Chương 3: PHÉP BIỆN CHỨNG
1. Khái niệm biện chứng và khái quát phép
biện chứng
2. Những nội dung cơ bản về PBC trong triết
học Mác Lênin
3. Những nguyên tắc phương pháp luận cơ
bản của PBCDV và sự vận dụng trong quá
trình đổi mới ở Việt Nam
1. Khái niệm biện chứng và khái quát
phép biện chứng
a) Khái niệm
*Siêu hình:
-SHH: là học thuyết về sự tồn tại
-Hêghen: siêu hình là PPL khảo sát, nhận thức đối tượng
ở trạng thái cô lập không có MLH với các sự vật,hiện
tượng khác
*Biện chứng:vừa được hiểu tư duy lý luận vừa như là
phương pháp nhận thức đối tượng trong trạng thái liên
hệ, ràng buộc, tác động qua lại lẫn nhau và vận động
biến đổi không ngừng.
*PBC là phương pháp nhận thức mềm dẻo, linh hoạt
b) Khái quát lịch sử phép biện chứng
•Phép biện chứng trong triết học cổ đại
*Phương Đông
-Phật Giáo: Quan niệm về nhân duyên, vô ngã vô thường
- Trung Hoa: Âm – Dương,Thuyết Ngũ hành, luật quân
bình và phản phục
*Phương Tây:
-Biện chứng:là nghệ thuật sử dụng ngôn từ (tư duy biện
chứng; lôgic học)
-Biện chứng là phương pháp khoa học (Plato)
→PBC trong TH Hy Lạp là những quan điểm biện
chứng mộc mạc, mang tính phỏng đoán dựa trên phỏng
đoán kinh nghiệm trực quan
Phép biện chứng duy tâm trong TH cổ điển Đức
•Kant: Sự thống nhất và thâm nhập giữa các cực trong mặt
đối lập là nguồn gốc,động lực của sự vận động phát triển
•Fichte: mâu thuẫn là nguồn gốc của sự phát triển (YT)
•Schellinh: biện chứng của quá trình tự nhiên (MLH phổ
biến,sự phát triển,thống nhất và đấu tranh giữa các MĐL)
•Hegel: Là đỉnh cao của PBC trước Mác
•PBC của Hegel bao trùm cả ba lĩnh vực:khởi đầu là lôgic
thuần túy, tự nhiên, kết thúc là biện chứng của quá trình
lịch sử;đó là quá trình vận động,biến đổi không ngừng,tự
cải tạo và phát triển
•Hạn chế:lập trường duy tâm nhưng là tiền đề cho
PBCDV
PBC duy vật (Mác, Ăngghen, Lênin)
• Bối cảnh ra đời
• Điểm xuất phát: Thực tiễn
•PBC là khoa học về MLH phổ biến và sự phát triển,về
những quy luật vận động, phát triển của TN, XH, TD
•Là sự thống nhất giữa TGQ và PPL
•Hai hình thức biện chứng:BC khách quan và BC chủ
quan
Vai trò:
-Tạo nên tính KH và cách mạng của CN Mác –Lênin
-Là TGQ, PPL cho các hoạt động sáng tạo và NCKH