dòng điện một chiều, xoay chiều; điện trở)
• Kiểm tra thông mạch
• Kiểm tra linh kiện bán dẫn như diode, transistor, thyristor, điac, triac .v.v. đo
hệ số khuếch đại của Transistor
• Ngoài ra có một số đồng hồ còn có thể đo tần số dòng điện, điện dung tụ điện,
kiểm tra bóng bán dẫn (transitor).v.v.
Khi sử dụng đồng hồ vạn năng chúng ta cần quan tâm tới các thông số kỹ thuật như:
Độ nhạy, cấp chính xác, dải đo, thang đo…
* Đồng hồ vạn năng tương tự (Analog multimeter)
Đồng hồ vạn năng tương tự phổ biến trên thị trường chủ yếu là các đồng hồ của
SunWa Model: AP33, AU-31, AU-32, AU-32/AU-31, CP-7D, CX506a, EM7000, SH-
88TR SP-18D, SP20, SP21, TA55, VS-100, YX-361TR, YX360TRF, YX-960TR
Tập bài giảng Thực hành Đo lường điện
Dương Thị Loan
ĐH THÁI BÌNH
5
được minh họa như hình 1.1
Hình 1.1. Một số hình ảnh về đồng hồ vạn năng tương tự (chỉ thị kim)
Để sử dụng VOM chúng ta cần tìm hiểu các núm chức năng trên mặt đồng hồ,
chúng được minh họa trên hình 1.2:
Hình 1.2. Đồng hồ vạn năng Model YX 960 – TR
6
1
7
2
8
3
9
4
5
10